Η ανανέωση του Στόλου μεγάλων μονάδων επιφανείας έχει ολοκληρώσει την 1η φάση επιλογής, και είμαστε λίγο πριν τη 2η. Η 1η φάση έφερε νικήτρια τη γαλλική κρατική εταιρεία Naval Group, με την FDI HN, και το ΠΝ θα αποκτήσει 3 φρεγάτες έναντι του ποσού των 3,3 δις ευρώ περίπου. Αυτή τη στιγμή, είμαστε λίγο πριν την επιλογή της 2ης φάσης, με τις ιταλικές κορβέτες FCΧ-30 να προηγούνται, αλλά τις γαλλικές Gowind HN να θεωρούνται φαβορί, τουλάχιστον από εμάς (δεν πιστεύουμε πως οι Γάλλοι “παραδόθηκαν”).
ThinkOutOfTheBox: Πεζικό εναντίον πολεμικών πλοίων; Κι όμως, στο Αιγαίο γίνεται!
Την ίδια στιγμή, το ΠΝ έχει εμπλακεί σε διαπραγματεύσεις με τη γερμανική TKMS, για τον εκσυχρονισμό των MEKO200HN. Με τη λήξη του προγράμματος, το ΠΝ αναμένει 3 φρεγάτες FDI HN, 4 κορβέτες, και 4 εκσυγχρονισμένες φρεγάτες ΜΕΚΟ200ΗΝ. Δηλαδή 11 πλοία, συν έναν αριθμό φρεγατών κλάσης S, που θα παραμένουν σε υπηρεσία με προσπορισμό απαρτίων από άλλες που θα έχουν αποσυρθεί. Την δύναμη αυτή πλοίων θα την πλαισιώνουν κυρίως οι 7 πυραυλάκατος κλάσης Ρουσσέν, και τα 4+1 υποβρύχια ΑΙΡ (4 214ΗΝ και 1 209/1200ΑΙΡ).
Μπορεί αυτή η δύναμη, που προφανώς δεν θα είναι πάντα 100% επιχειρησιακά διαθέσιμη, να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της Ανατολικής Μεσογείου; Ίσως υπό προϋποθέσεις. Ας μην σκεφτούμε τι θα γίνει αν είχαν επικρατήσει στο ΠΝ οι φωνές που ήθελαν να μην γίνει ο εκσυγχρονισμός των ΜΕΚΟ200ΗΝ και να αγοραστεί αντι αυτών μια 5η κορβέτα (ουσιαστικά μια 5η Gowind). Ευτυχώς όμως ο ΑΓΕΝ ξεκαθάρισε την κατάσταση, βάζοντας στην άκρη τέτοιες «φωνές».
ΑΠΟΨΗ: Είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε ένα ΠΝ με μόλις 3 φρεγάτες και 4 ή 5 κορβέτες;
Ας υποθέσουμε πως σε μια μελλοντική κρίση, το 100% του Στόλου θα είναι διαθέσιμο. Αυτό σημαίνει πως από αντιαεροπορικό δυναμικό θα υπάρχουν 96 πύραυλοι ASTER 30 (3 FDI x 32), 147 RIM-116 (3 FDI x 21 & 4 κορβέτες x 21), 64 ESSM Block2 ή MICA VL, ενώ θα συμπληρώνουν και 64 παλαιότεροι ESSM Block1 από τις ΜΕΚΟ. Υπάρχει και η δύναμη των 7 Ρουσσέν, που θα προσθέσουν άλλους 147 RIM-116 Block 1 αν τα σκάφη επιχειρούν κοντά στα μεγάλα και δεν είναι σε άλλες αποστολές. Μπορεί αυτή η δύναμη να αντιμετωπίσει την τουρκική απειλή;
Αμερικανικό Ναυτικό: Νέα δοκιμή με λέιζερ κατά σκαφών επιφανείας
Καταρχάς, υπάρχει διάχυτη η εντύπωση πως κάθε αντιαεροπορικός πύραυλος είναι και κατάρριψη. Το “One Shot-One Kill” δεν ξέρουμε από που προήλθε, μάλλον από ένθερμους θαυμαστές των ASTER 30 που διακίνησαν αφελώς τη λανθασμένη πληροφορία πως έχει 100% πιθανότητα κατάρριψης στόχου. Αυτό δεν ισχύει και το ίδιο συμβαίνει για κάθε αντιαεροπορικό πύραυλο. Η συνήθης τακτική είναι η εκτόξευση 2 πυραύλων ανά στόχο. Και ας το σκεφτούμε. Υπάρχει περίπτωση να έρχεται κάποιος ATMACA εναντίον μιας FDI HN, και ο κυβερνήτης της να εκτοξεύσει μόνο έναν ASTER 30; Άρα μόλις αποδείξαμε πως οι 32 ASTER 30 επαρκούν οριακά για 16 εμπλοκές.
Το laser HELIOS θα δοκιμάσει φέτος το Αμερικανικό Ναυτικό σε Arleigh Burke
Το άρθρο προφανώς και συνδέεται με παλαιότεροι για τις επιθέσεις κορεσμού. Κάθε αντιαεροπορικός πύραυλος κοστίζει περισσότερο από έναν αντιπλοϊκό, και είναι απολύτως λογικό. Γενικά, μια «αναχαίτιση» ενός αντιπλοϊκού από ASTER 30, θα κοστίσει περίπου 5 εκατ. ευρώ, τη στιγμή που ένας ATMACA κοστίζει πολύ πολύ λιγότερο. Αν αργότερα η FDI λάβει τους RAM, ίσως ο κυβερνήτης ρισκάρει να αφήσει τον ATMACA να πλησιάσει και να αναχαιτιστεί από τους φθηνότερους, RIM-116. Αλλά, εν καιρώ πολέμου, δεν μετράει το κόστος. Μετράει η επιβίωση.
Θυμόμαστε επί «φρεγατιάδας» το πόλεμο των «κελιών». Είχαμε γράψει κι ένα άρθρο για το θέμα, «όλα τα κελιά, όλα τα λεφτά». Τι κι αν άδικα προσπαθούσαμε να εξηγήσουμε πως τα «κελιά» του εκτοξευτή Mk41, καμία σχέση δεν έχουν με τα «κελιά» του εκτοξευτή Mk49 (RIM-116 RAM) ή του Sylver A50 (για τους ASTER 30). Και πως όλα είναι απαντήσεις σε «επιχειρησιακά σενάρια». Για παράδειγμα, αν η FDI HN είχε σύστημα STRALES στο κύριο πυροβόλο, με υψηλές πιθανότητες αναχαίτισης αντιπλοϊκού σε σχέση με το «απλό», τότε ο κυβερνήτης της φρεγάτας ίσως επέλεγε την εκτόξευση ενός μόνο ASTER 30, αφού θα είχε τη λύση του STRALES σε περίπτωση αστοχίας του πυραύλου.
Σε εξέλιξη οι συζητήσεις για τη βελτίωση των FDI του Γαλλικού Ναυτικού
Μα καλά, τόσες εκατοντάδες αντιαεροπορικοί πύραυλοι δεν φτάνουν, και χρειαζόμαστε κι άλλους; Πόσα αεροσκάφη έχει η Τουρκική Αεροπορία; Δεν θα τα αντιμετωπίσει η ΠΑ, και απλά το ΠΝ θα καταρρίψει όσα πλησιάσουν; Η αλήθεια είναι πως μας κάνει εντύπωση, πως κάποιοι θεωρούν ότι εμείς θα κάνουμε το βέλτιστο επιχειρησιακά εναντίον των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, αλλά οι οι τελευταίες θα έρθουν να “θυσιαστούν” τελείως ανόητα πάνω από τον Ελληνικό Στόλο. Δεν είναι έτσι όμως τα πράγματα, και δεν μπορούμε να ελπίζουμε πως τα τουρκικά μαχητικά θα κάνουν το λάθος να βρεθούν σε ακτίνα ενός ASTER 30.
Βλήματα VULCANO: Η αναγέννηση των ναυτικών πυροβόλων, τι μπορούν να προσφέρουν στο Ναυτικό μας;
Σημαίνει αυτό πως δεν χρειαζόμαστε τους ASTER 30; Καμία σχέση! Απλά, όπως η ΠΑ άλλαξε τις τακτικές της μετά την αγορά των S-400 από την Τουρκία, έτσι και οι Τούρκοι θα αλλάξουν τις τακτικές τους μετά την παράδοση των πρώτων ASTER 30 στο ΠΝ. Οπότε αντί τα τουρκικά F-16 να πλησιάσουν σε μέσο ύψος, θα αναγκαστούν να πλησιάζουν χαμηλά, και να εκτοξεύουν τους ATMACA με ελιγμό pop up. Το κέρδος μας είναι πως η ακτίνα δράσης των τουρκικών αεροσκαφών θα μειωθεί σημαντικά από την αλλαγή του προφίλ της επίθεσης.
ThinkOutOfTheBox: Εξοπλισμός των νέων κορβετών με 2 x RAM, χωρίς ESSM, MICA VL ή CAMM/ER
Ακόμη οι ATMACA μάλλον θα εκτοξεύονται σε αποστάσεις που δεν φτάνουν οι ASTER 30. O ASTER 30 έχει εμβέλεια τα 120 χιλιόμετρα, μεγάλη σε σύγκριση με το τι έχουμε σήμερα, αλλά μικρή για να αντιμετωπίσει τους φορείς των όπλων (τα αεροσκάφη δηλαδή). Το μόνο δυτικό όπλο σε υπηρεσία σήμερα για να αντιμετωπίσει αεροσκάφη πριν αυτά εξαπολύσουν το φορτίο τους, είναι ο αμερικανικός SM-6. Αυτός όμως όμως απαιτεί όχι μόνο εκτοξευτή Mk41, αλλά κι ένα ολόκληρο κελί από Mk41. Άρα χρειαζόμασταν ένα πολύ μεγάλο πλοίο, με αρκετά κελιά Mk41 που μάλλον δεν υπήρχε στην 1η φάση της διαδικασίας (εκτός ίσως από την ισπανική F-110).
Αλλά οι κίνδυνοι δεν σταματούν από τις επιθέσεις κορεσμού εχθρικών αντιπλοϊκών πυραύλων, περιφερόμενων πυρομαχικών και UAVs. Δε πρέπει να αγνοήσουμε και την απειλή των USV, δηλαδή των μη επανδρωμένων σκαφών επιφανείας, στα οποία η Τουρκία επενδύει συνεχώς.
ThinkOutOfTheBox: Ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο με loitering munitions;
Περιγράψαμε ένα σενάριο πιο πριν, με εμπλοκή ενός ATMACA με 2 ASTER 30, ή με 1 ASTER και εφεδρεία ένα STRALES (που δεν υπάρχει). Αν πολλαπλασιάσουμε τους ATMACA σε 50, 60 ή 100, και προσθέσουμε και μερικές δεκάδες Harpoon, SOM, SLAM-ER για να δούμε μια πιο ρεαλιστική εκδοχή μαζικής ναυτικής κρούσης. Την ίδια στιγμή, πολλά UAVs, από Akinci και Βayraktar θα κινούνται προς τα πλοία, εξαπολύοντας από SOM, MAM-L μέχρι… απλές βομβίδες.
Για να το κάνουμε ακόμη χειρότερο, πάνω στον «πανικό», αρκετά USVs, που θα μένουν εκτός ή έστω στα όρια των πυροβόλων των 20 χιλιοστών (γιαυτό και θέλαμε 40άρια) θα πλησιάζουν, θα εκτοξεύουν ρουκέτες κατευθυνόμενες με λέιζερ, πυραύλους UMTAS, ελαφρές τορπίλες, ή ότι άλλο έχει σκεφτεί η δημιουργική φαντασία των γειτόνων μας να τα φορτώσουν. Πως θα αντιμετωπιστούν αυτά; Με τα βλήματα των πυροβόλων 76 χιλιοστών, εναντίον ταχύπλοων στόχων, που θα κάνουν ελιγμούς;
ΑΠΟΨΗ: Επιθέσεις κορεσμού και οι ελληνικές υποψήφιες φρεγάτες για το ΠΝ (Μέρος 2ο)
Με λίγα λόγια. Το ΠΝ θα πρέπει να αντιμετωπίσει μαζικές επιθέσεις από πυραύλους, UAVs, και άλλα μέσα. Αυτά είναι μαζικής παραγωγής, χαμηλού κόστους, μπορούν να κορέσουν τις άμυνες του Στόλου, και να τον αναγκάσουν να αποσυρθεί, ή ακόμη και να ηττηθεί. Και δεν θα ηττηθεί από ανώτερες ναυτικές ικανότητες, αλλά από από την τεχνολογία. Είναι λάθος να μείνουμε ταμπουρωμένοι πίσω από έννοιες «CAPTAS-4, SeaFire, ASTER, ανάστροφη πλώρη» και να μην δούμε τον πραγματικό κίνδυνο.
Οπότε επιλογή δεν είναι να αναζητήσουμε μια εξωπραγματική “FDI Super” με 200 κελιά και αντίστοιχους ASTER 30. Χρειάζονται λύσεις Out of The Box, αλλά δυστυχώς δεν βλέπουμε κινήσεις προς τα εκεί. Αντίθετα, είδαμε την αγορά πλοίων αεράμυνας περιοχής, για κάλυψη μιας ανάγκης που υπήρχε εδώ και 20 χρόνια, αλλά τώρα έχει επαυξηθεί και πολύ δύσκολα θα καλυφθεί.
ΑΠΟΨΗ: Ας (ξανα)μιλήσουμε για επιθέσεις κορεσμού στις φρεγάτες του ΠΝ και την καταύγαση στόχων
Μια πρόταση που έχουμε ήδη παρουσιάσει, αφορά το σύστημα STRALES και τα πυρομαχικά VULCANO. H FDI HN δεν θα φέρει κάτι από αυτά, ας ελπίσουμε πως η έλλειψη θα διορθωθεί στις κορβέτες. Δεν θα φέρει άμεσα και σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου, συνεπώς υπάρχει κι εκεί έλλειψη, ανεξήγητη για εμάς. Φοβούμαστε πως αυτή η έλλειψη θα υπάρξει και στις κορβέτες, καθώς οι πληροφορίες μας αναφέρουν πως οι προτάσεις που έχουν ECM, δεν θα έχουν αυξημένη βαθμολογία… To ECM στο ΠΝ τελικά ίσως είναι μη επιθυμητό, δεν μπορούμε να καταλάβουμε κάτι άλλο.
Υπάρχει άλλη λύση; Αυτό που προτείνουμε σήμερα και είναι μια από τις περισσότερο υποσχόμενες σε αντιμετώπιση πυραύλων και UAV: τα όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας, δηλαδή τα λέιζερ.
Όπου ενώ μια βολή ενός πυραύλου RAM RIM-116 μπορεί και να κοστίζει 1 με 1,2 εκ. ευρώ, ένα βλήμα STRALES μερικές δεκάδες χιλιάδες ευρώ, μια βολή λέιζερ κοστίζει από 1 ως 10 ευρώ. Είναι η λύση για τα πάντα; Προφανώς και όχι. Αλλά είναι μια σοβαρή πρόταση και κρίνοντας από τις εξελίξεις -κυρίως στις ΗΠΑ- είναι το μέλλον.
Η γενικότερη λύση είναι η ενίσχυση όσο το δυνατόν περισσότερο της άμυνας των νέων μας πλοίων. Και με soft kill συστήματα (που ναι, φαγωθήκαμε να το λέμε πως χρειάζονται) όπως τα ηλεκτρονικού πολέμου (ECM), αλλά και με νέας γενιάς Hard Kill συστήματα, όπως τα «εξωτικά» laser. Ποιο ναυτικό έχει συστήματα laser; Ναι, δυστυχώς έχει κυρίως το Αμερικανικό ενώ κάποιες προσπάθειες έχουν κάνει και οι Βρετανοί και οι Γερμανοί. Αλλά οι Αμερικανοί έστω και δοκιμαστικά, έχουν επιχειρησιακά συστήματα λέιζερ πάνω στα πλοία του. Συγκεκριμένα οι έρευνες και οι δοκιμές γίνονται στα εξής όπλα:
- Solid State Laser Technology Maturation (SSL-TM)
- Optical Dazzling Interdictor, Navy (ODIN)
- Surface Navy Laser Weapon System (SNLWS) Increment 1, ή αλλιώς high-energy laser with integrated optical dazzler and surveillance (HELIOS)
- High Energy Laser Counter-ASCM Program (HELCAP).
- Layered Laser Defence (LLD)
Οι πρώτες τρεις περιπτώσεις ανήκουν στην ομάδα των Navy Laser Family of Systems (NFLoS). Το SSL-TM έχει μπει στο USS Portland, το HELIOS είναι τοποθετημένο στο κλάσης Arleigh Burke, USS Preble, ενώ το ODIN έχει τοποθετηθεί στο USS Dewey και θα εγκατασταθεί συνολικά σε 8 Arleigh Burke.
Όσο για το Layered Laser Defense (LLD), έχει σχεδιαστεί να τοποθετηθεί πάνω στα LCS Freedom. To LCS-9 Little Rock θα γίνει μάλλον το πρώτο πλοίο που θα λάβει το πανίσχυρο, ισχύος 150 κιλοβάτ όπλο. Το τελευταίο έχει ήδη δοκιμαστεί στην ξηρά από την κατασκευάστρια Lockheed Martin καταρρίπτοντας ένα UAV σε ικανή απόσταση από το πλοίο. Το LLD θα το λάβουν όλα τα πλοία μετά το LCS-19, καθώς κι σε όσα από τα Flight I που αποφασίσει το USN να κρατήσει σε υπηρεσία.
To Αμερικανικό Ναυτικό έχει το ίδιο πρόβλημα με το ΠΝ, στον Ειρηνικό απέναντι στους Κινέζους. Στις ασκήσεις θεωρεί δεδομένο πως το κινεζικό ναυτικό θα προσπαθήσει να κορέσει την αεράμυνα των πλοίων του, καταστρέφοντάς τα. Το ίδιο περίπου ζήτημα θα αντιμετωπίσει και στον Περσικό Κόλπο. Χαμηλής τεχνολογίας και κόστους πύραυλοι, μη επανδρωμένα αεροσκάφη, περιφερόμενα πυρομαχικά και ταχύπλοα του Ιράν, θα φέρουν σε δύσκολη θέση ακόμη και ισχυρά πολεμικά πλοία των ΗΠΑ. Εκεί η λύση είναι τα laser.
Μπαίνει εύκολα ένα σύστημα λέιζερ σε ένα πλοίο; Σε κάποιο βαθμό αρκετά, εξαρτάται από την ικανότητα του σε παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης γνωρίζουμε από την εποχή της 1ης φρεγατιάδας πως οι ΗΠΑ δεν είχαν πρόβλημα να μας προσφέρουν τη λύση. Η LCS έχει αρκετή ισχύ από τις ηλεκτρογεννήτριες για τέτοιο σύστημα, ενώ την ίδια ακριβώς ισχύ στις ηλεκτρογεννήτριες διαθέτει και η FDI HN. Η τελευταία αν και έχει αυξημένες ανάγκες ενέργειας, άνετα μπορεί να τροφοδοτήσει ένα λέιζερ.
Επίσης, η FDI HN έχει χώρο πίσω από τον εκτοξευτή RAM για λέιζερ. Οι Γάλλοι το χώρο του εκτοξευτή μάλλον τον έχουν για κάποιο μελλοντικό δικό τους λέιζερ. Αν και το γαλλικό ναυτικό έχει δοκιμάσει τέτοια συστήματα, εντούτοις αυτά προορίζονται για περιορισμένες απειλές, όπως τα drones του εμπορίου. Π.χ. το HELMA-P έχει ισχύ μόλις 2 κιλοβάτ, άρα δεν μπορεί να κάνει αυτά που κάνει το LLD με τα 150 κιλοβάτ. Και οι Γάλλοι δεν έχουν ανακοινώσει την ανάπτυξη όπλου, ανάλογου με αυτά που έχει ήδη σε υπηρεσία το Αμερικανικό Ναυτικό.
Οπότε θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη στις νέες κορβέτες/φρεγάτες για τοποθέτηση όπλων κατευθυνόμενης ενέργειας στο άμεσο μέλλον. Αυτό σημαίνει και χώρο, αλλά και ισχυρές ηλεκτρογεννήτριες. Ξαναλέμε, η απαραίτητη ισχύς στις FDI ήδη υπάρχει.
To laser μπορεί να καταστρέψει ή να παρεμβάλλει -με χαμηλό κόστος βολής- αντιπλοϊκούς πυραύλους, ταχύπλοα, USVs και UAVs όπως και εμπορικά μικρά drone. Φυσικά δεν προτείνουμε την μελλοντική αντικατάσταση των πυροβόλων και των πυραύλων από τα λέιζερ, αλλά μιας και ο αντίπαλος έχει αναπτύξει και παρατάξει τόσες απειλές εναντίον μας, πρέπει να έρθουμε πολύ γρήγορα μπροστά από τις εξελίξεις.
Έτσι τα όπλα λέιζερ δεν θα αντικαταστήσουν τα κλασικά συστήματα, αλλά θα τα συμπληρώσουν. Αρά θα μπορεί να βάλεται ένας μόνο ASTER 30 ανά στόχο, καθώς ο κυβερνήτης θα ξέρει πως έχει κι άλλη γραμμή άμυνας αν χρειαστεί (πυροβόλο, RAM, laser). Θα εμπλέκει τα USVs με λέιζερ, κάνοντας οικονομία στα βλήματα από το πυροβόλο, θα εμπλέκει τις μικρές κατευθυνόμενες βόμβες MAM-L που δεν έχει τρόπο να τους καταρρίψει σήμερα εκτός κι αν δαπανήσει κάποιους υπερπολύτιμους RAM.
Είναι πανάκεια τα λέιζερ; Όχι. Επηρεάζονται από τις κλιματολογικές συνθήκες, έχουν το πρόβλημα της διάθλασης λόγω θέρμανσης (ο αέρας γύρω από την ακτίνα θερμαίνεται και την βγάζει ελάχιστα εκτός πορείας), κοστίζουν ακόμη πολύ ως δομές (το κόστος βολής έιναι το χαμηλό). Αλλά αναμφίβολα είναι το μέλλον. Και θα είμαστε σαφείς. Τα περισσότερο εξελίξιμα πλοία και προς αυτή την κατεύθυνση νέων όπλων, που μετέχουν ως υποψήφια στην τρέχουσα επιλογή του ΠΝ, είναι προφανώς η ΑΗ140ΗΝ, η ΙΑΙ Α100ΗΝ, κάπως η FCΧ-30 και πολύ λιγότερο η Gowind HN ή η SIGMA 10514 (λόγω μεγέθους).
Σήμερα τα συστήματα λέιζερ στα πλοία προσφέρονται και σε κοντέινερ, που περιέχουν όλα τα απαραίτητα υποσυστήματα, χωρίς να χρειάζονται μόνιμη εγκατάσταση. Χρειάζονται μόνο σύνδεση για παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, και για επικοινωνία με το σύστημα διαχείρισης μάχης. Εκτιμούμε πως ακόμη και στο SETIS, μπορεί να γίνει εύκολα ενσωμάτωση. Οι Αμερικανοί σε αρχικές δοκιμές έκαναν στοχοποίηση συστήματος λέιζερ με δεδομένα από ένα… Phalanx! Μπορεί να είναι τόσο απλό.
Συνολικά τα λέιζερ έχουν και περιορισμούς και είναι ακριβά. Είναι ακριβά όμως τώρα, αλλά οι τιμές θα πέσουν όσο εξελίσσεται η τεχνολογία. Συνεπώς, το ΠΝ, αυτό που πρέπει να κάνει είναι να σταματήσει το «σνομπάρισμα» του Αμερικανικού Ναυτικού, και να συνεργαστεί μαζί του σε νέες τεχνολογίες, και ειδικά στα λέιζερ. Επίσης, πρέπει να επενδύσει σε γνώση, στέλνοντας σε σχετικές μεταπτυχιακές σπουδές ικανούς και με όρεξη αξιωματικούς, σε ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια. Ώστε να “χτίσει” την απαραίτητη τεχνογνωσία και να ξεκινήσει την κρίσιμη αυτή επένδυση σε νέα και πραγματικά καινοτομικά όπλα.
