Το υποβρύχιο «Τρίτων» (Υ-5) υπό τη διοίκηση του Υποπλοιάρχου Επαμεινώνδα Κοντογιάννη επιτίθεται σε γερμανική νηοπομπή στα στενά του Καφηρέα και βυθίζει ένα πετρελαιοφόρο. Μετά από εξάωρη καταδίωξη από τα συνοδά πλοία, βυθίστηκε κατόπιν εμβολισμού του από το γερμανικό UJ-2102 (το γερμανικό πλοίο ήταν το επιταγμένο γιωτ του εφοπλιστή Ευγένιου Ευγενίδη “Brigitta” που είχε μετατραπεί σε πολεμικό). 24 από τα 41 μέλη του πληρώματος πνίγηκαν.
Το «Τρίτων» (Υ-5) ανήκε στην κλάση γαλλικής ναυπήγησης υποβρυχίων «Πρωτεύς» και είχε παραδοθεί στο Βασιλικό Ναυτικό το 1930, ένα από τα τελευταία της κλάσης των έξι πλοίων που αποτελούσαν τον μικρό στόλο υποβρυχίων του Ναυτικού. Έχοντας κατορθώσει να αποδημήσει μαζί με τα υπόλοιπα πλοία του Ναυτικού στη Μέση Ανατολή, το «Τρίτων» είχε λάβει μέρος σε 14 πολεμικές περιπολίες στην Αδριατική, στη Μεσόγειο και στο Αιγαίο επιτυγχάνοντας τη βύθιση 4 εχθρικών πλοίων μεταφοράς.
Στις 10 Νοεμβρίου 1942 απέπλευσε από το Πορτ Σαΐντ της Αιγύπτου με προορισμό την Εύβοια, όπου θα αποβίβαζε εν κρυπτώ ομάδα πρακτόρων και εξοπλισμού ενώ θα συνέχιζε προς το κεντρικό Αιγαίο. Φτάνοντας στον Καφηρέα με θαλασσοταραχή, το «Τρίτων» προσπάθησε να αναδυθεί αλλά έγινε αντιληπτό από εχθρικό υδροπλάνο στο φως της μέρας και καταδύθηκε ξανά. Στις 16 Νοεμβρίου εντόπισε εχθρική νηοπομπή κοντά στην Άνδρο και της επιτέθηκε με μία τορπίλη. Η επίθεση δεν ήταν επιτυχής αλλά εξέθεσε το υποβρύχιο στην προσοχή των συνοδών πλοίων με αποτέλεσμα να δεχθεί επίθεση με 13 βόμβες βυθού από το επιταγμένο γερμανικό περιπολικό UJ-2102. Στη συνέχεια, το γερμανικό περιπολικό ανέστρεψε και εξαπέλυσε άλλες 11 βόμβες βυθού χωρίς να προξενήσει σοβαρές ζημιές στο «Τρίτων».
Καθώς η νηοπομπή συνέχιζε την πορεία της το UJ-2102 παρέμεινε στην περιοχή ανιχνεύοντας ίχνη του ελληνικού υποβρυχίου. Μετά από τρεις ώρες ερευνών, το «Τρίτων» εντοπίστηκε και πάλι και μια τρίτη επίθεση με 13 βόμβες βυθού. Αυτή τη φορά οι εκρήξεις προκάλεσαν σοβαρές ζημιές στο σκάφος που άρχισε να χάνει έλαια και πετρέλαιο με αποτέλεσμα να προδώσει τη θέση του. Αναδυόμενο για να προσανατολιστεί, έχοντας χάσει πολλά από τα όργανα διεύθυνσής του, έγινε αντιληπτό και πάλι από το εχθρικό πλοίο που του επιτέθηκε με νέα σειρά βομβών. Οι ζημιές αυτή τη φορά ήταν συντριπτικές. Ο κυβερνήτης του αποφάσισε ανάδυση και μάχη με το πυροβόλο καταστρώματος αλλά δέχτηκε καταιγισμό βλημάτων από το γερμανικό UJ-2102. Το «Τρίτων», παρόλα αυτά, κατόρθωσε να επανδρώσει το πυροβόλο των 100 mm. Με τον αγώνα να είναι άνισος, τα δύο πλοία αντάλλαξαν πυρά μέχρι που το UJ-2102 στράφηκε με ορμή και εμβόλισε το υποβρύχιο. Η μάχη συνεχίστηκε από του σύνεγγυς με τα πληρώματα να ανταλλάσσουν ακόμα και πυρά ελαφρών όπλων και χειροβομβίδες. Ο κυβερνήτης του «Τρίτωνος», υποπλοίαρχος Ε. Κοντογιάννης, άδειασε μέχρι και το περίστροφό του κατά του εχθρικού πολεμικού πριν το τελευταίο αναστρέψει και πάλι και εμβολίσει ξανά το υποβρύχιο.
Ο δεύτερος εμβολισμός ήταν και μοιραίος. Το «Τρίτων», με το σκαρί τσακισμένο, τα όργανα κατεστραμμένα, την ομοχειρία του πυροβόλου του να έχει σκοτωθεί και το πλοίο να βάζει νερά άρχισε να βυθίζεται. Οι επιζώντες του πληρώματος, όσοι πρόλαβαν, έπεσαν στο νερό και ανασύρθηκαν σχεδόν όλοι από το γερμανικό περιπολικό. 24 άνδρες χάθηκαν με το ναυάγιο (αναφέρονται 19 μέλη του πληρώματος με τους πέντε επιπλέον να είναι πιθανότατα τα μέλη της ομάδας αποβίβασης, οι υποπλοίαρχοι RN Carter και Cole, ο ανθυποπλοίαρχος Παπανικολάου, ο ναύτης ΕΔ Μαστρογιάννη και ο πολίτης Αθανασόπουλου) ενώ δύο, οι ηλεκτρολόγοι αρχικελευστής Ν. Μαρουλάς και δίοπος Δ. Παπαδημητρίου κολύμπησαν για ώρες μέχρι την Εύβοια όπου κατόρθωσαν να κρυφτούν και να διαφύγουν στη συνέχεια στη Μέση Ανατολή.
Η απώλεια του “Τρίτωνος” ήταν η τρίτη από τις τέσσερις που θα πλήξουν τον στόλο των ελληνικών υποβρυχίων κατά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο και η πιο δραματική. Η πολεμική σημαία του υποβρυχίου παραδόθηκε στον κυβερνήτη του UJ-2102, υποπλοίαρχο Gero Kleiner και θα παραδοθεί σε τιμητική εκδήλωση στο ΠΝ το 1972 κατά την παράδοση του υποβρυχίου «Τρίτων ΙΙ», κλάσης U-209 (S-112) στη Γερμανία. Σήμερα εκτίθεται στη διοίκηση υποβρυχίων του ΠΝ στο ναύσταθμο Σαλαμίνας.
