Διαθεσιμότητες μέσων & F-35 φρενάρουν τις κορβέτες, LCS πάλι στο προσκήνιο εξ ανάγκης

Του Βασίλη Νέδου, από την “Καθημερινή”

Την περασμένη Τετάρτη, μόλις έσβησαν τα φώτα της επίσημης τελετής καθέλκυσης της φρεγάτας «Κίμων» που οι Γάλλοι κατασκευάζουν στο ναυπηγείο του Λοριάν για λογαριασμό του Πολεμικού Ναυτικού (Π.Ν.), ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Δένδιας και οι λοιποί αξιωματούχοι που τον συνόδευαν στη Βρετάνη ξεκίνησαν το ταξίδι της επιστροφής έχοντας κατά νου τη δύσκολη δουλειά που τους περιμένει στην Αθήνα.

Τα προηγούμενα χρόνια οι καλύτερες επιδόσεις της οικονομίας, σε συνδυασμό με την ανάγκη να καλυφθεί χαμένο έδαφος σχεδόν 15 ετών στα εξοπλιστικά, έφεραν ορισμένες πολύ σημαντικές επενδύσεις, με πλέον εμβληματικές τη συμφωνία για αγορά τριών φρεγατών FDI (όπως ο «Κίμων»), την προμήθεια συνολικά 24 Rafale (έχουν παραδοθεί ήδη σε χρόνο-ρεκόρ τα 18) και την επιτάχυνση των διαδικασιών αναβάθμισης 84 F-16 σε διαμόρφωση Viper. Η λίστα των εξοπλιστικών είναι μεγάλη (αξίας άνω των 14 δισ. ευρώ) και ήδη έχει επιτευχθεί μια αρκετά σημαντική ενίσχυση για την Πολεμική Αεροπορία (Π.Α.).

 Ωστόσο, οι φυσικές καταστροφές των τελευταίων μηνών αλλά και η αποδεδειγμένη αδυναμία της Ελλάδας να προβάλει ισχύ προς τα έξω μέσα από ανθρωπιστικές ή άλλες αποστολές (Ουκρανία, Λιβύη κ.ά.) έχουν οδηγήσει την κυβέρνηση στην απόφαση να επενδύσει σε μέσα τα οποία δεν αποτελούν απλώς τη ραχοκοκαλιά των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και αναπόσπαστο μέρος του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, ο οποίος –όπως φάνηκε τους προηγούμενους μήνες– δεν είναι ικανός να λειτουργήσει αποτελεσματικά δίχως στρατιωτική συνδρομή.

Σε ένα περιβάλλον όπως αυτό στο οποίο κινείται η Ελλάδα, η δυνατότητα παροχής έργου μεταφοράς, υποστήριξης και έρευνας-διάσωσης από τις Ενοπλες Δυνάμεις πρέπει να μπορεί να γίνεται εκ παραλλήλου σε τρία διαφορετικά επίπεδα: ανάγκες προστασίας των κυριαρχικών δικαιωμάτων, πολιτική προστασία και προβολή ισχύος στο εξωτερικό. Τα τρία διαφορετικά «καπέλα» που καλούνται να αλλάζουν ανάλογα με την περίσταση οι Ενοπλες Δυνάμεις οδηγούν εκ των πραγμάτων σε εντατικοποίηση και πολλές φορές υπέρβαση των ωρών που με βάση τις οδηγίες του κατασκευαστή μπορεί να επιχειρεί κάθε σύστημα.

Αποτέλεσμα αυτής της εντατικοποίησης χρήσης των μέσων των Ενόπλων Δυνάμεων είναι ότι πλέον η καταπόνηση έχει συμπεριλάβει σε μεγάλο βαθμό και συστήματα που δεν ήταν γνωστά για τη χαμηλή διαθεσιμότητά τους (όπως για παράδειγμα τα μεταφορικά αεροσκάφη C-130).

Ηδη στο γραφείο του κ. Δένδια υπάρχει ένας τεράστιος φάκελος με τις δυνατότητες που υπάρχουν για τη συντήρηση των C-130, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων δεν μπορεί να επιχειρήσει. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα της διαθεσιμότητας των C-130 είναι συνδεδεμένο με το τραγικό δυστύχημα της Λιβύης. Η ελληνική αποστολή στη Βεγγάζη περίμενε στην Ελλάδα μέχρις ότου προσγειωθεί το C-130 που είχε μεταφέρει τις προηγούμενες ημέρες στελέχη της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου (ΔΕΠ) στην Ολλανδία για νατοϊκή άσκηση. Το ίδιο C-130 μετέφερε την ελληνική αποστολή στη Βεγγάζη. Οπως η «Κ» έχει επανειλημμένως αναδείξει, η επαναφορά σε κατάσταση πτήσης των περίπου 12 πλήρως λειτουργικών C-130 δεν περνάει μόνο μέσα από έτοιμες λύσεις, όπως η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που δίνει το ΝΑΤΟ μέσω του Γραφείου Υποστήριξης και Προμηθειών (NATO Support & Procurement Agency) ή η αγορά νέων C-130 από τις ΗΠΑ, αλλά από την εξεύρεση λύσης για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του καθ’ ύλην αρμοδίου για τη συντήρηση, της πολύπαθης ΕΑΒ.

«Σπαρτιάτες» και ελικόπτερα

Δυστυχώς, χαμηλές διαθεσιμότητες χαρακτηρίζουν και το έργο των πιο καινούργιων μεταφορικών αεροσκαφών της Π.Α., των (ιταλικής κατασκευής) συνολικά οκτώ C-27 J Spartan. Τα C-27 είχαν αποδειχθεί χρήσιμα τα προηγούμενα χρόνια ως εναλλακτικές λύσεις για τα C-130, ωστόσο και τα συγκεκριμένα αεροσκάφη πετούν στα όρια των δυνατοτήτων τους. Αν και η Π.Α. αποτελεί έναν από τους πρώτους χρήστες των C-27, σε άσκηση που πραγματοποιήθηκε στη Ρουμανία με αντικείμενο σενάρια στα οποία εμπλέκονται ακριβώς αυτά τα αεροσκάφη, η Ελλάδα απείχε.

Άσκηση Spartan με C-27: Η Ελλάδα… ηχηρά απούσα

Την «τριπλέτα» των αεροπορικών μεταφορών κλείνουν τα «Σινούκ» της Αεροπορίας Στρατού, τα οποία χρησιμοποιούνται για ευρύ φάσμα έργου και κάθε καλοκαίρι είναι πια ανάμεσα σε αυτά που υλοποιούν και αποστολές πυρόσβεσης. Και τα «Σινούκ», παρά τον επαγγελματισμό των στελεχών της Αεροπορίας Στρατού και το γεγονός ότι ο τεράστιος παγκόσμιος στόλος τους εξασφαλίζει ευκολότερα την πρόσβαση σε ανταλλακτικά, αυτό το καλοκαίρι άγγιξαν το όριο των –αποδεδειγμένα– τεράστιων δυνατοτήτων τους.

Η έρευνα και διάσωση που αναλαμβάνουν τα ελικόπτερα των Ενόπλων Δυνάμεων είναι, βέβαια, σημαντική για ανάγκες που πιθανόν προκύψουν (κακοκαιρία, εντοπισμός χαμένων προσώπων κ.ά.), ωστόσο πρωταρχικός σκοπός τους είναι να μπορούν να κάνουν επιχειρήσεις SAR (Search and Rescue) στο Αιγαίο Πέλαγος. Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία διεκδικεί τη δικαιοδοσία SAR για το μισό Αιγαίο (έως τον 25 μεσημβρινό) και πολλές φορές ελληνικά και τουρκικά ιπτάμενα μέσα έχουν σπεύσει να επιληφθούν περιστατικών στο Ανατολικό Αιγαίο.

Πέρα από τα επιβαρυμένα Super Puma (τα οποία βρίσκονται στα όρια του επιχειρησιακού κύκλου ζωής τους), συνεχίζεται το φιάσκο με τα καθηλωμένα NH-90. Πάντως, οι συζητήσεις για το ενδεχόμενο αντικατάστασής τους με καινούργια ελικόπτερα που θα μπορούν να υλοποιούν με αξιοπιστία τις αποστολές τους εξακολουθούν να υφίστανται.

Δεδομένου ότι η επίλυση αυτών των προβλημάτων θεωρείται από την κυβέρνηση κρίσιμης σημασίας για πάνω από έναν τομέα, στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας και το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους καλούνται να δώσουν απαντήσεις σε ένα γρίφο με κοινή συνισταμένη τον περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο.

Υπάρχουν δύο μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα για τα οποία πρέπει να ληφθούν αποφάσεις τα επόμενα χρόνια: Το ένα αφορά, βεβαίως, τα πέμπτης γενιάς μαχητικά F-35. Ως προς αυτό, δεδομένου ότι πέρα από το αμιγώς επιχειρησιακό σκέλος υπάρχει και η διπλωματική βαρύτητά του, η κυβέρνηση ευελπιστεί ότι όταν ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις και αποφασιστούν οι πρώτες πληρωμές, θα υπάρχει χώρος, δηλαδή όχι πριν από το 2025.

Νέο αεροπορικό ισοζύγιο στο Αιγαίο: Ελληνικά F-35A εναντίον τουρκικών Kaan

Το δεύτερο είναι το περίφημο πρόγραμμα των κορβετών του Π.Ν., για το οποίο έχει εκφραστεί γαλλικό και ιταλικό ενδιαφέρον. Σε αυτή τη φάση δεν υπάρχει κανένα δημοσιονομικό περιθώριο για τις κορβέτες. Γι’ αυτόν τον λόγο και το Π.Ν. αξιολογεί τη δυνατότητα που παρέχεται από τις ΗΠΑ για τέσσερα μεταχειρισμένα περιπολικά ανοικτής θαλάσσης LCS, τα οποία είχαν προσφερθεί (ως καινούργια) και στο παρελθόν, αλλά είχαν απορριφθεί. Ωστόσο, το χαμηλό κόστος της προσφοράς (500 εκατ. δολάρια για τέσσερα πλοία) υποχρεώνει το Π.Ν. να την εξετάσει, καθώς θα μπορούσε να παρέχει κάποιες λύσεις, δηλαδή περισσότερα πλοία σε ένα στόλο που γηράσκει ταχέως παρά τις τεχνολογικά άρτιες, αλλά –αριθμητικές– λίγες FDI.