Αν μη τι άλλο η “φρεγατιάδα” έχει εξάψει τους αναγνώστες μας. Έτσι ο KyrNG, αφού… με δυσκολία πριν λίγες μέρες σε άλλο άρθρο υπερασπίστηκε την αμερικανική πρόταση της HF2, αν και οπαδός της γαλλικής FDI, βάζοντας τον εαυτό του σε άσκηση αντικειμενικότητας, τώρα επιστρέφει: Και μιλά για την FDI/Belharra για την οποία εκφράζει, όπως θα δείτε και ειλικρινή αγάπη, έχοντας όμως κάνει και πολύ ψάξιμο για τις δυνατότητες της. Διαβάστε το άρθρο του, σχολιάστε το, ενώ ως γνωστόν οι απόψεις που εκφράζονται είναι του ιδίου και όχι της ΠΤΗΣΗΣ, ή του navaldefence.gr.
Και έρχεται η στιγμή που ρωτάει η κοπέλα σου «Μ’ αγαπάς;». Καλό είναι αυθόρμητα να απαντάμε καταφατικά, αλλά ας έχουμε στο νου μας ότι μπορεί άμεσα να μας ρωτήσει «Ναι, αλλά γιατί;» Έχει πολλά τέτοια «δύσκολα» ερωτήματα η ζωή. Όπως για παράδειγμα, το άλλο: Σου «αρέσει» η FDI-HN; Ναι, αλλά γιατί; Ας δούμε σημείο προς σημείο:
Σχεδίαση: Κατ’ αρχάς, η FDI-ΗΝ έχει χαρακτηριστικά stealth. Το «σπάσιμο» της επιφάνειας (σε μορφή Χ) στην περιοχή του υπόστεγου, τα πολυπρισματικά φτερά της γέφυρας και η βάση του STIR, η πρισματική μορφή του μοναδικού κεντρικού ιστού ραντάρ, και γενικότερα η προσοχή στις λεπτομέρειες όπως οι Exocet που είναι «θαμμένοι» στην υπερκατασκευή, η ομοίως «προστατευμένη» συστοιχία VLS στην πλώρη, τα πλαϊνά καλύμματα των θέσεων λέμβων, η σχεδίαση της ανάστροφης πλώρης, κ.α. Και όλα αυτά συνδυασμένα με μια γαλλική «φινέτσα». Βέβαια, για να είμαστε δίκαιοι, όλες οι υπόλοιπες προτάσεις έχουν χαρακτηριστικά stealth. Χωρίς ακριβείς τιμές RCS είναι μάλλον άτοπο να συγκρίνουμε, αλλά παρατηρούμε ότι ορισμένα πλοία έχουν «εκτεθειμένους» αντιπλοϊκούς πυραύλους, πολύπλοκης διαμόρφωσης καμινάδες και μη-καλυμμένες θέσεις λέμβων. Πόσο επηρεάζουν οι λεπτομέρειες αυτές το RCS τους είναι όμως άγνωστο.
Ποιο είναι το άλλο βασικό χαρακτηριστικό σχεδιαστικό στοιχείο της FDI-HN; Μα η πλώρη της. Η ανάστροφη πλώρη (wave piercing/inverted bow) της FDI μοιάζει λίγο retro, θυμίζει πλοία του Α’ ΠΠ. Είναι αναχρονισμός όμως ή έχει συγκεκριμένα πλεονεκτήματα; Η συγκεκριμένη μεγιστοποιεί την ίσαλο γραμμή επιτρέποντας την επίτευξη υψηλότερων ταχυτήτων για δεδομένη ισχύ και μικρότερη υδροδυναμική αντίσταση. Θυσιάζεται όμως η πλευστότητα και υπάρχει η τάση να βυθίζεται εντός των κυμάτων αντί να πηγαίνει από πάνω τους. Όπως και οι axe bow σχεδιάσεις (βλ. π.χ. περιπολικό ΛΣ090 Γαύδος), το pitching μειώνεται αισθητά επιτρέποντας μια άνετη πλεύση, σημαντικό στοιχείο για την σταθερότητα των οπλικών και ηλεκτρονικών συστημάτων, και πολύ οικονομική λειτουργία. Ως μειονέκτημα αναφέρεται η αδυναμία τους να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά υψηλό κυματισμό με αποτέλεσμα η περιοχή της πλώρης να διαβρέχεται σημαντικά.
Σίγουρα οι Γάλλοι δεν θα υιοθετούσαν μια τέτοια σχεδίαση αν δεν παρέχει συγκριτικά πλεονεκτήματα. Διαθέτουν, άλλωστε, στη Val-de-Reuil της Νορμανδίας τις μεγαλύτερες εγκαταστάσεις υδροδυναμικών δοκιμών στην ΕΕ και προφανώς έχουν μελετήσει ενδελεχώς την συμπεριφορά της FDI. Για παράδειγμα, αν προσέξετε, στο ανώτερο επίπεδο της πλώρης υπάρχει περιμετρικά και για ικανό μήκος αυτής ένα προεξέχον παραπέτο για να «σπάει» τα ψηλά κύματα σε συνθήκες έντονης θαλασσοταραχής, μειώνοντας σημαντικά τα φαινόμενα διαβροχής του πρόσθιου τμήματος. Σε συνδυασμό με το παραπέτο σχήματος V μπροστά από την βάση του κύριου πυροβόλου, και τα πλαϊνά προστατευτικά, η συστοιχία VLS θα παραμένει, πιθανότατα, αρκούντως «στεγνή».
Oπλικά συστήματα: Ο οπλισμός των FDI-HN άλλαξε σημαντικά όλο αυτό το διάστημα διαπραγματεύσεων. Με τους πυραύλους Aster 30 να κάνουν τη διαφορά. Είναι μονοπώλιο οι Aster 30 των FDI; Όχι. Με τους ίδιους εξοπλίζονται και οι FREMM-IT. Άρα τυπικά οι FDI, δεν κάνουν την διαφορά. Επίσης, υπάρχει το «αντίπαλο δέος», ο SM-2 Block IIIA/IIIB, τον οποίο μόνο η Sigma 11515HN μπορεί να φέρει βάσει της διαμόρφωσης ραντάρ.
Δεν έχει ξεκαθαριστεί αν οι FDI-ΗΝ θα φέρουν συνδυασμό Aster 15/30 ή VL-MICA NG /Aster 30. Όλη όμως η σχετική αρθρογραφία καταδεικνύει ότι πιθανότερος συνδυασμός είναι πλέον οι Aster 30 και VL-MICA NG. Και ορθώς. Κατ΄ αρχάς, ο πύραυλος Aster 30 είναι αδιαμφισβήτητης αξίας οπλικό σύστημα με εμβέλεια μεγαλύτερη των 100km, και ταχύτητα Mach 4,5, το οποίο παρέχει δυνατότητα αεράμυνας περιοχής. Αποτελεί αυτή την στιγμή την αιχμή του δόρατος για τρία ευρωπαϊκά ναυτικά (Μ. Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία), ενώ βρίσκεται υπό ανάπτυξη (Γαλλία, Ιταλία) και η έκδοση Aster 30 Block 1 NT κατά απειλών TBM (Theatre Ballistic Missile). Ας μην μειδιάζουν μερικοί, θεωρώντας την αντιβαλλιστική αυτή δυνατότητα υπερβολική για τις ανάγκες του ΠΝ, καθώς η αναθεωρητική Τουρκία θα φέρει σύντομα και αυτό το πρόβλημα στο τραπέζι.
Υπάρχει εκτενής αρθογραφία και προβληματισμός σχετικά με την αναγκαιότητα της δυνατότητας αεράμυνας περιοχής από τις νέες μας φρεγάτες. Μια «σχολή» υποστηρίζει ότι τα πλοία του ΠΝ θα πρέπει κυρίως να αντιμετωπίζουν επιθέσεις κορεσμού (saturation attacks), άλλη «σχολή» θεωρεί ότι μια κάποια δυνατότητα αεράμυνας περιοχής είναι εξαιρετικά χρήσιμη, αν όχι προαπαιτούμενη, αν θέλουμε να προασπίσουμε τα γεωστρατηγικά συμφέροντα της χώρας μας στην Ανατολική Μεσόγειο. Θεωρώ ότι η δυνατότητα αεράμυνας είναι κρίσιμος παράγοντας για την επιλογή της νέας μας φρεγάτας. Αντιλαμβάνομαι ότι οι επιθέσεις κορεσμού είναι ο υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνος στο Αιγαίο, σήμερα και στο μέλλον. Όμως χωρίς ορατή πιθανότητα να αποκτηθεί ή ναυπηγηθεί μελλοντικό εξειδικευμένο πλοίο με τέτοια δυνατότητα, υπάρχει κάποια ρεαλιστικό εναλλακτικό σχέδιο για ισχυρή και ασφαλή παρουσία του ΠΝ στην Ανατολική Μεσόγειο, βάσει των απαιτήσεων της μελλοντικής μας ΑΟΖ; Δεν είμαι ονειροπόλος, θεωρώ, αλλά αν κάποιες από τις προτάσεις προσφέρουν μια τέτοια δυνατότητα, σήμερα, χωρίς να θυσιάζουν την αυτονόητη άμυνα σε επιθέσεις κορεσμού, γιατί πρέπει να είμαστε εξ’ αρχής αρνητικοί; Είναι άλλωστε τυχαίο, ότι στην περιβόητη λίστα με τα group των προτάσεων, οι τρείς προτάσεις που δεν απαιτούν σημαντικές παρεμβάσεις είναι αυτές που έχουν τέτοια δυνατότητα (FDI-HN, FREMM-IT, 11515HN);
Όπως και η ΠΤΗΣΗ εύστοχα παρατήρησε (8/6/2021) “Το οπλοσύστημα ASTER 30/SeaFire είναι το μεγάλο πλεονέκτημα του πλοίου. Έχει σχεδιαστεί να συνεργάζεται το SeaFire με τον ASTER, όπως έχει σχεδιαστεί να συνδυάζεται το RBE2 του Rafale με τον MICA. Τόσο απλά. Φυσικά, το όλο “πακέτο” δένει με το επίσης γαλλικό SETIS. Ο συνδυασμός SETIS/SeaFire/ASTER είναι μια εγγύηση επιτυχίας, και το δυνατό σημείο του πλοίου. Ταυτόχρονα όμως είναι και το πλέον αδύνατο”. Προσπερνώ, προσωρινά, την θεώρηση ότι ο συνδυασμός αυτός είναι και το αδύνατο σημείο, αλλά συμφωνώ ότι ο συνδυασμός Aster 30, SeaFire και SETIS, εκμεταλλεύεται απόλυτα τις δυνατότητες αυτού του εξαιρετικού πυραύλου. Και αυτή την στιγμή η μοναδική πρόταση που συνδυάζει τον Aster 30 με ένα state-of-the-art ραντάρ AESA είναι η FDI-HN.
Ναι, αλλά η ζωή δεν έχει «εύκολα» διλήμματα. Υπάρχει όπως είπαμε και ο SM-2. Υπάρχει όμως; Και δεν εννοώ αν αποδεσμεύεται. Θεωρώ ότι οι ΗΠΑ θα μας τους δώσουν την επόμενη μέρα, είμαστε πλέον σημαντικοί σύμμαχοι. Αλλά οι SM-2 βρίσκονται πλέον στη δύση της καριέρας τους (το USN θα τους υποστηρίζει μέχρι το 2035), εν πολλοίς έχοντας αντικατασταθεί από τους εξαιρετικούς SM-6. ΟΚ, ας αγοράσουμε SM-6 τότε. Έχουμε δει «τιμούλα»; Με 4,4 εκ. $ σίγουρα δεν είναι και ό,τι πιο φθηνό (πιθανά εξίσου πανάκριβοι να είναι και οι Aster 30). Αλλά δεν είναι εκεί το πιθανό «πρόβλημα». Αυτή την στιγμή, οι SM-6, σε αντίθεση με τους SM-2, έχουν αποδεσμευθεί για επιλεγμένους στρατηγικούς συμμάχους, δηλ. την Αυστραλία, την Ιαπωνία και την Ν. Κορέα, που όλως τυχαίως, μάλιστα, βρίσκονται στην ίδια περιοχή της υδρογείου, απέναντι στην Κίνα. Κανείς δεν αμφισβητεί τις ικανότητες του APAR 2, αλλά ειλικρινά, δεν είναι κρίμα να το διασύνδεουμε με ένα ικανό μεν, αλλά γηραιό πλέον πύραυλο (SM-2) στο τέλος της καριέρας του;
Συχνά παραβλέπουμε μια άλλη σημαντική παράμετρο, ότι οι εκτοξευτές Sylver έχουν υψηλότερο rate-of-fire σε σχέση με τους Mk41. Είναι αυτό πλεονέκτημα στην περίπτωση εκτόξευσης πυραύλου μέσου βεληνεκούς, όπου η τακτική παίζει τον κύριο ρόλο; Αντικειμενικά όχι. Αλλά ενδεικτικό ότι στους Sylver δεν είναι όλα «μαύρα» όπως διατείνονται μερικοί. Σίγουρα, όμως, παίζει σημαντικό ρόλο σε επιθέσεις κορεσμού.
ΑΠΟΨΗ: Ας (ξανα)μιλήσουμε για επιθέσεις κορεσμού στις φρεγάτες του ΠΝ και την καταύγαση στόχων
Και ερχόμαστε στους VL-MICA NG. Γνώριμοι στην ΠΑ, χαίρουν μεγάλης εκτίμησης λόγω των εξαιρετικών κινηματικών τους χαρακτηριστικών και της δυνατότητας χρήσης διαφορετικών κεφαλών αυτόνομης καθοδήγησης (IR και RF). Θα βρίσκονται, άλλωστε, για πολλά χρόνια σε υπηρεσία με τα Mirage 2000-5Mk2 και τα νέα μας αποκτήματα τα Rafale. Οι υπό ανάπτυξη MICA NG θα είναι διαθέσιμοι το 2026. Στην έκδοση IR θα έχει βελτιωμένης ευαισθησίας ερευνητή υπερύθρου, ενώ στην έκδοση RF θα υιοθετηθεί ραντάρ AESA. Σύμφωνα με την MBDA η μέγιστη εμβέλεια ξεπερνά τα 40km. Η μεγαλύτερη εμβέλεια των VL-MICA NG και το μικρότερο κόστος κτήσης σε σχέση με τους Aster 15, δικαιολογούν απόλυτα την επιλογή τους από το ΠΝ στην πρόταση της FDI-HN. Πέρα από την εν δυνάμει επιλογή των MICA NG και από την ΠΑ, οι VL-MICA NG θα μπορούσαν να προσδώσουν αξιόλογες δυνατότητες αεράμυνας και στις μελλοντικές κορβέτες EPC.
Δυστυχώς ΜΟΝΟΙ οι MICA VL στις ελληνικές FDI, αναιμική η γαλλική τελική προσφορά
Η αλήθεια είναι ότι η περίπτωση CAMM-ER θα ήταν μια ενδιαφέρουσα και αξιόλογη λύση ραγδαίας αύξησης των διαθέσιμων βλημάτων, αλλά ενέχει ρίσκο, καθώς δεν είναι ακόμα επιχειρησιακός (όπως και ο MICA NG όμως), ενώ πιθανά τον συνδυασμό CAMM-ER/Sylver να καταλήξει να τον έχει τελικά μόνο η Ιταλία (όλοι οι άλλοι χρήστες Sylver μάλλον τείνουν προς VL-MICA NG, π.χ. Αίγυπτος). Το βασικό του μειονέκτημα είναι ότι αφορά εισαγωγή ενός ακόμα νέου τύπου στο ελληνικό οπλοστάσιο, καθώς η ΠΑ δεν χρησιμοποιεί τα αντίστοιχα βλήματα όπως στην περίπτωση των MICA. Άρα ορθώς δεν εξετάστηκε περαιτέρω το σενάριο FDI/CAMM-ER.
Και πάμε στους αριθμούς. Αγαπημένο θέμα πολλών σχολιαστών και αναλυτών, και φλέγον θέμα, όντως, για το ΠΝ. Η FDI-HN θα έχει τέσσερις οκταπλούς VLS Sylver για σύνολο 32 κελιών. Ας δούμε με τι συγκρίνουμε. Θεωρούμε τις MEKO-200HN ικανά πλοία; Μάλλον όλοι ασυναίσθητα λέμε ναι, και ελπίζουμε να γίνουν ακόμα πιο ικανά μετά τον ΕΜΖ. Ναι, αλλά κατά 99,9% θα διατηρηθεί ο εκτοξευτής τους Mk48 Mod.2 που μπορεί να φέρει μέχρι 32 ESSM, καθώς σε αντίθεση με τους Mk41, οι ESSM τοποθετούνται είτε μονοί είτε διπλοί ανά κελί. Να το πάλι αυτό το «καταραμένο» 32! Φυσικά δεν μιλάμε καν για δυνατότητες αεράμυνας περιοχής.
Πάμε στις άλλες προτάσεις. Οι Sigma 11515HN κατά πάσα πιθανότητα θα έρθουν και αυτές με δύο οκταπλούς Mk41, αν και υπάρχει πρόβλεψη για μέχρι τέσσερις. Για να είμαστε δίκαιοι, μια full-load 11515ΗΝ (4x Mk41) θα μπορεί να φέρει 16 SM-2 + 64 ESSM Blk2/CAMM-ER. Αντίστοιχο φόρτο σε full-load διαμόρφωση έχουν οι AH140 και A200. Μόνο η HF2 παλεύει να ανταγωνιστεί τις υπόλοιπες non-Aster προτάσεις με 11 κελιά και έως 44 βλήματα. H Bergamini έχει ίδιες δυνατότητες AAW βλημάτων, αλλά η FDI-HN υπερτερεί λόγω SeaFire.
ΑΠΟΨΗ: Νέες φρεγάτες αλά γκρέκα, ή όταν μετράμε “κελιά” αντί για λύσεις!
Άρα βρήκαμε την πανάκεια του «προβλήματος» μας; Τέσσερις Mk41 και έχουμε full ευελιξία επιλογών; Για μισό λεπτό, όμως. Τι είναι αυτό που αυτοπεριορίζει τις εταιρείες να μειώσουν τον αριθμό των Mk41; Μα φυσικά το κόστος. Αν η LM στο πλαίσιο συγκράτησης του κόστους έβαλε με το ζόρι 1xMk41 και 3xSCLs, ποιο άραγε το κόστος μιας τετράδας Mκ41; Ποιο το κόστος 64 βλημάτων ESSM Block 2, όταν ένας απλός ESSM κοστίζει περίπου 1,8 εκ. δολάρια; Στις δε περιπτώσεις των AH140 και A200, πρέπει να προσθέσουμε και το κόστος εγκατάστασης APAR 2 και SM400, για να γίνουν συγκρίσιμες με τις 11515HN. Αν μάλιστα βάλουμε μέσα και τον παράγοντα βάρος (σημ. οι tactical Mk.41 ζυγίζουν περίπου 70% περισσότερο από τον αντίστοιχο Sylver A50, ενώ πρέπει να προσθέσουμε το βάρος των επιπλέον βλημάτων), τα πράγματα δεν είναι διόλου απλά. Πολλοί κατηγορούν αδίκως την LM, αλλά προσωπικά την θεωρώ τίμια σε αυτόν τον τομέα, καθώς δεν τάζει πράγματα ανέφικτα ή μη επιθυμητά.
Τι θέλω να πω. Θεωρώ ότι μια FDI-HN με 8 Aster 30 και 24 VL-MICA NG είναι ένα πανίσχυρο πλοίο, που ο συνδυασμός Aster30/SeaFire της προσδίδει μοναδικές δυνατότητες προβολής ισχύος σε δύσκολες περιοχές όπως η Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς να θυσιάζονται οι δυνατότητες αντιμετώπισης επιθέσεων κορεσμού. Στο κάτω κάτω, η αναλογία Aster/MICA στις FDI–HN κρίνεται κατά περίπτωση αποστολής από το ΠΝ, και προφανώς θα παραμένει απόρρητη, έτσι ώστε ο γείτονάς μας να μην γνωρίζει τις πραγματικές δυνατότητες του πλοίου που τον πλησιάζει. Από την άλλη, για να είμαστε αντικειμενικοί, αν η δυνατότητα αεράμυνας περιοχής δεν είναι διόλου επιθυμητή από το ΠΝ, τότε δεν υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος να ψάχνουμε πανάκριβες φρεγάτες τύπου FDI-HN, Sigma 11515HN Enhanced AAW και Bergamini, ακόμα και 1 Mk41 αρκεί!
Ακόμη η φρεγάτα FDI-HN θα είναι εξοπλισμένη με 8 Exocet MM40B3, ένα πύραυλο γνώριμο στο ΠΝ για τον οποίο τρέφει ιδιαίτερη εκτίμηση. Όπως προανέφερα, οι εκτοξευτές αυτοί θα είναι «θαμμένοι» στην υπερκατασκευή, βελτιώνοντας σημαντικό το RCS του πλοίου.
Και πάμε σε άλλο αγαπημένο θέμα της «φρεγατιάδας». Το κύριο πυροβόλο. Από ό,τι φαίνεται η Naval Group δεν έχει προτείνει το Strales. Από την άλλη, η αρνητική κριτική ότι δεν είναι εφικτή η ολοκλήρωση, ότι πρέπει το ΠΝ να επωμιστεί το σχετικό κόστος δεν ευσταθεί. Το ερώτημα που θέτω, όμως, είναι πόσο αυτονόητο πρέπει να θεωρείται ένα σύστημα Strales στο πυροβόλο 76mm; Με εξαίρεση τα ιταλικής προέλευσης πλοία (Horizon-ΙΤ, FREMM-IT), έως τώρα έχω εντοπίσει ως εφαρμογές τοποθέτησης Strales μόνο τις δύο υπό κατασκευή κορβέτες Gowind 2500 των ΗΑΕ και τον EMZ των τεσσάρων κορβετών FS1500 του Κολομβιανού Ναυτικού. Τα περισσότερα ευρωπαϊκά ναυτικά συστηματικά μάλλον «σνομπάρουν» το Strales, δείχνοντας μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο εξαιρετικό Leonardo 127/64 LW Vulcano (π.χ. F-126, F110), στο αντίστοιχου διαμετρήματος 127/54 Mk.45 (π.χ. F100, Type 26), στην «απλή» έκδοση του 76mm SR (π.χ. Fridtjof Nansen, Γαλλικές FDI, FREMM-FR, Horizon-FR), ενώ ακόμα και οι μελλοντικές Ολλανδο-Βελγικές ASWF φαίνεται να προτιμούν μια stealth έκδοση του «απλού» 76mm SR. Μήπως να το ξανασκεφτούμε πιο σφαιρικά; Ένα πυροβόλο Leonardo Super Rapid 76mm πρέπει κατ΄εκτίμηση να στοιχίζει περί τα 35 εκ. ευρώ, ενώ με το σύστημα Strales αυξάνεται η τιμή κατά επιπλέον 15 εκ. Η ίδια η Leonardo, όμως, διαφημίζει ότι το Strales προσφέρεται ως αναβάθμιση σε υφιστάμενα πυροβόλα. Μήπως είναι πιο δόκιμο σε αυτή την φάση το ΠΝ να μην παραγγείλει άμεσα την option για Strales – αυτό ισχύει για όλες τις προτάσεις φρεγατών – αλλά να αξιοποιήσει αυτά τα 50-60 εκ. ευρώ σε άλλες πιο πιεστικές ανάγκες; Μια ενδιαφέρουσα και αποδοτικότερη εναλλακτική θα ήταν π.χ. να αγοράσει μεταχειρισμένα RAM για τοποθέτηση στις S, όπως προτάθηκε από την ΠΤΗΣΗ. Και έχουμε καιρό να αποφασίσουμε για τα Strales, όσο το σύστημα θα ωριμάζει και θα γίνεται πιο διαδεδομένο. Σε κάθε περίπτωση, εφόσον το ΠΝ το κρίνει απαραίτητο, οι FDI-HN μπορούν να εξοπλιστούν με Strales, όπως και οι υπόλοιπες προτάσεις.
Οι FDI-HN θα διαθέτουν δύο διπλούς τορπιλοσωλήνες για ελαφρές ανθυποβρυχιακές τορπίλες MU90, με άγνωστο απόθεμα εντός του πλοίου για αναχορηγία. Εδώ οι FDI-HN και οι Bergamini, μάλλον μειονεκτούν έναντι των υπολοίπων προτάσεων, καθώς απαιτείται η εισαγωγή νέου τύπου τορπίλης και ενώ τα ελικόπτερα MH-60R θα είναι ήδη εξοπλισμένα με τις Mk54. Τέλος, οι FDI-HN θα είναι εξοπλισμένη με δύο τηλεχειριζόμενους σταθμούς οπλισμού Nexter Narwhal 20B V2 RWS των 20mm, ενώ θα διαθέτει αποκλειστικό κέντρο ασύμμετρων απειλών.
Σχετικά με το MH-60R, έχει έντονα τονισθεί μια θεωρούμενη ασυμβατότητα με το SETIS. Αν είμαστε αντικειμενικοί, δεν πρέπει να το αποκλείουμε. Από την άλλη, το ΠΝ θα πιέσει διαπραγματευτικά αρκετά τη Naval Group να λύσει το όποιο πιθανό θέμα. Οι περισσότεροι πελάτες συνδέουν το MH-60R με Aegis-based CMS. Μόνο η Δανία συνδέει το MH-60R με TACTICOS (με άγνωστο όμως βαθμό ολοκλήρωσης) και φυσικά η Ινδία με τα εθνικά της συστήματα. Για το UAV, δεν υπάρχουν σχετικές πληροφορίες για τον τύπο που θα έχει η FDI-HN.
Ηλεκτρονικός εξοπλισμός: Το δημόσιο διάλογο σχετικά με τις φρεγάτες FDI τον έχει μονοπωλήσει το ραντάρ SeaFire της γαλλικής Thales. Ένα πλήρως ψηφιακό πολλαπλών ρόλων ραντάρ AESA, σταθερής διάταξης, το οποίο παρέχει ταυτόχρονες δυνατότητες μεγάλης εμβέλειας 3D επιτήρησης, έρευνα στον ορίζοντα, επιτήρηση επιφανείας και έλεγχο πυρός. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Thales έχει μέγιστη εμβέλεια 300km, μπορεί να ανιχνεύει και παρακολουθεί περισσότερους από 800 στόχους ταυτόχρονα, με κάλυψη σε αζιμούθιο 360ο και σε ανύψωση 90ο, ενώ παρέχει πλήρη κάλυψη επιφανείας μέχρι τα όρια του ορίζοντα. Αποτελείται από 4 στοιχειοκεραίες με πομπούς τεχνολογίας GaN και έχει εξαιρετικές επιδόσεις σε παράκτιο περιβάλλον, ενάντια σε UAV και ταχύτατα ελισσόμενους στόχους. Παρέχει έλεγχο πυρός για τους πυραύλους Aster αξιοποιώντας όλες τους τις δυνατότητες. Επίσης, θα είναι πλήρως ολοκληρωμένο με σύστημα IFF BlueGate (TSA 6000), το οποίο σύμφωνα με την Thales είναι το πρώτο IFF για προδιαγραφές Mode 5/Mode S το οποίο χρησιμοποιεί επίπεδα, σταθερής διάταξης AESA στοιχεία.
Η αλήθεια είναι ότι τις περισσότερες από τις ανωτέρω buzz-words, τις χρησιμοποιούν όλες σχεδόν οι κατασκευάστριες εταιρείες ραντάρ. Για τους μη-ειδήμονες – όπως εγώ – χρειάζεται πολύ ψάξιμο και μελέτη για να κατανοήσουμε έστω κατ’ ελάχιστον τον κόπο και τα τεχνικά επιτεύγματα πίσω από αυτές τις λέξεις. Ούτε, φυσικά, είναι διαθέσιμες όλες οι πληροφορίες στο διαδίκτυο. Εμένα, άλλο μου έκανε εντύπωση. Αναζητώντας την συχνότητα λειτουργίας του SeaFire, δεν έβγαλα άκρη. Η Thales, πάντως, δεν αναφέρει τίποτα! Τα πράγματα περιπλέκονται ιδιαίτερα από τη μανία των κατασκευαστριών εταιρειών να μην χρησιμοποιούν την νέα ονοματολογία συχνοτήτων βάσει ΝΑΤΟ αλλά τις παλιές ονομασίες. Για παράδειγμα, ενώ στον σχετικό πίνακα της ΠΤΗΣΗΣ το TRS-4D αναφέρεται ως ραντάρ C-Band, στην πραγματικότητα (και ευτυχώς η Hensoldt το διευκρινίζει για εμάς τους αδαείς) είναι ραντάρ NATO G-band ήτοι στην περιοχή 4-8GHz (σημ. μάλλον στο χαμηλό φάσμα συχνοτήτων 3.9 – 6.2GHz που αντιστοιχεί στην παλιά C-band). Αντίστοιχα, το SM400 είναι ραντάρ στην E/F-Band (παλιά γνωστή ως S-Band) δηλαδή στην περιοχή 2-4GΗz. Στο ίδιο εύρος συχνοτήτων E/F-Band είναι και το NS200. Αντίθετα, το APAR 2 είναι σαφώς πιο υψίσυχνο στην παλιά περιοχή X-Band άρα κάπου σε συχνότητες 8-12 GHz της νέας κατά ΝΑΤΟ περιοχής I/J-Band (ήτοι πλέον 8-20GHz). Μπερδευτήκατε; Εγώ να δείτε!
TRS-4D vs SeaFire, κάνουμε σύγκριση μεταξύ των ραντάρ MMSC και Belh@rra. Ισχύει ο μύθος;
Ας βάλουμε τώρα τα ραντάρ αυτά κατά αύξουσα σειρά συχνότητας: SM400 & NS200, TRS-4D, APAR 2. Για να αρχίσετε να έχετε ένα μέτρο σύγκρισης, το γνωστό SMART L βρίσκεται στην NATO D-Band (πάλαι ποτέ L-Band) συχνότητας 1-2GHz. Γενικά, όσο μικρότερη είναι η συχνότητα λειτουργίας του ραντάρ, τόσο μεγαλύτερη εμβέλεια έχει αυτό, αλλά υστερεί σε «διακριτική ικανότητα» – ανάλυση, και το αντίστροφο. Άρα το πολύ καλό SMART L λειτουργεί στην μπάντα 1-2 GHz για επίτευξη τεράστιας εμβέλειας, αλλά απαιτεί και την παράλληλη χρήση ενός σχετικά πιο υψίσυχνου ραντάρ όπως το APAR για έλεγχο όπλων (μικρή εμβέλεια, μεγάλη ανάλυση). Προφανώς τα πράγματα δεν είναι τόσο «απλοϊκά», καθώς οι επιδόσεις των ραντάρ εξαρτώνται από τις ατμοσφαιρικές συνθήκες και υπάρχουν «παράθυρα» στην διαπερατότητα της ατμόσφαιρας τα οποία εκμεταλλεύονται οι κατασκευαστές για επίτευξη καλύτερων επιδόσεων.
Και τότε τι σόι ραντάρ είναι αυτό το SeaFire; Πως μπορεί να αντικαθιστά δύο ραντάρ άλλων συνδυασμών; Με συμβιβασμούς, προφανώς. Αν και αρκετοί «χάρηκαν» που το SeaFire δεν μπορεί να «πιάσει» τα 500km μέγιστη εμβέλεια, δεν συνειδητοποίησαν ότι η Thales κατ’ ουσία μάλλον το μετατόπισε προς ένα ραντάρ διαχείρισης στόχων και όπλων και λιγότερο σε ένα έγκαιρης προειδοποίησης. Μεταξύ μας, καλύτερα! Μάλλον είναι και αυτό ραντάρ E/F-Band, αλλά καταφέρνει να λειτουργεί και ως ραντάρ ελέγχου πυρός (δηλ. σαν APAR 2). Δηλαδή έκαναν «μαγικά» οι Γάλλοι; Την απάντηση την δίνει, μάλλον, ο κ. N. De Bruijn (Ολλανδός), Sea Fire Product Line Manager της Thales όπου διευκρινίζει ότι το SeaFire μπορεί και διαχειρίζεται κάθε στοιχείο της κεραίας ψηφιακά και ταυτόχρονα. Για αυτό και χαρακτηρίζεται από την Thales ως πλήρως ψηφιακό ραντάρ, για αυτό και μπορεί και διαχειρίζεται στόχους με μεγάλο εύρος κινηματικών χαρακτηριστικών. Για αυτό και έχουν «λυσσάξει» οι Γάλλοι και αναφέρουν συνεχώς την FDI ως «ψηφιακή φρεγάτα»! Αν αφήσουμε τα «πάθη» μας στην άκρη, αρχίζουμε και κατανοούμε ότι το Sea Fire είναι όντως ένα τεχνολογικό επίτευγμα, με πολλές καινοτομίες, ειδικά στην ψηφιακή διαχείριση και ανάλυση σήματος. Τονίζω ότι αν και ολοκαίνουριο, δεν είναι τόσο υψηλού ρίσκου λύση, καθώς ήδη έχει παραδοθεί στο Γαλλικό Ναυτικό και μέχρι να παραλάβουμε τις δικές μας FDI-HN θα έχει γίνει το απαραίτητο fine-tuning και επίλυση των όποιων νέων μικροπροβλημάτων. To ραντάρ SeaFire υπάρχει τώρα, δεν είναι paper project!
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Η τελική διαμόρφωση της SIGMA 11515HN και της SIGMA 10514 που προτείνει η Damen στο ΠΝ
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το 2027-28 που θα μπει σε κυκλοφορία το APAR 2 θα είναι και αυτό ένα υπερσύγχρονο ραντάρ, έχοντας ενσωματώσει τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις. Ναι, αλλά το 2027-28, με ποιο ακριβώς ραντάρ θα το «ταιριάξουμε»; To “fetish” αρκετών, το SM400, πρωτομπήκε σε κυκλοφορία με τα OPV Holland το 2010, άρα την εποχή που θα παραλαμβάνουμε τις νέες μας φρεγάτες 11515HN, θα είναι ήδη ένα ραντάρ 20ετίας! Δηλαδή θα έχουμε ένα υπερσύγχρονο ραντάρ (APAR 2) μαζί με ένα ραντάρ τεχνολογίας δυο δεκαετιών πριν. Κάπως καλύτερο χρονικά είναι το NS200, το οποίο όμως βασίζεται στο NS100, το οποίο με τη σειρά του είναι ένας συνδυασμός χαρακτηριστικών του SM400 και SMART-S Mk2. Βέβαια, το NS200 δεν παύει να είναι και ένα περιστρεφόμενο AESA, ό,τι σημαίνει αυτό για όσους ασχολούνται με τέτοιες «λεπτομέρειες». Αν θα ήθελα μάλιστα να καταθέσω μια «αιρετική» πρόταση, αυτή θα ήταν να έρχονταν οι Sigma 11515HN με συνδυασμό TRS-4D NR σταθερής διάταξης και APAR 2 (στα πρότυπα των F-126 δηλαδή). Αυτό μάλιστα!
Για το σύστημα διαχείρισης μάχης SETIS, θα είμαι αναγκαστικά πολύ σύντομος, γιατί εκ των πραγμάτων δεν υπάρχουν και πολλές πληροφορίες διαθέσιμες στο διαδίκτυο σχετικά με την διαμόρφωση, τα τεχνικά χαρακτηριστικά, και τις επιδόσεις των συστημάτων διαχείρισης μάχης. Προφανώς, όλοι οι κατασκευαστές CMS ενσωματώνουν τεχνολογίες αιχμής στην διαχείριση και παρουσίαση δεδομένων και πληροφοριών. Θα ήθελα να καταθέσω τον εξής προβληματισμό. «Κατηγορείται» το SETIS ότι είναι κλειστής αρχιτεκτονικής σύστημα, άρα αυτομάτως δύσκολο στις αλλαγές, οι οποίες μάλιστα πρέπει να γίνουν από την κατασκευάστρια εταιρεία με σημαντικό κόστος. Γιατί όμως να μην μπορεί να γίνει αυτό από ελληνικά χέρια; Στο πλαίσιο των “R&D partners days”, η Naval Group ήρθε σε επαφή με πλήθος ελληνικών εταιρειών, ανάμεσα στις οποίες και η Thales Hellas. Γιατί, επομένως, μας πιάνει η μιζέρια και δεν θεωρούμε τους έλληνες μηχανικούς και επιστήμονες ικανούς να φέρουν εις πέρας ένα τέτοιο εγχείρημα; Προσωπικά θεωρώ ότι ανεξάρτητα ποια πρόταση φρεγάτας επιλεγεί, η δημιουργία ενός Centre-of-Excellence σε θέματα λογισμικού, σε συνεργασία με Πανεπιστημιακά Ιδρύματα ή στα πλαίσια ΣΔΙΤ, μπορεί κάλλιστα να υποστηρίξει τις ψηφιακές δυνατότητες και προκλήσεις οποιασδήποτε φρεγάτας μας αλλά και των μελλοντικών κορβετών. Ας πιστέψουμε στον εαυτό μας, δεν έχουμε τίποτα να ζηλέψουμε από τους γείτονές μας. Πάντως, η ενσωμάτωση του RAM στο SETIS απέδειξε ότι το CMS αυτό δεν είναι και τόσο «κλειστό» σύστημα όπως διατείνονται κάποιοι.
H FDI-HN είναι ιδιαίτερα ικανό πλοίο και στον ανθυποβρυχιακό πόλεμο, καθώς θα είναι εξοπλισμένη με την ολοκληρωμένη πολυαισθητηριακή σουίτα sonar BlueScan, με δυνατότητες συνεργατικού ASW μέσω τεχνολογιών διαχείρισης big data και τεχνητής νοημοσύνης, για την αξιοποίηση δεδομένων του sonar τρόπιδας Kinglip 2 και του σόναρ μεταβλητού βάθους Captas 4. Με τα ίδια συστήματα, βέβαια, θα είναι εξοπλισμένες κατά πάσα πιθανότητα και οι υπόλοιπες προτάσεις, με εξαίρεση την HF2 για την οποία έχει γίνει μεγάλη συζήτηση.
Αντίθετα, ένα σημαντικό ζήτημα στο οποίο φαίνεται να υστερεί η FDI-HN είναι αυτό του ηλεκτρονικού πολέμου, και ειδικότερα η έλλειψη συστήματος ECM. Κατ’ αρχάς οι FDI δεν θα είναι απομειωμένες από συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, καθώς θα διαθέτουν συστήματα SENTINEL (R-ESM), και ALTESSE-H (C-ESM). Η μεγάλη συζήτηση αφορά στο ότι δεν θα είναι (ως διαφαίνεται) εξοπλισμένες με ηλεκτρονικούς παρεμβολείς. Η αυτονόητη απορία είναι γιατί η Naval Group δεν βάζει κάποιο υφιστάμενο σύστημα ECM, να ησυχάσουμε όλοι. Για παράδειγμα το σύστημα NETTUNO 4100 (FREMM, Horizon). Ακούγεται αυτονόητο και απλό, μέχρι να παρατηρήσουμε ότι καμία FREMM, είτε γαλλική, είτε ιταλική που πωλήθηκε στην Αίγυπτο και στο Μαρόκο δεν είναι εξοπλισμένη με ECM. Άρα μάλλον υπάρχουν σοβαροί περιορισμοί εξαγωγών του NETTUNO. Επιπλέον είναι αρκετά ογκώδες ως σύστημα. Ωραία, ας βάλει τότε το περιβόητο Scorpion 2, σε συνδυασμό με το ESM Vigile D, της θυγατρικής Thales. To Vigile D είναι πρόσφατο σύστημα και αναμφισβήτητα ένα εξαιρετικό ESM. Αντίθετα, το Scorpion 2 είναι ήδη 10 ετών jammer, ενώ όταν θα μπαίνουν σε υπηρεσία οι νέες μας φρεγάτες, θα κοντεύει ήδη 15 ετών. Και η τεχνολογία EW προχωράει ραγδαία! Οι Γάλλοι δεν έχουν αποκλείσει το ECM, για αυτό αναφέρονται σε «οδικό χάρτη». Επομένως, και στο πλαίσιο της προαναφερθείσας βιομηχανικής συνεργασίας και μεταφοράς τεχνογνωσίας, μήπως είναι «μάνα εξ ουρανού» (λίγο υπερβολικό το ξέρω), μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να εμπλακούν ελληνικες εταιρείες (π.χ. INTRAKOM, Thales Hellas) που σε συνεργασία με τους Γάλλους να αναπτυχθεί ένα σύγχρονο ECM “γάντι» με το SeaFire; Γιατί πρέπει πάντοτε να αγοράζουμε έτοιμες λύσεις; Αν τώρα το ΠΝ κρίνει ότι δεν μπορεί να περιμένει και ότι οι φρεγάτες του πρέπει να έχουν άμεσα ECM, ας στείλουν στην Naval Group ένα αποχαιρετιστήριο γράμμα και να τους ευχαριστήσουν για τον κόπο τους.
Μπελάδες για τις Belh@rres: Χωρίς σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου οι φρεγάτες FDI μέχρι το 2026
Σύστημα πρόωσης: Μεγάλη συζήτηση στη «φρεγατιάδα», αφορά στα συστήματα πρόωσης και τις τελικές ταχύτητες των προτεινόμενων πλοίων. Συμφωνώ με τους περισσότερους ότι μια ικανή πλατφόρμα ανθυποβρυχιακού πολέμου καλό είναι να βασίζεται σε κάποια μορφή ηλεκτρικής κίνησης, καθώς τα πλεονεκτήματα χαμηλότερου ηχητικού ίχνους είναι εμφανή. Η αλήθεια είναι ότι θα προτιμούσα η FDI-HN να έρχονταν με σύστημα πρόωσης τύπου CODLAG, ακολουθώντας την τάση για σύγχρονες ASW φρεγάτες. Δυστυχώς, η FDI-HN θα έχει το «ποταπό» σύστημα CODAD. Οι FDI θα προωθούνται από 4 MTU 16V 8000 M91L, για συνολική εγκατεστημένη ισχύ 32MW. Η έλλειψη κάποιας μορφής ηλεκτρικής κίνησης τις κάνει όμως αυτόματα μειωμένης αποτελεσματικότητας ASW φρεγάτες; Αν αυτό ήταν προαπαιτούμενη προδιαγραφή του ΠΝ, τότε γιατί παραμένουν ακόμα στην διαδικασία οι FDI-HN και η HF2; Αν το ηχητικό αποτύπωμα των FDI-HN είναι αρκούντως χαμηλό, έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία αν προέρχεται καθαρά από diesel ή από κάποιο συνδυασμό ηλεκτροκίνησης και με αεριοστρόβιλους; Παραβλέπουμε την οικονομική λειτουργία που παρέχουν οι κινητήρες diesel της MTU;
Η άλλη μεγάλη συζήτηση αφορά στην τελική ταχύτητα των πλοίων. Η FDI-HN θα έχει μέγιστη ταχύτητα τους 27 knots. Τόσο χαμηλή; Όντως, οι περισσότερες άλλες προτάσεις είναι 3-10% ταχύτερες και η HF2 κατά πολύ όλων. Π.χ. σε έναν υποθετικό αγώνα δρόμου Σαλαμίνα – Καστελόριζο με μεγίστη ταχύτητα, η HF2 θα έφτανε σε 9-10 ώρες, και οι υπόλοιπες από 10 ώρες και 40 λεπτά (FREMM-IT) έως 11 ώρες και 50 λεπτά (FDI). Χωρίς φυσικά να συνυπολογίσουμε τα τρελά καύσιμα που απαιτούνται για συνεχή μέγιστη ταχύτητα. Έλεος πια με τις ταχύτητες!
Ενδιάμεση λύση και ναυπηγεία: Δεν έχει νόημα να επαναλάβω τα διάφορα που έχουν αναφερθεί. Δυστυχώς, αυτή την στιγμή, μετά και τις τελευταίες εξελίξεις, μάλλον επικρατεί μια διάχυτη απογοήτευση. Πρακτικά δεν υπάρχουν έγκαιρα διαθέσιμες αξιόλογες μεταχειρισμένες φρεγάτες, που θα μπορούσαν να ανακουφίσουν το ΠΝ στην κρίσιμη μεταβατική περίοδο που θα κατασκευάζονται οι νέες μας φρεγάτες και θα υλοποιείται ο ΕΜΖ των MEKO-200HN. Η γαλλική πλευρά όμως, προχώρησε σε μια σε μια σημαντική “προσφορά” προς το ΠΝ. Αυτή του να παραλάβει το ΠΝ την 2η και την 3η φρεγάτα FDI που ναυπηγεί η Naval Group στην Γαλλία, ενώ οι υπόλοιπες δυο θα χτιστούν στην Ελλάδα. Η πρόταση αυτή είναι σε μεγάλο βαθμό win-win και για τις δύο πλευρές. Η Ελλάδα θα παραλάβει το 2025-26 δύο υπερσύγχρονες φρεγάτες που θα αφήσουν έντονο το αποτύπωμά τους στην περιοχή. Μεγάλος χαμένος τα ελληνικά ναυπηγεία, καθώς αντί τριών φρεγατών θα καταλήξουν να ναυπηγήσουν μόνο δύο. Σε κάποιο βαθμό αντιγράφεται η πρόταση της Damen η οποία αντί να προσφέρει τις φρεγάτες Μ (πρακτικά δεν είναι διαθέσιμες πριν το 2027-28) προτείνει την ναυπήγηση δύο ελαφρών φρεγατών Sigma 10514, οι οποίες εφόσον ναυπηγηθούν εκτός Ελλάδας μπορούν να παραδοθούν σε διάστημα 30-38 μηνών, δηλαδή και αυτές την περίοδο 2025.
Γαλλική ρελάνς με παράδοση 2 FDI το 2025, ξεπερνούν οι Γάλλοι το “πρόβλημα” της Ενδιάμεσης Λύσης;
Και εδώ κάπου είναι το μεγάλο δίλημμα. Αν ανατρέξουμε στο πρόσφατο παρελθόν, στα προγράμματα MEKO-200HN, Type 214 και ΤΠΚ Ρουσσέν, παρατηρήθηκαν εξαιρετικά μεγάλες καθυστερήσεις στις παραδόσεις που έφεραν σε δύσκολη θέση το ΠΝ. Όσο αισιόδοξοι να είμαστε, είναι μάλλον απίθανο να έχουν εξαλειφθεί πλήρως οι συνδικαλιστικές και διαχειριστικές αγκυλώσεις του παρελθόντος. Επιπρόσθετα, όπως απέδειξαν οι πρόσφατες δυσκολίες στην πώληση των ναυπηγείων, απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις για να καταστούν αυτά βιώσιμα και ανταγωνιστικά. Άρα είναι λογικό να θεωρήσουμε ότι το πρόγραμμα ναυπήγησης φρεγατών στην Ελλάδα θα αντιμετωπίσει, πάλι, καθυστερήσεις, παρά τις ειλικρινείς προθέσεις όλων των ξένων κατασκευαστριών εταιρειών. Το δίλημμα είναι το εξής. Με βάση τα παραπάνω, το 2025 δεν υφίσταται διαθέσιμη κάποια ικανή μεταχειρισμένη φρεγάτα. Αν οδηγηθούμε στην «έξυπνη» λύση γρήγορης απόκτησης πλοίων νέας ναυπήγησης, ποιο σενάριο είναι αποτελεσματικότερο; α) Να παραλάβουμε μέχρι το 2025 δυο FDI-HN και τις υπόλοιπες δύο με ελληνικούς ρυθμούς προς τα τέλη της δεκαετίας, ή β) να παραλάβουμε δύο Sigma 10514 και τις υπόλοιπες Sigma 11515HN με ελληνικούς ρυθμούς αργότερα;
Το ΠΝ θα κληθεί να προασπίσει τα συμφέροντά του στην Ανατολική Μεσόγειο. Θεωρούμε, ειλικρινά, ότι είναι εφικτή η επίδειξη ισχύος με ένα ζεύγος Sigma 10514; Άντε και με μία Sigma 11515HN (αυτή που θα ναυπηγήσει η Damen). Ή μήπως είναι πιο αποτρεπτική μια δύναμη ενός ζεύγους FDI-HN; Ας αφήσουμε τους φανατισμούς μας και ας είμαστε ρεαλιστές στις απαντήσεις μας.
Από την άλλη μεριά, πρέπει να λάβουμε υπόψη την ανάγκη ανασυγκρότησης των ναυπηγείων. Αλλά αυτή πρέπει να γίνει σε στέρεα βάση. Δεν μπορεί το ΠΝ να είναι εσαεί ο μοναδικός τροφοδότης τους. Αυτά πρέπει να καταστούν αυτόνομα και ανταγωνιστικά στην διεθνή αγορά. Σίγουρα η λύση 0+4 είναι προτιμότερη από μια λύση 1+3 ή ακόμα χειρότερα 2+2. Από την άλλη μεριά, είναι όντως ανάγκη να μοιραστεί η δουλειά τόσο στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά όσο και στα Ναυπηγεία Ελευσίνας; Ακόμα και αν προσπεράσουμε την μακρά περίοδο ανασυγκρότησης αμφότερων, είναι το πρόγραμμα των φρεγατών το τελευταίο πρόγραμμα ναυπήγησης πολεμικού πλοίου στην Ελλάδα; Δεν υπάρχουν ανάγκες για επιπρόσθετα υποβρύχια; Δεν συμμετέχουμε στο πρόγραμμα ευρωπαϊκών κορβετών EPC; Δεν υπάρχουν ανάγκες ναυπήγησης άλλων κατηγοριών πλοίων (ΤΠΚ, περιπολικά, πλοία υποστήριξης); Μήπως είναι προτιμότερο τα ναυπηγεία μας να αξιοποιήσουν το αναγκαίο αυτό χρονικό διάστημα για να ορθοποδήσουν και να συμπέσει η ανασυγκρότηση αυτή με την μελλοντική διαθεσιμότητα κονδυλίων του ΠΝ για την ενίσχυση του στόλου μας; Ας γίνει μια ορθολογική διαχείριση χρόνου και πόρων η οποία θα μπορούσε να είναι win–win κατάσταση τόσο για το ΠΝ και για την ελληνική ναυπηγική βιομηχανία. Δηλαδή και να παραλάβουμε έγκαιρα πλοία και να γίνει αποτελεσματική ανασυγκρότηση του ελληνικών ναυπηγείων.
Εκσυγχρονισμός μέσης ζωής ΜΕΚΟ-200ΗΝ: Στο θέμα αυτό η Naval Group δεν άνοιξε τα χαρτιά της, όπως και οι περισσότεροι κατασκευαστές βέβαια. Γενικά, δεν είναι ξεκάθαρο σε τι επίπεδα κόστους και εξοπλισμού θα κινηθεί ο ΕΜΖ. Θεωρώ, όμως, πως δεν πρέπει να επιμείνουμε έντονα στην ομοιογένεια των συστημάτων νέων και εκσυγχρονισμένων φρεγατών, καθώς εκ των πραγμάτων μια τέτοια προσέγγιση «μας δένει τα χέρια» κυρίως ως προς την εισαγωγή high-end συστημάτων στις νέες φρεγάτες, σε όλες τις προτάσεις. Για παράδειγμα είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορεί να τοποθετηθεί SeaFire στις ΜΕΚΟ. Παρόμοιο «πρόβλημα» έχουν και οι εξαιρετικές 11515HN καθώς είναι μάλλον απίθανο ο EMZ να περιλαμβάνει APAR 2/SM400. Πως θα χρησιμοποιηθούν ιταλικά συστήματα στις MEKO, πολλώ μάλλον το radar Kronos Grand Naval; Μόνο όσο οι προτάσεις μετατοπίζονται σε περισσότερο “down-to-earth” λύσεις βελτιώνεται η δυναμική ομοιογενείας μεταξύ νέων φρεγατών και ΕΜΖ. Και σε αυτό, αντικειμενικά, υπερέχει η HF2!
Γεωπολιτικοί και γεωστρατηγικοί παράγοντες: Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι για τέτοιου επιπέδου οπλικά συστήματα είναι αναπόφευκτο να λαμβάνονται υπόψη παράγοντες που επηρεάζουν την εξωτερική πολιτική της χώρας. Είναι ουτοπικό κάποιοι να οραματίζονται επιλογή φρεγάτας με βάση μόνο τα brochures. Παρόλα αυτά, δεν θα ήθελα να επεκταθώ περισσότερο στην συζήτηση αυτή, καθώς αποτελεί ένα τεράστιο κεφάλαιο από μόνο του. Μια προσωπική εκτίμηση, όμως, είναι ότι οι ιδιαίτερες σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ και Ελλάδας-Γαλλίας, θα δώσουν συγκριτικά πλεονεκτήματα και στις δύο προτάσεις. Αν τα πλεονεκτήματα αυτά είναι ικανά να ανατρέψουν την κατάσταση, δεν το γνωρίζω.
Κόστος: Ομοίως, οι όποιες εκτιμήσεις κάνουμε όλοι μας για τα θέματα κόστους είναι αρκετά παρακινδυνευμένες. Τα πραγματικά κόστη, πλήρως αναλυμένα, τα γνωρίζει μόνο το ΠΝ. Οι διαπραγματευτικές ικανότητες των επιτελών του ΓΕΕΘΑ, όπως αυτές αναδείχθηκαν στις πρόσφατες επιτυχίες με τα προγράμματα MH-60R και Rafale, αποτελούν εχέγγυα ότι όποια πρόταση και να επιλεγεί αν μη τι άλλο θα είναι η αποδοτικότερη οικονομικά. Αξίζει να δώσουμε λίγα χρήματα παραπάνω (κουτσά στραβά θα τα βρούμε), αν μια πρόταση πιστεύουμε ότι αξίζει πραγματικά και ότι η αποτελεσματικότητά της δικαιολογεί το αυξημένο της κόστος.
H FDI-HN ως high-end φρεγάτα θα είναι προφανώς αυξημένου κόστους, αλλά οι δυνατότητες που προσφέρουν (αεράμυνα περιοχής) και το επίπεδο τεχνολογίας τους (ψηφιακή φρεγάτα, SeaFire), δικαιολογούν πλήρως το υψηλό τους τίμημα.
Αντί επιλόγου θα ήθελα όλοι να αναλογιστούμε το εξής. Αν ένας απλός σχολιαστής, όπως εγώ, χρειάζεται τόσο κόπο για να δικαιολογήσει και να αναλύσει την άποψη του – έστω και ανεπιτυχώς – πόσο τιτάνιο είναι το έργο των επιτελών του ΠΝ οι οποίοι πρέπει να αναλύσουν πολυάριθμους παράγοντες, να τεκμηριώσουν τις εκθέσεις τους και όλο αυτό μέσα σε ένα τόσο ασφυκτικό χρονικό πλαίσιο; Εγώ απλά τους θαυμάζω και είμαι περήφανος για αυτούς!
