Στις αρχές του 1942, η κατάσταση στο απομονωμένο οχυρό της Μάλτας γινόταν απελπιστική. Κατέχοντας σημαντική θέση στο κέντρο της Μεσογείου, η Μάλτα αποτελούσε για τον Βρετανικό στόλο το “αβύθιστο αεροπλανοφόρο”, που παρείχε προστασία και αεροδρόμια και λιμάνια για την πορεία των πλοίων της από το Σουέζ στο Γιβραλτάρ. Η σημασία της και εγγύτητά της, όμως, στην Ιταλία την κατέστησαν στόχο προτεραιότητας για την ιταλική αερπορία και το ναυτικό που γρήγορα μετέτρεψαν τη Μάλτα στο πιο βομβαρδισμένο μέρος του κόσμου.
O αγώνας για τη Μάλτα είχε γίνει όλο και πιο δύσκολος, καθώς οι Ιταλοί απολάμβαναν εναέρια κυρίαρχία πάνω από το νησί. Με τα πυρομαχικά, τα τρόφιμα και τα φάρμακα να απομειώνονται, ο βρετανικός στόλος είχε καταστεί ανίκανος να βοηθήσει. Οι μεγαλύτερες μονάδες του τέθηκαν εκτός μάχης από τους Ιταλούς βατραχανθρώπους και μια ισχυρή νηοπομπή από το Γιβραλτάρ αναγκάστηκε να γυρίσει πίσω.
Στην προσπάθειά τους να ενισχύσουν τη Μάλτα, μια νηοπομπή των Βρετανών θα συναντηθεί με ένα ισχυρότερο ιταλικό στολίσκο και εμπλέκεται μέσα στη νύχτα. 5 ελαφρά βρετανικά καταδρομικά και δεκαεπτά αντιτορπιλικά αντιμετωπίζουν ένα ιταλικό θωρηκτό, τρία καταδρομικά (τα δύο βαρέα) και οκτώ αντιτορπιλικά.
Με τη μεγάλη νηοπομπή (ένα θωρηκτό, δύο αεροπλανοφόρα, ένα καταδρομικό και οκτώ αντιτορπιλικά) να έχει εγκαταλείψει την προσπάθεια, οι ελπίζες έπεσαν αποκλειστικά στη νηοπομπή MW10 από την Αλεξάνδρεια. Η τελευταία αποτελείτο από τα εμπορικά Breconshire, Clan Cambell, Pampas και Talabot, που η συνοδεία τους βασιζόταν κυρίως στην ταχύτητα και ευελιξία για την απ[οστολή. Την συνοδεία αποτελούσαν 14 αντιτορπιλικά και 4 καταδρομικά (HMS Cleopatra, HMS Euryalos, HMS Dido, HMS Carlisle).
Το προηγούμενο βράδυ, η φύλακες της Μάλτας, το ελαφρύ καταδρομικό HMS Penelope και το αντιτορπιλικό HMS Legion, άφησαν επίσης το αγκυροβόλιό τους για να συναντήσουν τη νηοπομπή πυκνώνοντας την προστασία γύρω της. Τόση σημασία έδινε το Βρετανικό Ναυτικό στο φορτίο των εφοδίων που μετέφερε.
Ο κίνδυνος, ωστόσο, παραμόνευε. Ισχυρές ιταλικές δυνάμεις είχαν αποπλεύσει από τη Μεσσήνη και τον Τάραντα: το θωρηκτό Littorio, με δύο βαριά και ένα ελαφρύ καταδρομικά και 10 αντιτορπιλικά. Η κίνησή τους είχε αναφερθεί από βρετανικά υποβρύχια που περιπολούσαν στην περιοχή.
Οι Βρετανοί είχαν ήδη εκπονήσει σχέδιο μάχης. Τα καταδρομικά και τα μισά αντιτορπιλικά θα αποσπώντο από τον σχηματισμό και θα ενέπλεκαν τον εχθρό δημιουργώντας προπέτασμα καπνού που θα έκρυβαν τα φορτηγά πλοία ενώ το HMS Carlisle και τα άλλα μισά αντιτορπιλικά θα παρείχαν αντιαεροπορική κάλυψη στα πλοία. Στις 14:30, το μεσημέρι της 22ης Μαρτίου, οι οπτήρες των καταδρομικών ανέφεραν καπνό στον ορίζοντα σημαίνοντας συναγερμό.
Ο ιταλικός στόλος πλησίασε διστακτικά παρότι υπερείχε συντριπτικά σε ισχύ πυρός (πυροβόλα των 15, 8 και 6 ιντσών έναντι 6 ιντσών των βρετανικών καταδρομικών και 4,7 και 4 ιντσών των αντιτορπιλικών). Εφαρμόζοντας τα σχέδια, τα βρετανικά καταδρομικά έκαναν μια θαρραλέα πλεύση με πλήρη ταχύτητα προς τον εχθρό βάλλοντας με τα πυροβόλα τους στο μέγιστο βεληνεκές. Ο καπνός που δημιουργούσαν τα αντιτορπιλικά απλωνόταν καλύπτοντας πλήρως τα εμπορικά της νηοπομπής. Το ρίσκο έπιασε! Οι Ιταλοί απομακρύνθηκαν. Μια δεύτερη προσπάθεια να κόψουν το δρόμο των Βρετανών προς τη Μάλτα, παρεμβάλοντας το Littorio μεταξύ των πλοίων και του νησιού, αντιμετωπίστηκε με την ίδια τακτική. Οι Ιταλοί υποχώρησαν και πάλι.
Το σκηνικό επαναλήφθηκε ξανά και ξανά με τους Ιταλούς να τρέπονται σε φυγή μπροστά στη βρετανική αποφασιστικότητα, παρόλο που μπορούσαν να τους ξεπεράσουν σε ισχύ πυρός, βεληνεκές και είχαν και την ιταλική ναυτική αεροπορία που πραγματοποιούσε διαρκείς ενοχλήσεις. Τα βρετανικά πολεμικά έβγαιναν από τον πυκνό καπνό, εξαπέλυαν μια ή δύο ομοβροντίες ή μια τορπίλη και επέστρεφαν στην αφάνεια.
Προς το τέλος της μέρας, δύο βρετανικά αντιτορπιλικά χτυπήθηκαν από βλήματα των 15 ιντσών αλλά επέζησαν, ενώ το φορτηγό Breconshire χτυπήθηκε κι αυτό κι έπρεπε να ρυμουλκηθεί από το HMS Penelope. Και οι Ιταλοί είχαν, όμως, απώλειες. Το Littorio είχε χτυπηθεί από βλήματα των 6 ινστών και δύο καταδρομικά εμφάνιζαν κλίση. Προς το τέλος της μέρας, στις 19:00 οι Ιταλοί αποσύρθηκαν χάνοντας μια μοναδική ευκαιρία να καταστρέψουν τη νηοπομπή της σωτηρίας και να γονατίσουν τη Μάλτα.
Αν και οι Βρετανοί θα απωθήσουν τους Ιταλούς, η καθυστέρηση θα εκθέσει τη νηοπομπή στο φως της ημέρας και τα μεταγωγικά της θα βυθιστούν από βομβαρδιστικά καθέτου εφόρμησης. Το Breconshire βυθίστηκε στο αγκυροβόλιό του στον Μεγάλο Λιμένα, με το κύτος του να ξεπροβάλει από το νερό. Οι Βρετανοί άνοιξαν δύο τρύπες και μετάγγισαν αρκετό καύσιμο για να κινήσουν τα πολύτιμα πλοία τους.
Το ίδιο τυχερά δεν στάθηκαν και τα Pampas και Talabot, που χτυπήθηκαν από βόμβες και πυρπολήθηκαν. Το τελευταίο μετέφερε βόμβες για την Βρετανική Αεροπορία και πλημμυρίστηκε από το πλήρωμα για να μην εκραγεί και ανατινάξει όλο το λιμάνι. Το Clan Cambell βυθίστηκε πριν καν φτάσει στη Μάλτα, 20 μίλια μακρυά. Μόνο το ένα πέμπτο από τους 26.000 τόνους εφοδίων έφτασε στα χέρια των Βρετανών που συνέχισαν, όμως, να μάχονται με σκυλίσια επιμονή.
