130 πλοία, 2.500 πυροβόλα και 26.000 άνδρες αποπλέουν από το λιμάνι της Λισαβόνας με κατεύθυνση τα βρετανικά παράλια. Η Ισπανία ήταν την εποχή εκείνη κέντρο του παραδοσιακού Καθολικισμού στην Ευρώπη, ενώ η ανερχόμενη Βρετανία αποτελούσε εδώ και τρεις γενιές ισχυρό προπύργιο του Προτεσταντισμού. Η θρησκεία ήταν ένα από τα πολλά πεδία ανταγωνισμού, όμως μεταξύ των δύο ισχυρών βασιλείων, με κυριώτερο τον εμπορικό έλεγχο των θαλασσών και κυρίως το θαλάσσιο εμπόριο μεταξύ των πλουσίων προορισμών της Ανατολής και των “νέων αποικιών στην Αμερική” που η Αγγλία συναγωνιζόταν την Ισπανία ακόμα και με τη χρήση πειρατών προστατευμένων και επιχορηγούμενων από το ίδιο το βρετανικό στέμμα.
Η κίνηση του βασιλιά Φιλίππου του Β΄ επιδίωκε να θέσει οριστικά τέρμα στο καρκίνωμα των θαλασσών και στην ισχυρή αλληλεπίδραση μεταξύ Βρετανίας και Ολλανδίας που απειλούσαν τις κτήσεις του στις Κάτω Χώρες, όλα αυτά με ένα ισχυρό χτύπημα. Ο στόλος κατάφορτος με στρατιώτες, εφόδια και κανόνια θα αποβιβαζόταν στα παράλια της Βρετανίας και θα κατέλυε το καθεστώς της βασίλισσας Ελισάβετ της Α΄, επαναφέροντας την Αγγλία στον Καθολικισμό και την κυριαρχία της Ισπανίας στις θάλασσες και στην Ευρώπη. Εξασφάλισε μάλιστα και τη στήριξη του πάπα Σίξτου του Ε΄που το ονόμασε “Σταυροφορία”, εξασφαλίζοντας στον Ισπανό βασιλιά χρήματα, εθελοντές και την ευλογία του στο πολεμικό λάβαρο. Ήταν μια παράτολμη κίνηση αλλά με μεγάλες δυνατότητες επιτυχίας.
Θα χρειαστούν δυο μέρες για όλα τα πλοία της “Grande y Felicísima Armada” να βγουν από το λιμάνι κι άλλες 50 για να φτάσουν στην Αγγλία έξω από την Κορνουάλη. Προσπάθειες των Άγγλων να διαπραγματευτούν με τον βασιλέα Φίλιππο τον Β΄ απέτυχαν και όλα τα διαθέσιμα πλοία επιστρατεύτηκαν να αναχαιτίσουν την ισπανική επέμβαση. Αν και κατόρθωσαν να συγκεντρώσουν 200 πλοία, υπολείπονταν σημαντικά σε πυροβολικό και στρατεύματα ενώ οι Ισπανοί υπολόγιζαν σε άλλους 30.000 άνδρες που τους περίμεναν στις ισπανικές Κάτω Χώρες.
Τελικά, μετά από μερικές συγκρούσεις κυρίως τακτικές hit-n’-run στο Πορτλαντ και στο Καλαί, ο ισπανικός στόλος θα προσπαθήσει να περιπλεύσει την Βρετανία αλλά θα χαθεί σε μια σειρά ναυαγίων έξω από τη Σκωτία και την Ιρλανδία. Λιγότερα από 67 πλοία και 10.000 άνδρες θα πατήσουν και πάλι το χώμα της Ιβηρικής. Η ήττα των Ισπανών εορτάστηκε με μεγαλοπρέπεια και ενθουσιασμό την Βρετανία.
*oil on canvas
*ca. 1620 – 1625
Το επόμενο κι όλας έτος οργανώθηκε η “Αντιαρμάδα”, μια βρετανική εκστρατεία κατά της Ισπανίας για να ανατρέψουν την κατάκτηση της Πορτογαλίας εκμεταλλευόμενοι την αδυναμία από την διάλυση του στόλου τους. Και η βρετανική όμως “αρμάδα” καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό, από τη δράση του ισπανικού στόλου και κυρίως τον καιρό. Οι Ισπανοί θα οργανώσουν άλλες δύο προσπάθειες εισβολής στην Βρετανία, το 1596 και το 1597, ανεπιτυχώς. Όμως, η ισορροπία θα επέλθει σύντομα. Βρετανία και Ολλανδία θα διεκδικήσουν τα σκήπτρα του Προτεσταντισμού στην Ευρώπη, επικρατώντας στο κεντρικό ηπειρωτικό της τμήμα ενώ η Ισπανία θα μείνει σχετικά ανενόχλητη στο ναυτικό της εμπόριο. Η ισορροπία αυτή θα επικυρωθεί το 1604 με συνθήκη στο Λονδίνο. Η περιπέτεια θα θέσει την Βρετανία σε τροχιά θαλάσσιας δύναμης, επιβεβαιώνοντας πως η εποχή των γαλλιονών παρήλθε σταδιακά και μια νέα ναυπηγική τάση ψηλών, ωκεανοπόρων πλοίων με ισχυρό πυροβολικό θα κυριαρχήσει στις θάλασσες στους επόμενους τρεις αιώνες.
(Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στις 28 Μαΐου 2020 στην Πτήση)
