Ο Ανθυποβρυχιακός Πόλεμος-ASW (Anti Submarine Warfare) είναι μια κρίσιμης σημασίας ικανότητα που εκπληρώνεται από πολλαπλά μέσα της Ναυτικής Αεροπορίας. Στις ΗΠΑ αλλά και σε άλλες χώρες το MH-60R είναι ένα από αυτά τα ζωτικά μέσα και ως μέρος τόσο των Πτερύγων Αεροπλανοφόρων όσο και ως οργανικά ελικόπτερα μεγάλων μονάδων επιφανείας καλούνται να αντιμετωπίσουν την υποβρύχια απειλή. Μια ενδιαφέρουσα όμως ιδιαιτερότητα γι’ αυτή την έκδοση του Seahawk είναι ότι, αν και έχει έναν μείζονα ρόλο, μπορεί να διαμορφωθεί για ποικιλία αποστολών και αναγκών, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί εύκολα να προσαρμοστεί στις επιχειρησιακές προκλήσεις που αναδύονται τώρα και στο μέλλον. Με την προοπτική της άμεσης ένταξης των «Romeo» στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό η «Πτήση» αναζήτησε την εμπειρία των Μοιρών του US Navy σε ένα επιτόπιο ρεπορτάζ σε μονάδα που αξιοποιεί τον «υπέρτατο κυνηγό υποβρυχίων.
Το παρακάτω αποτελεί μέρος του αρχικού άρθρου που δημοσιεύτηκε στην «Πτήση» του Νοεμβρίου 2023, των Patrick Roegies, Jurgen van Toor, Ben Gorski & Paul Gross με επιπλέον στοιχεία από τον Φαίδωνα Γ. Καραϊωσηφίδη.
Το σύνολο των Seahawk σε υπηρεσία με το Αμερικανικό Ναυτικό σήμερα αφορά σε μοντέλα MH-60S και MH-60R ή «Sierra» και «Romeo» αντίστοιχα, που διαφέρουν τόσο σε δομική διαμόρφωση όσο -κυρίως- σε εξοπλισμό, αν και έχουν επίσης πολλά κοινά στοιχεία και χαρακτηριστικά. Επιγραμματικά, στα MH-60S έχει ανατεθεί κυρίως ο ρόλος C/SAR και μεταφορών προσωπικού και φορτίων-VERTREP (Vertical Replenishment), αν και τα καθήκοντά τους επεκτείνονται και σε υποστήριξη μάχης, εξουδετέρωση θαλάσσιων ναρκών, SPECWAR (special warfare), MEDEVAC, υλοποίηση αποστολών παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας κ.ά.
Από την άλλη, ο κύριος ρόλος των MH-60R είναι ο ASW, αλλά με τον εξοπλισμό που διαθέτουν συνεισφέρουν επίσης σε ISR (Intelligence, Surveillance & Reconnaissance) και EW (Electronic Warfare), ενώ κατά περίπτωση υλοποιούν και κάποια από τα καθήκοντα των «Sierra» που προαναφέρθηκαν.
Ο στόλος των Seahawk, όπως και τα λοιπά μέσα της Αεροπορίας Ναυτικού, διανέμεται ανάμεσα σε αυτόν του Ατλαντικού και του Ειρηνικού.
Στην προετοιμασία αυτού του άρθρου είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε εκτεταμένα με τον υποπλοίαρχο Reagan Stromback της Μοίρας HSM-71 Raptor που συγκροτήθηκε το 2006 και σήμερα εδρεύει στον NAS North Island, στον κόλπο του Σαν Ντιέγκο, στην Νότια Καλιφόρνια, ενταγμένη στην Πτέρυγα CVW-9 (Carrier Air Wing Nine), που, όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, επιχειρούσε από το USS Abraham Lincoln (CVN-72)
«Romeo»… κάτι σαν LEGO
Όπως προαναφέρθηκε, οι κύριες αποστολές που έχουν ανατεθεί στο MH-60R είναι οι ASW, ASuW και EW. Ο υποπλοίαρχος Stromback μας λέει σχετικά: «Ο πρωτεύων αισθητήρας του ελικοπτέρου είναι το ραντάρ, που μας επιτρέπει να αποκτήσουμε και να διατηρούμε αντίληψη για το τι συμβαίνει γύρω μας, τόσο για δική μας χρήση όσο όμως και για να ενημερώνουμε τα πλοία και τα αεροσκάφη του στόλου παρέχοντάς τους βελτιωμένη επίγνωση της κατάστασης. Οι πρόσθετοι αισθητήρες που διαθέτουμε περιλαμβάνουν τη σουίτα ηλεκτρονικού πολέμου, η οποία αυξάνει περαιτέρω την ικανότητά μας να αναγνωρίζουμε ποια πλοία ή αεροσκάφη βρίσκονται εκεί έξω. Μέρος της είναι το ESM (Electronic Support Measures), που μας αποκαλύπτει τα ηλεκτρονικά σήματα που εκπέμπουν διάφορες πηγές σε ευρύ φάσμα και στη συνέχεια μπορούμε να τα κατηγοριοποιούμε αποκομίζοντας πολύτιμες πληροφορίες. Δεν είναι μια εύκολη διαδικασία, αλλά η συνεχής εκπαίδευση και η ανανέωση των “βιβλιοθηκών” που είναι ενσωματωμένες στο σύστημα μάς κάνει ικανότερους».
Ο συνομιλητής μας εξηγεί περαιτέρω ότι οι δευτερεύουσες αποστολές, όπως η SAR, η MEDEVAC, ο ανεφοδιασμός πλοίων εν πλω-VERTEP, η διαμεταγωγή επικοινωνιών-COMREL (Communications Relay) και η NSFS (Naval Service Fire Support), δηλαδή η καθοδήγηση πυρών ναυτικών πυροβόλων κατά στόχων ξηράς σε παράκτιο περιβάλλον, είναι πλήρως ενταγμένες στα καθήκοντα των Μοιρών HMS (Helicopter Maritime Strike). Η εκπαίδευση σε αυτές είναι επίσης διαρκής και τα πληρώματα πιστοποιούνται πάντα με επίδειξη ετοιμότητας στο συνολικό φάσμα τους σε κάθε προετοιμασία για επιχειρησιακή ανάπτυξη.
Ο υποπλοίαρχος Stromback αναφέρεται και σε μια άλλη, σχετική διάσταση του «Romeo», λέγοντας: «Αναφορικά με την πρωτεύουσα και τις δευτερεύουσες αποστολές πολλοί νομίζουν ότι το ελικόπτερο φέρει συνεχώς το σύνολο του εξοπλισμού για τον κύριο ρόλο του. Στην πραγματικότητα το αεροσκάφος είναι κάτι σαν… LEGO, σπονδυλωτό με ικανότητα ταχείας αναδιαμόρφωσης. Μπορούμε να αφαιρούμε εύκολα μέρος του εξοπλισμού ή να προσθέτουμε παρελκόμενα συστήματα και να το προετοιμάζουμε ακριβώς με τα χαρακτηριστικά ή τις δυνατότητες που χρειάζεται για οποιαδήποτε αποστολή μάς έχει ανατεθεί. Από την άλλη, όπως σε όλες τις ιπτάμενες μηχανές, υπάρχει ένας διαρκής αγώνας να μειωθεί το βάρος για να πάρουμε περισσότερα καύσιμα, ώστε να αυξήσουμε την εμβέλεια/αυτονομία μας, και το MH-60R δεν αποτελεί εξαίρεση. Η σχεδίαση της Sikorsky όμως, ειδικά όπως έχει εξελιχθεί με τα χρόνια, μας δίνει σημαντικά πλεονεκτήματα».
Ο συνομιλητής μας μάς δίνει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: «Σε πρόσφατη εκπαιδευτική πτήση για την πιστοποίηση ετοιμότητας στη συγκεκριμένη διαδικασία ρίχναμε ηχοσημαντήρες, που φυσικά απαιτούσε τη φόρτωση της αντίστοιχης υποδομής στην καμπίνα. Να θυμίσω ότι σε αντίθεση με παλαιότερες εκδόσεις του Seahawk που διέθεταν είτε ποντιζόμενο σόναρ είτε sonobuoys, το MH-60R έχει και τις δύο επιλογές που μπορούν να φέρονται εναλλακτικά ή μαζί. Το κυνήγι των υποβρυχίων είναι μια πολύ δύσκολη αποστολή στην οποία χρειαζόμαστε και τα δύο συστήματα, αν και σε ορισμένα περιβάλλοντα χρησιμοποιούμε είτε το ένα είτε το άλλο. Συνήθως το σύστημα επιλογής είναι το dipper ALFS (ποντιζόμενο σόναρ Airborne Low Frequency Sonar), αφού λειτουργεί τόσο παθητικά, δηλαδή ακούει, όσο και ενεργητικά, δηλαδή εκπέμπει προς όλες τις κατευθύνσεις και αναζητά τις ανακλάσεις του ήχου από τον στόχο. Είναι πολύ ακριβές και μας επιτρέπει να υλοποιούμε διάφορα σενάρια. Για παράδειγμα, μπορούμε να προσπαθήσουμε να “τρομάξουμε” το υποβρύχιο να κινηθεί με ενεργό σόναρ ή να εντοπίσουμε με ακρίβεια τη θέση που έχουμε γενικότερα προσδιορίσει παθητικά ή μέσω sonobuoy. Στις περισσότερες περιπτώσεις το dipper συμπληρώνεται από τους ηχοσημαντήρες και όχι το αντίθετο».
Στην ποικιλία των ηχοσημαντήρων που μπορεί να φέρει το «Romeo» περιλαμβάνονται οι παθητικοί DIFAR (Directional low Frequency Analysis & Recording) και οι ενεργητικοί DICASS (Directional Command Activated Sonobuoy System), ενώ υφίστανται και ηχοσημαντήρες διπλής ενέργειας, δηλαδή παθητικοί/ενεργητικοί, αλλά έχουν μικρή διάρκεια ζωής. Σε αντίθεση όμως με όλους αυτούς που είναι αναλώσιμοι, το dipper είναι φυσικά πλήρως ανακτήσιμο και επαναχρησιμοποιούμενο. Οι υποδομές αμφότερων των συστημάτων μπορούν να αφαιρεθούν για αποστολές έρευνας-διάσωσης, για να μεγιστοποιηθεί ο διαθέσιμος χώρος στην καμπίνα του ελικοπτέρου ή για να μειωθεί το βάρος απονήωσης για μεταφορές φορτίου.
Ο υποπλοίαρχος Stromback αναφορικά με τη μεγάλη ποικιλία διαφορετικών διαμορφώσεων ανάλογα με την αποστολή λέει: «Μπορούμε να προσθέσουμε εξωτερικές δεξαμενές καυσίμων για να παρατείνουμε τον χρόνο παραμονής μας εν πτήσει. Προφανώς οι δεξαμενές αυτές μας κάνουν πιο βαρείς, οπότε πρέπει να έχουμε κατά νου αν αυτό το πρόσθετο βάρος τελικά θα μας βοηθήσει ή θα μας βλάψει για τη συγκεκριμένη περίπτωση. Υπάρχει ειδικό λογισμικό που μπορεί να υπολογίσει την εμβέλεια ή την αυτονομία με παραμέτρους όπως την εξωτερική θερμοκρασία ή άλλους παράγοντες. Το MH-60R μπορεί να φορτώσει έως και τρεις δεξαμενές, αλλά αυτή η διαμόρφωση χρησιμοποιείται μόνο για την επίτευξη μέγιστης εμβέλειας ή αυτονομίας, αφού δεν αφήνει χώρο για όπλα, όπως τορπίλες, ρουκέτες και πυραύλους, και κάνει το ελικόπτερο υπερβολικά βαρύ.
Συνεχής εκπαίδευση
Όταν οι Μοίρες δεν βρίσκονται σε ανάπτυξη, τα πληρώματα εκπαιδεύονται σε τακτική βάση, για να αποκτήσουν εμπειρία και να διατηρήσουν ικανότητα στην ποικιλία συστημάτων του MH-60R. Ο υποπλοίαρχος Stromback λέει σχετικά: «Σε κάθε χρονική περίοδο ανάμεσα σε διαδοχικές επιχειρησιακές αναπτύξεις πρέπει να εκτελούμε πτήσεις, για να διατηρούμε ασφαλή ικανότητα στο ελικόπτερο. Πέραν αυτών των ελάχιστων ωρών πραγματοποιούμε και εκπαιδευτικές αποστολές που αφορούν στη διατήρηση ετοιμότητας. Αναφερόμαστε σε αυτές ως “bags” και έχουν διάρκεια περίπου τρεισήμισι ωρών. Μόλις χθες πέταξα μια τέτοια με αντικείμενο ASW που υλοποιήθηκε με ένα αυτοκατευθυνόμενο υποβρύχιο στόχο που έπρεπε να εντοπίσουμε και να αντιμετωπίσουμε με χρήση ηχοσημαντήρων και το ποντιζόμενο σόναρ. Εξασκούμαστε σε τακτικές για να γίνουμε καλύτεροι και το αποτέλεσμα φαίνεται στο πεδίο, όταν επιχειρούμε από πλοίο. Σε ανάπτυξη τα πληρώματα πετούν συνήθως δύο τρίωρες “bags” με επιστροφή στο πλοίο για ανεφοδιασμό στο ενδιάμεσο· εξαρτάται όμως από την περίπτωση. Για παράδειγμα, όταν το αεροπλανοφόρο διεξάγει επιχειρήσεις, υπάρχει συνεχής κάλυψη με ένα ελικόπτερο να βρίσκεται πάντα στον αέρα. Αυτό μπορεί να γίνει με το “Romeo”, το οποίο φέρει τουλάχιστον μία πρόσθετη δεξαμενή, που είναι η χρυσή τομή βάρους/αυτονομίας και μας δίνει έως και τέσσερις ώρες στον αέρα».
Επιχειρησιακές αναπτύξεις
Τα MH-60S και MH-60R αναπτύσσονται τακτικά στη θάλασσα και υπάρχει διαφορά μεταξύ μιας Μοίρας σε Πτέρυγα αεροπλανοφόρου (CVW) και μιας Μοίρας εκστρατείας (Expeditionary Squadron). Οι πρώτες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ομάδας κρούσης, που σημαίνει ότι κάθε φορά που αυτή αναπτύσσεται, την ακολουθούν υλοποιώντας σχετικά μεγάλες αναπτύξεις στη θάλασσα. Οι δεύτερες μετασταθμεύουν για μικρότερα χρονικά διαστήματα και οι αποστολές τους δεν είναι τόσο τυποποιημένες όπως αυτές στις CVW. Έτσι, για παράδειγμα, οι Μοίρες εκστρατείας μπορούν να αναπτυχθούν για να παράσχουν οργανικά ελικόπτερα σε LCS (Littoral Combat Ship) ή αντιτορπιλικό που βρίσκεται σε ανεξάρτητη μεταστάθμευση σε κάποια περιοχή του κόσμου, με διάρκεια ανάπτυξης περίπου 3-5 μηνών, ενώ μια αντίστοιχη σε Πτέρυγα αεροπλανοφόρου μπορεί να διαρκέσει έως και 9 ή 10 μήνες στη θάλασσα.
Ο αριθμός των MH-60R που αναπτύσσονται εξαρτάται από τους παραπάνω παράγοντες, όπως σημειώνει ο υποπλοίαρχος Stromback: «Το κλιμάκιο μιας Μοίρας πάνω σε αεροπλανοφόρο συγκροτείται συνήθως από πέντε “Romeo”, ενώ χρειάζονται μόλις δύο για την ανάπτυξη σε αντιτορπιλικό ή καταδρομικό, σε όλες τις περιπτώσεις ένα έως δύο πληρώματα ανά αεροσκάφος. Το πλήρωμα ενός MH-60R αποτελείται από έναν κυβερνήτη, έναν συγκυβερνήτη, που ορίζεται ως H2P, και ένα ή περισσότερα μέλη, που μπορεί να είναι χειριστές αισθητήρων οι οποίοι λειτουργούν και το βαρούλκο, ή δύτες-διασώστες. Σε αρκετές περιπτώσεις οι ειδικότητες αυτές είναι κοινές ανάμεσα στα μέλη, δηλαδή υπάρχουν χειριστές συστημάτων που είναι και δύτες. Θυμίζω ότι, ενώ οι ASW και ASuW είναι οι κύριες αποστολές μας, εκπαιδευόμαστε πολύ σκληρά για να παραμείνουμε ικανοί για έρευνα-διάσωση. Κανένα πλήρωμα δεν αναπτύσσεται επιχειρησιακά εάν δεν έχει πιστοποίηση ετοιμότητας SAR, ακόμη και αν διαθέτει αντίστοιχη για επιχειρήσεις ASW/ ASuW».
Κρατώντας τα «Romeo» στον αέρα
Όπως λέει ο υποπλοίαρχος Stromback, «το κλιμάκιο της Μοίρας που αναπτύσσεται στο πλοίο, είτε πρόκειται για αεροπλανοφόρο είτε αντιτορπιλικό ή καταδρομικό, είναι αυτόνομο και περιλαμβάνει μηχανικούς που μας συνοδεύουν και υλικά για να εκτελούν όλες τις εργασίες συντήρησης αλλά και την αποκατάσταση βλαβών που ανακύπτουν. Ένα μεγάλο έργο του προγραμματισμού για κάθε Μοίρα όταν δεν βρίσκεται σε ανάπτυξη, εκτός από την εκπαίδευση, είναι η υλοποίηση της τακτικής συντήρησης των αεροσκαφών της ώστε, όταν μετακινηθεί σε πλοίο στη θάλασσα, οι ανάγκες αυτές να είναι όσο το δυνατόν πιο περιορισμένες. Το MH-60R όμως έχει διάφορες προγραμματισμένες επιθεωρήσεις και συντηρήσεις, τόσο χρονικά όσο και με βάση τις ώρες πτήσης, γεγονός που περιπλέκει την προσπάθεια. Σε κάθε περίπτωση όμως ισχύει ο γενικός κανόνας ότι, όσο περισσότερο πετάς, τόσο οι ανάγκες αυτές κλιμακώνονται. Η Αεροπορία Ναυτικού έχει τεράστια εμπειρία σε επιχειρήσεις ελικοπτέρων σε ανάπτυξη και τα στοιχεία αυτά μας βοηθούν να προγραμματίσουμε, ώστε τα ελικόπτερα να έχουν αρκετές υπόλοιπες ώρες πτήσης για τις επιχειρήσεις πάνω στα πλοία. Αυτό γίνεται με προσεκτική επιλογή των αεροσκαφών για εκπαίδευση όταν είμαστε στη βάση μας, ώστε αυτά που θα αναπτυχθούν να έχουν αρκετά υπόλοιπα ωρών ανάμεσα σε διαδοχικές συντηρήσεις. Σε αυτά προσπαθούμε να κάνουμε εργασίες μεγάλων επιθεωρήσεων/συντηρήσεων πριν πάμε στη θάλασσα ώστε να μην χρειάζεται να το κάνουμε εκεί, εφαρμόζοντας αυτό που ονομάζεται “rebasing”, που “μηδενίζει το ρολόι”. Ο προγραμματισμός αυτός όμως δεν μπορεί να είναι ποτέ ακριβής και έτσι βασιζόμαστε πάντα στους μηχανικούς μας, που πραγματικά κάνουν θαύματα. Η ομάδα συντήρησης έχει συνήθως όλα όσα χρειάζεται πάνω στο πλοίο για να πραγματοποιήσει τις τακτικές εργασίες, αλλά και αρκετές από αυτές που προκύπτουν απρόοπτα. Ο σχετικός προγραμματισμός είναι και εδώ δύσκολος, αλλά υποβοηθείται από τα στατιστικά στοιχεία που διαθέτουμε. Κατά κανόνα, για μια ανάπτυξη 8-9 μηνών σχεδιάζουμε για ανάγκες 10-11 μηνών, αν και υπάρχει περιορισμός σε βάρος και όγκο υλικού που θέτει το Ναυτικό για κάθε Μοίρα που αναπτύσσεται σε πλοίο. Πολλές φορές, ειδικά σε ομάδες κρούσης, το υλικό μοιράζεται ανάμεσα στα πλοία που τη συγκροτούν και μεταφέρονται όπου είναι αναγκαία μέσω VERTREP».
Κυνήγι υποβρυχίων
Ο υποπλοίαρχος Stromback εξηγεί περαιτέρω την κύρια αποστολή τού ανθυποβρυχιακού πολέμου (ASW) που έχει ανατεθεί στο MH-60R: «Αν και υλοποιούμε ευρύ φάσμα αποστολών, είμαστε κυρίως κυνηγοί, αλλά όχι απαραίτητα και φονείς υποβρυχίων… εάν αυτό βγάζει νόημα για έναν εξ αποστάσεως παρατηρητή. Το Seahawk μεταφέρει τορπίλες Mk46/54, τις οποίες θα χρησιμοποιήσουμε κατά υποβρυχίων και πυραύλους AGM-114 Hellfire ή κατευθυνόμενες ρουκέτες APKWS (Advanced Precision Kill Weapon System) εναντίον μονάδων επιφανείας. Σημειώστε όμως ότι είμαστε αυτό που λέμε πλατφόρμα “Pouncer”. Δεν θα μας σταλούν ποτέ για να καταστρέψουμε ένα μεγάλο πλοίο, αλλά μπορούμε να εξαπολύσουμε επίθεση σε ένα αντίπαλο σκάφος, αν χρειαστεί, και είμαστε θανατηφόροι εναντίον μικρότερων στόχων.
Το ελικόπτερο είναι εξοπλισμένο με σύστημα αυτοπροστασίας, που συνεπικουρείται από το ESM για την αποκάλυψη των ηλεκτρονικών εκπομπών εχθρικών συστημάτων που μπορούν να προβάλουν δυνητικές απειλές. Η επιτήρηση του χώρου γύρω μας είναι συνεχής και έτσι διαθέτουμε πάντα αντίληψη της τακτικής κατάστασης που ενημερώνεται διαρκώς και διανέμεται στον στόλο. Επιπλέον υπάρχει υποδομή που μας προειδοποιεί για τυχόν επερχόμενους πυραύλους και έτσι παρέχει έγκαιρη προειδοποίηση σε περίπτωση που στοχοποιηθούμε. Πέραν των αναλωσίμων ΗΠ, όπως θερμοβολίδες και αερόφυλλα που ενεργοποιούνται αυτόματα, σίγουρα δεν έχουμε τις ίδιες δυνατότητες αποφυγής με ένα μαχητικό αεροπλάνο, αλλά εκπαιδευόμαστε σε ελιγμούς και άλλες τακτικές. Σε περίπτωση επίθεσης εναντίον μας η απόλυτη προτεραιότητα είναι φυσικά να επιβιώσουμε και στη συνέχεια να απομακρυνθούμε άμεσα από τη ζώνη κινδύνου, για να αξιολογήσουμε έπειτα την κατάσταση».
Ο συνομιλητής μας γίνεται περισσότερο αποκαλυπτικός όταν επιστρέφει στο θέμα που έθεσε ότι τα «Romeo» είναι κυνηγοί αλλά όχι απαραίτητα πάντα και φονείς υποβρυχίων, λέγοντας: «Πρωτεύων στόχος μας είναι να αποκαλύψουμε την υποβρύχια απειλή αφαιρώντας από τον αντίπαλο το μεγάλο του πλεονέκτημα, δηλαδή να παραμένει κρυμμένος. Είναι επιτακτική ανάγκη να γνωρίζουμε ανά πάσα στιγμή πού βρίσκονται τα εχθρικά υποβρύχια, που είναι η απόλυτη προτεραιότητα, και δευτερευόντως οι μονάδες επιφανείας του, για τις οποίες όμως υπάρχουν και άλλα φίλια μέσα με ικανότητα αποκάλυψης και παρακολούθησής τους. Σε μια ομάδα κρούσης αεροπλανοφόρου είναι γνωστό ότι υπάρχει και η αθέατη παρουσία ενός ή περισσότερων φίλιων υποβρυχίων κρούσης που την πλαισιώνουν. Θεωρούμε έτσι δεδομένο ότι κάθε εχθρικό σκάφος που υπάρχει εκεί έξω έχει και μια αμερικανική “ουρά” πίσω του. Ο δικός μας ρόλος είναι να εμπλουτίζουμε την εικόνα των υποβρύχιων απειλών και υπάρχουν τρόποι να την μεταφέρουμε στις φίλιες υποβρύχιες πλατφόρμες».
Ο υποπλοίαρχος Stromback συνεχίζει: «Ένα από τα πράγματα που μας κάνει τόσο καλούς στο κυνήγι υποβρυχίων είναι η υποδομή Ραντάρ Αυτόματης Ανίχνευσης και Διάκρισης Περισκοπίου-ARPDD (Automatic Radar Periscope Detection & Discrimination). Ουσιαστικά το ραντάρ μας είναι τόσο καλό που μπορεί να ανιχνεύσει ένα μπαλόνι στον ωκεανό, και έτσι είναι σε θέση να διακρίνει ένα περισκόπιο ακόμη και σε μεγάλες αποστάσεις και μάλιστα αυτόματα. Είναι επίσης αρκετά “έξυπνο” για να αποφασίσει εάν θα μας προειδοποιήσει, αποφεύγοντας έτσι τους ψευδοσυναγερμούς που μπορούν να μας αποσπάσουν την προσοχή. Το λογισμικό του συστήματος μπορεί να φιλτράρει τις επιστροφές και να απαλείψει το sea clutter ή διάφορα σκουπίδια που επιπλέουν στην επιφάνεια του νερού. Στην πραγματικότητα, έτσι βρίσκουμε την πλειοψηφία των υποβρυχίων. Το ραντάρ έχει φυσικά εφαρμογή και για έρευνα-διάσωση με βάση την ικανότητα ρύθμισης για το μέγεθος του ίχνους που καλείται να ανιχνεύσει. Αν ψάχνουμε για ένα άτομο στο νερό, μπορούμε να δούμε έναν μικρό στόχο να αναδύεται στο ραντάρ και ανάλογα με την απόσταση να τον ελέγξουμε οπτικά με το FLIR μας. To ραντάρ έχει πολλές διαφορετικές λειτουργίες. Ορισμένες είναι καλές για σάρωση σε μεγαλύτερες αποστάσεις και μπορούν να “δουν” ό,τι υπάρχει εκεί έξω, με εμβέλεια που ξεπερνά τα 160 μίλια υπό ευνοϊκές καιρικές συνθήκες. Δεν έχουν όμως ικανότητα διάκρισης για μικρούς στόχους. Αντίθετα άλλες, που προορίζονται για εγγύς κατόπτευση, αποδίδουν απίθανη λεπτομέρεια. Κυρίαρχος παράγοντας είναι οι καιρικές και περιβαλλοντικές συνθήκες που παίζουν μεγάλο ρόλο στην απόδοση του ραντάρ σε σχέση με την απόσταση. Πριν από κάθε πτήση υπάρχει φυσικά σχετική ενημέρωση, ώστε να έχουμε μια εκτίμηση για το πώς θα επηρεάσουν τους αισθητήρες μας και ποια εμβέλεια ραντάρ προβλέπεται να έχουμε. Ενημέρωση υπάρχει και στη διάρκεια της αποστολής, ενώ εμείς με τη σειρά μας, όταν επιστρέφουμε, παρέχουμε ανανέωση δεδομένων για το πλήρωμα του ελικοπτέρου που θα μας αντικαταστήσει».
Να θυμίσουμε ότι το ραντάρ θαλάσσιας επιτήρησης πολλαπλών λειτουργιών-MMR (Μulti-mode Μaritime surveillance Radar) APS-153 είναι ένα ελαφρύ αερομεταφερόμενο σύστημα με δυνατότητα έρευνας επιφανείας και ενσωματωμένη υποδομή IFF, το οποίο αποτελεί τη νέα έκδοση του αρχικού APS-147. Το MMR είχε εξελιχθεί για το SH-60R και αναβαθμίστηκε στην τρέχουσα έκδοση για το MH-60R. Μπορεί να σαρώσει με έξι διαφορετικούς τρόπους λειτουργίας που περιλαμβάνουν, εκτός της προαναφερθείσας ARPPD, την ειδική διαμόρφωση για θαλάσσιο περιβάλλον ISAR (Inverse Synthetic Aperture Radar) και την παράκτια έρευνα με την πρόκληση που ενέχει η γειτνίαση σε ξηρά. Όπως υπογραμμίζει ο υποπλοίαρχος Stromback, «κάθε λειτουργία έχει τα πλεονεκτήματα και τους περιορισμούς της και τις περισσότερες φορές χρειάζεται να εναλλάσσουμε τη διαμόρφωση του MMR μεταξύ των διαφόρων επιλογών για να έχουμε μια σαφή και ακριβή αξιολόγηση του τι υπάρχει εκεί έξω. Το ραντάρ στο “Romeo” όμως είναι εξαιρετικό, ενώ η υποδομή IFF μπορεί να μας βοηθήσει να εντοπίσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια μια επαφή που μόλις αποκαλύψαμε».
Συμπληρωματικά στην «εικόνα» της κατάστασης που σχηματίζει το ραντάρ δρα το σύστημα ESM (Electronic warfare Support Measures), που όπως είναι γνωστό, αποτελεί έναν πλήρως παθητικό αισθητήρα. Ο υποπλοίαρχος Stromback σημειώνει: «Το σύστημα αποκαλύπτει τις ηλεκτρονικές εκπομπές σε ευρύ φάσμα, αναγνωρίζοντας και εντοπίζοντάς τες, ενώ επιτρέπει περαιτέρω επεξεργασία όταν αναζητούμε συγκεκριμένα ίχνη. Για παράδειγμα, μπορούμε να ρυθμίσουμε τον εντοπισμό ραντάρ Nav-9, ένα ευρέως διαδεδομένο σύστημα ναυτιλίας, που θα μας αποδώσει μια εικόνα για σχεδόν οποιαδήποτε θαλάσσια πλατφόρμα υπάρχει γύρω μας. Από την άλλη, αν γνωρίζουμε τον τύπο των εκπομπών, που είναι μοναδικοί για το συγκεκριμένο πλοίο, μπορούμε να προγραμματίσουμε το σύστημά μας να εντοπίσει έναν τέτοιο πομπό και θα μας ειδοποιήσει αυτόματα. Να αναφέρω ότι η δυνατότητα αυτή, που απαιτεί εκπαίδευση, είναι ενσωματωμένη στους εξομοιωτές που διαθέτουμε».
Τα κομμάτια του παζλ
Τόσο τα «Romeo» όσο και τα «Sierra» Seahawk είναι σε θέση να συντονιστούν και να συνεργαστούν με άλλες εναέριες πλατφόρμες του US Navy. Ο υποπλοίαρχος Stromback σχολιάζει σχετικά: «Μπορούμε να μιλήσουμε με τα F-35C, F/A-18 E/F, EA-18G, P-8A E-2C/D, MV-22, drone και προφανώς με πλοία, σε όλες τις περιπτώσεις μέσω ασφαλούς γραμμής. Η σημαντική όμως δυνατότητα που υφίσταται εδώ και αρκετά χρόνια είναι μέσω του Link 16, που επιτρέπει σε όλους τους «παίκτες» να μοιράζονται κοινή εικόνα προωθώντας ή αποκομίζοντας δεδομένα από μια κοινή δεξαμενή που ανανεώνεται συνεχώς. Έτσι, αν κάποιο από τα φίλια μέσα έχει μια επαφή ή δεδομένο, το διοχετεύει στο δίκτυο και το βλέπουν άμεσα όλοι, δημιουργώντας μια πολύ καλύτερη αντίληψη, όχι μόνο για το τι υπάρχει γύρω τους, αλλά της γενικής επίγνωσης της κατάστασης. Κάθε μέσο έχει διαφορετικά πλεονεκτήματα και, όταν μπορούμε όλοι να μοιράσουμε τα δυνατά σημεία μας, η μεγάλη εικόνα που σχηματίζεται δεν αποτελεί πλέον ένα παζλ με επιμέρους κομμάτια, που ίσως κάποια λείπουν».
Carrier Air Wing του μέλλοντος
Όπως είχαμε αναφέρει σε παλαιότερο άρθρο μας, μεταξύ 2 Αυγούστου 2021 και 14 Φεβρουαρίου 2022 η Carrier Air Wing 2 βρέθηκε σε τακτική ανάπτυξη πάνω στο USS Carl Vinson (CVN-70), που ήταν η πρώτη στο US Navy που περιελάβανε τόσο το F-35C Lightning II όσο και το E-2D Αdvanced Hawkeye. Η Μοίρα MH-60R που είχε συμμετάσχει στην ανάπτυξη της CVW-2 ήταν η HSM-78 Blue Hawks, ενώ αυτή των MH-60S ήταν η HSC-4 Black Knights.
Με τις βελτιωμένες ικανότητες σάρωσης του νέου E-2D, το F 35C που είναι εξοπλισμένο με πρόσθετες υποδομές επικοινωνίας τελευταίας τεχνολογίας και ραντάρ ηλεκτρονικής σάρωσης, καθώς και με την εισαγωγή ΜΕΑ/Μ (Μη Επανδρωμένων Αεροχημάτων Μάχης) στο Αμερικανικό Ναυτικό, πώς επηρεάζονται οι επιχειρήσεις MH-60R;
Ρωτήσαμε τον υποπλοίαρχο Stromback, που μας εξήγησε ότι αυτές οι δυνατότητες επιτρέπουν στο πλήρωμα του Seahawk να έχει πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες και να στέλνει ή να λαμβάνει τα δεδομένα από άλλα μέσα. Όπως μας είπε, «ενισχύουν απόλυτα την ικανότητά μας να εκπαιδευόμαστε και να επιχειρούμε ως ομάδα. Στους εξομοιωτές του ελικοπτέρου μπορούμε να προσομοιώσουμε πλήρη προφίλ αποστολών στις οποίες συνεργαζόμαστε με E-2C/D ή P-8A. Στο επιχειρησιακό περιβάλλον αποτελεί πολύ μεγάλο πλεονέκτημα η δυνατότητα να μας παρέχει βοήθεια μια πλατφόρμα που πετά σε μεγαλύτερα ύψη, όπως τα Hawkeye και τα Poseidon, διότι συμπληρώνουν τη δική μας αδυναμία, δηλαδή το γεγονός ότι οι πτήσεις μας είναι περιορισμένες χαμηλά. Τυπικά P-8A ή E-2C/D μας υποστηρίζουν σε αποστολές ένοπλης αναγνώρισης ή επιτήρησης, με τα ελικόπτερα να δρουν ως ο βραχίονας που θα ανιχνεύσει και θα παράσχει λεπτομερείς πληροφορίες, ακόμη και για τις επαφές επιφανείας που αυτά αποκαλύπτουν. Η στενή συνεργασία μας έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική στην πράξη».
Συνεργασία με ΜΕΑ/Μ
Ρωτάμε τον συνομιλητή μας για τη συνεργασία με Μη Επανδρωμένα Αεροχήματα, που βρίσκονται πλέον σε χρήση στο US Navy, η οποία αναμένεται να διευρυνθεί περαιτέρω.
Ο υποπλοίαρχος Stromback είναι αποκαλυπτικός: «Εκπαιδευόμαστε με drone, αλλά μέχρι τώρα και στο ορατό μέλλον ο ρόλος τους είναι μάλλον επικουρικός και από όσο γνωρίζω δεν υπάρχει σχέδιο για να υποκαταστήσουν τα «Romeo» σε σύντομο χρονικό διάστημα. Καθώς όμως τα ΜΕΑ/Μ αναπτύσσονται ραγδαία, είναι πολύ πιθανό κάποιο έργο που υλοποιούμε εμείς σήμερα να μεταφερθεί σε αυτά. Προσωπικά δεν περιμένω να αντικατασταθεί το MH-60R πλήρως από drone, απλώς και μόνο επειδή η ικανότητά μας ως πλήρωμα να ερμηνεύουμε σε βάθος τις πληροφορίες από πολλές πηγές, να αξιολογούμε το πρόβλημα, να δρούμε και να αναλύουμε τα αποτελέσματα είναι ένα πλαίσιο που δεν είναι εύκολο να υποκατασταθεί. Αν μπορεί να γίνει εξ αποστάσεως με ένα πλήρωμα πάνω σε πλοίο και μη επανδρωμένο ΜΕΑ/Μ, αυτό είναι κάτι που πρέπει να δούμε στο μέλλον».
Πηγαίνοντας μπροστά
Η επιχειρησιακή ευελιξία του MH-60R Seahawk διασφαλίζει τον σκοπό και την αναγκαιότητα της χρήσης των ελικοπτέρων και των ειδικευμένων πληρωμάτων τους για την εκπλήρωση της έγκαιρης προειδοποίησης στον ανθυποβρυχιακό πόλεμο. Σε συνδυασμό με τα άλλα μέσα στην ομάδα κρούσης αεροπλανοφόρων, το ελικόπτερο και το πλήρωμά του διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην πρόβλεψη και αντιμετώπιση των απειλών από τον βυθό.
Από την άλλη, μη επανδρωμένα αεροχήματα θα έχουν όλο και μεγαλύτερο ρόλο στη Ναυτική Αεροπορία των ΗΠΑ του 21ου αιώνα. Αυτά όμως για τις άμεσα επόμενες δεκαετίες αναμένεται θα συμπληρώσουν τις δυνατότητες των υπαρχόντων αεροπλάνων και ελικοπτέρων που υπηρετούν στις Carrier Air Wings. Στο πλαίσιο αυτό, το MH-60R Seahawk θα παραμείνει ένα αξιόπιστο και ζωτικής σημασίας μέσο, παρέχοντας το πλεονέκτημα για τη διασφάλιση των ομάδων κρούσης αεροπλανοφόρων για τη μεσοπρόθεσμη περίοδο.
