Τον προηγούμενο μήνα η σελίδα μας έγραψε για τις πρώτες θαλάσσιες δοκιμές της τουρκικής φρεγάτα κλάσης Istanbul. Το πλοίο, αν και φυσικά δεν είναι εφάμιλλο μια FDI HN, ούτε καν μιας FCx-30/Gowind HN, εντούτοις έχει κάτι που δεν έχει ούτε η FDI HN, ούτε η Gowind HN ή η FCx-30HN. Είναι εγχώριας σχεδίασης και κατασκευής. Και θα πούμε την “μαύρη αλήθεια”, μάλλον θα είναι ένα αξιοπρεπές πλοίο. Αν αποδώσει άμεσα 100% στις προδιαγραφές του, δεν το ξέρουμε, αλλά σίγουρα φαίνεται μια προσπάθεια ναυτικών εξοπλισμών, κάτι που η Τουρκία κάνει μεθοδικά εδώ και πολλά χρόνια.
Έτοιμη για δοκιμές η φρεγάτα Istanbul – το στοίχημα για πραγματικά «τουρκικό πολεμικό»
Από τη δική μας πλευρά, αυτή τη στιγμή, το ΠΝ ετοιμάζεται να παραγγείλει 3 κορβέτες, αλλά σε τιμή… τεσσάρων. Όπως έχουμε γράψει στο παρελθόν, 4 Gowind HN (χωρίς εκτοξευτή RAM), με κατασκευή στη Γαλλία, θα έφθαναν περίπου τα 1,6 δις ευρώ. Αντίθετα η αγορά 3 πλοίων (όχι 4) αλλά με κατασκευή των 2 στην Ελλάδα, θα κοστίσει 1,7-1,8 δις. Δηλαδή η “ελληνική κατασκευή” θα μας επιβαρύνει όσο περίπου μια ολόκληρη κορβέτα μιας και πρέπει να γίνει σημαντική εγχώρια αρχική επένδυση! Γιατί τα λέμε αυτά; Διότι τέτοια κόστη οι Τούρκοι δεν τα έχουν, διαθέτουν ήδη πολλά και παραγωγικά τοπικά ναυπηγεία και δικά τους σχέδια. Θα αναρωτηθεί κάποιος εύλογα: Πως γίνεται ένα ναυτικό κράτος όπως η Ελλάδα, να μην μπορεί να κατασκευάσει δικά της πολεμικά; Δεν μπορεί, ή δεν θέλει;
Πέρυσι, ο συνάδελφος δημοσιογράφος Σταύρος Ιωαννίδης είχε αποκαλύψει πως το ΠΝ είχε στα χέρια του επίσημη πρόταση για κορβέτα, ελληνικής σχεδίασης και κατασκευής. Η είδηση αυτή είχε περάσει στα “ψιλά”, καθώς κανείς άλλος, μεταξύ αυτών και η σελίδα μας, δεν έγραψε τίποτα (θα εξηγήσουμε το γιατί, σε ό,τι μας αφορά). Και αυτό θεωρείται περίεργο να μην ακουστεί κάτι, καθώς κάποια περίοδο οι διαρροές στον Τύπο για τις εξοπλιστικές εξελίξεις στο Ναυτικό (ή τις σχετικές προσδοκίες), ήταν περισσότερες από εκείνες υδραυλικών υγρών σε γερασμένα F-4E Phantom…
Μια πρόταση με πολλές παραμέτρους
Επίσης πέρυσι, η σελίδα μας, είχε αναφέρει για μια πρόταση από πλευράς ΗΠΑ, που συνδυαζόταν με το πρόγραμμα αναβάθμισης των φρεγατών κλάσης ΜΕΚΟ200ΗΝ. Αυτή περιελάμβανε τη δωρεάν παραχώρηση 4 (ή και περισσότερων αργότερα) μεταχειρισμένων LCS κλάσης Freedom από το Αμερικανικό Ναυτικό, με αναβάθμιση όμως τους στην Ελλάδα (κυρίως με εγκατάσταση οπλικών συστημάτων, ως upgunned έκδοση), παράλληλα με την αναβάθμιση των 4 ΜΕΚΟ200ΗΝ, δηλαδή σε ένα κοινό -το δυνατόν- πρόγραμμα με παρόμοια συστήματα. Έτσι, με κόστος που υπολογιζόταν περίπου στο 1,2 δις ευρώ (800 εκατ. για τις ΜΕΚΟ200ΗΝ και 400 εκατ. για αναβάθμιση 4 LCS) το ΠΝ θα αποκτούσε 8 σκάφη που θα πλαισίωναν τις 3 FDI HN.
ΕΞΕΛΙΞΗ: Οι Αμερικανοί επιστρέφουν, προσφέρουν εκσυγχρονισμό MEKO200HN, LCS και νέες HF2
Με αυτή την πρόταση το Πολεμικό Ναυτικό θα έφθανε τις 11 φρεγάτες (μετά την απόσυρση των παλαιών S), δηλαδή οριακά κοντά στις 12 που ζητά η Δομή Δυνάμεων. Εδώ μπορεί κανείς να κάνει κριτική ότι οι LCS, έστω και αναβαθμισμένες με όπλα, δεν ήταν το κατάλληλο πλοίο για το Ναυτικό μας, με τα προβλήματα που είχαν εμφανίσει. Εμείς απλώς αναφέρουμε την πρόταση, πως υποβλήθηκε και τι προέβλεπε, αλλά και πως είχε -όπως θα δούμε στη συνέχεια- και μια “ελληνικής έμπνευσης” εξέλιξη.
Η ελληνική κορβέτα
Ανεξάρτητα από το πρόγραμμα των φρεγατών, το ΠΝ στη Δομή Δυνάμεων προέβλεπε να χρειάζεται μια “μεγάλη” κορβέτα, της τάξης των 2.500-3.000 τόνων, σε 6 αντίτυπα. Τώρα μπορούμε να αποκαλύψουμε το εξής: Πως εκεί η αμερικανική πλευρά είχε μια επίλυση, που επίσης ποτέ δεν έφτασε στη δημοσιότητα. Αρχικά λοιπόν, το 2021, το επιτελείο της Lockheed Martin RMS (Rotary and Mission Systems, το τμήμα του ομίλου υπεύθυνο και για τα ναυτικά προγράμματα), μετά από προεργασία μηνών, έκανε μια επίσκεψη σε ένα ελληνικό περίπτερο στην αμυντική έκθεση DEFEA 2021. Αυτό του ελληνικού σχεδιαστικού γραφείου ALS, του γνωστού Γιάννη Τζαγκαράκη. Την επίσκεψη την γνωρίζαμε στην ΠΤΗΣΗ, νομίζουμε πως είμαστε οι μόνοι.
Οι δυο πλευρές συναντήθηκαν ξανά και προφανώς συμφώνησαν με όρους εμπιστευτικότητας, κάτι που σεβαστήκαμε και εμείς για να μην δημοσιοποιήσουμε τις σχετικές πληροφορίες. Αλλά πλέον δεν δεσμευόμαστε, μιας και έχει δρομολογηθεί μια τελείως διαφορετική διαδικασία επιλογής κορβετών και αναβάθμισης των ΜΕΚΟ. Τι είχε συμφωνηθεί; Η LM είχε αποφασίσει να επενδύσει χρόνο και χρήμα, στην εξέλιξη των σχεδίων για το σκάφος ALS 100, μεγέθους κορβέτας.
Αρκετούς μήνες μετά, το σχέδιο αυτό με συνεργασία κορυφαίου ελληνικού ναυπηγικού γραφείου, φυσικά της ALS αλλά και της LM, έφτασε σε σημαντικό βαθμό ωριμότητας. Πλέον προβλεπόταν ενσωμάτωση στο πλοίο 3 κάθετων εκτοξευτών ExLS (δηλαδή 9 κελιά, ίδιων διαστάσεων με τα Mk41), για 36 αντιαεροπορικούς πυραύλους είτε ESSM Block 2 είτε CAMM-ER, πυροβόλου Vulcano 76 χιλιοστών και εκτοξευτή RAM. Για αντιπλοϊκό όπλο προτεινόταν οι πύραυλοι NSM, με εναλλακτική τους Exocet MM40 Block 3c.
To σύστημα μάχης (CMS, Combat Management System) του πλοίου θα ήταν το COMBATSS-21 για συμβατότητα και με τις φρεγάτες που περιγράφηκαν παραπάνω, ενώ το ραντάρ (Hensoldt TRS-4D) ήταν εντός ειδικού ιστού, που έμοιαζε πολύ με τη λύση της Thales με το NS100 της Gowind HN. Θυμίζουμε εδώ πως οι σχεδιάσεις της ALS πρότειναν ραντάρ σε ειδικό διηλεκτρικό κώνο εδώ και πολλά χρόνια. Ως συρόμενο sonar είχε προταθεί το CAPTAS-2, ενώ το πλοίο θα μπορούσε να φέρει και το τρόπιδος Kingklip Mk2. Το σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου θα ήταν το Scorpius-N της IAI/ELTA με πολύ αυξημένες δυνατότητες κατά μη επανδρωμένων (C-UAV, counter UAV).
Η λογική πίσω από την όλη πρόταση ήταν η εξής: Να δημιουργηθεί μια ελληνικής σχεδίασης κορβέτα (της ALS και άλλων συνεργατών), με εγχώρια κατασκευή (είχε γίνει επαφή με τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά), με πολύ σύγχρονα ηλεκτρονικά και όπλα. Αν την αγόραζε το ΠΝ που χαίρει σεβασμού διεθνώς, τότε το πλοίο θα είχε και πολύ καλές διεθνείς εμπορικές προοπτικές. Έτσι η Lockheed Martin εκτιμούσε πως θα είχε στη γκάμα της και ένα “μικρό” πλοίο, για να προωθεί τα συστήματά της (COMBATSS-21, ΕxLS, κ.ο.κ.), προφανώς μαζί με άλλες λύσεις, όπως το ελικόπτερο MH-60R.
H παρουσίαση της πρότασης στο ΠΝ έγινε κάπου τέλος Μαϊου/αρχές Ιουνίου του 2022. Όμως σε συνάντηση που έγινε περίπου ένα μήνα μετά, στο Μέγαρο Μαξίμου για ενημέρωση του πρωθυπουργού, παρουσιάστηκαν ως προτιμητέα σχέδια για κορβέτες η γαλλική Gowind HN και η ιταλική FCx-30HN. Αντίθετα η βρετανική AH140HN είχε αρνητική εισήγηση λόγω… μεγέθους, ενώ η ισραηλινή Sa’ar 6 και η γερμανική ΜΕΚΟ Α100 επίσης βρέθηκαν εκτός, για διάφορους λόγους. Όσο για το σχέδιο της ALS (στους 2.500 τόνους εκτόπισμα με δυνατότητα να φτάσει τους 3.000) δεν παρουσιάστηκε καν, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας! Δηλαδή, το ΠΝ δεν ανέφερε το ελληνικής σχεδίασης και προτεινόμενης εγχώριας κατασκευής πλοίο.
Κάπου εδώ θα πρέπει να πούμε πως σύμφωνα με πληροφορίες μας, το Πολεμικό Ναυτικό θεώρησε το συγκεκριμένο σκάφος ως “υψηλού ρίσκου εξέλιξης”, παρότι οι αρχικές σχεδιάσεις της ALS είχαν γίνει με τη συνεργασία του, ενώ μεσολάβησε και τεχνική βοήθεια της LM. Μάλιστα ο αμερικανικός όμιλος είχε προτείνει η τελική σχεδίαση (τα κατασκευαστικά σχέδια δηλαδή) να χρηματοδοτηθούν μέσα από το πρόγραμμα FMS που θα γίνονταν η αναβάθμιση των ΜΕΚΟ200ΗΝ. Έτσι, στην όλη πρόταση θα υπήρχε και εμπλοκή του Αμερικανικού Ναυτικού, με ότι σημαίνει αυτό για τη σχεδίαση (θα διασφαλιζόταν ακόμη περισσότερο ο συστηματικός έλεγχος της και η αποδοτικότητα της).
Πλέον όλα αυτά είναι ιστορία, το πρόγραμμα των κορβετών έχει επικεντρωθεί σε δύο ανταγωνιστικές προτάσεις, την Ιταλική και τη Γαλλική, ενώ για την αναβάθμιση των ΜΕΚΟ γίνεται η συζήτηση με την γερμανική πλευρά. Οπότε η πιθανότητα να βλέπαμε μια αρχική επιλογή, έστω μια επέκταση της μελέτης, γιατί όχι και μια ανάθεση για κατασκευή ενός αρχικού σκάφους, ως επένδυση στην ελληνική ναυπηγική βιομηχανία δεν υπάρχει πλέον. Θα ήταν το πλοίο αυτό “ιδανικό”; Θα ήταν μια “τίμια λύση”; Θα ήταν ένας πειραματισμός που θα αφήνε πολύτιμα συμπεράσματα και τεχνογνωσία; Θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια οικογένεια “εθνικών πλοίων” όπως πολλές φορές το έχουμε συζητήσει; Δεν θα το μάθουμε ποτέ.
