Χρήστος Κτενάς: Το τελευταίο αυτό session ξέραμε ότι θα έχει πολλές ερωτήσεις από το κοινό, οπότε θα μου επιτρέψετε να αρχίσω να σας διοχετεύω αυτές τις ερωτήσεις. Αποδελτιώνοντας από όσες μας έχουν στείλει αναγνώστες των ιστοσελίδων μας και βεβαίως από εκείνες που έχουμε λάβει από όσους συμμετέχουν ζωντανά μαζί μας στην σημερινή ημερίδα.
Διαθέσιμο στο YouTube το βίντεο της Ημερίδας μας, NavalDefence Innovation Forum 2021
Πρώτη ερώτηση λοιπόν… «Ποιο είναι εκείνο το στρατηγικό δόγμα που θα υποστηριχθεί από τις καινούργιες φρεγάτες;». Δηλαδή μιλάμε για ένα ναυτικό τοπίο που θα καλύψει, καλείται να καλύψει το Αιγαίο ή θα πρέπει να μιλάμε για ένα ναυτικό τοπίο που θα κληθεί να πολεμήσει μέχρι και την Κύπρο; Γιατί για την Κύπρο είναι κάτι το οποίο δεν έχουμε μιλήσει καθόλου μέχρι τώρα. Προφανώς υποθέτω οτι οι προδιαγραφές είναι διαφορετικές αν μεγαλώσουμε το γεωγραφικό χώρο στον οποίο θα κληθούμε να κινηθούμε, πόσο μάλλον αν στο γεωγραφικό αυτό χώρο δεν μιλάμε κατ ευθείαν για πολεμική σύρραξη, αλλά πιθανώς για υπεράσπιση, πχ της ΑΟΖ, για καθήκοντα περιπολίας, για καθήκοντα κάλυψης ενός αγωγού φυσικού αερίου που πιθανώς να ξεκινήσει να φτιάχνεται. Δηλαδή για πιο σύνθετες αποστολές, που δεν είναι καθαρά πολεμικές, αλλά πιθανώς να απαιτούν την εμφάνιση ενός μεγάλου πλοίου όπως είναι μια φρεγάτα.
Κε Κονιδάρη να ξεκινήσω από εσάς.
Σπύρος Κονιδάρης: Αναφέρθηκα, κε Κτενά και είπα ότι οι επιχειρήσεις μέχρι το μέσον και παραπέρα από το μέσον της απόστασης της Ελλάδος με Κύπρου, χωρίς βάσεις στην Κύπρο, χωρίς αεροσκάφη στην Κύπρο, χωρίς πολεμικές δυνατότητες από την μεριά της Κύπρου, με όλη την ακτογραμμή και τον όγκο της Τουρκίας από πάνω με όλο το στόλο της διαθέσιμο, τα υποβρύχιά της, τα αεροσκάφη της, τα drones κλπ. δεν μπορεί αυτή να ανταπεξέλθει όλη αυτή την απειλή 1,2 ή και 3 καράβια επιφανείας.
Χρήστος Κτενάς: Άρα χρειαζόμαστε υποδομές στην Κύπρο οπωσδήποτε.
Σπύρος Κονιδάρης: Και βοήθεια από την ίδια την Κύπρο. Ξαναλέω, και πάλι όχι για πλήρη πολεμική εμπλοκή. Εκεί, που σίγουρα ο αντίπαλος θελήσει εμπλοκή θα κοιτάξει –όπως παραδοσιακά την κάνει από το Μεσολόγγι το 1822 μέχρι τον πόλεμο στα στενά την ναυμαχία της Έλλης που βγήκαν ξημερώματα για να έχουν τον ήλιο από πίσω τους, να έχουν το πλεονέκτημα του ήλιου, να στραβώνει τους Έλληνες τους πυροβολητές- θα εμπλέξουν λοιπόν ως δόλιοι μια ζωή, θα επιλέξουν λοιπόν το περιβάλλον που τους καλύπτει. Λοιπόν, εκεί θέλουμε άλλες δυνάμεις, άλλα πλοία. Τα οποία στην παρούσα στιγμή –μπορεί να τα ξέρουμε τι χρειαζόμαστε- αλλά δεν μπορούμε να τα πάρουμε. Να μαστε ξεκάθαροι.
Το budget αυτό που είναι τεράστιο για τον εξοπλισμό του πολεμικού ναυτικού, αλλά τη σήμερον ημέρα αυτό που μπορούμε να κάνουμε να ανακτήσουμε δυνατότητες και να ανατάξουμε αυτό κάτι που το οποίο έχει στραβώσει, κάτι το οποίο έχει αδυνατήσει. Δεν μπορούμε τη σήμερον ημέρα να σκεφτόμαστε να πάρουμε πλοία τα οποία θα αντιμετωπίσουν όλη όπως είπα την Τουρκία, το τουρκικό ναυτικό, την τουρκική πυροβολαρχία και κατευθυνόμενα βλήματα από ξηρά, όλα τα τούρκικα υποβρύχια σε ένα χώρο που δεν θα έχουμε υποστήριξη, από δυτικά τα ελληνικά αεροπλάνα θα έχουν on task 15-20 λεπτά, από ανατολικά τίποτε και θα είμαστε 2-3 καράβια. Δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, είπαμε το αεικίνητο το οποίο, όποιος το βρει, είπαμε να το κατοχυρώσει και ίσως τα έσοδα να είναι τέτοια που να μας επιτρέψει ένα καινούργιο εξοπλιστικό.
Το στρατηγικό λοιπόν δόγμα είναι οπωσδήποτε είμαστε ο εννιαίος αμυντικός χώρος που πρέπει να λειτουργήσει, που πρέπει να ισχύσει, να έχουμε κατά νου τους εξοπλιστικούς που κάνουμε. Με τα 4 πλοία αυτά όμως, δεν μπορούμε να καλύψουμε αυτό το δόγμα, το στρατηγικό. Είναι αδύνατο…
Χρήστος Κτενάς: Κε Καβουλάκο…
Δημήτρης Καβουλάκος: Ευχαριστώ. Φυσικά και είπα και νομίζω αρκετές φορές τη λέξη Ανατολική Μεσόγειος, ανατολικά και δυτικά. Φυσικά το τώρα δεν αυτό του τι θέλουμε, αλλά δεν σημαίνει οτι επειδή τώρα δεν μπορώ να κάνω κάτι που πρέπει να κάνω, σχεδιάζω πως θα το κάνω και για αυτό δεν μίλησα ούτε για αριθμό πλοίων, ούτε για μια συγκεκριμένη σχεδίαση. Μίλησα για ναυτικό πρόγραμμα που θα φέρει τις συνολικές δυνατότητες του στόλου. Και αυτό το ναυτικό πρόγραμμα με κάποιο πλοίο πρέπει να ξεκινήσει. Όταν κάποιος θέλει να γίνει καλύτερος, να ανέβει κατηγορία με άλλα λόγια, δεν ξεκινάει με το να έχει πάρει το πρωτάθλημα από την αρχή. Ξεκινάει να γυμνάζεται πιο έντονα, να γυμνάζεται πιο έξυπνα, να αναλώνει πιο πολλούς πόρους, να σχεδιάζει για να κάνει αυτό που πρέπει να κάνει.
Πριν το θαλάσσιο έλεγχο για να μιλήσω με όρους ναυτικούς που θαλάσσιος έλεγχος είναι αυτό που περιγράφετε, όταν δεν μπορείς να κάνεις θαλάσσιο έλεγχο κάνεις άρνηση θαλάσσιου ελέγχου. Στα αγγλικά λέγεται denial. Στο denial μια χαρά είμαστε.
Χρήστος Κτενάς: Φάνηκε και το περασμένο καλοκαίρι
Δημήτρης Καβουλάκος: Δεν θέλω να κάνω αποτίμηση, έχουν ακουστεί και για τις νέες τορπίλες των 214 στο denial το ναυτικό είδε πολύ μπροστά και ίσως με λίγο πιο ευνοϊκές συνθήκες να είχε και τα προηγμένα όπλα. Άλλα δεν σημαίνει ότι το ναυτικό θα πρέπει σώνει και καλά να κάνουμε κάτι το οποίο μετά θα μας οδηγήσει στο κενό. Η άρνηση θαλασσίου ελέγχου μπορεί να βολέψει μέχρις ότου θα έχουμε το θαλάσσιο έλεγχο. Και ούτε πρέπει να θεωρούμε ότι όπως όλοι σχεδιάζουμε αλλά σιγά σιγά πρέπει να σχεδιάζουμε προς εκεί που θέλουμε να πάμε. Και εκεί που θα μας πάρει.
Ας μπει σε ένα μολύβι και σε ένα χαρτί, να σχεδιαστεί ανάποδα, να αρχίσουμε να δούμε τι πόροι χρειάζονται, πως θα τους βρούμε και o καθένας βάζει πλάτη για να φτάσουμε στο αποτέλεσμα σαν χώρα. Για το καλό της Ελλάδος και για αυτό μιλώντας για στρατηγικές συνεργασίες μιλάω εκεί που υπάρχει αμοιβαίο όφελος. Και όχι εκεί που δεν υπάρχει. Άρα ναι είναι μια δύσκολη κατάσταση, δυστυχώς η γειτονιά είναι πολύ όμορφη αλλά είναι και πολύ θορυβώδης, κάποιοι γείτονές μας λένε ότι το πιο ωραίο οικόπεδο αλλά έχει και τους χειρότερους γείτονες – για όλη την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου- αλλά όλα κάπως σχεδιάζονται.
Ξεκινάμε, δεν θα λυθεί κάτι αύριο, ούτε σε ένα χρόνο, ούτε σε 2, ούτε σε 3. Και οι παραγωγικές δυνάμεις πρέπει να ξαναξυπνήσουν, τα μικρά πλοία πρέπει να φτιαχτούν και οι συγκολλητές μας που έχουν εξαφανιστεί όπου έχουν εξαφανιστεί σε όλες τις χώρες, να ξαναρθούν. Όλα αυτά θα πρέπει να γίνουν. Αλλά αν δεν το βάλουμε κάτω με μολύβι και χαρτί δεν θα γίνει. Θα συζητάμε… Όπως είπε και ο κος Κονιδάρης, 15 χρόνια συζητάμε για τον εξοπλισμό των ΜΕΚΟ. Όταν αυτό όμως το σχεδιάσουμε και πούμε ότι αυτό το σύστημα θα φύγει από αυτό το πλοίο και θα πάει στο άλλο πλοίο, και μετά θα πάρουμε αυτό και μετά θα εκπαιδεύσουμε αυτούς τους μηχανικούς, αυτούς τους τεχνικούς… Όταν αυτό μπει εκεί που δημιουργούμε που βλέπουμε ότι υπάρχουν αδύνατα μετά τρέχουμε όλοι να δούμε πως θα τα καλύψουμε… διπλωματικά, πολιτικά, γεω-στρατηγικά, οικονομικά.. θα τη βρούμε την άκρη. Αλλά να σχεδιάσουμε, να βρούμε ποιο είναι το σωστό, εκεί θα πάμε και εκεί να κινηθούμε όλοι.
Χρήστος Κτενάς: Άρα καταλαβαίνω και από τις απαντήσεις και των δύο δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε τις νέες φρεγάτες και το πρόγραμμα αναβάθμισης σαν το μαγικό υπερόπλο που θα λύσει όλα μας τα προβλήματα και θα εφησυχάσουμε μετά ότι πήραμε 4 καράβια, επισκευάσαμε και 4 παλιότερα και έχουμε ναυτικό.
Επόμενη ερώτηση, να ξεκινήσω από τον κο Καβουλάκο και να περάσω στον κο Κονιδάρη… Υπάρχει μια κριτική δημόσια που διατυπώνεται που λέει το εξής: Από τις διάφορες υποψηφιότητες που έχουν εμφανιστεί και για όσα γνωρίζουμε για αυτές, άλλες είναι στα χαρτιά, δηλαδή είναι σχέδια τα οποία είναι προς υλοποίηση, πολύ σύγχρονα και μοντέρνα σε προδιαγραφές, άλλα είναι σε υπηρεσία, άλλα είναι σε υπηρεσία και έχουν εμφανίσει προβλήματα και προσπαθούν να τα επιλύσουν… Το ελληνικό ναυτικό μπορεί να πάρει τέτοια ρίσκα, δηλαδή να επιλέξει ένα καράβι το οποίο είναι υπό σχεδίαση ακόμη ή να διαλέξει ένα καράβι που έχει εμφανίσει κάποια προβλήματα περιμένοντας να επιλυθούν; Ή θα πρέπει να πατήσει σε μια πάρα πολύ πεπατημένη σε κάποιο καράβι που πιθανώς δεν έχει προβληματίσει στην εμφάνισή του;
Δημήτρης Καβουλάκος: Θα πω το εξής. Το ναυτικό στο παρελθόν έχει πάρει τέτοια ρίσκα υπολογισμένα και με θαυμάσιο προσωπικό που ήταν κυρίως γνώστες του πεδίου. Θα μεταφέρω μία ιστορία χωρίς να πω ονόματα… στην κατασκευή των υποβρυχίων που κατηγορηθήκαμε ότι γέρνουμε, όταν είχε πάει η ομάδα και μίλαγε με μια αντίστοιχη ομάδα του ναυπηγείου, έλεγε τι θέλει για να είναι το υποβρύχιο πιο επιχειρησιακό, γιατί εμείς είχαμε νομίζω γύρω στις 150 ώρες επιχειρήσεων από τους ειδικούς του ναυπηγείου. Κάποιος λοιπόν είπε στον συνάδελφο, του λέει… «Ξέρεις, κοίταξε να δεις, αυτά που όταν πας να αγοράσεις ένα αυτοκίνητο λες θέλω αυτό το τιμόνι, αυτό το κιβώτιο ταχυτήτων ή το παίρνεις όπως είναι;» Και ο συνάδελφος είπε ότι… «Εγώ, ήρθα σε εσάς γιατί νόμιζα ότι φτιάχνετε υποβρύχια. Αν φτιάχνατε αυτοκίνητα, πάω κάπου αλλού». Το ναυτικό έχει την τεχνογνωσία και έχει και τη γνώση, έχει τα υπηρεσιακά κενά και έχει και ανθρώπους που έχουν περάσει από πάρα πολλά στάδια για να κάνουν αυτή τη δουλειά.
Η ερώτηση είναι: εάν βάλουμε τις νέες τεχνολογίες στον ορίζοντα, εάν θα πρέπει να επενδύσουμε σε πάρα πολύ καλά «ιστιοφόρα» ή στα πλοία της νέας εποχής. Πιθανώς να θέλει και το ένα και το άλλο σε κάποιο βαθμό, πιθανώς να υπάρχει κάτι που να είναι, αλλά θα πρέπει να υπολογιστεί. Η συζήτηση επίσης είναι αυτό το οποίο θα έχει το ναυτικό να το έχει και κάποιος άλλος; Θα το έχει σε ικανούς αριθμούς; Θα υπάρχουν ανταλλακτικά; Γιατί και ο κος Κονιδάρης και εγώ, βιώσαμε την αγωνία να τρέχουμε δεξιά-αριστερά για να βρούμε δευτερεύοντα υλικά. Διότι σε κάποιο σημείο οι γραμμές παραγωγής είχαν κλείσει και ψάχναμε για ανταλλακτικά. Τα πληρώματα και τα πλοία και ο στόλος κάνουν πράγματα που είναι στα όρια του θαύματος. Και το κάνουν και το κάνουν και πολύ καλά και το απέδειξαν κιόλας. Αλλά δεν είναι αυτός τρόπος να σχεδιάζεις.
Χρήστος Κτενάς: Κε Κονιδάρη…
Σπύρος Κονιδάρης: Εγώ θα αναφερθώ -αναφέρθηκε ο Δημήτρης Καβουλάκος αγαπητός συνάδελφος- στα υποβρύχια που γέρνουν. Εσείς ξέρετε ότι η φρεγάτα «Ύδρα» η οποία παραλάβαμε από την Γερμανία, αφού είχε φτιάξει καμιά 10αριά νωρίτερα, έγερνε κατά 3,7° όταν την παραλάβαμε; Επομένως λοιπόν ξεκινάμε λοιπόν από δοκιμασμένο σκαρί, από δοκιμασμένο ναυπηγείο, από γερμανικό ναυπηγείο που φημίζεται για την ακρίβεια του και το καράβι λοιπόν αυτό έγερνε 3,7° όταν το παραλάβαμε. Έπρεπε λοιπόν να βάζουμε παραπάνω πετρέλαιο από την μια μεριά, και το παραλάβαμε και δεν τολμήσαμε να πούμε και τίποτε διότι θεωρήθηκε εντός των χρονικών πλαισίων. Τέλος πάντων, κάποια μικρή αποζημίωση έδωσαν.
Δεύτερον… κάθε πράγμα που είναι καινούργιο από την μία μεριά δεν ξέρεις την ολοκλήρωση της κατασκευής και πέσει στο νερό και θα αρχίσουν οι δοκιμές τι προβλήματα θα βγάλει. Και υπάρχουν πολλές φορές προβλήματα αυτά της νηπιακής ηλικίας που λέγονται και σε συστήματα και σε πλοία, τα οποία είναι προτιμότερο να ξέρεις ένα πρόβλημα που υπήρχε το οποίο όμως αντιμετωπίστηκε παρά να μην ξέρεις τι θα σου συμβεί. Κάθε λοιπόν καράβι το οποίο δεν έχει πέσει στο νερό, δεν έχει κάνει δοκιμές και οι δοκιμές των πολεμικών πλοίων για όσους δεν τις ξέρουνε είναι απίστευτες.
Καράβι το οποίο θα πηγαίνει με φουλ πρόσω 110% της ισχύος και να κάνει φουλ ανάποδα 10-15 φορές και να περιμένεις ότι οι άξονες και οι προπέλες θα βγουν στο κατάστρωμα δεν τις έχετε δει εσείς. Και μετά βέβαια να πηγαίνει το πλοίο με φουλ δύναμη και να πηγαίνει το τιμόνι δεξιά-αριστερά στο 35° το πηδάλιο στο τέρμα για ώρες όταν την ώρα που ταξιδεύει το καράβι σε νορμάλ συνθήκες λέει μη το πας πάνω από 15° ας πούμε το πηδάλιο. Καταλαβαίνετε λοιπόν σε τι όρια δοκιμάζονται τα πολεμικά πλοία.
Λοιπόν είναι προτιμότερο, δεν ξέρεις τι θα σου βγάλει ένα πολεμικό πλοίο και ξέρουμε μάλιστα και πλοίο πολύ μεγάλο, αεροπλανοφόρο μεγάλης δύναμης, το οποίο για πολλά χρόνια είχε πρόβλημα με την πρόωσή του, με τους άξονες και είχε πρόβλημα και δεν μπορούσε να ταξιδέψει. Αυτά συμβαίνουν στις μεγάλες, γιατί το πολεμικό πλοίο είναι μια πλατφόρμα οπλικών συστημάτων. Είναι απίστευτα σύνθετο πρόβλημα, εντάξει; Και πρέπει να δουλεύει ρολόι. Και στο ναυτικό λοιπόν και στην Ύδρα εκτός από τα προβλήματα αυτά υπήρχαν και στις φρεγάτες ΜΕΚΟ υπήρχαν και άλλα προβλήματα που τα βλέπουμε και σε άλλα ναυτικά σήμερα. Λοιπόν, τα οποία λύθηκαν. Και σήμερα το συγκεκριμένο πρόβλημα δεν το έχουν αντιμετωπίσει ξανά.
Λοιπόν πάντα υπάρχει το ρίσκο αυτό, νέο πλοίο δεν ξέρεις τι μπορεί να βγάλει, μπορεί να βγάλει κάτι ελάχιστο, μπορεί τίποτε, μπορεί να βγάλει κάτι σημαντικό.
ενδιαφέροντα όλα αυτά,ασφαλώς όμως πάνω από υποθέσεις αυτό που πρέπει να λαμβάνεται νομίζω υπόψιν σοβαρά είναι τα δεδομένα του σκάφους,πόσο δηλαδη θα αντέξει σε σκηνικό πολέμου την συγχρονη εποχη,που οι τεχνολογιες αναπτυσσονται ραγδαιως ,ποια τα θετικά και ποια τα αρνητικά της διαμορφωσης,μην ξεχναμε αγοραζουμε για τα επομενα 20 με 25 χρονια