[Αμερικανικός Εμφύλιος} – Η πιο σημαντική ναυμαχία του Εμφυλίου ξεκίνησε στις 8 Μαρτίου με τη θωρακοβάριδα Merrimack να βυθίζει δύο εχθρικά πλοία και να προκαλεί ζημιές σε ένα τρίτο που ανέκρουσε.
Το πρώην USS Merrimack ήταν μια ιστιοφόρος ατμοκίνητη φρεγάτα που ναυπηγήθηκε το 1850-1855 και αυτοβυθίστηκε στο λιμάνι του Πόρτσμουθ της Βιρτζίνια για να μην πέσει στα χέρια των Νοτίων. Οι αρχές της Συνομοσπονδίας Νοτίων Πολιτειών θέλοντας να αποκτήσουν πολεμικά πλοία για να προστατεύσουν τις ακτές τους από το αμερικανικό ναυτικό, ανέλκυσαν το μισοκαμμένο σκαρί και το μετέτρεψαν σε θωρακισμένο πλοίο πυροβολικού (θωρακοβάρις) μετονομάζοντάς το σε CSS Virginia.
Το Monitor αποτελούσε ένα εξαρχής νέο σχέδιο πολεμικού πλοίου, σχέδιο του Σουηδού ναυπηγού John Ericsson, που εκκίνησε από τα νέα της μετασκευής του CSS Virginia. Η Αμερικανική κυβέρνηση επένδυσε 1,5 εκατομμύρια δολάρια της εποχής στο πρόγραμμα ναυπήγησης νέων θωρακισμένων πλοίων. Το πρωτοποριακό σχέδιο του Ericsson καλούσε για ένα πλοίο ρηχής γάστρας και με κατάστρωμα σχεδόν ισόπεδο με την ίσαλο γραμμή. Δεν θα υπήρχαν ιστία στο πλοίο καθώς όλη η πρόωση θα βασιζόταν στην κίνηση του ατμού, ο οποίος κινούσε εκτός της προπέλας και ανεμιστήρες για τον αερισμό στο εσωτερικό του πλοίου αλλά και την κίνηση ενός κυλινδρικού θωρακισμένου πύργου στο κέντρο του καταστρώματος, που έφερε δύο πυροβόλα λείας κάννης τεχνολογίας Dahlgren διαμετρήματος 11 ιντσών (280 mm). Ο πύργος μαζί με ένα μικρό παρατηρητήριο στην πλώρη ήταν τα μοναδικά στοιχεία που εξήχαν του καταστρώματος. Η καινοτομία ήταν πως όλο το σκαρί ήταν κατασκευασμένο από μέταλλο χωρίς ίχνος ξύλου με ιδιαίτερη ενίσχυση στον πύργο και στο κατάστρωμα για να αντέχει πλήγματα εχθρικών βλημάτων, Παρά τις διαφωνίες για το σχέδιο και την πλευστότητα που θα είχε, το Monitor υποστηρίχθηκε από τον ίδιο τον Λίνκολν και ναυπηγήθηκε πάνω στην ώρα.
Το Merrimack αποσύρθηκε για επισκευές και φροντίδα των τραυματιών του με σκοπό να επανέλθει την επομένη και να αποτελειώσει τα πλοία της Ένωσης λύνοντας τον αποκλεισμό. Το βράδυ, όμως, έφτασε το νεότευκτο USS Monitor με το οποίο ενεπλάκη στις 9 Μαρτίου. Μετά από ώρες κανονιοβολισμών εκτέρωθεν, πολλούς από αυτούς εξ επαφής, τα δύο πλοία αποσύρθηκαν με ελάχιστες ζημιές ανίκανα να επικρατήσουν το ένα του άλλου.
Η ναυμαχία των γιγάντων είχε λήξει. Τα δύο πλοία δεν θα αντιμετώπιζαν το ένα το άλλο ξανά αλλά ο ναυτικός πόλεμος και η τεχνολογία είχαν αλλάξει για πάντα. Στο μέλλον τα ξύλινα ιστιοφόρα ήταν ένας αναχρονισμός.
Το Merrimack/Virginia θα προσπαθήσει να εξέλθει του λιμένα μέσα στον Απρίλιο αλλά ο στόλος αποκλεισμού είχε αναπτύξει ήδη αντίμετρα και νέες μονάδες θωρακισμένων πλοίων λάμβαναν μέρος στον κλοιό. Τον Μάιο, με τα στρατεύματα των Βορείων να πλησιάζουν το Νόρφολκ για να το καταλάβουν, το πλοίο έκανε μια τελευταία έξοδο και ανατινάχτηκε για να μην πέσει στα χέρια τους. Ούτε το USS Monitor δεν είχε μεγάλη τύχη. Παρέμεινε στη δύναμη του αμερικανικού ναυτικού κι έλαβε μέρος σε επιχειρήσεις στον ποταμό James εναντίον του Fort Darling κι αλλού. Την παραμονή της πρωτοχρονιάς του 1863, ενώ έπλεε προς το Beaufort της Βόρειας Καρολίνας για να λάβει μέρος στον αποκλεισμό του Charleston έπεσε σε θαλασσοταραχή και βυθίστηκε.
