Αυστραλοί και υποβρύχια φαίνεται πως δεν κάνουν μαζί. Την τελευταία δεκαπενταετία έχουν γίνει διαγωνισμοί, έχουν παρθεί αποφάσεις, έχουν αναιρεθεί, ενώ παράλληλα έχουν δαπανηθεί πολλά κονδύλια χωρίς να έχει εμφανιστεί ούτε βίδα για νέο αυστραλιανό υποβρύχιο (οι φήμες ότι θα είναι stealth, γι’ αυτό δεν τις έχουμε δει, ελέγχονται).
Επιπλέον έχει συναφθεί η τριμερής συμφωνία με Η.Π.Α. και Ηνωμένο Βασίλειο (AUKUS), με μεγάλη στρατηγική σημασία, που κατέληξε όμως σε παρεξηγήσεις υψηλότατου επιπέδου με τους Γάλλους, που “πετάχθηκαν” από την κατασκευή νέων υποβρυχιών παρότι είχαν υπογραφεί συμβόλαια.Και παρόλα αυτά το εθνικό πρόγραμμα υποβρυχίων SEA1000 δεν φαίνεται να αποδίδει απτά αποτελέσματα παρά μόνο στο τέλος της επόμενης εικοσαετίας!
Αυστραλός πρωθυπουργός: Όχι δεν είπα ψέμματα στον Μακρόν για την AUKUS
SEA1000…μύρια προβλήματα
Η ιστορία ξεκινά κάπου στο 2007, όταν αποφασίστηκε η έναρξη ενός προγράμματος για την αντικατάσταση των υποβρυχίων Collins (μια κλάση που σημαδεύτηκα από πολλά προβλήματα μέχρι να μπει σε υπηρεσία). Το 2009 ανακοινώθηκε πως το πρόγραμμα SEA1000 θα έχει προϋπολογισμό 50 δις δολαρίων Αυστραλίας (AUD) και θα αποδώσει 12 υποβρύχια. Ως απαράβατος κανόνας τέθηκε η κατασκευή σε εγχώρια ναυπηγεία και έπειτα από υποβολή προτάσεων από Γαλλία, Γερμανία και Ιαπωνία, στις 26 Απριλίου 2016 αναδείχτηκε νικήτρια η γαλλική DCNS με το σχέδιο Shortfin Barracuda, μια συμβατικής πρόωσης έκδοση του πυρηνοκίνητου επιθετικού υποβρυχίου (SSN) Barracuda, που υπηρετεί στο Γαλλικό Ναυτικό.
Έπειτα από διαρκείς αλλαγές στις απαιτήσεις των Αυστραλών, μιας και ήθελαν να κατασκευάσουν ένα γαλλικό υποβρύχιο με ξένα “σωθικά” (χρησιμοποιώντας αμερικανικό σύστημα μάχης) και έπειτα από άνοδο του κόστους στα 90 δις AUD, αυτό ακυρώθηκε. Μέσα σε κλίμα έντονων αντεγκλήσεων μεταξύ Αυστραλών και Γάλλων, υπό τη σκιά βέβαια της νέας τριμερούς συμφωνίας AUKUS (Australia, United Kingdom, United States).
Αυστραλία: Είπε όχι στα γαλλικά υποβρύχια αλλά μήπως μόλις έπεσε σε μεγάλη παγίδα;
Η AUKUS που υπογράφηκε στις 15 Σεπτεμβρίου του 2021, ουσιαστικά την ίδια μέρα της ακύρωσης του αυστραλογαλλικού προγράμματος, προβλέπει αμυντική συνεργασία στους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης, του κυβερνοπολέμου, της κρούσης μεγάλου βεληνεκούς και κυρίως των πυρηνικών υποβρυχίων, που προτίθεται να προμηθευτεί η Αυστραλία, με τη βοήθεια των Η.Π.Α. και Ηνωμένου Βασιλείου.
Τελευταία εξέλιξη λοιπόν είναι ότι έχει ξεκινήσει η εκπαίδευση στελεχών του Αυστραλιανού Ναυτικού (RAN) σε βρετανικά πυρηνικά υποβρύχια. Συγκεκριμένα στα πλαίσια της AUKUS, έχει προβλεφθεί η παροχή εκπαίδευσης στον τομέα της πυρηνικής πρόωσης, κάτι που αποκαλύφθηκε σε διαδικασία κοινοβουλευτικού ελέγχου στη βρετανική Βουλή των Λόρδων.
Έτσι ο λόρδος West του Spithead έγραψε σχετικά: “Για να ρωτήσω την Κυβέρνηση της Αυτού Μεγαλειότητος, σε συνέχεια της από 4ης Ιουλίου γραπτής απάντησης της Βαρόνης Goldie, εάν υπάρχουν υφιστάμενες ρυθμίσεις για την εκπαίδευση ξένων αξιωματικών στη λειτουργία των πυρηνικών συστημάτων πρόωσης υποβρυχίων του Βασιλικού Ναυτικού”.
Η βαρόνη Goldie, υφυπουργός Αμύνης απάντησε: “Το Βασιλικό Ναυτικό παρέχει τακτικά εκπαίδευση σε ξένους υπηκόους μέσω ειδικών αμυντικών συμφωνιών. Στα πλαίσια της συμφωνίας AUKUS, περιλαμβάνεται πλέον η συμμετοχή αυστραλιανού προσωπικού σε εκπαιδευτικά μαθήματα σχετικά με την πυρηνική πρόωση του Βασιλικού Ναυτικού. Η επιχειρησιακή λειτουργία συστημάτων πυρηνικής πρόωσης του RΝ από αυστραλιανό προσωπικό παραμένει αντικείμενο μελλοντικής διεύρυνσης των εργασιών”.
Ουσιαστικά λοιπόν θα μπορούσε κάποιος να πει πως μετά από 15 χρόνια από την εκδήλωση πρόθεσης αγοράς υποβρυχίων, επιτέλους έχει μπει το νερό στο αυλάκι. Μάλλον όμως αυτό δεν ισχύει καθώς σύμφωνα με τελευταία δημοσιεύματα των διεθνών αμυντικών ιστότοπων, διερευνάται από την Αυστραλία η πιθανότητα να αγοραστούν επιπλέον υποβρύχια συμβατικής πρόωσης ως ενδιάμεση λύση, μέχρι την παράδοση των πυρηνοκίνητων!
Προς αυτή την κατεύθυνση πιέζουν πολλοί παράγοντες, έχοντας την προβληματική εμπειρία που αποκόμισαν οι Αυστραλοί από τη ναυπήγηση της κλάσης Collins. Που ξεκίνησε το 1990 και επιχειρησιακά τα υποβρύχια κηρύχθηκαν στο σύνολό τους το 2004, με μεγάλο μέρος των προβλημάτων που εμφάνισαν να έχει επιλυθεί συμβιβαστικά.
Αναβάθμιση εκατομμυρίων για τα σόναρ των αυστραλιανών ‘Collins’
Επομένως ένα πρόγραμμα ναυπήγησης 8 πυρηνικών υποβρυχίων, είναι απείρως πιο χρονοβόρο και πολυπλοκότερο. Αρκεί κανείς να ρίξει μια ματιά στη δεκαετή διάρκεια ναυπήγησης του υποβρυχίου Astute του Βρετανικού Ναυτικού που αν και έχει τεράστια εμπειρία στον τομέα, δεν απέφυγε τις καθυστερήσεις.
Με αυτά στο μυαλό οι απόστρατοι “υποβρυχιάδες” του Αυστραλιανού Ναυτικού σε ανοιχτή επιστολή τους (μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ) προς το Υπουργείο Άμυνας, πιέζουν τόσο προς την έναρξη προγράμματος εκσυγχρονισμού των Collins, όσο και προς την αγορά υποβρυχίων ενδιάμεσης λύσης μέχρι το πρόγραμμα πυρηνικών υποβρυχίων αποδώσει καρπούς. Πιστεύουν δε, ότι αυτό θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο να γίνει πριν το 2040!
Οι υποψήφιοι μνηστήρες
Προφανώς και όλη αυτή η αναταραχή γύρω από το σημαντικότερο ίσως εξοπλιστικό πρόγραμμα της Αυστραλίας, ήταν αρκετή για να προσελκύσει εκ νέου το ενδιαφέρον “μνηστήρων” για την παροχή ενδιάμεσης λύσης.
Έτσι, στην ιστοσελίδα της εκπομπής “7.30” του καναλιού ABC, στις 30 Νοεμβρίου 2021, φιλοξενήθηκαν δηλώσεις του απόστρατου Πλοιάρχου του Αμερικανικού Ναυτικού James Fanell, σύμφωνα με τις οποίες το Αυστραλιανό Ναυτικό θα μπορούσε να νοικιάσει μερικά από τα 11 επιθετικά πυρηνικά υποβρύχια (SSN), κλάσης Los Angeles που πρόκειται να αποσυρθούν.
Η όλη διαδικασία θα λειτουργήσει εκπαιδευτικά για τα στελέχη του RAN, εξοικειώνοντάς το με πρακτικές που σήμερα τους είναι άγνωστες και σαφώς τα σκάφη καθαυτά με την ισχύ πυρός που φέρουν θα λειτουργήσουν ως ένα stop-gap μέχρι την παραλαβή των νεότευκτων. Παράλληλα η απόκτηση τους θα έδινε και ένα ισχυρό μήνυμα αποτροπής προς το Κινεζικό Ναυτικό, οι δυνατότητες του οποίου στην περιοχή, έχουν αυξηθεί εντυπωσιακά.
Κινούμενες στο ίδιο πνεύμα είναι και οι δηλώσεις του CEO της Saab, Micael Johansson που έκανε σε εταιρική εκδήλωση στις 21 Ιουλίου 2021. Σύμφωνα με αυτές πιστεύει πως όντως θα υπάρξει κενό δυνατοτήτων στον υποβρυχιακό στόλο της Αυστραλίας και πως η ανάγκη για ενδιάμεση λύση είναι δεδομένη. Θα μπορούσε να είναι μια βελτιωμένη έκδοση των Collins ή κάτι νέο αλλά σίγουρα χρειάζεται. Με δεδομένη λοιπόν και τη βιομηχανική υποδομή που ήδη υπάρχει από το προηγούμενο πρόγραμμα, θα ήταν εφικτό με μεταφορά τεχνολογίας, να καλυφθεί αυτή η ανάγκη.
Αντίστοιχα την ίδια μέρα σε επιχειρηματικό γεύμα στην Καμπέρα μεταξύ Αυστραλών και Νοτιοκορεατών αξιωματούχων, η πλευρά της Νότιας Κορέας κατέστησε σαφή την προθυμία της να παρέχει προηγμένα επιθετικά υποβρύχια στην Αυστραλία με ορίζοντα παράδοσης του συνόλου των σκαφών σε μόλις 7 χρόνια από την υπογραφή της συμφωνίας. Στο γεύμα που είχε έντονη αμυντική χροιά, ενόψει και της πιθανής πώλησης 450 τεθωρακισμένων οχημάτων μάχης AS-21 Redback, από την Κορέα προς την Αυστραλία παρουσιάστηκαν και μια σειρά από άλλα οπλικά συστήματα.
Οι νοτιοκορέατες υπόσχονται στην Αυστραλία εγχώρια παραγωγή για το ΤΟΜΑ AS-1 ‘Redback’
Η νοτιοκορεατική πρότασή αφορά το πολύ εξελιγμένο συμβατικό υποβρύχιο KSS-III, που εκτοπίζει 3.700 τόνους ενώ θα μπορεί να εκτοξεύει βαλλιστικούς πυραύλους (SLBM). Θα φέρει προηγμένο σύστημα πρόωσης ανεξάρτητο του αέρα (AIP) και συσσωρευτές λιθίου, εξασφαλίζοντας πολύ μεγάλη αυτονομία.
Το ζήτημα είναι πως οι Αυστραλοί έχουν παρελθόν μεγάλων αστοχιών στα αμυντικά τους προγράμματα, οπότε μάλλον δεν μπορούσαν να αποφύγουν νέες περιπέτειες στα υποβρύχια τους. Η πολυπλοκότητα του υποβρυχίου ως πολεμικής μηχανής είναι από μόνη της πολύ μεγάλη, που επιβαρύνεται από τις ειδικές οικονομοτεχνικές απαιτήσεις της Αυστραλίας, που δεν έμενε και σταθερή στο τι ακριβώς ζητούσε, ή προσπαθούσε να δημιουργήσει ένα τελείως ειδικό οπλικό σύστημα, με μεγάλες πιθανότητες δυσλειτουργιών.
ΑΝΑΛΥΣΗ: AUKUS, βυθίζοντας το ΝΑΤΟ, τη Ρωσία και την Ευρωπαϊκή Ένωση στον -μη- Ειρηνικό Ωκεανό
Εδώ όμως έχουμε και μια σύγχυση προσανατολισμού. Τα υποβρύχια που επιδιώκει να αποκτήσει η Αυστραλία, είτε από Γαλλία στο παρελθόν, είτε από Η.Π.Α. και Βρετανία πλέον, έχουν ξεκάθαρα στρατηγικό χαρακτήρα. Σε συνδυασμό δε με το υπόλοιπο ναυπηγικό πρόγραμμα του RAN και την αγορά F-35, φανερώνουν πως η Αυστραλία διεκδικεί θέση περιφερειακής υπερδύναμης και ρόλου ως ασπίδα ανάσχεσης στην κινεζική υπερεξάπλωση.
Αυτό όμως είναι κάτι που δεν μπορεί να προσφερθεί από καμία συμβατική ενδιάμεση λύση, είτε αυτή λέγεται εκσυγχρονισμός των Collins, είτε λέγεται ”γιος του Collins” όπως το ανέφερε χαριτολογώντας ο CEO της Saab, είτε KSS-III. H πιο ορθή ενδιάμεση επιλογή θα ήταν η παραχώρηση πυρηνοκίνητων Los Angeles από το Αμερικανικό Ναυτικό, όπου κι εκεί όμως τα κόστη συντήρησης λόγω παλαιότητας και ειδικών προδιαγραφών είναι υπέρογκα. Ας μην ξεχνάμε επίσης πως συνήθως ένα πυρηνοκίνητο σκάφος αποσύρεται με την εξάντληση του πυρηνικού του καυσίμου και η διαδικασία ανεφοδιασμού είναι εξαιρετικά κοστοβόρα και χρονοβόρα. Άρα μπορεί και εδώ οι Αυστραλοί να βρεθούν σε αδιέξοδο.
Ινδία: Ο Κινεζικός κίνδυνος επιταχύνει το δρόμο προς τα πυρηνικά υποβρύχια
Επομένως εδώ διαφαίνεται πόσο σημαντικός είναι ο έγκαιρος προγραμματισμός, και οι σωστές διαγωνιστικές διαδικασίες, έτσι ώστε να προκρίνεται κάθε φορά όχι απαραίτητα ποιο είναι το “κορυφαίο” σύστημα, αλλά ποιο είναι το πλέον κατάλληλο για τις ανάγκες που θα καλύψει. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το σήριαλ των αυστραλιανών υποβρυχίων έχει πολλά επεισόδια ακόμα και θα μας κρατήσει το ενδιαφέρον αμείωτο σε όλη τη διάρκειά του.