H καταστροφή του ναρκοθηρευτικού “Καλλιστώ” ήταν μάλλον μια άσχημη έκπληξη για το Πολεμικό Ναυτικό. Το ΠΝ, που φημίζεται για ένα από τα καλύτερα στον κόσμο, έχασε ένα πλοίο του, στις 27 Οκτωβρίου 2020, μετά από επικίνδυνο ελιγμό εμπορικού πλοίου. Ήταν το 2ο πλοίο που χάθηκε την τελευταία 3ετία, μετά την απώλεια, λόγω πρόσκρουσης σε βράχια, ενός υπέργηρου παράκτιου περιπολικού. Περιστατικά που δεν θέλουμε να θυμόμαστε.
Ολλανδία: Υπόσχεται ναρκοθηρευτικά Alkmaar στην Ουκρανία, τι μένει για την Ελλάδα;
Η απώλεια του “Καλλιστώ” ίσως και να ήταν το έναυσμα για την αναζήτηση ικανών μεταχειρισμένων ναρκοθηρευτικών. Περιττό να τονίσουμε πως το Βρετανικό Ναυτικό έχει απόθεμα από ναρκοθηρευτικά τύπου Hunt (όπως ήταν το “Καλλιστώ”), όπως κάποτε είχε και διαθέσιμες φρεγάτες Type 23. Τελικά, η ευκαιρία για την Ελλάδα παρουσιάστηκε από την Ολλανδία, όταν μαζί με τις προσφερόμενες (;) φρεγάτες κλάσης Μ, έγινε γνωστό πως υπήρχαν διαθέσιμα και 5 ναρκοθηρευτικά κλάσης Alkmaar.
Η υπόθεση για τη διεκδίκηση τους, μιας και εμπλεκόταν η περίφημη «Ενδιάμεση Λύση», δηλαδή οι φρεγάτες κλάσης Μ, ανατέθηκε στη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων, ΓΔΑΕΕ. Η υπηρεσία κινήθηκε άμεσα, και στις 27 Οκτωβρίου 2021 υπεγράφη Μνημόνιο με την αντίστοιχη ολλανδική, οπότε η Ελλάδα έγινε η πρώτη χώρα προτίμησης για τις φρεγάτες κλάσης Μ, αλλά και τα 5 Αlkmaar. Μέχρις εδώ, όλα καλά.
Ενδιαφέρον 🤔
– 27 Οκτωβρίου 2020 το ΝΘΗ Καλλιστώ συγκρούεται με εμπορικό πλοίο και βγαίνει εκτός.
– 27 Οκτωβρίου 2021 υπογράφουμε LoI για 6 μεταχειρισμένα ΝΘΗ. https://t.co/PJKf4oAA9Z— Naval Analyses (@D__Mitch) March 15, 2023
Το πρόγραμμα συντάχθηκε προς διακίνηση και υλοποίηση, κατόπιν εισηγήσεων του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, σύμφωνα με πληροφοριες που είχε λάβει από τους Ολλανδούς. Η συννενόηση όπως είπαμε έγινε στο πλαίσιο της ενδιάμεσης λύσης των φρεγατών τύπου Μ, η οποία όμως, όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, ήταν μια ακομη υπερβολή καθώς είχε ακουστεί μέχρι και για άμεση παραχώρηση τους, όταν οι ίδιοι οι Ολλανδοί έλεγαν εγγράφως πως θα είναι διαθέσιμες απο το 2026, κι αυτό εφόσον πάει καλά η νέα τους φρεγάτα ASWF.
Πάντως η μελέτη για την απόκτηση των ναρκοθηρευτικών έλαβε έγκριση Ανώτατου Ναυτικού Συμβουλίου στις 11 Νοεμβρίου 2021. Το πρόγραμμα όμως τελικά εισήχθη προς συζήτηση στο Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων (ΣΑΓΕ) και πήρε έγκριση στις 26 Σεπτεμβρίου 2022 (τότε το έφερε το ΓΕΝ ως… προτεραιότητα). Πρέπει εδώ βέβαια να πούμε πως πολλοί ανώτατοι αξιωματικοί εντός του ΠΝ δεν ήταν τόσο ένθερμοι για το θέμα των Alkmaar. Ο λόγος ήταν πως τα πλοία ήταν προς αντικατάσταση από το ολλανδικό Ναυτικό, λόγω έλλειψης ανταλλακτικών. Έτσι ο εγχώριος σχεδιασμός προέβλεπε πως θα παίρναμε τα 5, θα κανιβαλίζαμε τα 2 προς υποστήριξη των άλλων 3 για να έχουμε διαθεσιμότητα σε κάθε στιγμή τουλάχιστον των 2 από αυτά.
Το πρόβλημα είναι, πως μετά την απόφαση στις 26 Σεπτεμβρίου του 2022, τίποτα άλλο δεν προχώρησε στο πρόγραμμα απόκτησης των Alkmaar. Έτσι το πρόγραμμα δεν είναι ούτε ενεργοποιημενο, ούτε σε υψηλή θέση στο πρόγραμμα εξοπλιστικών δαπανών (είναι στην νο 120). Άρα δεν υπάρχει περίπτωση να «εισαχθεί» για χρηματοδοτηση φέτος, αν όχι και του χρόνου! Και ο λόγος είναι απλός, τα πλοία δεν είναι ακόμη διαθέσιμα για το ΠΝ μας, αφού τα νέα ναρκοθηρευτικά των Ολλανδών που θα τα αντικαταστήσουν δεν είναι ακόμη επιχειρησιακά. Κι αυτό δεν είναι κάτι που το λέμε εμείς, αλλά οι Ολλανδοί, που τους ανήκουν τα Alkmaar.
Με βάση τα παραπάνω κανείς δεν έπεσε από τα σύννεφα, όταν έφτασε email στις 14 Μαρτίου στη ΓΔΑΕΕ απο την ολλανδικη αντίστοιχη υπηρεσία, με το οποίο μας ενημέρωναν πως τα διαθέσιμα Alkmaar ειναι πλέον 3 αντι για 5, λογω παραχωρησης των 2 από αυτά στην Ουκρανία. Αυτό σημαίνει πως πλέον υπάρχει θέμα για τη διαθεσιμότητα πλοίων του τύπου για το ΠΝ. Ενώ η απόφαση των Ολλανδών είναι συνέχεια της επαμφοτερίζουσας συμπεριφοράς τους στο θέμα των μεταχειρισμένων φρεγατών.
Κι αυτό γιατί όλο το 2022 οι Ολλανδοί απέφευγαν να δώσουν σαφείς απαντήσεις στο ΠΝ, και για τα ναρκοθηρευτικά αλλά και για τις φρεγάτες κλάσης Μ. Εντωμεταξύ δεν έχουν εξηγήσει καν πως θα φτάσουν τα 2 Alkmaar στη Μαύρη Θάλασσα για να παραδοθούν στην Ουκρανία, καθώς η Τουρκία έχει κλείσει τα Στενά για πολεμικά πλοία. Με λίγα λόγια τα ναρκοθηρευτικά θα βρεθούν στην Ουκρανία όπως λέχθηκε κάπου το 2025, εφόσον έχει λήξει ο πόλεμος. Άρα μάλλον οι Ολλανδοί μας «εργάζονται»…
Ας πάμε λιγάκι και στο θέμα των φρεγατών κλάσης Μ. Οι συγκεκριμένες, όπως πολλές φορές είχαμε γράψει, θα ήταν μια σοβαρή ενδιάμεση λύση ενίσχυσης του Ναυτικού μας με μεγάλες μονάδες, εντούτοις δεν βλέπουμε πλέον ελπίδα για απόκτησή τους. Οι Ολλανδοί επιμένουν σε αποδέσμευσή τους το 2026, ενώ το ένα από τα πλοία είναι ήδη δεμένο σε κατάσταση μακράς αποθήκευσης, ουσιαστικά σε εφεδρεία. Μάλιστα, αν παραδοθούν, θα είναι όπως φαίνεται αποψιλωμένες από τα «πάντα».
Στο Πολεμικό Ναυτικό βέβαια και για αυτές τις μονάδες υπήρχε προβληματισμός. Το κύριο οπλικό τους σύστημα για αντιαεροπορική άμυνα, ο εκτοξευτής Mk56, δεν είχε εκσυγχρονιστεί για βολή ESSM, συνεπώς μπορεί να κάνει χρήση μόνο των παλαιότερων πυραύλων NSSM (Sea Sparrow) RIM-7P VL. Το ΠΝ δεν έχει απόθεμα Sea Sparrow VL, και πλέον δεν παράγονται συλλογές για μετατροπή των «κλασικών» RIM-7P σε VL. Με λίγα λόγια, και να τις παίρναμε, δεν θα είχαμε τι να ρίξουμε… Εκτός κι αν τις περνούσαμε ένα εκτεταμμένο πρόγραμμα αναβάθμισης δίπλα στις ΜΕΚΟ200ΗΝ. Με λίγα λόγια, και οι Μ είχαν τα ζητήματα τους, αλλά παρέμεναν υπό συζήτηση μετά την επιλογή των γαλλικών φρεγατών FDI, μιας και οι Γάλλοι δεν είχαν να μας προτείνουν κάτι σοβαρό “ενδιάμεσο”.
Είναι φανερό λοιπόν πως η συμπεριφορά των Ολλανδών είχε αλλάξει άρδην μετά την επιλογή των FDI HN. Για εμάς είναι προφανές πως τουλάχιστον η «αποθηκευμένη» Μ θα μπορούσε να ήταν ήδη στο Ναύσταθμο αν είχαμε επιλέξει τις φρεγάτες Sigma 11515 της Damen. Αυτό που δεν ήταν προφανές, πως οι Ολλανδοί θα έκαναν χρήση των καθυστερήσεων εντός ΠΝ -που ειναι δική μας ευθύνη- για να μας στερήσουν δύο από τα Alkmaar. Αλλά για ένα ΠΝ που μέχρι πρόσφατα απέρριπτε τη λύση μεταχειρισμένων πλοίων, “και πάλι καλά” να λέμε που έχουν μείνει 3 Alkmaar για εμάς.
