Με το Γιάννη Τζαγκαράκη, «ψυχή» της ελληνικής προσπάθειας της ALS Naval Ship Design για τη σχεδίαση σύγχρονων πολεμικών πλοίων για τις ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού έχουμε μιλήσει και άλλες φορές. Αλλά η εμπειρία του από τα ελληνικά ναυπηγεία όπου έχει εργαστεί πολλές δεκαετίες, το πάθος του για μια εγχώρια ανάπτυξη σκαφών και οι προτάσεις της όλης ομάδας, πάντα δίνουν χώρο για ακόμη περισσότερες συζητήσεις. Έτσι, αυτή τη φορά μας δέχθηκε ο ίδιος στο σπίτι του για μια ανοιχτή και πολύ φιλική κουβέντα, για την οποία και τον ευχαριστούμε. Τη συζήτηση τη βιντεοσκοπήσαμε, ζητάμε συγγνώμη για κάποιους θορύβους από το παρασκήνιο, αλλά σε «σπιτικό» περιβάλλον δεν μπορείς να τα ελέγξεις όλα! Η ουσία; Η κουβέντα μας βγήκε πολύ επίκαιρη. Αν και μιλήσαμε μερικές μέρες πριν ανακοινωθεί η επιλογή των γαλλικών φρεγατών FDI από το ΠΝ, οι επισημάνσεις που έκανε για την τοπική παραγωγή πολεμικών σκαφών, όπως π.χ. οι κορβέτες που πλέον ελπίζουμε να κατασκευαστούν εγχώρια, όπως και για την περιπέτεια της ALS στο να βρει «επαφή» με την ελληνική πολιτεία είναι πολύ διαφωτιστικές.
Η συζήτηση ξεκίνησε από τις κορβέτες, όπου ο ίδιος μας είπε για τους προβληματισμούς που είχε από την τουρκικής σχεδίασης κλάσης Ada. Και πως ήθελε να δημιουργηθεί ως αντίβαρο, μια ελληνική κορβέτα με όμως σημαντικά καλύτερη σχεδίαση, συστήματα και φόρτο. Τη σχετική ιδέα την παρουσίασαν στο Ναυτικό αλλά όπως μας αφηγείται «μας είπαν πως δεν ενδιαφερόμαστε, εμείς θέλουμε μια φρεγάτα αεράμυνας περιοχής». Για να πέσει μετά η όλη ιδέα πάνω σε αλλαγή κυβέρνησης…
Με «ξεχασμένη» λοιπόν την πρόταση της ALS, τόσο για κορβέτα όσο και για φρεγάτα, η χώρα μας προχώρησε αργότερα στις διαπραγματεύσεις για την προμήθεια φρεγατών, παρότι επί ΣΥΡΙΖΑ είχε γίνει και αναγγελία για σχεδίαση «εθνικού πλοίου». Η συζήτηση μας συνεχίστηκε με την ουσία των σχεδιάσεων της ALS και σε τι επίπεδο εξέλιξης βρίσκονται, όπου πραγματικά μείναμε έκπληκτοι για τη σημαντική ολοκλήρωση τους.
Χιλιάδες λοιπόν ανθρωποώρες σχεδίασης, ένα πλάνο που έχει εξελιχθεί σε βάθος, με μακρόχρονες εμπιστευτικές επικοινωνίες με ξένους οίκους για τα συστήματα του σκάφους. Οπότε η επόμενη ερώτηση ήρθε αυτονόητα. Έχει στηριχθεί οικονομικά η ALS για όλον αυτό τον κόπο; Η απάντηση μάλλον αναμενόμενη.
Γιατί όμως να πάμε στην ALS; Και μην επιλέξουμε μια διεθνή «έτοιμη» σχεδίαση;
Η απορία μας εξελίσσεται: Υπάρχει περιθώριο να φτιαχτεί στην Ελλάδα ένα πολεμικό σκάφος, όταν το μεγαλύτερο κόστος είναι τα εισαγόμενα κρίσιμα συστήματα ηλεκτρονικών και όπλων; Ο Γιάννης Τζαγκαράκης εδώ απαντά ξεδιπλώνοντας και το όραμα της ALS, που δεν είναι η κατασκευή ενός μόνο τύπου πλοίου, αλλά ουσιαστικά μια «διαδρομή» σταδιακής ελληνοποίησης και ανάπτυξης της ναυπηγικής βιομηχανίας.
Όσο για το τεχνολογικό ρίσκο μιας εθνικής σχεδίασης; Είναι υπαρκτό λέει ο ίδιος αλλά μικρό και ουσιαστικά στην πορεία εξαλείφεται από τις δοκιμές, την συστηματική σχεδίαση και την εξέλιξη. Σε ποια ναυπηγεία όμως στην Ελλάδα μπορεί κανείς να χτίσει πολεμικά πλοία; Να η μεγάλη ερώτηση καθώς αυτή την εποχή δεν υπάρχει κάποιο που να μπορεί να αναλάβει ένα τόσο μεγάλο έργο.
Αξίζει όμως το ελληνικό κράτος να εμπλακεί ακόμη μια φορά να «σώσει» τα ναυπηγεία; Έχοντας ήδη πληρώσει τεράστια ποσά, πρόστιμα, επαυξήσεις; Ο Γιάννης Τζαγκαράκης εδώ τα έχει ζήσει από μέσα.
Η Ελλάδα σήμερα αποφάσισε να πάρει τις γαλλικές φρεγάτες. Τι «χώρος» υπάρχει να μπουν σε αυτές (ή σε οποιαδήποτε άλλη ξένη σχεδίαση) ελληνικά συστήματα; Ο Γ. Τζαγκαράκης πιστεύει πως αυτός είναι ελάχιστος, καθώς οι ξένες σχεδιάσεις είναι ολοκληρωμένες. Αυτό που όμως θα μπορούσε να υπάρχει σημαντική ελληνική συμμετοχή είναι στην διαχείριση του έργου, εφόσον όμως αυτό γίνει σε εγχώρια ναυπηγεία. Πάντως ο ίδιος εκτιμά πως το περιθώριο είναι πολύ μικρό και θεωρεί υπερβολές τα όσα έχουν ακουστεί περί 20 και 30% ελληνικής προστιθέμενης αξίας σε μια ξένη σχεδίαση. Η επόμενη ερώτηση είναι για το πως μπορεί να μειωθεί το κόστος σε μια ελληνική σχεδίαση, όπως π.χ. της ALS σε σχέση με μια ξένη; Θα μας κοστίσει τελικά λιγότερα; Και πόσο ζητά ως περιθώριο κέρδους ένα ξένο ναυπηγείο;
Ανοίγοντας τη συζήτηση για το πως λειτουργούν τα ναυπηγεία ο ίδιος είναι αυστηρός: «Μας έφαγε ο πλουραλισμός. Κάθε φορά που ένα ναυπηγείο, π.χ. στη Γερμανία, παίρνει μια δουλειά, το ανταγωνιστικό του τρέχει στα δικαστήρια. Το ίδιο έγινε και στην Ελλάδα, με το Σκαραμαγκά και την Ελευσίνα».
Ποιος ενδιαφέρεται σήμερα για την ALS και τις σχεδιάσεις της; Ο Γιάννης Τζαγκαράκης ανέφερε ότι ξένοι κατασκευαστές, από τους ενδιαφερόμενους για το πρόγραμμα των φρεγατών, οι Αμερικανοί, οι Γάλλοι, οι Βρετανοί, αλλά και ξένες πρεσβείες μίλησαν μαζί τους. Από Ελλάδα όμως; Εδώ ακούστηκε το βάσιμο παράπονο.
Τι αντοχές έχει η ALS; Ο Γιάννης Τζαγκαράκης εδώ απαντά απλά «όσο ζω θα το παλεύω». Κάπως έτσι έκλεισε η κουβέντα μας. Ο ίδιος αισιόδοξος ελπίζει ακόμη. Το ίδιο και εμείς για μια κάποτε αυθεντικά ελληνική πλώρη που να σταθεί στο Αιγαίο, εκπροσωπώντας μια μακρόχρονη παράδοση ναυπηγικής αλλά και μια διαφορετικής νοοτροπίας ανάπτυξης. Γιάννη ευχαριστώ για μια ακόμη φορά.
