FDI HN και Gowind/FCx-30: Αλλαγή δόγματος για το ΠΝ με “μεσαίας” ταχύτητας πλοία;

Η ταχύτητα ενός πολεμικού πλοίου ήταν ανέκαθεν μια κρίσιμη παράμετρος στο θέμα της επιβιωσιμότητάς του. Έτσι, σε παλαιότερους χρόνους, μπορεί τα θωρηκτά να είχαν τεράστια και καταστροφικά πυροβόλα, αλλά τα καταδρομικά και τα αντιτορπιλικά ήταν γρήγορα και πολύ δύσκολα μπορούσε να τα πετύχει ο αντίπαλος. Ενώ η εμφάνιση του αεροπλάνου ανάγκασε τα πλοία να γίνουν ακόμη πιο γρήγορα και ευέλικτα. Οι ελιγμοί ήταν το βασικό μέτρο αεράμυνας, καθώς τα αντιαεροπορικά πυροβόλα δύσκολα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν επιθέσεις… κορεσμού.

Η εμφάνιση όμως των πρώτων αντιπλοϊκών πυραύλων έφερε σε δύσκολη θέση ακόμη και τα πιο γρήγορα πλοία, αλλά τα ναυτικά παγκοσμίως δεν σταμάτησαν να κατασκευάζουν υψηλής ταχύτητας σκάφη. Με την ανάγκη να εστιάζει πλέον περισσότερο στον κίνδυνο των τορπιλών, όπου η ανάπτυξη ταχύτητας και η δυνατότητα εκτέλεσης βίαιων ελιγμών αποτελεί ακόμη και σήμερα μέθοδο αντιμετώπισης τους.

Το δόγμα αυτό υιοθετήθηκε από πολλά δυτικά πολεμικά ναυτικά, μεταξύ αυτών το αμερικανικό αλλά και βρετανικό. Όσο για το δικό μας Πολεμικό Ναυτικό εκπαιδεύει τα στελέχη του πάντα σε ΗΠΑ και Βρετανία, συνεπώς υιοθετεί τις επιχειρησιακές λύσεις που εφαρμόζουν εκεί. Έτσι, επέλεξε να αγοράσει τις φρεγάτες ΜΕΚΟ200ΗΝ με 2 αεριοστροβίλους LM2500 για απόθεμα ισχύος, τη στιγμή που η Αυστραλία για τις δικές της MEKO200 ANZAC τοποθέτησε ένα. Οπότε οι δικές μας ΜΕΚΟ είναι οι ταχύτερες του τύπου διεθνώς, φθάνοντας έως και τους 33 κόμβους.

Μάλιστα τα στελέχη του ΠΝ κάνουν πολύ συχνά και ασκήσεις αποφυγής τορπίλης. Μπορεί μια τορπίλη να έχει πολύ υψηλή ταχύτητα, αλλά αυτή δεν μπορεί να διατηρηθεί μόνιμα. Έτσι, μια φρεγάτα κινούμενη με 30+ κόμβους, και με απότομους ελιγμούς, έχει πιθανότητες να αποφύγει εισερχόμενη τορπίλη. Αν αυτή “κάνει τον κύκλο” και επανέλθει, η φρεγάτα θα συνεχίσει την αποφυγή μέχρι την εξάντληση των αποθεμάτων ενέργειας της τορπίλης.

Βέβαια η τακτική αυτή είναι δόκιμη απέναντι σε τορπίλες προηγούμενης γενιάς. Οι νέες αναπτύσσουν πολύ υψηλές ταχύτητες, άνω των 40 κόμβων ή ακόμη και των 50, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολη η αποφυγή τους. Έτσι αναπτύχθηκαν αντίμετρα, με ικανότερα τα ενεργά, όπου άλλες μικρότερες τορπίλες σπεύδουν να καταστρέψουν την εισερχόμενη!

Η διεθνής προσαρμογή σε “ταχύτητες”

Το Αμερικανικό και το Βρετανικό Ναυτικό, πάντως συνέχιζαν να κατασκευάζουν πλοία που μπορούσαν να ξεπεράσουν τους 30 κόμβους. Τα αντιτορπιλικά Arleigh Burke και οι βρετανικές φρεγάτα Type 23, ο κορμός δηλαδή των δυο Ναυτικών ήταν πλοία μεγάλων ταχυτήτων. Βέβαια, οι Αμερικανοί έβαλαν σε υπηρεσία τέλη του ’70 και τα σκάφη κλάσης O.H.Perry, με χαμηλότερες επιδόσεις, κάτι που έγινε για περιορισμό του κόστους χρήσης. Στην φιλοσοφία όμως υψηλών ταχυτήτων επανήλθαν με την κλάση LCS των άνω των 40 κόμβων (και στους δύο υποτύπους της), αλλά εδώ με κάπως διαφορετικό σκεπτικό: Την αντιμετώπιση ταχέως κινούμενων εχθρικών στολίσκων, π.χ. από Ιράν και Βόρεια Κορέα, τη γρήγορη παρέμβαση σε αρχιπελαγικά περιβάλλοντα αλλά και την αντιμετώπιση τορπιλικών επιθέσεων σε παράκτιο χώρο.

Σε αντίθεση με το Αμερικανικό και το Βρετανικό Ναυτικό, το Γαλλικό επέλεξε την επένδυση σε πλοία με χαμηλότερη ταχύτητα, πριν όμως αναπτυχθούν εξελιγμένα αντίμετρα τορπιλών. Έτσι είδαμε τις φρεγάτες La Fayette αλλά και τις FREMM με ταχύτητες σε 25-27 το πολύ κόμβους. Το γαλλικό σκεπτικό εδώ ήταν πως τα πλοία τους δεν θα επιχειρούσαν σε περιοχές με υψηλό κίνδυνο από εχθρικά υποβρύχια.

Πλέον όμως, όλες οι σύγχρονες κλάσεις πλοίων, όπως για παράδειγμα η αμερικανική FFG-62 Constellation, η γαλλική FDI, η βρετανική Type 26, δείχνουν να εγκαταλείπουν το δόγμα των υψηλών ταχυτήτων, αν και κάποια πλοία, όπως τα ιταλικά ΡΡΑ παραμένουν γρήγορα. Ο λόγος είναι πως η ηλεκτρική πρόωση (FREMM, FFG-62, Type 26) ή η ανάγκη οικονομίας σε μεγάλες περιπολίες (FDI) υποχρεώνουν σε χαμηλότερους ρυθμούς πλεύσης.

Η αλλαγή δόγματος στην Ελλάδα

Το θέμα είναι πως το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό με τις FDI HN πήγε σε πλοία μέγιστης ταχύτητας 27 κόμβων, ενώ το ισχύον δόγμα παραμένει για πλοία μεγάλων ταχυτήτων!  Βέβαια η FDI HN έχει εξελιγμένο σύστημα αντιμέτρων για τορπίλες, το CANTO της Naval Group, άρα το θέμα της προστασίας από τερματικές επιθέσεις υποβρυχίων, έχει βρει επίλυση. Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για τις υποψήφιες κορβέτες Gowind HN & FCx-30HN. Πάντως η Gowind HN θα φτάνει δύσκολα τους 25 κόμβους, αλλά και η FCx-30 προφανώς θα “ζοριστεί” προς τους 27-28 που υπόσχεται, καθώς οι Ιταλοί έχουν προσθέσει και το “ηλεκτρικό” κομμάτι. Ούτως ή άλλως, οι Gowind της Αιγύπτου θεωρείται πως χρειάζονται μεγαλύτερη προωστική ισχύ. Αυτό είναι κάτι που οι Αιγύπτιοι έχουν μεταφέρει στους επιτελείς του ΠΝ, κι έτσι ζητήθηκε από εμάς ενίσχυση των σχετικών δυνατοτήτων στις προτεινόμενες Gowind HN.

Πολλοί θα σπεύσουν να τονίσουν πως από τη στιγμή που οι Αμερικανοί, ή οι Βρετανοί, ή ακόμη και οι Γάλλοι (πρώτοι διδάξαντες) έχουν πολεμικά πλοία επιπέδου φρεγάτας με ταχύτητες “γύρω” στους 25 με 27 κόμβους, “καλά έκανε το ΠΝ” και επέλεξε, ή θα επιλέξει, τέτοια πλοία.

Ο τρόπος όμως με τον οποίο θα πολεμήσει το ΠΝ είναι διαφορετικός σε σχέση με αυτόν που θα κληθούν να κάνουν τα ναυτικά με αεροπλανοφόρα και με γενικότερη ποικιλία μέσων. Δεν είναι λίγες οι φορές, που οι φρεγάτες ή/και κορβέτες μας, θα πρέπει να πολεμήσουν σε μικρές ομάδες, ή να αμυνθούν μόνες. Και δεν πρέπει να σκεπτόμαστε μόνο τις θερμές πολεμικές συγκρούσεις, αλλά και τις “ψυχρές” που απαιτούν υψηλές ταχύτητες και ελιγμούς για “περιορισμό” του αντιπάλου, για άμεση αντίδραση σε προσπάθεια εισόδου σε εθνικά ύδατα, ή ακόμη και για γρήγορη απεμπλοκή και μετακίνηση σε άλλη θέση εποπτείας, γιατί όχι και για “επακουμβήσεις” αν χρειαστεί.

Πολεμικό Ναυτικό: “Ηλεκτρικές” οι κορβέτες FCx-30, ολοκληρωμένες οι Gowind, τι γίνεται με τις ΜΕΚΟ

Επίσης το Πολεμικό μας Ναυτικό δεν θα κάνει μόνο ναυμαχίες, αλλά θα αναγκαστεί να συνοδεύσει και πλοία της ακτοπλοϊας προς τα νησιά, με ενισχύσεις. Μπορεί τα αρματαγωγά να έχουν χαμηλή ταχύτητα, τα πλοία της ακτοπλοϊας όμως είναι γρήγορα, ενώ έχουν εμφανιστεί και ταχύπλοα. Έτσι πολλές αποστολές θα γίνουν με τα επιβατικά, κι όχι με τα αρματαγωγά που σαν αποστολή θα έχουν τη δημιουργία προγεφυρωμάτων. Μπορούν λοιπόν πολεμικά με 25 ή και 27 κόμβους να συνοδεύσουν νηοπομπές, όπου εξ ορισμού θα πρέπει να έχουν ακόμη μεγαλύτερη ταχύτητα από τα σκάφη που προστατεύουν, για να ελέγχουν τον περίγυρο τους;

Ακόμη και αν τα πλοία της ακτοπλοϊας “ρίξουν” την ταχύτητά τους, πάλι αν η φρεγάτα πρέπει να γυρίσει προς τον “άνεμο” για να απονηώσει ελικόπτερο ASW, τότε η νηοπομπή είτε θα θα απομακρυνθεί, είτε και αυτή θα κόψει κι άλλο. Ενώ βέβαια είναι λάθος το σενάριο που θέλει τις FDI HN να “απλώνονται” στο Αιγαίο για να καλύψουν αντιαεροπορικά μεγάλες περιοχές, καθώς αυτό θα τις απομονώσει ακόμη περισσότερο και θα τις καταστήσει “στατικές”.

Με λίγα λόγια, η απόκτηση των FDI HN και των Gowind HN/FCx-30 θα πρέπει να συνοδευτεί από μια εκ βάθρων αλλαγή των τακτικών μάχης του ΠΝ. Είναι κάτι που το ΠΝ δεν μπορεί να αποφύγει και πρέπει να μελετηθεί για όλο το φάσμα των πιθανών αποστολών και σε όλη την έκταση δράσης του Στόλου μας. Ώστε να βρεθεί μια νέα φιλοσοφία -σίγουρα και με διακλαδική αντίληψη- δράσης.