Το τελευταίο χρόνο έχουμε κατακλυστεί από άρθρα στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο σχετικά με την ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων, και ομολογούμε πως έχουμε ευθύνη κι εμείς για αυτό. Και ένα από τα ζητήματα που θίγεται συχνά είναι εκείνο του εκσυγχρονισμού μέσης ζωής των 4 φρεγατών ΜΕΚΟ200ΗΝ που είναι τα τελευταία πλοία, πριν τις FDI, που ναυπηγήθηκαν για το Πολεμικό Ναυτικό, στη δεκαετία του ‘90.
Από το 2010 το Ναυτικό έχει προσπαθήσει να δρομολογήσει ένα πρόγραμμα αναβάθμισης για τη συγκεκριμένη κλάση πλοίων, όπως κάνουν όλα τα σύγχρονα Ναυτικά. Αυτή όμως η προσπάθεια αποτυγχάνει να περάσει στο στάδιο της υλοποίησης για διάφορους λόγους, που δεν είναι του παρόντος να αναλύσουμε. Στο ενδιάμεσο, όλα τα άλλα Ναυτικά που έχουν ΜΕΚΟ200, έχουν φροντίσει να τις εκσυγχρονίσουν (μέχρι και 2 φορές μερικά). Αντίθετα, κάποια στιγμή το ΠΝ, κάπου το 2021, σε μια έξαρση “νεοπλουτισμού”, σκέφτηκε να τα εγκαταλείψει υπέρ της αγοράς μιας ακόμη… κορβέτας! Ευτυχώς, οι σκέψεις αυτές ανατράπησαν και γρήγορα.
Πάντως η Ελλάδα φρόντισε να “απομακρύνει” το ενδεχόμενο τον εκσυγχρονισμό να τον κάνει είτε η Babcock (έχει εκσυγχρονίσει τις αυστραλιανές ΜΕΚΟ200), είτε η Lockheed Martin (με εμπειρία στις νεοζηλανδικές). Και προτιμήθηκε μια “τίμια” προσφορά της κατασκευάστριας TKMS σε συνεργασία με την ολλανδική Thales, με βάση το σύστημα διαχείρισης μάχης TACTICOS.
Φτάνουμε στο 2023 λοιπόν, όπου ενώ έχει ληφθεί η απόφαση υπήρξαν αναφορές για πρόβληματα στην έναρξη του προγράμματος. Δυστυχώς σε κάποια ΜΜΕ και σε σχόλια σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, διακρίνεται έως και συγκαλυμμένη ικανοποίηση, που υπάρχει πιθανότητα αυτό το πολύ σημαντικό πρόγραμμα να καταλήξει σε αποτυχία!
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: To ΠΝ εξετάζει προσφορά για 4 “γεμάτα” συστήματα RAM για τις ΜΕΚΟ200ΗΝ
Όμως η αναγκαιότητα εκτέλεσης του είναι αυταπόδεικτη και σε κάθε περίπτωση το έχει εξετάσει και εγκρίνει η ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού όπως και το Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων και στη συνέχεια το ΚΥΣΕΑ. Για αυτό εδώ και καιρό έχει ξεκινήσει ο τεχνικός διάλογος μεταξύ των δύο εταιριών και του Πολεμικού Ναυτικού, ο οποίος και βαίνει προς την ολοκλήρωσή του. Μέχρι εδώ όμως είχαμε να αντιμετωπίσουμε το εύκολο κομμάτι της διαδικασίας.
Καθώς το ΠΝ έρχεται αντιμέτωπο με το γνωστό νόμο Βενιζέλου περί (μη) προμηθειών και τα σοβαρά προβλήματα που προκαλούνται από τις διατάξεις του. Όσο κι αν ακούγεται περίεργο, και το έχουμε ξαναγράψει, όλες οι πρόσφατες προμήθειες, είτε σχετικά μικρές (τορπίλες) είτε μεγάλες (Rafale, FDI), χρειάστηκε επιπλέον νομοθετική ρύθμιση, προκειμένου να μπορέσει το ελληνικό κράτος να καταρτίσει υλοποιήσιμα εξοπλιστικά προγράμματα.
Εκ του αποτελέσματος, διαφαίνεται ότι και αυτό το πρόγραμμα χρήζει ιδιαίτερης νομικής διαχείρισης, ώστε το Πολεμικό Ναυτικό με το κόστος ουσιαστικά “μισής FDI”, να αποκτήσει σε εφτά χρόνια από την υπογραφή της σύμβασης, τέσσερα πλοία με σύγχρονο εξοπλισμό. Τα πλοία αυτά θα είναι για τα επόμενα 15 με 20 έτη, μαζί με τις FDI, η προμετωπίδα της ναυτικής μας ισχύος.
Η σημαντική λεπτομέρεια είναι ότι για να φτάσουμε σε αυτό το αποτέλεσμα, πρέπει να έχουμε αντισυμβαλλόμενους οι οποίοι θα μπορούν να περπατήσουν πάνω στο “χαλί” της νομοθεσίας, ώστε να φτάσουν τα πλοία στο ναυπηγείο. Όμως έχουμε τα προαπαιτούμενα και πληρούνται οι προϋποθέσεις ώστε να πάμε στο επόμενο στάδιο; Η αλήθεια είναι ότι τα σύννεφα που έχουν μαζευτεί πάνω από το πρόγραμμα, αφορούν αυτούς ακριβώς τους τομείς.
Το Πολεμικό Ναυτικό έχοντας πλήρη συναίσθηση των δυνατοτήτων της συγκεκριμένης κλάσης, συνέταξε τη σχετική τεχνική προδιαγραφή και από το Σεπτέμβριο του 2022 ξεκίνησε τον τεχνικό διάλογο με τις εταιρείες, ενώ οι πληροφορίες αναφέρουν πως οι προτάσεις των Γερμανών/Ολλανδών, καλύπτουν πλήρως τις απαιτήσεις του.
Το πρόβλημα είναι πως οι ανάδοχες εταιρείες είναι δύσκολο να συμφωνήσουν, διότι δεν μπορούν να συμμορφωθούν με τις συγκεκριμένες διατάξεις και τους Γενικούς και Ειδικούς Όρους που θα διέπουν τη συμβασιοποίηση, σύμφωνα με τις προβλέψεις της υφιστάμενης νομοθεσίας!
Βέβαια οι εμπλεκόμενες εταιρείες έχουν μεγάλο μέρος της ευθύνης (ας μην τα ρίχνουμε όλα στο νομικό πλαίσιο), αφού μέχρι στιγμής δεν κατάφεραν να συστήσουν κοινοπραξία, πράγμα που όφειλαν να το έχουν ολοκληρώσει μέχρι την 4η Σεπτεμβρίου. Δηλαδή την καταληκτική ημερομηνία κατάθεσης συγκεκριμένων δικαιολογητικών προκειμένου να ξεκινήσει η διαπραγμάτευση! Και σαν να μην έφτανε αυτό, διαπιστώθηκαν από πάνω και ασυνέπειες στα έγγραφα που κατέθεσαν. Η αρμόδια επιτροπή διαπραγμάτευσης, έδωσε νέα προθεσμία μέχρι τη Δευτέρα 9 Οκτωβρίου για την ολοκλήρωση των διαδικασιών, όπως και για να κατατεθούν τα έγγραφα που απαιτούνται και δεν είχαν εξασφαλιστεί έγκαιρα από τους αναδόχους.
Η υπό σύσταση κοινοπραξία έδειξε να αντιλαμβάνεται τις παραλείψεις έστω και αργά, και ζήτησε μια μικρή παράταση μέχρι την 20η Οκτωβρίου για διαδικαστικούς και γραφειοκρατικούς λόγους (μεταφράσεις, Αpostille κ.λπ.) προκειμένου να συγκεντρώσει τα απαραίτητα έγγραφα και στη μορφή που απαιτείται. Κάτι που επείγει ώστε να καταστεί δυνατό η κοινοπραξία και τα ΠΝ και ΓΔΑΕΕ να προσδιορίσουν επακριβώς τις όποιες διαφωνίες, ώστε να προσδιοριστεί το ταχύτερο δυνατό πως θα προχωρήσει η συμφωνία.
Στην προκειμένη περίπτωση λοιπόν το μόνο που χρειάζεται είναι κοινή λογική, καλή θέληση και ευελιξία, δεδομένου ότι συζητάμε με τον κατασκευαστή των ΜΕΚΟ, που θεωρητικά προσφέρει το μικρότερο ρίσκο αποτυχίας του προγράμματος.
H Αίγυπτος χτίζει με καταιγιστικό ρυθμό φρεγάτες ΜΕΚΟ Α200ΕΝ
Η ναυπηγική παράμετρος
Το τελευταίο αγκάθι τώρα, αφορά στο θέμα των εγχώριων ναυπηγείων που θα αναλάβουν το πρόγραμμα. Ακούγεται ότι οι περισσότεροι υποψήφιοι που έχουν μιλήσει με την υπό σύσταση κοινοπραξία, μετακυλίουν το όποιο κόστος της απαραίτητης αναβάθμισης των υποδομών τους ώστε να αναλάβουν το έργο, στο ίδιο το εξοπλιστικό πρόγραμμα. Κι αυτό το κάνουν, άσχετα με το αν οι υποδομές θα παραμείνουν στην κατοχή τους, επαυξάνοντας τις παραγωγικές τους δυνατότητες.
Με απλά λόγια, τα ναυπηγεία θέλουν να κάνουν επενδύσεις με τα κονδύλια του προγράμματος, άρα με τα χρήματα του Έλληνα φορολογουμένου. Και όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εκτοξεύεται το κόστος του προγράμματος πέραν της οροφής του. Αν κάτι τέτοιο γίνει αποδεκτό, τότε μπορεί να μειωθεί η έκταση των εργασιών, σε σχέση με αυτές που απαιτείται να γίνουν σε ένα σοβαρό εκσυγχρονισμό. Θεωρείται όμως πως θα βρεθεί μια χρυσή τομή, μεταξύ κόστους-οφέλους, καθώς οι Γερμανοί εμφανίζονται για πρώτη φορά ιδιαίτερα “ζεστοί” στο να υλοποιήσουν το έργο.
Οφείλουμε να τονίσουμε ότι είμαστε ένα βήμα πριν, είτε την υλοποίηση του προγράμματος είτε την οριστική απαξίωση των τεσσάρων φρεγατών ΜΕΚΟ200ΗΝ. Το Πολεμικό Ναυτικό που έχει γνώση των προδιαγραφών του εκσυγχρονισμού, καθώς και της αναμενόμενης αριθμητικής και ποιοτικής σύνθεσής του την επόμενη εικοσαετία, σε συνδυασμό με την διαθέσιμη χρηματοδότηση, θέλει το πρόγραμμα και καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για αυτό. Γνωρίζοντας όμως ότι η θέλησή του και η αταλάντευτη επιμονή του από μόνες τους δεν επαρκούν.
Αυτήν την στιγμή είμαστε κυριολεκτικά στην κόψη του ξυραφιού και πρέπει όλοι ανεξαιρέτως να κάνουν ότι περνά από το χέρι τους, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, ώστε να μην εκτροχιαστεί η προσπάθεια.
Οποιαδήποτε λανθασμένη απόφαση ή καθυστέρηση στη λήψη της σωστής απόφασης, θα ισοδυναμεί με καταστροφή. Και επιπλέον είναι ώρα να βρεθεί ο φορέας που θα αναλάβει τη πρωτοβουλία να οδηγήσει το πρόγραμμα σε επιτυχία, όπως ακριβώς έχει συμβεί με άλλα αναλόγου ή και μικρότερης σπουδαιότητας προγράμματα στο εγγύς παρελθόν. Πάντως αν δεν προχωρήσει σε υλοποίηση το πρόγραμμα τώρα, θα χρειαστούμε τουλάχιστον ένα με δύο επιπλέον χρόνια για να φτάσουμε στο ίδιο ακριβώς σημείο με άλλο ανάδοχο. Αλλά αν φύγουμε κι από τον αρχικό κατασκευαστή, έχοντας “διώξει” και Βρετανούς και Αμερικανούς, ποιος θα επωμισθεί το βάρος συνέχισης του προγράμματος και τι εχέγγυα επιτυχίας θα παρέχει;
