Μια από τις βασικές αντιλήψεις λειτουργίας των ιστοσελίδων μας (flight.com.gr, navaldefence.gr, military-history.gr) και του περιοδικού ΠΤΗΣΗ είναι η τήρηση συγκεκριμένων “στεγανών” που αφορούν το δημόσιο συμφέρον. Έτσι, πολλές φορές, έχουμε κρατήσει για “εμάς” διάφορες πληροφορίες και δεν τις έχουμε δημοσιεύσει. Ξέρουμε πως αυτό είναι σε βάρος της επισκεψιμότητάς μας, αλλά σε βάθος χρόνου ελπίζουμε πως εκτιμάται. Και το λέμε αυτό όχι για να δείξουμε “πόσο καλοί είμαστε”, αλλά για να προτρέψουμε κι άλλους να κάνουν το ίδιο. Καθώς όμως έχει περάσει πλέον ο καιρός, μπορούμε να εξηγήσουμε σχετικά για μια είδηση που είχαμε γράψει, περί 2 αντιτορπιλικών Arleigh Burke για το δικό μας Ναυτικό, που όμως ποτέ δεν ήρθαν. Τι συνέβη;
Oι ΗΠΑ παραχωρούν άμεσα 2 αντιτορπιλικά Arleigh Burke, πιθανή ημερομηνία άφιξης, Μάιος 2020
Συγκεκριμένα η ιστοσελίδα της ΠΤΗΣΗΣ (τότε ακόμη δεν υπήρχε το navaldefence.gr), είχε γράψει στις 22 Νοεμβρίου 2019 (κρατάμε πάντα το χρονικό πλαίσιο γιατί είναι κρίσιμο να μην μπερδευτούμε με εξελίξεις που ήρθαν αργότερα, το 2020-21), περί παραχώρησης -και μάλιστα με τη διαδικασία του hot transfer- 2 αμερικανικών αντιτορπιλικών, κλάσης Arleigh Burke στο ΠΝ. Η είδηση είχε κάνει εντύπωση και ως εξέλιξη αλλά ακόμη περισσότερο ως ημερομηνία υλοποίησης. Ουσιαστικά μιλούσαμε για παράδοση το Μάιο του 2020, δηλαδή κάπου 6 μήνες αργότερα. Θα πρέπει να πούμε, πριν δώσουμε περισσότερες εξηγήσεις, τα εξής πραγματικά δεδομένα:
- Το ΠΝ είχε συζητήσει για αντιτορπιλικά του τύπου πολλά χρόνια πριν. Και ήταν ένα μόνιμο αίτημα κάθε ΑΓΕΝ που έβλεπε τον ομόλογό του, του Αμερικανικού Ναυτικού.
- To ΠΝ και ειδικά ο στόλος Μεγάλων Πλοίων Επιφανείας ήταν σε πολύ κακή κατάσταση. Η λύση των 2 γαλλικών FREMM για επίσης hot transfer/leasing κ.λπ., επίσης δεν είχε προχωρήσει.
- Η είδηση για 2 ΑΒ είχε “παίξει” κι από άλλους τότε διαπιστευμένους συντάκτες, και είχε σίγουρα βάση, ως πληροφορία που διακινούνταν εκείνη την περίοδο από το ΥΠΕΘΑ. Άρα δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία.
Με λίγα λόγια. Η τότε νέα κυβέρνηση, είχε ζητήσει επειγόντως ενίσχυση του ΠΝ από τους στενότερούς μας συμμάχους, τις ΗΠΑ και τη Γαλλία. Τα μεγάλα πλοία έπεσαν στο “τραπέζι”, και για πρώτη φορά οι Αμερικανοί μετά από υπερδεκαετείς πιέσεις, ήταν θετικοί για παραχώρηση. Η συζήτηση πάντως από δική μας πλευράς ξεκίνησε σε πολιτικό επίπεδο, κι όχι από το ΓΕΝ και το ΓΕΕΘΑ. Μάλιστα η ελληνική πλευρά διατύπωσε το γνωστό “τα θέλουμε χτες”, και η αμερικανική απάντηση ήταν πως ακόμη και για “hot transfer”, απαιτούνται 6 μήνες για όλες τις απαραίτητες εγκρίσεις. Μετά από το Νοέμβριο του 2019, υπήρξε και εμπλοκή του ΓΕΝ, προκειμένου τα πλοία να ζητηθούν σε διοικητικό επίπεδο.
Η ελληνική πλευρά έτοιμη να αποδεχτεί αμερικανική προσφορά για Arleigh Burke ή/και Ticonderoga
Εκ των υστέρων, βλέπουμε πως κάπου είχαμε “χαθεί στη μετάφραση”. Καθώς είχαμε πληροφορηθεί ή κατανοήσει πως η αποδέσμευση αφορούσε μόνο τα Arleigh Burke, αλλά στην πραγματικότητα η συζήτηση έγινε γενικότερα για “capital ships”, με τους Αμερικανούς να εννοούν κυρίως τα Ticonderoga (που το Ναυτικό τους σκόπευε τότε να αποσύρει). Το ελληνικό ΠΝ πάντως, το Δεκέμβριο του 2019, ζήτησε προφορικά και τους δυο τύπους, αντιλαμβανόμενο πως η πιθανότητα παραχώρησης για τους “Τικόσαυρους” ήταν μεγαλύτερη.
Βασίλης Νέδος: Ο ΥΕΘΑ ζήτησε καταδρομικά Ticonderoga από τις ΗΠΑ για το ΠΝ
Μάλιστα ο έγκυρος δημοσιογράφος της “Κ”, Βασίλης Νέδος, αποκάλυψε πως τα Ticonderoga είχαν “πέσει στο τραπέζι” αρκετές φορές. Αλλά η πολιτική πηγή που μας μετέφερε την είδηση, εκείνη την περίοδο του Νοεμβρίου του 2019, ήλπιζε πως την ύστατη στιγμή η αμερικανική προσφορά θα αφορούσε τα Burke, πλοία που υπηρετούν σε μεγάλους αριθμούς και θα είναι στο Αμερικανικό Ναυτικό για πολλές δεκαετίες ακόμη. Σεβαστήκαμε την πηγή και την προσπάθεια που τότε γινόταν, και δεν θελήσαμε να επανέλθουμε στο θέμα όταν διαπιστώσαμε αργότερα την παρερμηνεία που είχε γίνει, αλλά πλέον δεν υπάρχει σχετικός λόγος.
Θα ρωτήσει κάποιος γιατί δεν προχώρησε η απόκτηση, έστω των Ticonderoga, εκείνη την περίοδο. Τον ακριβή λόγο (ή λόγους) δεν τον ξέρουμε, μπορούμε όμως να σχολιάσουμε τα εξής, εκτιμώντας και τα όσα συνέβησαν το επόμενο διάστημα:
- Το Κογκρέσο των ΗΠΑ είχε πλέον ξεκινήσει τις πιέσεις στο Αμερικανικό Ναυτικό να κρατήσει σε υπηρεσία αρκετά Ticonderoga, αρνούμενο να δεχθεί μειώσεις οροφής πλοίων.
- Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ εκείνο το διάστημα (Ντόναλντ Τραμπ) ίσως κατέληξε να είναι αντίθετος. Δεν αποκλείεται να υπήρξε και έντονη τουρκική αντίδραση, καθώς είτε με Ticonderoga είτε με Arleigh Burke, θα άλλαζαν άρδην οι ισορροπίες. Ήδη τότε οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας ήταν τεταμένες λόγω αποπομπής της Άγκυρας από το πρόγραμμα των F-35, οπότε μπορεί να κρίθηκε σε δεύτερη εξέταση, πως δεν έπρεπε να οξυνθούν και άλλο.
- Το βαθύ αμερικανικό κράτος, γνωρίζει πως τα Ticonderoga είναι πραγματικά game changer στην περιοχή μας, άρα δύσκολα θα δεχόταν μια “έκτακτη” παραχώρηση τους, χωρίς προσεκτικό σχεδιασμό.
Σε κάθε περίπτωση: η είδηση όπως τη μεταδώσαμε στην ουσία της ήταν έγκυρη, δηλαδή ως ελληνικό αίτημα για “μεγάλα πλοία” και με αρχική αμερικανική αποδοχή, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τότε υπήρχε ένα έντονο παρασκήνιο που αφορούσε την Αμυντική Συμφωνία Ελλάδος ΗΠΑ (MDCA). Εκ των υστέρων αντιλαμβανόμαστε πως οι ΗΠΑ εννοούσαν αντί των ΑΒ τα Τico, μόνο που η όποια διαπραγμάτευση ατόνησε χωρίς να φθάσει σε αποτέλεσμα. Δεν αποκλείεται να θεωρήθηκε και από το δικό μας Πολεμικό Ναυτικό, πως αποδοχή των Ticonderoga θα έβαζε σε κίνδυνο την απόκτηση των 2 γαλλικών Belharra (βαριάς διαμόρφωσης) που επίσης ήταν υπό διαπραγμάτευση τότε.
Να θυμήσουμε όμως εδώ, πάλι το χρονικό πλαίσιο. Μιλάμε για μια είδηση τέλους 2019 με πιθανόλόγηση εξελίξεων στο 1ο εξάμηνο του 2020. Μετά το καλοκαίρι όμως του 2020, ξεκίνησε και επίσημα η ελληνική αναζήτηση για νέες φρεγάτες και “συνολική λύση” με μεταχειρισμένα, αναβάθμιση των ΜΕΚΟ κ.λπ. Στο νέο πλαίσιο συζήτησης, τα Ticonderoga επανήλθαν στο τραπέζι, αλλά πλέον όχι “ανεξάρτητα”, αλλά ως μέρος πακέτου επιλογών. Π.χ. Arleigh Burke, και εναλλακτικά Ticonderoga, ζητήθηκαν μαζί με μεταχειρισμένες LCS επισήμως από το ΠΝ με τη LoR για τις HF2 το Σεπτέμβριο του 2021. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία που θα την πούμε σύντομα. Το παράξενο της ιστορίας, είναι πως σήμερα έχει ξαναρχίσει η συζήτηση για τα μεγάλα αυτά σκάφη, αλλά μάλλον είναι αργά.
