Εντύπωση προξένησαν οι δηλώσεις του υπουργού Άμυνας, Νίκου Δένδια, στην Ναυτιλιακή Λέσχη Πειραιά, στις 6 Νοεμβρίου, όπου είπε τα εξής, μιλώντας -και- για το Πολεμικό Ναυτικό, στα πλαίσια της “Ατζέντας 2030” η οποία θα παρουσιαστεί σύντομα (θα εστιάσουμε στο ΠΝ, σε αυτό το άρθρο):
“Έννοια έχει ένα Ναυτικό όταν είναι σύγχρονο και μπορεί να λειτουργήσει. Όχι όταν μετράμε πλώρες στο Ναύσταθμο Σαλαμίνας. Το να διατηρεί με κόστος το Ναυτικό -με κόστος σε πληρώματα, σε ανθρώπινους πόρους, σε επισκευές, οι οποίες δεν καταλήγουν σε αξιόμαχο αποτέλεσμα- πλοία τα οποία δεν μπορούν να προσφέρουν κι απλώς καταγράφονται ως θεωρητικά στοιχεία ενός μη υπαρκτού εν τη πράξει στόλου, δεν βγάζει κανένα νόημα. Μπορούμε εξοικονομώντας πόρους, να επενδύσουμε σε νέα συστήματα και σε νέες πλατφόρμες και να κάνουμε τη δουλειά μας.
Το Αιγαίο είναι ένας χώρος, του οποίου η ζωτική σημασία για την ύπαρξή μας δεν χρειάζεται να υπογραμμιστεί, την ξέρουμε όλοι. Η χώρα μας στην πραγματικότητα αγκαλιάζει το Αιγαίο. Το ερώτημα είναι πώς η Ελλάδα μπορεί να διασφαλίσει την αποτροπή στο χώρο αυτό; Διότι νομίζω ότι δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι εκεί εκφράζεται δυνάμει απειλή. Μέχρι τώρα η Ελλάδα έχει δύο απαντήσεις: Στη μεν θάλασσα με το Στόλο μας, στον δε αέρα εν πολλοίς με τα αεροπλάνα μας. Οφείλω να σας πω ότι εμένα αυτή η απάντηση από την αρχή δε μου έβγαζε νόημα. Το ερώτημα λοιπόν, το οποίο διατύπωσα και στο οποίο δεν πήρα απάντηση, είναι: «Γιατί η χώρα θα πρέπει να έχει ως κύρια αντιαεροπορική δύναμη τα αεροπλάνα της;».
Η χώρα έχει αλλάξει Δόγμα. Θα δημιουργήσει έναν πλήρη αντιαεροπορικό θόλο, ο οποίος θα καλύπτει την ελληνική επικράτεια σε διάφορα επίπεδα….Αυτός ο αντιαεροπορικός θόλος θα καλύψει τη χώρα με κινητές μονάδες, χρησιμοποιώντας ως πλεονέκτημα, αυτό που θεωρείται κατ’ αρχήν ως μειονέκτημα, τα 2.500 νησιά που έχουμε εκτός από τον ηπειρωτικό χώρο. Κι επίσης, με τον ίδιο τρόπο θα δημιουργήσουμε τη δυνατότητα αποτροπής στο Αιγαίο, με δυνάμεις, με πυραύλους από την ξηρά. Το ισχυρό Ναυτικό δεν σημαίνει ότι πρέπει να ασκήσει μόνον αυτό το ρόλο ή να μην υπάρχουν οι δυνάμεις από την ξηρά που μπορούν να διασφαλίσουν την αποτροπή μας σε αυτόν τον χώρο.”
ΝΑ εξηγήσουμε εδώ πως έως σήμερα ορίζονταν οι 3 τομείς δράσης του Ελληνικού Στόλου. Έτσι, θεωρητικά, πρέπει να διαθέτουμε ανάλογες ομάδες μάχης, μια για το Αιγαίο, μία για την θαλάσσια περιοχή από την Κρήτη μέχρι και την Κύπρο (που καλύπτει και το σύμπλεγμα νησιών της Μεγίστης), και μια για το Ιόνιο, έως δυτικά της Κρήτης. Η ομάδα μάχης της Ανατολικής Μεσογείου θα ήταν προφανώς η ισχυρότερη με τα περισσότερα μεγάλα πλοία, η Αιγαίου θα είχε περισσότερα πλοία της Διοίκησης Ταχέων Σκαφών (πυραυλακάτους και κανονιοφόρους), ενώ η Ιονίου θα ήταν η μικρότερη και με παλαιότερες μονάδες, ως ενεργή εφεδρεία.
Όταν λοιπόν το 2020, ορίστηκαν ως ελάχιστη οροφή μεγάλων σκαφών επιφανείας, τα 12 πλοία κατηγορίας φρεγάτας, και τα 6 κατηγορίας κορβέτας, αυτό δεν έγινε “στο πόδι”. Αλλά ήταν αποτέλεσμα μελετών με βάση τις υπάρχουσες ανάγκες και επιδιώξεις, μελετών που πέρασαν από κάθε διοίκηση και διεύθυνση του ΓΕΝ, για να φτάσει η πρόταση στο Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο (ΑΝΣ), να εγκριθεί, πριν προωθηθεί παραπάνω σε ΣΑΓΕ και ΓΕΕΘΑ. Άλλωστε, οι Ναύαρχοι του ΑΝΣ είναι αξιωματικοί πρώτης γραμμής, που γνωρίζουν το αντικείμενο τους.
Με λίγα λόγια, ο σχεδιασμός των 12+6 μεγάλων πλοίων (όσο και αν αυτά ακούγονται πολλά για ένα κράτος όπως η Ελλάδα), θα δημιουργούσε 3 ή 4 στολίσκους, συμπληρωμένους από πυραυλακάτους, υποβρύχια και ελικόπτερα ώστε να διαθέτουμε ναυτική παρουσία σε μεγάλες θαλάσσιες ζώνες. Και η παρουσία αυτή δεν είναι μόνο “πολεμική” (αυτή θα είναι η τελική δράση), αλλά και ειρηνική κάθε ημέρα, ως κατοχύρωση κυριαρχίας, κυριαρχικών δικαιωμάτων και αποτροπής, τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Κύπρο. Το τελευταίο περί Κύπρου το θυμίζουμε, καθώς η Ελλάδα έχει και αυτή την αμυντική “υποχρέωση”, τουλάχιστον αυτή είναι η ενημέρωση μας…
Έτσι αν δεν είχαμε τον απαραίτητο αριθμό από “πλώρες” στην κρίση του 2020, τότε το ΠΝ δεν θα μπορούσε να εξασφαλίσει τη διεκδίκηση δυνητικής ελληνικής ΑΟΖ. Και θεωρούμε επιτυχία τη συγκεκριμένη δράση, γιατί με στρατιωτικά μέσα πετύχαμε να ορίσουμε “κόκκινες γραμμές” και να καταγράψουμε τη διεκδίκησή μας, χωρίς όμως χρήση βίας (κάτι επακουμβητικές “φάπες”, ήταν στα πλαίσια της καλής γειτονίας…)
Τουρκικό Ναυτικό: Μεγάλες αποφάσεις για αεροπλανοφόρο, 4 νέες φρεγάτες και πολλά ακόμη πλοία, εμείς…
Η σημερινή κατάσταση
Θεωρητικά το ΠΝ επιβραβεύτηκε για το 2020 (ή πιο σωστά εκεί φάνηκαν τα μεγάλα ζητήματα παλαιότητας του Στόλου), με την αναγγελία ενός φιλόδοξου προγράμματος ύψους 5,5 δις ευρώ, που θα οδηγούσε σε σημαντική ανανέωση, με 10 πλοία: 4 νέες φρεγάτες, 4 εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ200ΗΝ και 2 πλοία Ενδιάμεσης Λύσης. Σήμερα, 4 χρόνια μετά, έχουμε 3 φρεγάτες κλάσης “Κίμων” υπό κατασκευή, ενώ αρχίζουμε (ή αρχίσαμε) συζητήσεις για 1 ακόμη.
Ακόμη, το πρόγραμμα των ΜΕΚΟ200ΗΝ φαίνεται να καρκινοβατεί, με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΘΑ να μην θέλει να δώσει το περίπου 1 δις που χρειάζονται για πλήρη αναβάθμιση των 4 σκαφών. Και όπως όλα δείχνουν γίνεται προσπάθεια να περιοριστεί το πρόγραμμα κάτω από τα 600 εκ. ευρώ, ίσως και λιγότερο. Οι πληροφορίες μας αναφέρουν πως από την εξίσωση βγαίνει μάλλον “βίαια” η γερμανική TKMS, με τις εργασίες που θα εκτελούνταν από τους Γερμανούς να προτείνεται να εκτελεστούν από το ΠΝ, ενώ τα ηλεκτρονικά θα αγοραστούν από τη Thales. Δεν γνωρίζουμε πόσο εφικτό είναι κάτι τέτοιο, ειδικά με την έλλειψη στελεχών. Δεν είναι μυστικό άλλωστε πως το ΠΝ πάσχει στους μηχανικούς, που αποχωρούν από την υπηρεσία με αυξανόμενους ρυθμούς, αναζητώντας εργασία στον ιδιωτικό τομέα.
Όχι, 4η FDI δεν «θυσίασε» τον εκσυγχρονισμό των MEKO 200HN, έβαλε όμως τον πήχη χαμηλά
Το “κλειστό” Αιγαίο;
Για να επιστρέψουμε στα όσα διατυπώνει ο κ. Δένδιας, μάλλον ασπάζεται αντιλήψεις και αναλύσεις που κυκλοφορούν εδώ και καιρό, εντός κι εκτός, Πολεμικού Ναυτικού. Οι οποίες εστιάζουν πως ειδικά στο χώρο του Αιγαίου, μπορεί να παραχθεί ναυτική αποτροπή με χρήση “μέσων ξηράς”, κυρίως με εγκατάσταση παράκτιων συστοιχιών πυραύλων, όπως και με ενίσχυση της αεράμυνας στον ηπειρωτικό και νησιωτικό χώρο.
Εδώ λοιπόν αληθευεί πως λόγω μικρού πλάτους του Αιγαίου (200 έως 300 χιλιόμετρα μεταξύ ηπειρωτικής Ελλάδας και Τουρκίας), και της μεγάλης εμβελείας των αντιπλοϊκών βλημάτων, όπως π.χ. του Exocet MM40 Block 3C, αν το ΠΝ εγκαταστήσει πυροβολαρχίες πυραύλων όχι σε νησιά πρώτης γραμμής, αλλά ακόμη και σε Εύβοια, Κρήτη και Χαλκιδική, τότε η έξοδος του τουρκικού στόλου είναι πολύ δύσκολη από τις περισσότερες εγκαταστάσεις του. Άρα έχουν σοβαρό περιεχόμενο τα όσα λέει ο ΥΕΘΑ.
Τουρκία: νέα δοκιμή πυραύλου Atmaca UM – πύραυλος cruise χερσαίας εξαπόλυσης
Βέβαια, αυτά έχουν και άλλη ανάγνωση, αυτή της “απέναντι” πλευράς. Όπου η Τουρκία πλέον βάζει σε υπηρεσία τον νέο αντιπλοϊκό πύραυλο Atmaca, σε μεγάλους αριθμούς στα πλοία της και σε εκτοξευτές ξηράς (ως Kara Atmaca), με παρόμοιες δυνατότητες με του Exocet. Και θα τα “συμπληρώσει” αυτά τα βλήματα, με τον ελαφρύτερο Cakir, που εξαπολύεται από μη επανδρωμένα, εναέρια και επιφανείας, οπως και με τον πύραυλο cruise SOM, αεροπορικής άφεσης. Εδώ όμως υπάρχει τουρκικό πλεονέκτημα, καθώς όλα αυτά τα όπλα είναι σχεδόν 100% εγχώριας προστιθέμενης αξίας και η γειτονική χώρα μπορεί να τα αγοράσει σε μεγάλη ποσότητα και να τα εξελίσσει/βελτιώνει συνεχώς. Με την ίδια θεωρία λοιπόν αυτά τα όπλα (συν ότι άλλο έχει η Τουρκία…) μπορεί να “απαγορεύσουν” τη δράση του Πολεμικού μας Ναυτικού στο Αιγαίο.
Επίσης ο υπουργός Άμυνας τονίζει την δημιουργία ελληνικού “θόλου αεράμυνας” προφανώς μιλώντας για αντιαεροπορικές και αντιβαλλιστικές ικανότητες, όπου και εδώ η τουρκική απειλή αυξάνεται συνεχώς, με πολλά βαλλιστικά συστήματα (Bora, Tayfun, TRG 230 κ.λπ.), πάρα πολλά μη επανδρωμένα, νέα μαχητικά κ.ο.κ.
Η άποψη της Elbit για παράκτια άμυνα: Shore Protection Missile System
Το θέμα όμως στην παραπάνω ανάλυση για “κλειστό σε πλοία Αιγαίο” και για “άμυνα από ξηράς” ξεχνάμε μια σημαντική παράμετρο. Οι πύραυλοι εναντίον πλοίων, είτε τύπου πλεύσης (cruise) όπως οι Exocet, NSM, RBS-15, Atmaca, είτε βαλλιστικοί, όπως οι PrSM ή οι Bora, μπορούν να χτυπήσουν τα πάντα, αρκεί να είναι πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Εδώ λοιπόν μπαίνει η παράμετρος των υποβρυχίων, όπου αν δεν υπάρχουν ελληνικά πλοία να διεξάγουν ανθυποβρυχιακές επιχειρήσεις, τα πολλά τουρκικά (είτε αναβαθμισμένα Type 209, είτε νέας κατασκευής Type 214TN και αύριο τα εγχώριας σχεδίασης MILDEN) θα “στραγγαλίζουν” κάθε ελληνικό λιμάνι και νησί.
Οπότε αν δεν υπάρχουν φρεγάτες πολλαπλών ρόλων (με ισχυρό ανθυποβρυχιακό εξοπλισμό) να πλέουν κοντά στα ελληνικά παράλια, και με κάλυψη από τις αντιαεροπορικές συστοιχίες και την Πολεμική Αεροπορία, τα τουρκικά υποβρύχια θα καταφέρουν να πλησιάσουν σε κρίσιμα σημεία, με απρόβλεπτες συνέπειες για τις διακλαδικές επιχειρήσεις του ΓΕΕΘΑ.
Τουρκικό Ναυτικό: Παρέλαβε το 1ο υποβρύχιο Type 214 παρουσία Ερντογάν – μεγάλα σχέδια για νέα πλοία
Επίσης, αν οι Τούρκοι αποφασίσουν να απειλήσουν ένα νησί του Αιγαίου, πολύ κοντύτερα στα δικά τους παράλια από ότι εκείνα της ηπειρωτικής Ελλάδας, θα το κάνουν με ναυτικό αποκλεισμό, με βαρύ βομβαρδισμό -αεροπορικό αλλά και από ξηράς με όπλα μεγάλης εμβέλειας- με στοχοποίηση των όποιων τοπικών μονάδων αεράμυνας (εξοντώνοντας δηλαδή τα εκεί στοιχεία του “θόλου”, που θα είναι και ήδη εντοπισμένα λόγω μικρού χώρου), με δράση ειδικών δυνάμεων, με αεραπόβαση και τελικά με ναυτική απόβαση σε μικρή απόσταση. Όπου τα όποια πλοία τους, που ναυλοχούν όχι πλέον μόνο στη θάλασσα του Μαρμαρά, αλλά και στη Φώκαια και στο Ακσάζ (δηλαδή πάνω στο Αιγαίο), έχοντας και αεροπορική κάλυψη, θα μπορούν να αντέξουν ελληνικές επιθέσεις κορεσμού με πυραύλους εναντίον πλοίων ή/και βαλλιστικά όπλα.
Εδώ πρέπει να τονίσουμε το εξής ενδιαφέρον: Ενώ η Τουρκία σίγουρα διαπιστώνει πως ο θαλάσσιος χώρος του Αιγαίου μπορεί από δικής της πλευράς να “καλυφθεί” με το πυραυλικό της οπλοστάσιο και τα μη επανδρωμένα της (που φθάνουν πλέον τα εκατοντάδες), ταυτόχρονα προωθεί ένα τεράστιο ναυπηγικό πρόγραμμα σε όλες τις κατηγορίες πλοίων! Άρα οι Τούρκοι ενώ βλέπουν ότι και εμείς από πλευράς στρατηγικής, δεν ασπάζονται φιλοσοφίες “μικρού Ναυτικού”, ή “με μικρή δράση στο Αιγαίο”, αντίθετα κάνουν αριθμητικό και ποιοτικό άλμα στο Ναυτικό τους και το υλοποιούν με γοργό ρυθμό.
Τουρκία: Ξεκίνησε η ναυπήγηση της 6ης φρεγάτας Istanbul! Εμείς ακόμη ψάχνουμε
Έτσι λοιπόν η θεωρία περί “κλειστού Αιγαίου” ενώ περιέχει πολλά ρεαλιστικά στοιχεία, δεν μπορεί να αναιρέσει την ανάγκη περί ύπαρξης ισχυρού ελληνικού Στόλου, με δράση εντός Πελάγους! Καθώς θα είναι απαραίτητος ο στόλος, προφανώς σε δύσκολες συνθήκες και με μεγάλη πίεση, να προστατεύσει τα νησιά, να συνοδεύσει ενισχύσεις εκεί, να αποτρέψει εχθρικούς αποκλεισμούς από έναν εχθρικό, που συνεχώς βελτιώνεται σε όλα τα επίπεδα. Και δεν ξεχνάμε εδώ το βασικό μας “πρόβλημα”, γεωπολιτικό και στρατιωτικό: Η Ελλάδα δεν έχει στρατηγικό βάθος. Άρα δεν έχει και δυνατότητα να “δώσει” έδαφος σε μια πολεμική σύγκρουση, ώστε να αμυνθεί σε πιο ισχυρές αμυντικά ζώνες. Και γνωρίζουμε πολύ καλά πως αν συμβεί απώλεια εθνικού εδάφους και δεν ανατραπεί ταχύτατα, η πιθανότητα είναι να γίνει μόνιμη.
To πιθανότερο είναι όλα αυτά να έχουν ήδη αναλυθεί από τα αρμόδια Επιτελεία. Οι δικές μας πληροφορίες αναφέρουν πως οι αντιδράσεις σε επίπεδο Πολεμικού Ναυτικού είναι έντονες, καθώς έχει ζητηθεί να γίνει νέα ανάλυση, και να μειωθούν οι οροφές των πολεμικών μας πλοίων. Φυσικά δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αυτά που γνωρίζει η πολιτική και η στρατιωτική ηγεσία. Αλλά συνήθως τα πλοία αντικαθίστανται και δεν καταργούνται. Οι “θόλοι” γίνονται για να βελτιώσουν την άμυνα και όχι για να εκσυγχρονίσουν τις ελλείψεις της. Οι παράκτιες συστοιχίες μπαίνουν για να προσφέρουν μεγαλύτερη αποτροπή, όχι για να μειωθεί η κύρια αποτροπή. Και ούτω καθεξής.
