Οι τελευταίες δυο δεκαετίες, θα λέγαμε πως ήταν ιδιαίτερα “δύσκολες” για το Πολεμικό μας Ναυτικό. Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου έφερε μια ανανέωση, αλλά αυτή δυστυχώς δεν λειτούργησε υπέρ του Στόλου. Έτσι, ενώ το 1991 το ΠΝ απέκτησε 4 αντιτορπιλικά κλάσης C.F.Adams και 3 φρεγάτες Knox, αντικαθιστώντας τα FRAM I/II, εντούτοις δεν έκανε ποτέ το άλμα προς τα μπρος που έπρεπε να κάνει.
Οι ολλανδικές φρεγάτες τύπου S που παραλήφθησαν και έγιναν ο κορμός του Στόλου μαζί με τις ΜΕΚΟ και επέτρεψαν την… ανανέωση, οπότε το ΠΝ μπόρεσε να αποσύρει τα C.F.Adams και Knox. Όμως το ΠΝ έχασε την δυνατότητα αεράμυνας περιοχής που είχε με τα C.F.Adams, ενώ δεν παρέλαβε ποτέ τα 4 αντιτορπιλικά κλάσης Kidd που είχαν εμφανιστεί ως ευκαιρία. Την ίδια στιγμή, απέρριψε πολλές φορές το ενδεχόμενο παραλαβής φρεγατών κλάσης O.H.Perry.
Την ίδια στιγμή, το ΠΝ έχασε άλλες ευκαιρίες όπως οι πρώτες φρεγάτες κλάσης Μ, κλάσης L ή και ακόμη τις πρώτες Type 23, και τα πλοία αυτά κατέληξαν έναντι ευτελούς τιμήματος στη… Χιλή. Και στα τέλη της δεκαετίας του ’10 το ΠΝ αγνόησε νέες ευκαιρίες για μεταχειρισμένα, καθώς “γλυκοκοιτούσε” τις FREMM, τις οποίες δεν απέκτησε ποτέ, καθώς μετά ήρθαν τα Μνημόνια…
Η κατάσταση αυτή συνεχίστηκε το 2020, ακόμη και μετά την επιτυχή έξοδο του Ελληνικού Στόλου στην Ανατολική Μεσόγειο. Τότε, από τη διάταξη των δυνάμεών μας το 2020, έλειπαν αναμφίβολα οι δυο φρεγάτες κλάσης Adelaide, με πυραύλους SM-2, που πάλι είχαν καταλήξει στη Χιλή. Το 2021 το ΠΝ επέλεξε να δαπανήσει τα 3/5 του διαθέσιμου προϋπολογισμού που είχε στη διάθεσή του για τον εκσυγχρονισμού του Στόλου, για την αγορά 3 μόλις φρεγατών κλάσης FDI HN, ενώ έκανε ότι μπορούσε για να μην προχωρήσει ο εκσυγχρονισμός των ΜΕΚΟ200ΗΝ, ή για εξεύρεση μεταχειρισμένων πλοίων.
Έτσι, ενόψει των επόμενων χρόνων και της ανάγκης για καθορισμό ΑΟΖ, φαίνεται πως το ΠΝ επέλεξε την αγορά 3 υπερσύγχρονων μεν φρεγατών, έναντι συνολικής ανάγκης 12 φρεγατών και 6 κορβετών. Την ίδια στιγμή, η ηγεσία του ΥΠΕΘΑ, πιεζόμενη προφανώς από τα δημοσιονομικά, αποφάσισε πως δεν θα καλύψει τη διαφορά των εξτρά 300 εκ. ευρώ για 3 κορβέτες (ο προϋπολογισμός τους είχε φτάσει τα 2,1 δις από 1,8), ενώ αυτή τη στιγμή, 9 φρεγάτες κλάσης S χρήζουν άμεσης αντικατάστασης (10 αν συνυπολογίσουμε και την “Μπουμπουλίνα” αποσύρθηκε άδοξα, κι ενώ το πλοίο ήταν το νεότερο της κλάσης).
Το ΠΝ λοιπόν βρίσκεται ακόμη δηλαδή, σε Συμπληγάδες. Από τη μια οι ανάγκες για την παρουσία του στην Ανατολική Μεσόγειο και Κύπρο, κι από την άλλη τα χρήματα που δεν υπάρχουν. Καθώς οι θιασώτες της ιδέας του Μικρού ΠΝ δεν υπηρετούν πλέον σε καίριες θέσεις, ή έχουν αποστρατευτεί, αναζητήθηκε μια ρεαλιστική επίλυση. Και λέμε “ρεαλιστική”, γιατί πολύ εύκολα θα μπορούσε ο εκάστοτε ΑΓΕΝ να βγει και να πει “θέλουμε άλλα 10 δις, δώστε τα να φτιάξουμε νέο ΠΝ, αν όχι, δεν έχουμε Ναυτικό“. Ρεαλισμός όμως είναι να βρεις λύση με ότι πραγματικά έχεις, όχι με ότι θα ήθελες να έχεις.
Αυτή τη στιγμή, το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Σταθερότητας δεσμεύει τη χώρα μας μέχρι το 2029. Από εκεί και πέρα, δεν υπάρχουν δεσμεύσεις, αλλά προφανώς δεν μπορούμε να πάμε σε φαραωνικές αγορές όπλων και συστημάτων. Το δε ΠΝ γνωρίζει καλύτερα από όλους πως όποια χρήματα εξασφαλίσει επιπλέον μέχρι και το 2029, θα δαπανηθούν στη βελτίωση και υποστήριξη των 3 φρεγατών κλάσης Κίμων, αλλά και τον εκσυγχρονισμό των υποβρυχίων 214ΗΝ και των ΤΠΚ κλάσης Ρουσσέν.
Από τη στιγμή που οι 3 κορβέτες έχουν κόστος 2,1 δις ευρώ, (με μόλις 16 πυραύλους μέσου βεληνεκούς και 8 αντιπλοϊκούς), το ΠΝ έχει αρχίσει να βλέπει πολύ θετικά τις φρεγάτες κλάσης FFG-62 Constellation. Από πλευράς του, και έχοντας γίνει πολλές και απόρρητες συζητήσεις με το Αμερικανικό Ναυτικό, έχουν πειστεί ότι μια FFG-62 έχει κόστος χωρίς όπλα κάτω των 900 εκατ. δολαρίων. Μαζί με όπλα, δυο πλοία της κλάσης δεν θα ξεπεράσουν τα 2,1 δις ευρώ ή 2,3 δις δολάρια, ενώ 2 Constellation είναι πολύ ισχυρότερες και ικανότερες από τις 3 κορβέτες (Gowind ή FCx-30) ή αντίστοιχες FDI.
Βέβαια, είναι σαφές πως μετά τον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ200ΗΝ, θα μείνουν πολύ λιγότερα από 2,1 δις ευρώ. Άρα, η ένταξη του ΠΝ στο πρόγραμμα FFG-62 δεν μπορεί να γίνει άμεσα, εκτός κι αν παραγγελθεί ένα μόνο πλοίο. Αλλά αυτή τη στιγμή, ο σχεδιασμός είναι τελείως διαφορετικός, και δείχνει το πόσο OutOfTheBox σκέφτηκε το ΠΝ. Έτσι, θεωρώντας πως η τιμή των FFG-62 θα πέφτει συνεχώς, θα μπει στο πρόγραμμα σταδιακά με δυνητική ανάγκη ως 9 πλοίων. Γιατί όμως 9;
Διότι, το ΠΝ χρειάζεται 12 φρεγάτες σε βάθος 20ετίας. Αυτή τη στιγμή, οι μόνες “σίγουρες” είναι οι 3 FDI HN Κίμων, με τις ΜΕΚΟ200ΗΝ να ελπίζουμε να ακολουθήσουν. Ακόμη όμως κι αν εκσυγχρονιστούν οι ΜΕΚΟ200ΗΝ, πάλι σε 20 χρόνια θα πρέπει να αντικατασταθούν. Ακόμη το ΠΝ γνωρίζει πως θα μπορεί να αγοράζει πλοία σε μικρές ποσότητες, με τις τιμές “χοντρικής” του Αμερικανικού Ναυτικού. Έτσι, αν παραγγείλει την πρώτη Constellation, το πλοίο θα είναι στην Ελλάδα το 2030-2031. Αλλά δεν είναι αυτό τόσο πρόβλημα, όσο λύση! Ας δούμε το γιατί…
- Το πλοίο μπορεί να κατασκευαστεί στην Ελλάδα, μάλλον στην Ελευσίνα. Πρόσφατα η ΟΝΕΧ υπέγραψε σχετικό έγγραφο, ενώ η Ελευσίνα αυτή τη στιγμή γνωρίζει νέες στιγμές δραστηριότητας και αναμένεται σύντομα να επανέλθει σε κανονική λειτουργία.
- Με παραλαβή του πρώτου πλοίου μετά το 2030, σημαίνει πως το πλοίο θα εγγραφεί λογιστικά στο χρέος μετά την παραλαβή (σύμφωνα με τα Λογιστικά Πρότυπα της ΕΕ). Άρα, δίνει περιθώρια στο υπουργείο Οικονομικών.
- Τα πλοία θα έχουν υψηλή ελληνική προστιθέμενη αξία. Για παράδειγμα, οι FFG-62 με κατασκευή όλων των πλοίων στην Ελλάδα, θα έχουν περισσότερη του 50%.
- Καθώς η Ελλάδα θα μπορεί αναλάβει τη ναυπήγηση πλοίων και για ξένους πελάτες, τα οφέλη για την Ελληνική Οικονομία θα είναι μεγαλύτερα από την επένδυση του ΠΝ. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η χώρα μας με τέτοια επιλογή θα γίνει το σημείο επισκευής/συντήρησης των πλοίων αυτών στην ευρύτερη περιοχή, και για το US Navy, αλλά και για άλλους πελάτες.
Καθώς πολλοί έχουν διαβάσει ή ακούσει για την πιθανή παραλαβή των Πλοίων Παράκτιας Μάχης LCS Freedom από το ΠΝ, θα πρέπει να διευκρινίσουμε ένα πολύ σημαντικό θέμα. Τα LCS το ΠΝ ουδέποτε τα είδε σαν φρεγάτες, αλλά αντίθετα, σαν μια λύση ανάγκης, για περισσότερες πλώρες, ικανές να “σταθούν” σε έναν σύγχρονο πόλεμο. Έτσι, τα LCS Freedom θα έρθουν πιθανά στην Ελλάδα σαν μια Ενδιάμεση Λύση, που θα επιτρέψει στο ΠΝ να αποσύρει κάποιες από τις S.
Όπως έχει ξεκαθαριστεί επίσημα από τον πρώην ΑΓΕΝ σε συνάντηση με τους αμυντικούς συντάκτες, τα όποια LCS έρθουν, θα έχουν λυμένο το πρόβλημα του κιβωτίου (επισκευασμένο ή αλλαγμένο), ενώ θα έχουν και αρκετές ενισχύσεις σε συστήματα και όπλα. Θεωρείται δεδομένο πως αργά ή γρήγορα, τα LCS σε ελληνική υπηρεσία θα αποκτήσουν αντιπλοϊκούς πυραύλους, μια προηγμένη σουίτα ηλεκτρονικού πολέμου με κορυφαίο ECM (R-ECM, C-ECM, C-UAV), αλλά και κάποιο συρόμενο σόναρ. Αντίθετα, δεν προβλέπεται περαιτέρω επένδυση, για τοποθέτηση ίσως κάποιου εκτοξευτή Mk41 ή eXLS, για τον εξής λόγο:
Οι LCS, μετά την παραλαβή των πρώτων Constellation, θα αποκτήσουν το ρόλο που θα είχαν σε ένα μελλοντικό ΠΝ οι κορβέτες. Δεν αποκλείεται δε, οι LCS αν αποκτηθούν σε ικανό αριθμό (για παράδειγμα 6 ή περισσότερες, πράγμα βέβαια δύσκολο ως αδύνατο), να αρχίσουν να εκτελούν τις αποστολές που εκτελούν οι ΤΠΚ σήμερα ελλείψει κάποιας κορβέτας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η Γερμανία αντικατέστησε τις ΤΠΚ τύπου S-148 με τις κορβέτες κλάσης Κ-130, καθώς σε ένα σύγχρονο πόλεμο υψηλής έντασης, οι ΤΠΚ δεν έχουν και πολλές δυνατότητες επιβίωσης.
Έτσι, σε βάθος χρόνου, το ΠΝ θα αποτελείται από 3 φρεγάτες κλάσης Κίμων, αριθμό από FFG-62 Constellation, 4 εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ200ΗΝ και 4 ή περισσότερες LCS Freedom οι οποίες θα έχουν λάβει κάποιας αναβάθμιση. Το συνολικό αυτό σχέδιο του ΠΝ είναι ίσως το πρώτο εδώ και χρόνια που φέρνει ένα υπερδεκαετές όραμα, που συνδυάζει ουσιαστικά τα πάντα, και ισχύ πυρός, και δημοσιονομική ευκολία, και απόκτηση αριθμού πλοίων, και εγχώρια βιομηχανία. Με λίγα λόγια, αν γίνει, αν πετύχει, τότε θα αποκτήσουμε το ισχυρότερο στόλο στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας.
