Φτάνουμε στο τέλος του καλοκαιριού του 2024 και δεν υπάρχει ακόμη “λευκός καπνός” στη πολυπόθητη υπόθεση της αναβάθμισης των φρεγατών ΜΕΚΟ200ΗΝ. Φοβόμαστε πως πλέον πολλές αποφάσεις για τα εξοπλιστικά μας προγράμματα, λαμβάνονται με ένα τελείως παράδοξο τρόπο και διακινδυνεύουμε -παρότι ναυτική χώρα- να ξημερώσουμε με ένα σοβαρά υποβαθμισμένο Πολεμικό Ναυτικό.
Το πιο ανησυχητικό από αυτά που πληροφορούμαστε, είναι πως ναι μεν προκρίνεται ο εκσυγχρονισμός των ΜΕΚΟ, αλλά μέχρι το ποσό των 600 περίπου εκατ. ευρώ, όπως δηλαδή είχε προταθεί το 2022 και συνεπακόλουθα εγκριθεί, χωρίς όμως ποτέ να συμβασιοποιηθεί.
Η τιμή των 605 εκ. ευρώ ήταν αυτή που είχαν πει οι Γερμανοί πριν 2 έτη και για συγκεκριμένο πακέτο εργασιών (scope of work). Είναι όμως δυνατόν σήμερα να μιλάμε για το ίδιο κόστος πάνω στις ίδιες εργασίες; Άλλωστε η σελίδα μας έχει διευκρινήσει πως δεν ισχύει το συγκεκριμένο ποσό για ένα αξιόλογο εκσυγχρονισμό. Εκτός κι αν είναι να δοθεί, για να πούμε ότι… “εμείς κάναμε το χρέος μας και «αναβαθμίσαμε» τα πλοία”.
Αυτή τη στιγμή, το ΠΝ και η εξαιρετική ομάδα που έχει δουλέψει πάνω στο project, έχουν καταλήξει πως απαιτούνται περίπου 800 εκατ. ευρώ για τα πλοία με βάση την κύρια περιγραφή εργασιών, και περίπου 200 με 300 εκατ. επιπρόσθετα (για εκσυγχρονισμό των πυροβόλων Mk45 και για λύση στο θέμα των Phalanx). Αλλά αυτή η ολοκληρωμένη λύση απαιτεί και νομοθετική ρύθμιση από τη Βουλή, κάτι που έχει “φρενάρει” το όλο θέμα, καθώς θεωρείται πως όποιος υπογράψει κάτι τέτοιο μπορεί να εκτεθεί. Αλλά ούτε και εδώ δίνεται απάντηση στο εξής: Αν επιλεγεί η… φθηνότερη λύση των 600 εκατομμυρίων, πάλι δεν θα πρέπει να αντιμετωπιστούν και να επιλυθούν τα ίδια ακριβώς νομικά ζητήματα; Τελικά τι μπλοκάρει το έργο; Το κόστος ή η πολιτική απροθυμία να περαστεί μια σύμβαση από τη Βουλή;
Θυμίζουμε πως υπήρξαν σοβαρές σκέψεις να ανατεθεί ο εκσυγχρονισμός στις ΗΠΑ με διαδικασίες FMS και συμφωνιών G2G (μεταξύ κυβερνήσεων), μια μεθοδολογία που θα παρέκαμπτε τα υφιστάμενα προσκόμματα του νόμου περί προμηθειών. Αφού για διάφορους λόγους το ΠΝ απέρριψε την αμερικανική πρόταση, επέλεξε την κοινοπραξία ΤΚMS-Thales για τον εκσυγχρονισμό των 4 φρεγατών ΜΕΚΟ200ΗΝ. Η επίσημη αιτιολογία είναι πως αυτό θα γίνει, γιατί οι δυο εταιρείες είναι οι αρχικοί κατασκευαστές του σκάφους, οι Γερμανοί έχουν φτιάξει το κύτος, και οι Ολλανδοί τα ηλεκτρονικά.
Έτσι μετά από 2 χρόνια σκληρών διαπραγματεύσεων, φτάσαμε κυριολεκτικά στο παρά 5 της υπογραφής της σύμβασης, και το ΠΝ είχε στα χέρια του μια προσφορά που ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές και απαιτήσεις που φέρουν την έγκριση του Ανώτατου Ναυτικού Συμβουλίου, του ΣΑΓΕ, του ΚΥΣΕΑ και της σχετικής επιτροπής της Βουλής, και που έχει ισχύ μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου 2024. Το οικονομικό ύψος της συμφωνίας αυτής, είναι σαφώς μεγαλύτερο των 605 εκατ. ευρώ. Κι ενώ αναμένονταν τα στελέχη της κοινοπραξίας για να προχωρήσει η σύμβαση, και να εισαχθεί στη Βουλή το Σεπτέμβριο για ψήφιση, υπήρξε ανατροπή των πάντων, και ζητήθηκε από το ΠΝ να προχωρήσει με μόνο 605 εκατ. ευρώ.
Υπάρχει λοιπόν μια τελείως ανεξήγητη στόχευση σε ένα κόστος προσφοράς που δόθηκε πριν από 2 χρόνια. Όμως αν πάμε σε τέτοια επιλογή, σημαίνει πως οδηγούμαστε σε σε ένα άλλο, χαμηλότερων προσδοκιών, πρόγραμμα εκσυγχρονισμού 4 πλοίων, που θα διαρκέσει τουλάχιστον 6 χρόνια, οπότε δυστυχώς θα καταλήξουμε:
- σε λιγότερες εργασίες που δεν θα καλύπτουν το ζητούμενο του αξιόμαχου και του αξιόπλοου των 4 πλοίων
- πιθανά σε εργασίες που δεν θα έχουν την έγκριση των κατασκευαστών (τις γνωστές ελληνικές “πατέντες”)
- μάλλον σε νέα καθυστέρηση, ώστε να εγκριθεί μια διαφορετική προσφορά της κοινοπραξίας, ανταποκρινόμενη στο “χαμηλό κόστος”. Κάτι που θα υπονομεύσει περαιτέρω το πρόγραμμα, δεδομένης της ηλικίας των πλοίων.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ: 4η FDI συν εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ200ΗΝ και μετά περιμένοντας…
Η λογική του “βλέποντας και κάνοντας”
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι μια άποψη που διακινείται, πως «ας ξεκινήσουμε με αυτά τα 605 εκατ. και κάθε χρόνο όλο και κάτι θα δίνουμε». Δυστυχώς όμως, αυτό είναι μια ακόμη φαντασίωση. Ούτε τέτοια έγκριση υπάρχει, ούτε είναι σίγουρο πως θα βρεθεί δημοσιονομικός χώρος σε επόμενα έτη, ενώ η “σαλαμοποίηση” εργασιών είναι απλώς αδύνατη. Πως θα προσθέτουμε έργο πάνω σε πλοία που θα έχουν ήδη ανοιχθεί σε ναυπηγείο για συγκεκριμένες εργασίες; Ποιος θα αναλαμβάνει την εξτρά ανάθεση από τους δύο ομίλους της κοινοπραξίας; Πως θα διαχωρίζουν μεταξύ τους τις ευθύνες, όταν η δουλειά του ενός απαιτεί την εμπλοκή του άλλου; Ή περιμένουμε πως η κοινοπραξία που θα αναλάβει το έργο, θα δεχθεί τέτοιο ρίσκο επιπρόσθετων εργασιών, που μπορεί να καθυστερήσουν την τελική υλοποίηση για την οποία θα έχει υπογράψει ρήτρες; Ή μήπως νομίζει κανείς πως κάθε λίγο και λιγάκι η αρχική σύμβαση, όταν περάσει από τη Βουλή, θα επανέρχεται εκεί για “τροποποιήσεις” και “προσθήκες”;
Ακόμη διαβάσαμε σχόλια από αναγνώστες μας, όπως και στα social media, με την άποψη «ας προχωρήσει ένας ανάδοχος τα ηλεκτρονικά συστήματα των πλοίων, και το ΠΝ να αναλάβει την αναβάθμιση του κύτους». Ακούγεται ενδιαφέρον, αλλά όταν αλλάζουν συστήματα και αφαιρούνται/τοποθετούνται νέες συσκευές, δεν αλλάζει και η κατανομή βαρών στο σκάφος; Δεν αλλάζουν οι απαιτήσεις τροφοδοσίας τους με ρεύμα και ψύξη; Ποιος θα τα εξασφαλίσει όλα αυτά και θα τα πιστοποιήσει; Άρα είναι πολύ δύσκολο και έως αδύνατο να ξεκινήσεις ένα μεγάλο εκσυγχρονισμό “σπάζοντας” στα δύο το έργο και χωρίς να υπάρχει ένας ενιαίος φορέας που θα αναλάβει και την ευθύνη ολοκλήρωσης του.
Διαφωνούμε δε και με ένα ακόμη επιχείρημα, που λέει πως όταν ολοκληρωθεί ο εκσυγχρονισμός, τα συστήματα που θα έχουν επάνω τα πλοία θα είναι ήδη κάποιων ετών, οπότε είναι προτιμότερο τα λεφτά μας να πάνε σε 1 FDI ακόμα, την 4η. Η άποψη αυτή, είναι το απόλυτο ψευτοδίλημμα. Γιατί δεν τίθεται θέμα επιλογής μεταξύ των δύο, μιας και ούτως ή άλλως απαιτείται 1 ακόμα FDI, όπως βεβαίως είναι απαραίτητος κι ο εκσυγχρονισμός των 4 ΜΕΚΟ200ΗΝ, για να καταλήξουμε σε στόλο μεγάλων σκαφών επιφανείας, με τουλάχιστον 8 πλοία με σύγχρονες δυνατότητες.
Ένα άλλο επίσης ανησυχητικό που θέλουμε να μην πιστέψουμε, αλλά ακούγεται, έχει να κάνει με την αντιμετώπιση των Αρχηγών των Γενικών Επιτελείων. Οι οποίοι μιλάνε, εξηγούν, επιχειρηματολογούν, υποβάλλουν κοστολογημένες και αιτιολογημένες προτάσεις, αλλά δεν είναι σίγουρο εάν τους ακούει κανείς.
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ: Δεν υπάρχει θέμα επιλογής μεταξύ εκσυγχρονισμού των ΜΕΚΟ και αγοράς μιας ακόμη FDI
Κοιτά κανείς την Τουρκία;
Δεν πρέπει να έχουμε καμία αμφιβολία ότι την κατάσταση του Ελληνικού ΠΝ και την βλέπει η Τουρκία και την γνωρίζει πολύ καλά, γιατί ούτε ανόητοι είναι οι εκεί ασχολούμενοι με τη συλλογή και την εκτίμηση πληροφοριών, ούτε βεβαίως συνιστούν κάποιο επτασφράγιστο μυστικό οι δυνατότητες των ΜΕΚΟ200ΗΝ. Και στα επόμενα χρόνια, αν οι δικές μας ΜΕΚΟ μείνουν χωρίς εκσυγχρονισμό, ή αυτός θα είναι “κουτσουρεμένος”, σαφώς θα πλέουν αλλά με ελάχιστες δυνατότητες για το σύγχρονο ναυτικό περιβάλλον. Απέναντι όμως σε ένα επιθετικό γείτονα όπως η Τουρκία, ο οποίος εξοπλίζεται διαρκώς, προφανώς προετοιμαζόμενος για πόλεμο, ανεξάρτητα αν θα τον διεξάγει ή όχι.
Οπότε ο εκσυγχρονισμός των ΜΕΚΟ200ΗΝ πρέπει να γίνει, όπως θέλει το ΠΝ, όχι όπως θέλουν κάποιοι άλλοι. Αυτοί το μόνο που θα καταφέρουν είναι να συνδέσουν το όνομά τους με την απαξίωση του Ναυτικού μας. Και όταν κάποτε θελήσουμε να αλλάξουμε τη κατάσταση, το μόνο βέβαιο είναι ότι θα πληρώσουμε πολλαπλά σε χρήμα, αν προλάβουμε και αν δεν έχουμε ήδη κόστος απώλειας εθνικής κυριαρχίας και αξιοπρέπειας.
Και για να είμαστε ειλικρινείς τουλάχιστον μεταξύ μας, οι «καινοτομίες» και τα «οικοσυστήματα» ούτε διεκδικούν, ούτε πολεμούν, ούτε διασφαλίζουν κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα.
Ακολουθήστε μας, στο Facebook, στο Twitter, στο YouTube και στο Viber!
