Με αφορμή και εν αναμονή της Επιθεώρησης Στόλου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε λίγη ώρα σήμερα, κάνουμε ένα μικρό ταξίδι στον χρόνο παρουσιάζοντας ένα βίντεο από την αλήστου μνήμης δεκαετία του ’80 από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Χρήστο Σαρτσετάκη παρουσία και του τότε Πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου.
Εκείνη η Επιθεώρηση έλαβε χώρα επί της νεότευκτης τότε φρεγάτας Έλλη της ομώνυμης κλάσης για το ΠΝ (κλάση Standard / Kortanear) που για την περίσταση ενεργούσε ως η ναυαρχίδα του Στόλου.
Η σημερινή Επιθεώρηση Στόλου θα πραγματοποιηθεί εν πλω στον Σαρωνικό Κόλπο. Ευχαριστούμε τον φίλο της ΠΤΗΣΗΣ κ. Γ.Κ. για την επισήμανση του βίντεο!
To παρόν δημοσιεύθηκε πρώτη φορά στις 11 Ιούν 2018
Ένα πολύ ενδιαφέρον, μεγάλης ιστορικής αξίας στιγμιότυπο από μια περίοδο κατά την οποία ο Στόλος είχε μόλις ολοκληρώσει επιτυχώς την κινητοποίηση του 1987, σε μια μεγάλη στιγμή εθνικής ανάτασης, ενώ διατηρούσε κατά το ήμισυ τη φυσιογνωμία ενός ναυτικού του Β’ ΠΠ. Βεβαίως, τα νεότερα μέσα (8 υ/β, 2 φ/γ, 14 ΤΠΚ) είχαν αξιοποιηθεί πλήρως σε αυτή τη φάση, πράγμα που ενέπνεε αυτοπεποίθηση, ενώ και τα παλαιότερα ήταν μερικώς εκσυγχρονισμένα και οι ναυτικές αρετές ηγεσίας και πληρωμάτων τα διατηρούσαν αξιόμαχα. Ενδιαφέρουσα η ύπαρξη κατηγοριών πλοίων που έχουν στο μεταξύ εκλείψει από το ΠΝ, όπως το αποβατικό δεξαμενόπλοιο “Ναυκρατούσα”. Δυστυχώς, παρά την οπισθοχώρηση της ασθενέστερης Τουρκίας τότε και την προφανή νίκη σε επιχειρησιακό επίπεδο, η Ελλάδα υπέκυψε στην ατζέντα της Τουρκίας, παραιτούμενη ντε φάκτο από κάθε ερευνητική ή εξορυκτική δραστηριότητα εκτός της αιγιαλίτιδας ζώνης της, ακόμη και σε περιοχές των οποίων η υφαλοκρηπίδα – έστω με τον τουρκικό τρόπο μέτρησης (χωρίς επήρεια των κατοικημένων έστω νήσων, αλλά μόνον των ηπειρωτικών κορμών) – θα επιδικαζόταν αναμφίβολα στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, την περίοδο εκείνη αρχίζει η αποδυνάμωση των ΕΔ με την περικοπή της “Αγοράς του Αιώνα” και την ανεξέλεγκτη συσσώρευση δημοσίου χρέους, που κατέστησε για την επόμενη 20ετία 1990-2010 μοναδικό στόχο των ελληνικών κυβερνήσεων την αποτροπή της χρεωκοπίας. Την αναβολή της, για να ακριβολογούμε …
Ξεχνάτε και τη συμβολή της κυβέρνησης Καραμανλή στη χρεοκοπία της χώρας. Χώρια που η συσσώρευση δημοσίου χρέους είχε αρχίσει και πριν το ’81.
Πέραν πάσης αμφιβολίας η κυβέρνηση Καραμανλή (εννοείτε του νεοτέρου, φαντάζομαι) έχει βαρύτατες ευθύνες για το δημοσιονομικό εκτροχιασμό της χώρας, το έλλειμα του 15% της τελευταίας χρονιάς (φέρνει στο νου το ψυχοπαθολογικής υφής δικαστικό κυνήγι μαγισσών κατά του έντιμου Ανδρέα Γεωργίου) μιλά μόνο του. Αλλά έχει πειστικά καταδειχθεί από μελέτες της δημοσίας οικονομικής ότι, όταν το χρέος υπερβεί μια κρίσιμη μάζα (που τοποθετείται μεταξύ 80% και 90% του ΑΕΠ), το κόστος εξυπηρέτησής του είναι τέτοιο, που κατά κανόνα είναι αδύνατο να μη γίνει στάση πληρωμών ή οδυνηρή αναδιάρθρωση. Εξαιρέσεις όπως η Ιαπωνία (229% του ΑΕΠ, αλλά ελάχιστο κόστος εξυπηρέτησης λόγω δυναμικής της εθνικής οικονομίας και αξίας των περιουσιακών στοιχείων) επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Οι δύο πρώτες κυβερνήσεις (1981-89) Ανδρέα Παπανδρέου (η τρίτη, 1993-96, πολιτεύθηκε με σύνεση στα δημοσιονομικά) παρέλαβαν χρέος στο 26% του ΑΕΠ και το παρέδωσαν στο 89% του ΑΕΠ, οδηγώντας – υπό την επίνευση του μοιραίου Γεράσιμου Αρσένη, νεκροθάπτη της Ελλάδος υπό όλες τις ιδιότητες που κατά καιρούς περιβλήθηκε – τη χώρα ανεπιστρεπτί στις παρυφές της πτώχευσης. Σημειωτέον ότι το μέγεθος της εκτροπής έγινε μόνο εκ των υστέρων αντιληπτό σε πλήρη έκταση, καθώς δεν απεικονιζόταν στους δημοσίους λογαριασμούς το χρέος του Δημοσίου προς της Τράπεζα της Ελλάδος, πράγμα που διορθώθηκε το 1991 από τους Μητσοτάκη/Ξαφά (είναι το ίδιο πράγμα για το οποίο καταδιώκεται απηνώς σήμερα ο Γεωργίου, η αποκατάσταση της διαφάνειας και νομιμότητας των δημοσίων οικονομικών καταστάσεων).
Οι προηγούμενες τουναντίον κυβερνήσεις Κ. Καραμανλή και Γ. Ράλλη (1974-81) είχαν παραλάβει το χρέος στο 23% και το παρέδωσαν στο 26% του ΑΕΠ: Αυτό σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από τις συνέπειες δύο πετρελαϊκών κρίσεων και ραγδαίας ανόδου της τιμής των ορυκτών καυσίμων (των οποίων το δημόσιο είναι ο μεγαλύτερος πελάτης), την παροχή γενναίων μισθολογικών αυξήσεων στα εργατοϋπαλληλικά στρώματα που κατά την προηγουμένη περίοδο της δικτατορίας εστερούντο του δικαιώματος των διεκδικήσεων, τη δρομολόγηση σημαντικών δημοσίων έργων, την πληρωμή των (ατυχών) κρατικοποιήσεων μεγάλων επιχειρήσεων και προπάντων την αποπληρωμή των μεγαλύτερων από καταβολής Ελληνικού Κράτους αμυντικών προμηθειών, εκείνων των τελευταίων ημερών της Δικτατορίας (40 Μιράζ, 65 Κορσαίρ, 6 Ηρακλείς), όσο και εκείνων που ακολούθησαν (προσθετα 4 υ/β 209/1200 και ΤΠΚ, 2 φ/γ Κορτενάερ, 10 Σινούκ, 6 Ηρακλείς, 18 μαχητικά και 8 αναγνωριστικά Φάντομ, 106 Λέοπαρντ 1Α3 κλπ), όλα απολύτως αναγκαία στον απόηχο της εθνικής ταπείνωσης της Κύπρου. Πρόκειται για δημοσιονομικό άθλο παγκόσμιας εμβέλειας: Αντιμετώπιση πολύμορφης εθνικής κρίσεως εν μέσω δύο διεθνών πετρελαϊκών κρίσεων και διεθνούς ύφεσης που οδήγησε την ίδια τη Βρετανία στο κατώφλι του ΔΝΤ με μόνο 3% επαύξηση του χρέους.
Καταρχάς δεν ισχυρίζομαι ότι η κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου έκανε χρηστή δημοσιονομική διαχείριση. Αντιθέτως, την πρώτη τριετία του ΠΑΣΟΚ μαζί με την 5ετία Καραμανλή τις θεωρώ τις δύο χειρότερες κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης -μετά εννοείται από την τωρινή κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου.
Από κει και πέρα κάποιες διορθώσεις σ’ αυτά που λέτε: Το δημόσιο χρέος ήταν όντως χαμηλό ως προς το ΑΕΠ το 1981 -στο 32% και όχι στο 29 και μάλιστα αυτό το παραδέχτηκε και η ίδια η Νεά Δημοκρατία σε επίσημο ανακοινωθέν της το 2009. Στο ποίο ανακοινωθέν τόνιζε ότι παρέδωσε το χρέος στο 32,5% και το παρέλαβε το ΄89 στο 63,4%.
Το θέμα όμως είναι ότι η ΝΔ, παρέδωσε διψήφια ελλείμματα το 1981. Ψάξτε λίγο την περίφημη έκθεση Αβέρωφ καθώς και τα απομνημμονεύματα Ράλλη όπου το ομολογεί ο ίδιος. Από το 1978 κι έπειτα άρχισε η κατρακύλα.
Πάντως αν και κατακρίνω τη δημοσιονομική διαχείρηση της δεκαετίας του ’80, δεν μπορώ να συγκρίνω τη δεύτερη κυβέρνηση και ειδικά την περίοδο υπουργίας Σημίτη, με την προηγούμενη αλλά και τη μετέπειτα περίοδο Τσοβόλα. Επί Σημίτη το 85-86 έγινε ένα σοβαρό συμμάζεμα. Όπως έγινε και επί Μητσοτάκη τα πρώτα δύο χρόνια -όχι συνολικά. Γιατί τον τελευταίο χρόνο, το 1993, τα ελλείμματα επίσης εκτινάχθηκαν. Θυμίζω απλώς ότι επίσημα το έλλειμμα ήταν στο 13,8% αλλά το ΠΑΣΟΚ όταν ήρθε στην εξουσία αποκάλυψε κρυφά χρέη που το ανέβαζαν στο 21%.
Ευχαριστώ πολύ για τις παρατηρήσεις σας. Πράγματι υπάρχουν προσωπικότητες με διακριτή πορεία σε όλες τις περιόδους, και έχουν πληρώσει το τίμημα των επιλογών τους με εξοστρακισμό (ο Κ. Σημίτης δις, και το 1986 και το 1995, τη δεύτερη φορά λόγω παρεμβάσεων των συνδικαλιστών των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά στον Άκη και δι’ αυτού στον Ανδρέα … μια και τον αναφέραμε, θεωρώ ότι άλλη θα ήταν η μοίρα της Ελλάδος αν δεν είχε αποσυρθεί, αλλά μπήκε δυστυχώς στην αλαζονική οδό του Κ. Καραμανλή επειδή δεν καταδέχτηκε να ηττηθεί από τον ανηψιό, και παρέδωσε το δακτυλίδι στον Γ. Παπανδρέου …). Ξεχωρίζω Παπαληγούρα, Σημίτη, Μάνο, Παπαδόπουλο.
Το ζήτημα ποιο ήταν το ακριβές έλλειμα που παρέδωσε ο Α. Παπανδρέου στον Κ. Μητσοτάκη φωτίζει αρκετά το ακόλουθο άρθρο της Μ. Ξαφά στην Καθημερινή:
http://www.kathimerini.gr/911819/article/epikairothta/politikh/kwnstantinos-mhtsotakhs-apepnee-empistosynh-den-fovotan-to-kostos
Τέλος, το ζήτημα της διόγκωσης των ελλειμάτων στα εκλογικά έτη φωτίζει μια γενικότερη νοοτροπία: Ενώ ο Κ. Καραμανλής ο νεότερος έδινε (κακώς, δεδομένων των συνθηκών) κάθε χρόνο αυξήσεις 5,5% – 6% σε μισθούς και συντάξεις (αισθητά πάνω από τον πληθωρισμό), γίνονταν γενικές απεργίες, ο κόσμος βοούσε για τη “μονόπλευρη λιτότητα” και τελικά ηττήθηκε από τον Γ. Παπανδρέου με 11 μονάδες διαφορά, επειδή ο τελευταίος έταξε (και υλοποίησε αφρόνως, το πρώτο πεντάμηνο) πολύ περισσότερα, ενώ ο πρώτος υποσχέθηκε (διαισθανόμενος την αδυναμία εξυπηρέτησης του χρέους, βλ. και έκθεση Προβόπουλου) πάγωμα μισθών για τρία έτη (ποιος θα φανταζόταν τότε μειώσεις 45% σε ελάχιστα χρόνια …).