Η τρέχουσα συζήτηση με την Ιταλία για την απόκτηση από το δικό μας Πολεμικό Ναυτικό, των δύο πρώτων φρεγατών κλάσης Bergamini, της υποκλάσης General Purpose (GP), έχει προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον και συζητήσεις στον αμυντικό χώρο. Με κόστος 600 εκατομμυρίων ευρώ για τα δύο πλοία, η προσφορά είναι εξαιρετικά ελκυστική.
ΕΞΕΛΙΞΗ: Ιταλική προσφορά για 2+2 φρεγάτες FREMM σε κόστος μιας FDI!
Οι Ιταλοί, μάλιστα, δεν σταματούν εδώ, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να διαθέσουν μέσα στην επόμενη πενταετία ακόμη δύο Bergamini GP με αντίστοιχο κόστος. Μια τέτοια εξέλιξη θα επέτρεπε στο ΠΝ να αντικαταστήσει σταδιακά τις γερασμένες φρεγάτες κλάσης Kortenaer, ενισχύοντας σημαντικά τη ναυτική του ισχύ με πλοία υψηλών δυνατοτήτων.
Παρά το δέλεαρ η ιταλική προσφορά δεν είναι απαλλαγμένη από μειονεκτήματα, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν πεδίο εκμετάλλευσης για τη Γαλλία, αν φυσικά το θέλουν και οι ίδιοι οι Γάλλοι. Πριν εξετάσουμε το πώς οι Γάλλοι θα μπορούσαν να “κλέψουν την παράσταση”, ας δούμε τα βασικά θέματα που συνοδεύουν την ιταλική πρόταση.
Καταρχάς, οι φρεγάτες Bergamini είναι αρκετά “ξένες” προς το ΠΝ από τεχνολογικής άποψης. Για παράδειγμα, το ελληνικό Ναυτικό χρησιμοποιεί συστήματα διαχείρισης μάχης (CMS) όπως το TACTICOS, ενώ αναμένει και το SETIS που θα έρθει με τις φρεγάτες FDI. Η εισαγωγή των Bergamini θα σήμαινε την ανάγκη προσαρμογής σε ένα ακόμη σύστημα, το Atena. Διαφορές σημαντικές υπάρχουν και σε όλα τα ηλεκτρονικά, σε κάποια όπλα (κύριο και βοηθητικά πυροβόλα, αντιπλοϊκούς πυραύλους), και σε βασικά υποσυστήματα όπως γεννήτριες, διαχείριση σκάφους, κινητήρες ντίζελ κ.ο.κ.
Αυτό σημαίνει ότι η απόκτηση των ιταλικών πλοίων θα απαιτήσει τη δημιουργία μιας νέας γραμμής υποστήριξης, με επιπρόσθετα έξοδα για ανταλλακτικά, συντήρηση και εκπαίδευση. Ένα ακόμη θέμα είναι η πιθανή επίπτωση στη στρατηγική συνεργασία Ελλάδας-Γαλλίας. Η αγορά των Bergamini θα μπορούσε να ανακόψει τη “γαλλοποίηση” του ελληνικού στόλου, που έχει ξεκινήσει με τις FDI. Και αν το ΠΝ αποκτήσει τέσσερις Bergamini, ίσως αυτό επηρεάσει και την επιλογή της μελλοντικής κορβέτας EPC, που σχεδιάζεται με γαλλικά και ιταλικά συστήματα, σε δύο εκδόσεις, στρέφοντας μας π.χ. σε μια πιο “ιταλική” επιλογή. Δεν είναι κακό αυτό, αλλά πρέπει το Πολεμικό Ναυτικό μας, να “σταντάρει” ποιο οικοσύστημα πλοίων επιφανείας θα ακολουθήσει, καθώς δεν μπορεί να διατηρεί σε υπηρεσία σχεδόν τα πάντα που υπάρχουν στην Ευρώπη!
Παρόλα αυτά, η ιταλική προσφορά παραμένει εξαιρετικά ισχυρή, λόγω του χαμηλού κόστους και των επιχειρησιακών δυνατοτήτων των πλοίων. Οι Bergamini GP είναι ιδιαίτερα ικανές στον αγώνα επιφανείας-επιφανείας, χάρη στο πυροβόλο των 127 χιλιοστών της Leonardo, το οποίο, με τα ειδικά βλήματα μεγάλου βεληνεκούς, μπορεί να πλήξει στόχους σε αποστάσεις έως και 100 χιλιομέτρων. Σε ένα σενάριο ναυτικής αντιπαράθεσης, όπως αυτό των Ιμίων το 1996 ή του καλοκαιριού του 2020, οι Bergamini θα μπορούσαν να αποδειχθούν καθοριστικές, προκαλώντας σοβαρές απώλειες σε έναν αντίπαλο στόλο.
Εδώ, όμως, είναι που η Γαλλία καλείται να δείξει την ευελιξία και το εμπορικό της δαιμόνιο. Οι Γάλλοι μετά την “ήττα” της συμφωνίας AUKUS, όταν η Αυστραλία ακύρωσε τη συμφωνία για υποβρύχια Barracuda, αντέδρασαν γρήγορα με μια ισχυρή πρόταση προς την Ελλάδα για φρεγάτες FDI, η οποία έγινε αποδεκτή. Σήμερα, με την ιταλική “σφήνα” να απειλεί τη επιρροή τους στο ΠΝ, έχουν την ευκαιρία να επανέλθουν με δυναμική αντιπροσφορά, η οποία θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες του ελληνικού ναυτικού, διατηρώντας παράλληλα την ομοιοτυπία του στόλου.
Η δική μας ιδέα βασίζεται σε μια στρατηγική που συνδυάζει την άμεση διαθεσιμότητα πλοίων με τη μακροπρόθεσμη ενίσχυση της ελληνο-γαλλικής συνεργασίας. Συγκεκριμένα, η Γαλλία θα μπορούσε να προσφέρει στο ΠΝ τα εξής: Πρώτον, την ήδη κατασκευασμένη πρώτη φρεγάτα FDI, την Amiral Ronarc’h. Παρόλο που το πλοίο αυτό διαθέτει πυροβόλο με single feed και δεν ενσωματώνει τις αναβαθμίσεις των ελληνικών FDI (όπως τα 16 περισσότερα κελιά κάθετης εκτόξευσης πυραύλων Aster 30 και το σύστημα CIWS με εκτοξευτή RAM), παραμένει μια στιβαρή μονάδα. Οπότε το Γαλλικό Ναυτικό θα μπορούσε να διαλέξει αργότερη παραλαβή της δικής του πρώτης FDI (άλλωστε ήδη έχει μεταθέσει την κατασκευή 2 σκαφών κάποια χρόνια μετά) διατηρώντας το πρόγραμμα κατασκευής σε τροχιά, ενώ τέσσερις FDI θα παραδίδονταν στο συντομότερο δυνατό χρόνο στο ΠΝ.
Δεύτερον, η Γαλλία θα μπορούσε να διαθέσει προς πώληση σε εμάς, τις δύο δικές της, πρώτες φρεγάτες FREMM-FR, δηλαδή τις D650 Aquitaine και D652 Provence. Οι FREMM-FR, είναι εξαιρετικά ικανές στον ανθυποβρυχιακό αγώνα, ένα πεδίο στο οποίο το ΠΝ έχει ιδιαίτερη ανάγκη ενίσχυσης, ενώ διαθέτουν 16 κελιά κάθετης εκτόξευσης, για πυραύλους Aster 15 και άλλα 16 για πυραύλους cruise SCALP Naval. Σε ελληνική υπηρεσία, θα μπορούσε να προστεθεί εύκολα ένας εκτοξευτής RAM για επιπλέον αεράμυνα, συμπληρώνοντας το σκάφος.
Ας εξετάσουμε το πιθανό κόστος. Αν υποθέσουμε ότι οι ιταλικές Bergamini και οι γαλλικές FREMM-FR είχαν παρόμοιο κόστος κατασκευής, τότε οι δύο FREMM-FR θα μπορούσαν να πωληθούν στο ΠΝ για περίπου 600 εκατομμύρια ευρώ. Όσον αφορά την FDI Amiral Ronarc’h, η οποία κατασκευάστηκε πριν από την αύξηση των τιμών που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022, ένα κόστος 500 εκατομμυρίων ευρώ, χωρίς τα όπλα, θα ήταν λογικό. Αθροίζοντας αυτά τα ποσά, φτάνουμε στα 1,1+ δισεκατομμύρια ευρώ, ένα ποσό που θα επέτρεπε στο ΠΝ να αποκτήσει τρία σύγχρονα πλοία σχετικά άμεσα, ενισχύοντας τον στόλο του με έξι γαλλικές μονάδες (4 FDI και 2 FREMM-FR) μέχρι το 2028. Και σε σύγκριση με την ιταλική πρόταση, μια υποθετική τέτοια συμφωνία, υπερτερεί σημαντικά σε ομοιοτυπία.
Ωστόσο, για να κάνει τη διαφορά και να “εκθρονίσει” την ιταλική πρόταση, η Γαλλία θα μπορούσε να προσθέσει κάτι ακόμη: ένα πλοίο υποστήριξης αποβάσεων, κλάσης Mistral.
Τα τύπου Mistral αποτελούν έναν κρυφό πόθο για πολλούς αναλυτές του ναυτικού. Σε ασκήσεις όπως η “Μέδουσα”, τα αιγυπτιακά έχουν αποδείξει την αξία τους, προσφέροντας κορυφαίες δυνατότητες σε συνδυαστικές επιχειρήσεις. Η απουσία ενδιαφέροντος από το ΠΝ για τέτοια σκάφη αντικατοπτρίζει, ίσως, μια έλλειψη διακλαδικής στρατηγικής, καθώς τα Mistral θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως πολυεργαλεία, υποστηρίζοντας UAV, USV και ελικόπτερα, αλλά και δρώντας ως ναυαρχίδες. Το πρώτο πλοίο της κλάσης, το L9013 Mistral, παρά τα 20 χρόνια υπηρεσίας του, παραμένει σε καλή κατάσταση και θα μπορούσε να προσφερθεί στην Ελλάδα σε προσιτή τιμή, δεδομένου ότι η Αίγυπτος απέκτησε τα δικά της για 500 εκατομμύρια ευρώ το καθένα. Εδώ η Γαλλία θα είχε το όφελος να αντικαταστήσει ένα πλοίο στο μέσο της επιχειρησιακής ζωής του σε καλή τιμή, επενδύοντας σε νεότερο.
Επίσης, για την Ελλάδα, όσο περισσότερο κρατά το πρόγραμμα ναυπήγησης FDI, έχει όφελος από τις εγχώριες εταιρείες που μετέχουν στην εφοδιαστική αλυσίδα τους, όπως τα Ναυπηγεία Σαλαμίνας. Άρα μια γαλλική “μεταφορά” παλαιότερων μονάδων προς το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό, ώστε το Γαλλικό Ναυτικό να επενδύσει σε πιο σύγχρονες μονάδες κλάσης FDI, θα έχει και αυξημένη ελληνική προστιθέμενη αξία επιστροφής. Κάτι που οι Ιταλοί δεν μπορούν να προσφέρουν σε παρόμοια συμφωνία.
Τι περιγράφουμε λοιπόν; Μια υποθετική γαλλική πρόταση που θα μπορούσε να “μιμηθεί” σε φιλοσοφία την ιταλική, προσφέροντας στην Ελλάδα ποιοτικά μεγάλα πλοία, με αμοιβαίο όφελος. Εμείς δίνουμε ένα σενάριο από 3 έως 4 σκάφη, σίγουρα υπάρχουν και άλλα με την ίδια λογική. Όπου η χώρα μας θα ενίσχυε το Ναυτικό της αποφασιστικά, ενώ η συνεργαζόμενη “μεγάλη” χώρα, Γαλλία στο παράδειγμα μας, θα εισέπραττε χρήμα για να χρηματοδοτήσει νέες εθνικές της ναυπηγήσεις, που έτσι κι αλλιώς εμφανίζονται αναγκαίες λόγω διεθνούς ανασφάλειας. Μεταπουλώντας δικά της σκάφη με χρόνια υπηρεσίας επάνω τους, αλλά και διατηρώντας στην “επιρροή” της το ελληνικό Ναυτικό που θα υιοθετήσει πλήρως το οικοσύστημα FDI/FREMM-FR, για νέες παραγγελίες στα επόμενα χρόνια, δηλαδή σε μακροπρόθεσμη συνεργασία και στρατηγική ταύτιση.
Το ερώτημα είναι: Θα τολμήσουν οι Γάλλοι να κάνουν τέτοιο βήμα, ή θα αφήσουν τους Ιταλούς να… παίξουν μόνοι τους;
