Ο Σεπτέμβριος του 2021, φαντάζει πλέον τόσο μακρινός, όσο φάνταζε τότε ο Απρίλιος του 2018. Οι δυο αυτές ημερομηνίες είναι μάλλον “σημαδιακές” για το Πολεμικό μας Ναυτικό. Καθώς τον Απρίλιο του 2018 είχαμε “αποκτήσει” για λίγες ώρες 2 φρεγάτες FREMM από τη Γαλλία (όταν είχε ανακοινωθεί ότι θα τις πάρουμε με διαδικασία leasing), πριν η σκληρή πραγματικότητα μας προσγειώσει, καθώς το όλο θέμα διαψεύστηκε. Πάντως από περίπου τότε ξεκίνησε μια γαλλική προσπάθεια πώλησης σε εμάς φρεγατών κλάσης FTI όπως αρχικά λέγονταν, οι γνωστές FDI στη συνέχεια, η οποία είχε θετική κατάληξη το Σεπτέμβριο του 2021.
ΕΚΤΑΚΤΟ: Ο Δένδιας ανακοίνωσε την προμήθεια 4ης φρεγάτας FDI – και πύραυλοι SCALP βαθιάς κρούσης
Με τις αποστολές του ΠΝ όμως να έχουν “ξεφύγει” σε έκταση και ευθύνη, τα 18 μεγάλα πλοία επιφανείας που προβλέπει η επίσημη Δομή Δυνάμεων (η οποία συντάχθηκε ως απαίτηση το 2020 άρα είναι πολύ πρόσφατη), είναι το ελάχιστο που μπορούμε να έχουμε. Καθώς εκτός του Αιγαίου το ΠΝ έχει να διαχειριστεί την τεράστια θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κρήτης, Κύπρου και συμπλέγματος της Μεγίστης, αλλά και την περιοχή δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, ουσιαστικά το Λιβυκό Πέλαγος. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε, πως το ΠΝ πρέπει να έχει μονάδες και στο Ιόνιο, καθώς η Τουρκία έχει πλέον ναυτική βάση στην Αλβανία.
Έτσι, είχε λογική η αναγγελία από πλευράς υπουργείου Άμυνας, της πρόθεσης απόκτησης μέχρι και 7 φρεγατών κλάσης Constellation, αλλά με αλλαγές ώστε να ταιριάζουν στα ελληνικά δεδομένα και ανάγκες (αλλά και… βαλάντιο). Όπου το σκεπτικό ήταν πως οι 7 αυτές ναυπηγήσεις, μαζί με τις 3 (+1) φρεγάτες Κίμων, αλλά και τις 4 εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ200ΗΝ, θα απέδιδαν σε βάθος χρόνου 11-15 κύριες μονάδες, ενώ στο μεταξύ θα πλαισιώνονταν από κορβέτες (είτε με απευθείας αγορά από εμάς, είτε μέσω του προγράμματος “Ευρωκορβέτας”).
Η κλάση Constellation είναι αναμφίβολα μια κορυφαία επιλογή, με μεγάλη δύναμη πυρός, ενώ το ραντάρ AN/SPY-6, στις διάφορες παραλλαγές του, είναι από τα ισχυρότερα σήμερα και προβλέπεται και πολύ μεγάλη “βάση” εγκατάστασης του σε δεκάδες σκάφη. Ενώ το όλο σχέδιο προϋποθέτει η Ελλάδα να μετατραπεί σε ένα κατασκευαστικό και επισκευαστικό hub για τα πλοία της κλάσης, στην περιοχή νοτιοανατολικής Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Αφρικής.
Κλάση Constellation για το ΠΝ: 5+1 κρίσιμα στοιχεία που ίσως δεν γνωρίζετε
Ακόμη, δεν παραγνωρίζουμε πως “ισχυρό χαρτί” των Constellation είναι η απαίτηση για εγχώρια κατασκευή τους. Αυτό σημαίνει πως μέρος των κονδυλίων που θα επενδύσει η Ελλάδα στην κατασκευή, θα επιστρέψουν στην ελληνική οικονομία. Αντίθετα, τα σχεδόν 5 δις που θα δοθούν για την αγορά των 4 FDI (3 δις για τις πρώτες 3 φρεγάτες, 1+ δις για την 4η, και κάποιες εκατοντάδες εκατ. ευρώ για συμπληρώσεις όπλων και ηλεκτρονικών συστημάτων, συν τις όποιες κρατήσεις) θα προσφέρουν κυρίως στη γαλλική οικονομία. Δυστυχώς, δεν έχουμε πειστεί πως οι γαλλικές επιστροφές θα είναι 12% της αξίας του συμβολαίου όπως ανέφερε ο κ. Δένδιας. Ακόμη και αν είναι έτσι, το 12% (ή το 15% μετά την αγορά της 4ης), είναι χαμηλό για ένα τέτοιο ναυπηγικό πρόγραμμα σε ευρωπαϊκό κράτος.
Πόσες φρεγάτες Constellation θέλει το ΠN και κυρίως… που θα βρούμε τα λεφτά;
Το ερώτημα που γεννιέται όμως, είναι το εξής: Όταν πάρθηκε η απόφαση για μια ακόμη –εξαρχής απαραίτητη- φρεγάτα FDI, ρωτήσαμε τους Γάλλους τι θα μπορούσαν να προσφέρουν σε περίπτωση που το ΠΝ αποκτήσει ακόμη περισσότερα πλοία του τύπου; Δηλαδή διερευνήσαμε κάτι περισσότερο και σοβαρότερο, από την τυπική ελληνική λογική “σπασμένων” αγορών, όπως μόλις αναγγείλαμε; Πιο αναλυτικά οι ερωτήσεις που θα μπορούσαμε να κάνουμε, είναι οι εξής βασικές:
- Θα ήταν πρόθυμη η γαλλική πλευρά να δημιουργήσει γραμμή παραγωγής των FDI στην Ελλάδα, είτε στα Ναυπηγεία Ελευσίνας, είτε στο Σκαραμαγκά, είτε και στα δυο; Μην ξεχνάμε πως τα μικρότερου μεγέθους Ναυπηγεία Σαλαμίνας κατασκευάζουν ήδη τα μεταλλικά blocks των “Κίμων”, άρα θα μπορούσαν να το κάνουν και για περισσότερα πλοία.
- Πόσο θα μας κόστιζε η κατασκευή π.χ. 7 φρεγατών κλάσης “Κίμων” στην Ελλάδα; Να έχουμε δηλαδή μια εκτίμηση κόστους για να μπορεί να γίνει και σύγκριση.
- Ποια θα ήταν η οικονομία κλίμακος σε κόστη υποστήριξης αλλά και εκπαίδευσης, αν το ΠΝ μεγάλωνε τον στόλο του από “Κίμων”;
Αυτά τα ερωτήματα χρήζουν απαντήσεων. Και θεωρούμε πως οι Γάλλοι, παρότι εκφράζονται από ένα αμιγώς κρατικό ναυπηγείο που πρωτίστως θέλει να διατηρήσει το δικό του ναυπηγικό έργο, αν εμφανίζονταν μια σημαντική νέα παραγγελία με βάθος χρόνου, έστω και εκτός χώρας τους, θα ήθελαν να το συζητήσουν (χωρίς κανείς να ξέρει βέβαια την κατάληξη).
Επίσης μιας και το σχέδιο για για ελληνικές Constellation είναι πολύ φιλόδοξο, πάντα υπάρχει ο φόβος στην γνωστή για τις εξοπλιστικές της “αστάθειες” Ελλάδα, να μην υλοποιηθεί και να μείνουμε μόνο με τις 3 (συν μια, καθώς ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις) φρεγάτες “Κίμων”.
Έτσι, αν κάπου σε λίγα χρόνια, μια άλλη κυβέρνηση, σταματήσει τις διαπραγματεύσεις και την εξέλιξη των Constellation -αφού το πρόγραμμα έχει ορίζοντα έναρξης κάπου το 2030, δηλαδή… δύο κυβερνήσεις μετά-, τότε το ΠΝ θα έχει παραλάβει 4 FDI HN, θα έχει εκσυγχρονίσει, αλλά επιφανειακά όπως φαίνεται, τις ΜΕΚΟ200ΗΝ (άλλη προγραμματιζόμενη “αστοχία” εδώ), ενώ οι S θα κοντεύουν τα 60 έτη στη θάλασσα.
ΑΝΑΛΥΣΗ: Η 4η FDI έρχεται θυσιάζοντας τον εκσυγχρονισμό των MEKO200HN;
Οπότε φοβόμαστε το εξής που είναι και -από την εμπειρία- πολύ πιθανό: Σε λίγα χρόνια από σήμερα, να… ανακαλυφθεί λόγω ελλείψεων πάλι η γαλλική λύση! Και να εμφανιστούμε να αγοράζουμε πανικόβλητοι μια ή δυο ακόμη FDI HN, “πετυχαίνοντας” το ανεπανάληπτο. Να πάρουμε το ίδιο πλοίο, σε 3 συνεχόμενες παραγγελίες, σε υψηλό κόστος, χωρίς σοβαρή ελληνική συμμετοχή, και πάλι χωρίς να καλύπτονται πλήρως οι ανάγκες του Ναυτικού μας σε αριθμό μεγάλων σκαφών.
Έτσι αν και θεωρούμε πως η επιλογή των Constellation έχει σοβαρό περιεχόμενο ως μακροχρόνιος προγραμματισμός του Πολεμικού μας Ναυτικού, δεν μπορεί αφού συνεχίζεται η επένδυση μας στις FDI, πλέον και με 4ο σκάφος, αλλά και με νέα όπλα όπως τους πυραύλους SCALP Naval, να μην εξεταστεί και η λύση των περισσότερων ίδιων σκαφών.
Αλλά ξαναλέμε, όχι με αποσπασματικές αγορές, πότε 3 σκάφη, πότε 1 (μετά από 2,5 χρόνια καθυστέρηση), πότε 1-2 ακόμη. Και είναι εδώ κρίσιμο η Naval Group, να καλέσει το ΠΝ (δεν το έχει κάνει ακόμη) να συμμετέχει στην ανάπτυξη του συστήματος διαχείρισης μάχης SETIS, που είναι και ο “πυρήνας” του πλοίου. Είναι ένα ικανότατο CMS, αλλά δυστυχώς η πρόσβαση που έχει η ελληνική πλευρά στον κώδικά του είναι μηδενική, ενώ δεν υπάρχει καν σχετική συμβατική πρόβλεψη. Θυμίζουμε πως η Thales που μας προμηθεύει το αντίστοιχο σύστημα μάχης TACTICOS, εγκατεστημένο ήδη σε ελληνικές κανονιοφόρους, πυραυλακάτους και φρεγάτες κλάσης S, το υποστηρίζει πλήρως και υπάρχει στην Ελλάδα πλήρης δυνατότητα συντήρησης και επαναπρογραμματισμού του.
Δεν ξεχνάμε ακόμη πως η διαδικασία επιλογής των FDI HN/”Κίμων” ήταν ουσιαστικά μια απευθείας ανάθεση, κι όχι διαγωνισμός, παρότι έγινε μια μπερδεμένη διαδικασία που ονομάστηκε “διαγωνιστικός διάλογος”, χωρίς ποτέ να ολοκληρωθεί. Να δεχθούμε πως η πρακτική αυτή αιτιολογήθηκε από την άμεση ανάγκη που υπήρχε ενίσχυσης του Ναυτικού. Αλλά πλέον μιας και έχουμε επιτέλους θίξει το θέμα του μακροπρόθεσμου προγραμματισμού νέων εγχώριων ναυπηγήσεων ώστε να συγκροτηθεί ένας σύγχρονος Στόλος, επιβάλλεται να υπάρξει μια σοβαρή και μελετημένη διαδικασία προμήθειας που να συμπεριλαμβάνει και άλλες επιλογές, τόσο αναγνωριστικά όσο και ανταγωνιστικά. Οπότε ακόμη κι αν π.χ. η Ελλάδα δεν θέλει να δώσει περισσότερα χρήματα στη Γαλλία (για γεωπολιτικούς λόγους), γιατί να μην ρωτήσουμε τι μπορούν να μας προσφέρουν;
