Σύμφωνα με ενδιαφέρον άρθρο της ουκρανικής Pravda, σχετικά με τον πόλεμο στη Μαύρη Θάλασσα και πως αυτός έχει -έως τώρα- αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα υπέρ της Ουκρανίας (παρότι αυτή είδε το μικρό Ναυτικό της να καταστρέφεται τις πρώτες εβδομάδες της ρωσικής εισβολής), κυρίως με την χρήση μη επανδρωμένων σκαφών επιφανείας (USV), η όλη προσπάθεια δημιουργίας τέτοιων σκαφών ξεκίνησε κάπου μετά τον Απρίλιο του 2022.
Το πρώτο μη επανδρωμένο, ήταν μια απλή βάρκα με εξωλέμβια, στην οποία μπήκε ένα σύστημα τηλεκατεύθυνσης με δορυφορική επικοινωνία μέσω του δικτύου Starlink του Elon Musk. Οι δοκιμές έδειξαν ότι αυτό μπορούσε να διασχίσει εκατοντάδες χιλιόμετρα, οπότε αναζητήθηκε η πρακτική του πλέον χρήση στο πεδίο. Όπου εκεί διαπιστώθηκε (μιας και ο Musk διαφωνούσε με την χρήση του Starlink για επιθέσεις στην Κριμαία) πως ήταν αναγκαίο ένα τέτoιο σκάφος να έχει πολλαπλά κανάλια επικοινωνιών με την βάση του, ώστε να μην εξαρτάται από ένα μόνο.
Τελικά τον Οκτώβριο του 2022 υπήρξε η πρώτη σοβαρή επιχειρησιακή χρήση ενός τέτοιου σκάφους, καθώς τη νύχτα της 28ης έγινε κατορθωτό να χτυπήσουν τη ρωσική φρεγάτα “Admiral Makarov” κοντά στη Σεβαστούπολη, προκαλώντας της σημαντικές ζημιές. Μάλιστα άλλα δυο σκάφη προσπάθησαν να την πλήξουν και δεν το κατάφεραν λόγω μεγάλου κυματισμού.
Ουκρανοί μπουρλοτιέρηδες: Με USV χτυπήθηκε η Admiral Makarov!
Το άρθρο περιγράφει και πως η φρεγάτα προσπαθώντας να επιστρέψει στο λιμένα, δέχθηκε φίλια πυρά από ρωσικές παράκτιες πυροβολαρχίες, στα οποία μάλιστα και απάντησε! Και πάλι το ίδιο βράδυ, άλλο ουκρανικό USV κατάφερε να πλήξει -με ελαφρές μόνο ζημιές – 2 ρωσικά περιπολικά σκάφη (τα Ladny και Admiral Essen), παρόλο που οι Ρώσοι είχαν ενεργοποιήσει τα συστήματα παρεμβολών τους. Αυτό έγινε δυνατό καθώς υπήρχε ακόμη με τα μη επανδρωμένα επικοινωνία που μετέδιδε εικόνα από κάμερα, οπότε ένας Ουκρανός αντιναύαρχος που είχε γεννηθεί στη Σεβαστούπολη, μπόρεσε να αναγνωρίσει την περιοχή και να κατευθύνει το μη επανδρωμένο σε μεγάλο βάθος μέσα στο λιμένα.
Από εκείνη την ημερομηνία και μετά η ουκρανική επένδυση στα USV αυξήθηκε σημαντικά (μιας και είχαν αποδείξει την αξία τους), οπότε οι πιο σύγχρονες εκδοχές τους, όπως το “Sea Baby” (στο παρακάτω βίντεο), μπορούν να μεταφέρουν έως 850 κιλά εκρηκτικών, έχουν εξελιγμένο σύστημα κατεύθυνσης που κοστίζει 300.000 δολάρια ενώ το κύτος τους είναι κατασκευασμένο από υλικά μη ανιχνεύσιμα σε ραντάρ.
Μια ακόμη προσθήκη όμως στα μη επανδρωμένα επιφανείας είναι και αυτή του οπλισμού, π.χ. με πυραύλους, οπότε μπορεί να “μάχονται” στην επιφάνεια, εξαπολύοντας τους (βίντεο στη συνέχεια). Η σχετική ιδέα όμως έχει ακόμη μεγαλύτερη φιλοδοξία καθώς οι Ουκρανοί σκέφτονται να ενσωματώσουν στα USV τους άλλα μη επανδρωμένα σε ειδικούς ρόλους, αντιαεροπορικά, καμικάζι, φορείς πυρομαχικών, ώστε να δημιουργήσουν στολίσκους που να δρουν και ως σμήνη, ικανά για άμυνα και επίθεση κατά κάθε είδους απειλής. Έτσι το κυρίως μη επανδρωμένο σκάφος, παύει να είναι “καμικάζι” το ίδιο αλλά μπορεί να επιστρέφει στη βάση του, έχοντας εξαπολύσει άλλα μη επανδρωμένα ως όπλα.
Στο άρθρο αναφέρονται και άλλοι τύποι ουκρανικών USV, όπως το “Mamay” (βίντεο κάτω), που φέρει 450 κιλά εκρηκτική κεφαλή και είναι υψηλών ταχυτήτων. Αυτός ο τύπος χρησιμοποιήθηκε για πλήγμα στο ρωσικό λιμάνι του Νοβοροσίσκ στη Μαύρη Θάλασσα, σε μεγάλη απόσταση από την Κριμαία, καταφέρνοντας να διαταράξει το θαλάσσιο εμπόριο ρωσικού πετρελαίου που γίνεται από εκεί.
Βέβαια η χρήση των μη επανδρωμένων επιφανείας δεν μπορεί να γίνει χωρίς καλή πληροφόρηση για το που είναι οι στόχοι τους. Σύμφωνα με το άρθρο, οι Ουκρανοί πλέον γνωρίζουν κάθε ρωσική κίνηση στους λιμένες της Μαύρης Θάλασσας. Οπότε ακολουθεί επίθεση, είτε με USV, είτε πυραυλική με βλήματα SCALP. Στην δεύτερη περίπτωση προηγείται της κρούσης η αποστολή πολλών εναέριων drone, που θα “εξαντλήσουν” την ρωσική αεράμυνα, και μετά έρχεται ως δεύτερο κύμα εκείνο των πυραύλων cruise, που χτυπούν ρωσικά πλοία σε αγκυροβόλια, δεξαμενές όπου επισκευάζονται, κ.ο.κ. Εδώ να διευκρινίσουμε πως η χρήση των USV και η ανάπτυξη τους, ενώ ξεκίνησε στην Ουκρανία ως μια μικτή ιδιωτική-κρατική πρωτοβουλία πλέον ελέγχεται πλήρως από την υπηρεσία Πληροφοριών, την SBU, η οποία έχει ενσωματώσει και στελέχη του Ναυτικού.
Οι παραπάνω περιγραφές δείχνουν -κατά την άποψη μας- 3 στοιχεία που έχουν και άμεση σχέση με την ελληνική πραγματικότητα. Το πρώτο είναι πόσο γρήγορα οι Ουκρανοί -υπό την πίεση του πολέμου βέβαια- ανέπτυξαν τέτοια συστήματα, συνδυάζοντας τεχνολογία, πρακτικές δοκιμές και κατασκοπεία, μαζί βέβαια με έξυπνες τακτικές. Ξεπερνώντας προφανώς κάθε γραφειοκρατία και δαιδαλώδεις διαδικασίες ανάπτυξης.
Το δεύτερο είναι το χαμηλό κόστος αυτών των κατασκευών. Ακόμη και ένα εκατομμύριο δολάρια να φθάνει ένα εξελιγμένο USV (που δεν φθάνει… ούτε στην Ουκρανία ούτε στην Ελλάδα), η δυνατότητα του να αδρανοποιήσει ένα μεγάλο σκάφος επιφανείας, να του προξενήσει τέτοιες ζημιές που να παραμείνει μήνες αραγμένο για επισκευή, ή ακόμη καλύτερα να μη τολμά να βγει από το λιμάνι του, είναι η πλήρης ανατροπή του ναυτικού πολέμου. Και πρέπει να μας προβληματίσει τόσο το ότι η Τουρκία αναπτύσσει ραγδαία ανάλογα συστήματα (με ήδη πολλά μοντέλα και σε πολούς ρόλους-εξοπλισμούς) όσο και το ότι εμείς δεν έχουμε προς το παρόν παρουσίασει καμμία αντίστοιχη δράση ή έστω κινητοποίηση.
Το τρίτο είναι πως μεγάλο μέρος της τεχνολογίας των USV προέρχεται από εμπορικές πηγές, ή και από τυπικές στρατιωτικές. Εμπορικά δορυφορικά δίκτυα, απλά εκρηκτικά ως γέμισμα, βασικά σκάφη με εσωλέμβιες μηχανές, κάμερες υπερύθρων που είναι διπλής χρήσης (πολιτικής-στρατιωτικής), δεν συναντά κανείς δηλαδή κάποια “εξωτική” τεχνολογία ή καινοτομία. Είναι η σύνθεση όλων των παραπάνω (που προσφέρει όπως είδαμε και ταχεία ανάπτυξη και λογικό κόστος) που αποδίδει το τελικό -απειλητικό- προϊόν. Η διαπίστωση αυτή ισχύει και για τα περισσότερα μικρά μη επανδρωμένα που χρησιμοποιούνται στην Ουκρανία και από τις δύο πλευρές. Και η μεγάλη προσπάθεια γίνεται πλέον στο λογισμικό τους, στην αντοχή τους σε παρεμβολές, στις τακτικές χρήσης τους, στην σύνδεση τους με κάθε όπλο-μονάδα-επιτελείο. Άρα, επιστρέφουμε στο προφανές συμπέρασμα, τέτοια ανατρεπτικά συστήματα δεν αποτελούν μονοπώλιο κάποιας χώρας αλλά υποχρέωση όλων να τα αναπτύξουν.
