Το πρόσφατο άρθρο μας για το δυνητικό αντίκτυπο της απόκτησης και 4ης φρεγάτας κλάσης ΚΙΜΩΝ, στα υπόλοιπα προγράμματα του Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ), της 20ης Σεπτεμβρίου, προκάλεσε αίσθηση.
ΑΝΑΛΥΣΗ: Η 4η FDI έρχεται θυσιάζοντας τον εκσυγχρονισμό των MEKO200HN;
Να υπογραμμίσουμε και πάλι (καθώς στην μετά την «φρεγατιάδα εποχή, έγινε πλέον απαραίτητο κάτι σαν… δήλωση «νομιμοφροσύνης» προς αποφυγή παρεξηγήσεων), ότι η έλευση της τέταρτης FDI–HN είναι άκρως καλοδεχούμενη καθώς ολοκληρώνει, έστω και καθυστερημένα, το όραμα για ουσιαστική ενίσχυση του ΠΝ, όπως αυτό είχε διατυπωθεί το 2020.
Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν επηρεάζει σημαντικά τα υπόλοιπα προγράμματα του ΠΝ και μάλιστα αυτά που είχαν διατυπωθεί από τον Σεπτέμβριο του μακρινού πλέον 2020 και μετέπειτα, δηλαδή τις μονάδες ενδιάμεσης λύσης, φυσικά τον εκσυγχρονισμό των φρεγατών κλάσης ΥΔΡΑ τύπου MEKO 200HN, όπως και την προμήθεια κορβετών.
Από τότε βέβαια πέρασαν τέσσερα χρόνια και το νέο πλαίσιο που δημιουργείται και που αναμένουμε να οριστικοποιηθεί, προφανώς μετά τη συμφωνία για την 4η φρεγάτα, δεν περιλαμβάνει πλέον νέες κορβέτες παρά τη συμμετοχή της Ελλάδας στο (ασαφές και υπό διαμόρφωση ακόμη μετά το 2029) πρόγραμμα της Ευροκορβέτας (MMPC). Ενώ η ενδιάμεση λύση μεταχειρισμένων πλοίων έχει εξαφανιστεί και οι ελπίδες του ΠΝ για καινούργια πλοία εναποτίθενται στο πρόγραμμα φρεγατών Constellation, που στοχεύει όμως στην δεκαετία του 2030.
Επειδή τα «νούμερα δεν βγαίνουν», υπό το πρίσμα της (άγνωστου κόστους) 4ης FDI-HN και των αναγκών εκσυγχρονισμού των υφιστάμενων πλοίων (φρεγατών ΜΕΚΟ 200HN, πυραυλακάτων και υποβρυχίων), κάπου εκεί -αν και όχι και προς το μέσον της δεκαετίας- βρίσκεται και η πρόθεση απόκτησης νέων υποβρυχίων. Επί αυτού όμως ας μην προτρέχουμε…
Προς απάντηση όμως κάποιων απολογητών και (κατά παραγγελία ή επειδή… έπρεπε να γράψουν κάτι) ωραιοποιητών της κατάστασης, που δεν μπορούν να κατανοήσουν τι διαβάζουν και έχουν κοντή μνήμη για το τι έγραφαν παλαιότερα, αλλά παρόλα αυτά μας κουνούν το δάκτυλο ότι «δημιουργούμε εντυπώσεις περί “θυσίας” του προγράμματος εκσυγχρονισμού των φρεγατών κλάσης ΥΔΡΑ υπέρ της προμήθειας της 4ης FDI–HN», ας δούμε που βρίσκεται η πραγματικότητα.
Εκ των πραγμάτων αποδεικνύεται ότι το ΠΝ αποφασίζει τελικά για ένα μικρότερου σκοπού και περιορισμένης έκτασης προγράμματος για τις ΜΕΚΟ 200HN, που μένει να δούμε που θα καταλήξει.
Το πρόγραμμα όμως, σε επίπεδο αναζήτησης προτάσεων σέρνεται τουλάχιστον από το 2018, σε επίπεδο διαβουλεύσεων καρκινοβατεί από το 2019 και χρειάστηκε να φτάσουμε στο 2022 (μετά την υπογραφή της σύμβασης για τις τρεις FDI) για να αρχίσει μια ουσιώδης διαπραγμάτευση με την κοινοπραξία TKMS-Τhales.
Πέρασαν δυο ακόμη χρόνια για να φτάσουμε στα πρόθυρα μιας δυνητικής συμφωνίας, σε πλαίσιο που έφερε την έγκριση του ΑΝΣ (Ανώτατου Ναυτικού Συμβουλίου), του ΣΑΓΕ (Συμβουλίου Αρχηγών Γενικών Επιτελείων), του ΚΥΣΕΑ και της Βουλής, όταν τον Ιούλιο του 2024 η διαδικασία αυτή ανακόπηκε.
Το χρονικό σημείο ταυτίζεται με την τελική πρόταση για την 4η FDI-HN, η διαπραγμάτευση της οποίας θα ξεκινήσει, σύμφωνα με τα όσα αποτυπώνονται από πληροφορίες και κάποιες δηλώσεις στελεχών της κατασκευάστριας εταιρίας, από ποσό περίπου ενός δις ευρώ, δηλαδή έως και 25% υψηλότερο από τη δεσμευτική τιμή της προαίρεσης (περίπου €800 εκατ.) στην αρχική σύμβαση (εάν βέβαια τελικά υπήρχε τέτοια “κλειδωμένη”) και η προθεσμία της αφέθηκε να εκπνεύσει. Προφανώς αντίστοιχη επιβάρυνση θα υπάρχει και στα όπλα από το ποσό των €200 εκατ., αν και το θέμα αυτό περιπλέκεται με την πρόθεση απόκτησης των Scalp Naval (MdCN). [Επί όλων αυτών δείτε και το σχετικό άρθρο μας στο τεύχος της «Πτήσης» 52, Οκτωβρίου που κυκλοφορεί.
Το ερώτημα που γεννάται όμως είναι, πως η απόφαση για συρρικνωμένο πρόγραμμα αναβάθμισης των ΜΕΚΟ 200HN μπορεί να οφείλεται σε «ρυθμιστικούς παράγοντες μείωσης του ρίσκου αλλά και του χρονικού ορίζοντα του προγράμματος εκσυγχρονισμού», όπως προσπαθούν να υποστηρίξουν κάποιοι, όταν για περισσότερο από δυο χρόνια βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση μια συμφωνία η οποία μάλιστα είχε (και επιμένουμε σε αυτό) και καταληκτική ημερομηνία στο τέλος Σεπτεμβρίου 2024. Δηλαδή όλο αυτό το διάστημα διαπραγματεύσεων αλλά -ουσιαστικά- και η κατάληξη σε πλαίσιο δυνητικής συμφωνίας γίνονταν υπό τη δαμόκλειο σπάθη ρίσκου;
Εκτός αν κάποιος θέλει να εθελοτυφλεί, ο μοναδικός «ρυθμιστικός παράγοντας» στην απόφαση για το έναν «περιορισμένης έκτασης, χαμηλότερου κόστους και ταχύτερης εκτέλεσης» εκσυγχρονισμό των φρεγατών κλάσης ΥΔΡΑ ήταν το κόστος, καθώς αυτό έπρεπε πλέον να χωρέσει (μαζί με τις άλλες αντίστοιχες ανάγκες) στα όσα θα «περισσέψουν» από τη διαπραγμάτευση της 4ης FDI-HN.
Σε καμιά περίπτωση και με οποιοδήποτε τρόπο δεν αμφισβητούμε φυσικά τις αποφάσεις του ΠΝ… «παίζοντας» του ναυάρχους της πολυθρόνας, αλλά αυτό δεν αλλάζει κάποια δεδομένα της πραγματικότητας. Και αυτή είναι ότι η αναβάθμιση (γιατί ο προσδιορισμός «εκσυγχρονισμός» είναι μάλλον άτοπο να χρησιμοποιείται) των MEKO 200HN τίθεται σε νέο πλαίσιο και το ερώτημα είναι πόσο χαμηλά είναι πλέον ο πήχης;
Όπως προαναφέρθηκε ο μοναδικός «ρυθμιστικός παράγοντας» είναι τα διατιθέμενα κονδύλια και με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι αυτά ίσως κινηθούν στο ύψος των €250 εκατ. δεν μπορεί κανείς να μην παρατηρήσει ότι ουσιαστικά το πρόγραμμα επιστρέφει πίσω, πριν το 2019: όταν ο σχετικός προϋπολογισμός ήταν εξαιρετικά ασφυκτικός, έχοντας ξεκινήσει από τα €100 εκατ. και κλιμακώθηκε στα €150 εκατ., όπως τουλάχιστον φημολογείτο στις παραμονές, τότε της διαδικασίας «ανταγωνιστικού διαλόγου» που θα χρησιμοποιείτο για την επιλογή αναδόχου και η οποία δεν ξεκίνησε ποτέ. Σε αυτά θα ερχόταν να προστεθούν και κάποια επιπλέον κονδύλια ήδη προϋπολογισμένα (τότε) για εργασίες επισκευών/ανακατασκευών, φτάνοντας το ποσό, στην καλύτερη περίπτωση, στα €180 εκατ. Η αναγωγή από την πλευρά του κόστους δεν είναι ίσως δίκαιη αφού οι αυξήσεις τιμών στο μεσοδιάστημα έχει εκτοξεύσει τα τότε €180 εκατ. σε επίπεδο πάνω από τα €250 εκατ. σήμερα, αλλά ας αποδεχθούμε ότι υπάρχει κάποια αντιστοιχία.
Ας δούμε λοιπόν που βρισκόταν ο πήχης το 2019 ανακαλώντας ανάλυση που είχε δημοσιευτεί τότε στην έντυπη Π&Δ, την οποία και παραθέτουμε για λόγους σύγκρισης, αλλά και για κατανόηση των εξελίξεων που μας έφεραν έως και σήμερα.
Το ΠΝ είναι καθορίσει τότε 12 συνολικά συστήματα των φρεγατών, που θα έπρεπε να προστεθούν, να αντικατασταθούν ή να αναβαθμιστούν και άλλα 20, που θα διατηρούντο και έπρεπε να ενσωματωθούν στα εκσυγχρονισμένα πλοία, απαιτώντας ίσως τροποποιήσεις η προσθήκες.
Τα 12 συστήματα προς αντικατάσταση ή εκσυγχρονισμό ήταν:
- Αντικατάσταση του υπάρχοντος CMS (Συστήματος Διαχείρισης Μάχης) STACOS Mod2 και του παρελκομένου ΣΕΠ (Συστήματος Ελέγχου Πυρός) DDWCS με νέα, στα οποίο θα ενσωματωθεί υποδομή διασύνδεσης Link 16 με δυνατότητα αναβάθμισης στο επίπεδο Link 22.
- Αντικατάσταση του ραντάρ έρευνας επιφανείας DA-08 από νέο σύγχρονο σύστημα 3D.
- Αντικατάσταση του πρωτεύοντος ραντάρ ναυτιλίας Racal Decca 2690BT και ίσως και του δευτερεύοντας ARPA BRIDGEMASTER 252/6.
- Αντικατάσταση του ESM AR700 από νέο, με πιθανή αναβάθμιση και του παρελκόμενου συστήματος ΗΠ APECS II.
- Προσθήκη συστήματος προειδοποίησης προσπίπτουσας ακτινοβολίας λέιζερ LWS (Laser Warning System) ευρέως φάσματος συχνοτήτων με ικανότητα αποκάλυψης/κατηγοριοποίησης απειλών (Laser ESM).
- Προσθήκη δυο σταθμών πυροβόλων μικρού διαμετρήματος (20-30 mm) με δυνατότητα απομακρυσμένου ελέγχου από τη γέφυρα όσο και με διασύνδεση στο CMS.
- Αντικατάσταση με νέο του συστήματος επικοινωνιών MSC2000.
- Αντικατάσταση του συστήματος μηχανικής υποβοήθησης προσνήωσης/ασφάλισης/διαχείρισης του ελικοπτέρου στο ελικοδρόμιο/υπόστεγο.
- Αντικατάσταση του κεντρικού Ναυτικού Συστήματος Αυτοματισμού (NAUTOS) κατασκευής Siemens, που ελέγχει και εποπτεύει όλα τα επιμέρους συστήματα πρόωσης, παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, εξαερισμού/κλιματισμού, προστασίας ΡΒΧΠ, πυρόσβεσης και αντιμετώπισης καταστροφών.
- Αντικατάσταση των υφιστάμενων μετασχηματιστών 400Hz του δικτύου παροχής ηλεκτρικής ισχύος.
- Αντικατάσταση/αναβάθμιση των μονάδων RTU (Re-Transmission Unit)
- Αντικατάσταση/συντήρηση/ανακατασκευή απαρτίων, όπου χρειαστεί στο σύστημα παροχής ψύξης των πλοίων.
Ανάμεσα στους αισθητήρες, υποσυστήματα και εξοπλισμό που παρέμεναν αλλά απαιτούσαν ανακατασκευή/εκσυγχρονισμό/αναβάθμιση/προσαρμογή περιλαμβάνονταν:
- Το ραντάρ έρευνας επιφανείας/αέρος MW-08, του οποίου όμως η λειτουργία θα ενισχύονταν από το νέο σύστημα 3D που θα αντικαθιστούσε το DA-08, τις αυξημένες δυνατότητες των νέων EMS/LWS και την σημαντικά μεγαλύτερη ικανότητα συγχώνευσης δεδομένων και δημιουργίας τακτικής εικόνας (και μέσω διασύνδεσης ζεύξεων) του νέου CMS.
- Το IFF, αν και θα έπρεπε να προστεθούν νέες δυνατότητες.
- Οι δυο κατευθυντήρες ελέγχου πυρός STIR, αν και πάλι θα υποβοηθούνται από το νέο ραντάρ έρευνας 3D.
- Οι υποδομές ηλεκτρο-οπτικής πρόσκτησης και εμπλοκής στόχων/ελέγχου βολής.
- Το σύστημα συλλογής πληροφοριών εκπομπών και εύρεσης διόπτευσης απειλών (COMINT DF).
- Τα συστήματα CWI, WECDIS και AIS.
- Το συγκρότημα των δυο συνεργαζόμενων σόναρ DE1160 επί της τρόπιδας (HM) και το συρόμενο μεταβλητού βάθους (VDS). Το ερώτημα παραμένει εάν το παλαιό αυτό σύστημα είναι πλέον αρκούντως αποδοτικό και κατά πόσο μπορεί να αναβαθμιστεί όσο και να υποστηριχθεί στο μέλλον.
- Όλα τα οπλικά συστήματα (πυροβόλο Mk45, VLS Mk48/ESSM, CIWS Phalanx [με πιθανότητα αναβάθμισης], οι τορπιλοσωλήνες Mk32) και τα συστήματα αντιμέτρων (EW CLS και ΑΝ/SLQ-25 ΝΙΧΙΕ).
Να υπογραμμίσουμε ότι οι σύμφωνα με τις περισσότερες εκτιμήσεις τότε, το προϋπολογισθέν ποσό δεν θα ήταν αρκετό για το συνολικό έργο στις τέσσερις φρεγάτες, ειδικά για αντικατάσταση/αναβάθμιση και των 12 συστημάτων. Σε μια τέτοια περίπτωση προτεραιότητα θα είχαν το ραντάρ με το νέο CMS και όλες οι εργασίες για την ανάκτηση της πλήρους λειτουργικότητας και του εκσυγχρονισμού της πλατφόρμας. Αντίθετα για κάποια άλλα συστήματα θα μπορούσε να υπάρχει η πρόβλεψη δημιουργίας υποδομών με επιλογή την μελλοντική τους εγκατάσταση. («provided for, but not fitted with»).
Έχετε λοιπόν υπόψη αυτό το σημείο αναφοράς του 2019 και θα επανέλθουμε σύντομα και με την αναθεώρησή του στο μεσοδιάστημα, για να διαπιστώσουμε, όταν ανακοινωθούν οι αποφάσεις για το μέλλον των MEKO 200HN, που ακριβώς τοποθετείται πλέον ο πήχης.
