To σημερινό άρθρο που αφορά την εξελισσόμενη διαδικασία (τη λέμε διαδικασία κι όχι διαγωνισμό καθώς δεν υπάρχουν οι τυπικές προδιαγραφές για το τελευταίο), για την απόκτηση κορβετών ή ελαφρών φρεγατών από το Πολεμικό μας Ναυτικό. Καθώς κρίνουμε σκόπιμο να ενημερώνουμε σε τακτική βάση τους αναγνώστες μας, όπως και να ξεκαθαρίζουμε διάφορες φήμες που κυκλοφορούν. Τα νέα δεν είναι τόσο συγκλονιστικά, αλλά σίγουρα υπάρχουν. Ας δούμε λοιπόν τι συμβαίνει με κάθεμια από τις δύο προτάσεις:
FCx-30HN, προηγείται αλλά δεν επαναπαύεται
Όπως έχουμε γράψει εδώ και καιρό, η ιταλική πρόταση, ήδη από το περασμένο καλοκαίρι συγκεντρώνει την ελληνική προτίμηση από τεχνικής πλευράς. Το πλοίο δεν είναι ένα μεγάλο περιπολικό, αλλά μια μικρή φρεγάτα, σε άλλες εποχές θα τη λέγαμε και φρεγάτα. Στο ΠΝ εξετάζεται το ενδεχόμενο μάλιστα το πλοίο να αναλάβει και αντίστοιχες αποστολές. Θυμίζουμε πως το Δόγμα Επιχειρήσεων προβλέπει οροφή πλοίων με 12 φρεγάτες και 6 κορβέτες, ενώ με τα σημερινά δεδομένα, το ΠΝ βαδίζει να “περιοριστεί” σε 7 φρεγάτες, τις 3 FDI HN και τις 4 εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ200ΗΝ.
Οι Ιταλοί κάνουν μικροδιορθώσεις στις προδιαγραφές του πλοίου, ενώ συνεχίζουν να υπογράφουν συμφωνίες συνεργασίας με ελληνικές εταιρείες, αν και υπολείπονται κατά πολύ από αυτό που θα ήθελε η ελληνική πλευρά στο θέμα της εγχώριας συμμετοχής. Το “βαρύ χαρτί” παραμένει η συνεργασία με τα Ναυπηγεία Ελευσίνας, και η σύμπλευση με την ΟΝΕΧ. Η ΟΝΕΧ μετά τη Σύρο έχει “πείσει” πως μπορεί να καταφέρει να αναδιαρθρώσει τα Ναυπηγεία Ελευσίνας, όσο απαιτείται για να γίνει τοπικά η κατασκευή της 2ης και 3ης FCx-30HN (ιδανικά και 4ης αν εξασφαλιστεί οψιόν).
Το πρόβλημα με την ιταλική πρόταση, ήταν ένα σημείο -ας πούμε ευγενικά- αδιευκρίνιστο, που θα μπορούσε να επιτρέψει στους Ιταλούς να κάνουν μεταφορά ναυπηγικού έργου από την Ελλάδα στην Ιταλία. Όμως, εστάλη επίσημη επιστολή όπου ξεκαθαρίζεται αυτό που γράψαμε ήδη, για κατασκευή 2,5 πλοίων στην Ελλάδα. Δηλαδή, το 2ο και 3ο πλοίο θα κατασκευαστούν εδώ, ενώ μεγάλα τμήματα από το 1ο θα κατασκευαστούν επίσης στην Ελευσίνα και θα αποσταλούν στην Ιταλία για συναρμολόγηση. Αυτά εφόσον βέβαια πάρουν την ανάθεση.
Fincantieri και Leonardo υπέγραψαν συμφωνίες με ελληνικές εταιρείες για τις κορβέτες
Πληροφορίες που κυκλοφόρησαν περί χρήσης άλλου συστήματος διαχείρισης μάχης (CMS) από το ΑΤΗΕΝΑ, κι άλλου αντιαεροπορικού πυραύλου από τον CAMM-ER (& MICA NG) δεν επιβεβαιώνονται από την επίσημη προσφορά, καθώς αυτή περιλαμβάνει το ΑΤΗΕΝΑ και τον CAMM-ER (Albatross). To TACTICOS ή άλλο CMS θα μπορούσε θεωρητικά να τοποθετηθεί, αν το ΠΝ πλήρωνε ένα -άγνωστο- ποσό για την πιστοποίηση των ηλεκτρονικών που μέχρι τώρα δεν περιλαμβάνονται στη βιβλιοθήκη του TACTICOS, όπως το ραντάρ Kronos Naval. Επίσης, ενώ ο CAMM-ER κάνει χρήση του φορέα του για εκτοξευτή, άλλος πύραυλος, όπως πχ ο ESSM, απαιτεί την τοποθέτηση ειδικού εκτοξευτή Mk56/Mk41 στο πλοίο. Όλα αυτά μπορεί όχι απλά να μεγαλώσουν το κόστος (και το χρόνο εφαρμογής), αλλά να το εκτροχιάσουν οριστικά και αμετάκλητα.
ΑΠΟΨΗ: Θέλουμε FCΧ-30HN; Τότε με πυραύλους ESSM Blk2 ή CAMM-ER, οι MICA μόνο με Gowind HN
Ως πλοίο το ιταλικό έχει ανώτερη μαχητική ισχύ, ενώ οι Ιταλοί υπερτονίζουν πως το ΑΤΗΕΝΑ έχει πολλά προηγμένα χαρακτηριστικά που δεν υπάρχουν σε άλλα ανταγωνιστικά CMS, όπως το SETIS ή το TACTICOS. Θεωρούν ότι το σύστημα πλησιάζει σε δυνατότητες και επεκτασιμότητα την κορυφή, και δεν τίθεται θέμα αλλαγής. Υπόσχονται δε τη μέγιστη διασυνδεσιμότητα με τα άλλα πλοία μέσω Link 16 και δορυφορικών επικοινωνιών, ελληνική υποστήριξη, και ευκολία επισκευής.
Gowind HN, σε απόσταση αναπνοής
Η γαλλική πρόταση, όπως πρώτη έγραψε η σελίδα μας, παραμένει λογικά το φαβορί, παρά τη σχετική τεχνική ανωτερότητα του ιταλικού πλοίου. Οι Γάλλοι στον τελευταίο γύρο συζητήσεων έσπασαν και το ταμπού των Made in France όπλων, και προσφέρουν τον αγγλο-ιταλικό CAMM-ER, όπως και το σύστημα STRALES για το κύριο πυροβόλο. Έτσι, η απόσταση που τους χώριζε από τους Ιταλούς μειώθηκε σημαντικά, ενώ εξακολουθούν να έχουν το πλεονέκτημα της ηλεκτρικής πρόωσης για καλύτερη απόδοση σε ανθυποβρυχιακές επιχειρήσεις.
Επίσης, με την τελευταία επίσκεψη του δραστήριου CEO της Naval Group στην Ελλάδα, συνοδεία του Γάλλου πρέσβη, διεγράφησαν κάποιες τελείως παράλογες απαιτήσεις σχετικά με τη σύμβαση. Η σύμβαση για τις Gowind HN δεν θα έχει σχέση με αυτή των FDI HN, και θα είναι στα μέτρα του ΠΝ. Επίσης ξεκαθαρίστηκε η ελληνική συμμετοχή, όπου η γαλλική εταιρεία σκοπεύει να κατασκευάσει το 2ο και 3ο πλοίο στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Αν και τα τελευταία έχουν περάσει από όλες τις διαδικασίες που πρέπει, εντούτοις και σήμερα που μιλάμε δεν έχουμε μεταβιβαστεί επίσημα στο νέο ιδιοκτήτη.
Θα πρέπει όμως να πούμε κάτι αρκετά σημαντικό. Το ΠΝ έχει πολλές “δεύτερες” σκέψεις σχετικά με τη χαμηλή ταχύτητα του πλοίου, που μπορεί υπό συνθήκες να φτάσει τους 25 κόμβους. Πρέπει να τονίσουμε πως ουδέποτε το ΠΝ εγκατέλειψε επίσημα το αμερικανικό δόγμα των υψηλών ταχυτήτων για τα πολεμικά του πλοία. Στις FDI HN, λόγω πιθανόν του πλεονεκτήματος του βασικού αντιαεροπορικού οπλοσυστήματος (Aster 30), μπορεί να συμβιβάστηκε με την υπεσχημένη ταχύτητα των 27 κόμβων, αλλά οι 25 των Gowind προκαλεί έντονους προβληματισμούς.
Μια FDI HN, σε αποστολή συνοδείας νηοπομπής, τοποθετημένη σε καίρια σημεία ίσως να μπορεί με τους Aster 30 να προσφέρει και προστασία από απόσταση. Αλλά οι Gowind, που δεν έχουν Aster, θα πρέπει αν μη τι άλλο να ακολουθούν στενά τις ελληνικές αποστολές ενισχύσεων προς το Ανατολικό Αιγαίο, το Καστελλόριζο ή και την Κύπρο. Εκεί, οι 25 κόμβοι, μέγιστη ταχύτητα, είναι σημαντικό μειονέκτημα. Τονίζουμε πως οι 25 (όπως και οι 27 των FDI) θα είναι για πλοία με ολοκαίνουργιους κινητήρες, με το 1/2 των καυσίμων, και με νέα βαφή κύτους.
H Gowind HN βέβαια έχει το πλεονέκτημα της μηχανολογικής (σε κάποιες σειρές υποσυστημάτων) και ηλεκτρονικής (στο CMS) ομοιοτυπίας, κι εκεί “ποντάρουν” πολύ οι Γάλλοι. Αν καταφέρουν να αλλάξουν τις προδιαγραφές των πλοίων, βελτιώνοντας τις επιδόσεις αλλά και το growth margin (το περιθώριο εξτρά βάρους, έτσι ώστε το πλοίο να είναι εξελίξιμο στο μέλλον, να μπορούν να προστεθούν επιπλέον όπλα και συστήματα), τότε το ΠΝ θα δει ακόμη πιο ευνοϊκά τη γαλλική πρόταση.
ThinkOutOfTheBox: Gowind HN, πως μπορούν οι Γάλλοι να πάρουν και το πρόγραμμα των κορβετών;
Γιατί είναι “κλειστό” το SETIS;
Κάποιοι από τους αναγνώστες μας δεν έχουν καταλάβει τι εννοούμε χαρακτηρίζοντας το σύστημα διαχείρισης μάχης SETIS ως “κλειστό”. Από πλευράς κώδικα τo SETIS, όπως και κάθε CMS, είναι ανοιχτό στα πάντα. Για παράδειγμα, όταν λέμε ανοιχτό, σημαίνει πως αν αύριο η Ελλάδα απόφασίσει να βάλει υπερηχητικούς αντιπλοϊκούς πυραύλους Brahmos στις Gowind, αυτό θεωρητικά μπορεί να γίνει. Το θέμα είναι πως θα γίνει, πόσο θα κοστίσει κι αν… επιτρέπεται.
Κάποτε, πριν αρκετά χρόνια είχαμε γράψει ένα αιρετικό άρθρο, που προτείναμε οι Belh@rra να έρθουν με πυραύλους ESSM Block 2. Επίσης, πρώτοι είχαμε αποκαλύψει, μάλιστα μην εμπιστευόμενοι τα αρχικά λεγόμενα της γαλλικής πλευράς, πως η Gowind των ΗΑΕ δεν θα είχε ESSM Blk 2 αλλά MICA. Γιατί έγινε αυτό; Γιατί δεν μπορεί τελικά να “πάρει” το SETIS ESSM Blk 2 ή κάποιον άλλο πύραυλο, πχ τον SM-2 ή τον SM-6; Ο λόγος δεν είναι ένας.
- Για να πιστοποιηθεί ένας πύραυλος, κάθε χώρας, απαιτείται να δοθεί κώδικας από την κατασκευάστρια εταιρεία, όπως και τα λεγόμενα Service Manuals. Αυτά είναι απόρρητες πληροφορίες, που περιγράφουν τις επιδόσεις των όπλων σε κάθε συνθήκη. Αν αυτά διαρρεύσουν, αντίπαλη αεροπορία θα ξέρει πως να αντιμετωπίσει αυτά τα όπλα (θα ακούμε “βγήκε εκτός παραμέτρων βολής ο στόχος”). Οπότε αν αμερικανικές εταιρίες έδιναν τέτοιο κώδικα στους Γάλλους για το SETIS, τότε το SETIS θα χρειαζόταν άδεια από τις ΗΠΑ για να πουληθεί. Πιστεύει κανείς πως θα το ήθελε αυτό κανείς στη Γαλλία; Στην τελική, η “υποχώρηση” για τους ιταλο-αγγλο-γαλλικούς CAMM-ER (η MBDA UK είναι ουσιαστικά MBDA), έγινε γιατί το SETIS δεν θα μπει ποτέ σε καθεστώς International Traffic in Arms Regulations (ITAR) των ΗΠΑ, δηλαδή να εξαρτάται η εξαγωγή του από την αμερικανική κυβέρνηση.
- Στη συνέχεια, υπάρχει κόστος. Για να πιστοποιηθεί ο ESSM Blk1 κι ο SM-2 BlockIIc στις αυστραλιανές φρεγάτες Adelaide (που εκσυγχρονίστηκαν με το CMS 9LV της Saab), οι Αυστραλιανοί έριξαν πολλούς πυραύλους από τον καθένα σε δοκιμαστικές βολές. Εκτός δηλαδή από την ενσωμάτωση, ξόδεψαν 60 με 70 εκατ. ευρώ μόνο για ρεαλιστικές δοκιμές. Χωρίς τα άλλα κόστη προγραμματισμού, ηλεκτρονικών δοκιμών, προσαρμογών. Κάτι αντίστοιχο θα απαιτούνταν και στις Gowind/FDI.
- Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πουληθεί ένα γαλλικό οπλοσύστημα με αμερικανικά όπλα. Η MBDA, κατασκευάστρια των περισσότερων πυραύλων στην Ευρώπη, είναι γαλλική/ευρωπαϊκή εταιρεία, έχει εξαίρετη συνεργασία με τη Naval Group (και την Fincantieri), και υπάρχει προφανώς μια άτυπη συμφωνία “κυρίων” να προωθείται η γκάμα των προϊόντων της.
Συνεπώς, το SETIS είναι “ανοιχτό” αλλά μόνο για συγκεκριμένη γκάμα όπλων-ηλεκτρονικών (άρα κλειστό για όλα τα άλλα), που συμφέρουν την Γαλλία κατά κύριο λόγο. Η έκπληξη εδώ είναι η ενσωμάτωση του εκτοξευτή RAM στο SETIS, και πρέπει ίσως να είμαστε ευγνώμονες στους Εμιρατιανούς που πίεσαν για ενσωμάτωση RAM στις δικές τους Gowind, οπότε έγινε η σχετική πιστοποίηση.
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ: FCx-30HN εναντίον Gowind HN, ποιο είναι το καλύτερο πλοίο;
Τι θα γίνει με την 4η FDI HN;
H FDI HN είναι ένα πλοίο που “πιέστηκε” αρκετά για να γίνει αξιόμαχο για τις ελληνικές συνθήκες και απαιτήσεις, με την προσθήκη των 16 επιπλέον Aster 30 (σύνολο 32), των 21 πυραύλων RAM, του multi-feed Super Rapido πυροβόλου των 76 χιλιοστών, αλλά και του εκτοξευτή chaffs. Ήταν αναμφίβολα το ακριβότερο πλοίο της λίστας που είχε το ΠΝ, με τη μικρότερη ελληνική προστιθέμενη αξία, με μηδενική μεταφορά τεχνολογίας, και με τυπικές επιδόσεις σε άλλους τομείς. Την κατάσταση διόρθωσαν οι αισθητήρες της Thales (σοναρ CAPTAS-4, ραντάρ Seafire) και βέβαια οι Aster 30. Εδώ πάντα ελπίζουμε να μην είμαστε ο μοναδικός χρήστης της κλάσης.
Με αυτά τα δεδομένα, και με τους Γάλλους να μην κάνουν κάτι παραπάνω, ούτε στο φλέγον θέμα του συστήματος ηλεκτρονικού πολέμου (ECM), το ΠΝ είναι σε στενωπό για να δεχτεί τη δαπάνη των 900+ εκατ. για το 4ο πλοίο, καθώς αυτή τη στιγμή τα κονδύλια επαρκούν μόνο για τις 3 κορβέτες και τον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ200ΗΝ. Οπότε το ΠΝ κοιτά το δικό του συμφέρον μιας και με τα περίπου δυο δις που έχουν απομείνει, η αγορά της 4ης FDI (σαφώς υπάρχει ανάγκη για περισσότερες φρεγάτες), θα περιόριζε το Στόλο σε 8 μεγάλα πλοία επιφανείας στο μέλλον, 4 FDI HN & 4 MEKO200HN.
Παναγιωτόπουλος: Τις κορβέτες θα πάρει όποιος προσφέρει καλύτερη χρηματοδότηση
Συμπέρασμα
Θα είμαστε αισιόδοξοι, και θα συνεχίσουμε να ελπίζουμε σε βελτιώσεις της τελευταίας στιγμής και για τις δυο προτάσεις. Οι Γάλλοι δεν αποκλείεται να κάνουν την ανατροπή, φέρνοντας κάτι που δεν υπολογίζουμε, π.χ. να προσφέρουν την κατασκευή των νέων εξαγωγικών Gowind στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά (αν για παράδειγμα κερδίσουν το συμβόλαιο του Μπαχρέιν), κρατώντας τη ναυπήγηση των μεγαλύτερων μονάδων αποκλειστικότητα του ναυπηγείου τους στο Λοριάν.
Μπορούν επίσης να προσφέρουν κάποια “μαγική” λύση, όπως για παράδειγμα τις γαλλικές φρεγάτες La Fayette, με κάποιο χρονοδιάγραμμα αποδέσμευσης που θα ξεκινά από το 2024 και θα τελειώνει το 2030. Πάντως έχουν αποδείξει πως μπορούν και κάνουν πωλήσεις εκεί που κανείς δεν το περιμένει (Rafale) ή εκεί που όλοι έχουν πειστεί πως κερδίζει άλλος. Μην ξεχνάμε πως η γαλλική πρόταση έχει την αμέριστη συμπαράσταση της κυβέρνησης της, με τον Γάλλο πρέσβη να συνοδεύει πάντα τη Naval Group, ενώ στη Μεσογείων δεν έχουν δει σχεδόν ποτέ την Ιταλίδα ομόλογο του.
Το σίγουρο είναι πως τα χρήματα για το πρόγραμμα των κορβετών υπάρχουν, είναι δεσμευμένα υπέρ ΠΝ, και η διαδικασία εξελίσσεται κανονικά. Και μάλιστα, παρότι είναι περίοδος προ κρίσεων αξιωματικών, στο ΓΕΝ εργάζονται πυρετωδώς για το πρόγραμμα. Το τελευταίο θεωρείται πως δεν θα καθυστερήσει παρά και την αναμονή των εθνικών εκλογών.
