Το Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ) της Ελλάδας αντιμετωπίζει τις σύγχρονες προκλήσεις ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, δύο περιοχές που αποτελούν νευραλγικούς κόμβους γεωστρατηγικής σημασίας. Οπότε κάπου το 2030, το ΠΝ φιλοδοξεί (ή έστω, ελπίζει) να ανανεώσει και να ενισχύσει τον στόλο του με την απόκτηση τεσσάρων φρεγατών FDI HN από τη Γαλλία, ακόμη τεσσάρων μεταχειρισμένων φρεγατών κλάσης Bergamini από την Ιταλία (η πιο πρόσφατη εξέλιξη), που θα συμπληρώνονται από τις εκσυγχρονισμένες 4 υφιστάμενες φρεγάτες ΜΕΚΟ200ΗΝ. Ας δούμε μια εικόνα μιας τέτοιας σύνθεσης και πως μπορεί να ανταποκριθεί στις αμυντικές μας απαιτήσεις.
Αρχικά η σύνθεση αν και αριθμητικά περιορίζεται σε 12 μεγάλα πλοία επιφανείας (μιας και θα έχουν αποσυρθεί οι σημερινές φρεγάτες κλάσης S), αντιπροσωπεύει μια σημαντική ποιοτική αναβάθμιση σε σχέση με τον τρέχοντα στόλο, ο οποίος περιλαμβάνει πολλές γερασμένες μονάδες με περιορισμένες επιχειρησιακές δυνατότητες.
Παράλληλα, η ενίσχυση του αεροπορικού σκέλους με τα επτά νέα ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα MH-60R και εννέα έως δέκα S70B/B6 (που διατηρούνται επιχειρησιακά), καθώς και η πιθανή απόκτηση τεσσάρων έως έξι πλοίων επιπέδου κορβέτας ή περιπολικών ανοιχτής θάλασσας, θα συμπληρώσουν τη ναυτική ισχύ. Στον τομέα των ταχέων σκαφών, οι επτά πυραυλάκατοι κλάσης Ρουσσέν (με υπό σχεδιασμό αναβάθμιση τους) θα διατηρήσουν τον ρόλο τους ως ισχυρή συμπληρωματική δύναμη πυρός, ενώ οι νέες πυροβολαρχίες αντιπλοϊκών πυραύλων του προγράμματος «Ασπίδα του Αχιλλέα» θα αναλάβουν την αποστολή της παράκτιας άμυνας στο Αιγαίο. Τα παραπάνω βέβαια εφόσον όλα υλοποιηθούν!
Έτσι η οργάνωση του ΠΝ το 2030 θα βασίζεται στη δημιουργία έως τριών ισορροπημένων ομάδων κρούσης, καθεμία από τις οποίες θα περιλαμβάνει ένα ή δύο πλοία από κάθε τύπο φρεγάτας – FDI HN, Bergamini και ΜΕΚΟ200ΗΝ. Δύο από αυτές θα βρίσκονται σε επιχειρησιακή ετοιμότητα, εξασφαλίζοντας συνεχή παρουσία και αποτροπή, ενώ η τρίτη θα παραμένει σε εφεδρεία, έτοιμη να ενεργοποιηθεί σε περιόδους κρίσης, όπως συνέβη το 2020 κατά την ένταση με την Τουρκία.
Η πρώτη ομάδα θα επιχειρεί στην Ανατολική Μεσόγειο, με πεδίο δράσης από Ρόδο/Κάρπαθο ως το Καστελλόριζο, προστατεύοντας τα εθνικά συμφέροντα σε μια περιοχή που τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί σε πεδίο ανταγωνισμού λόγω των ενεργειακών πόρων και των γεωπολιτικών συμφερόντων. Η δεύτερη ομάδα θα εδρεύει στην Κρήτη, έχοντας την ευθύνη και της θαλάσσιας ζώνης νότια του νησιού. Ενώ η τρίτη, παραμένοντας στη Σαλαμίνα, θα μπορεί να εξυπηρετεί με ένα σκάφος και τις όποιες διεθνείς υποχρεώσεις στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.
ThinkOutOfTheBox: Αγορά φρεγατών FREMM με Sea Fire από το ΠΝ – οι original Constellation!
Εκτιμούμε πως παρά τον περιορισμένο αριθμό των 12 φρεγατών για την κάλυψη της αχανούς δυνητικής ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), η οποία εκτείνεται σε χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα στο Αιγαίο, το Ιόνιο και την Ανατολική Μεσόγειο, η ποιότητα των νέων πλοίων, σε συνδυασμό με τα προηγμένα οπλικά συστήματα και την τεχνολογική υπεροχή που προσφέρουν, θα αντισταθμίζει σε αρκετό βαθμό την αριθμητική αδυναμία.
Σε αυτή τη βάση, οι τέσσερις φρεγάτες FDI HN, που αναπτύχθηκαν από τη γαλλική Naval Group και προσαρμόστηκαν στις ανάγκες του ΠΝ, θα αποτελούν την αιχμή του δόρατος. Κάθε FDI HN θα είναι εξοπλισμένη με 32 κάθετους εκτοξευτές Sylver A50, ικανούς να φιλοξενήσουν πυραύλους Aster 30 με εμβέλεια 120 χιλιομέτρων, προσφέροντας αντιαεροπορική και εν μέρει αντιβαλλιστική προστασία (ενώ κάποιες θα έχουν και μίγμα με Aster 30 και πυραύλους cruise, SCALP Naval). Επιπλέον, οι φρεγάτες θα φέρουν οκτώ αντιπλοϊκούς πυραύλους Exocet MM40 Block 3C, με εμβέλεια άνω των 200 χιλιομέτρων και δυνατότητα πλήγματος τόσο ναυτικών όσο και χερσαίων στόχων. Βέβαια, μιλάμε για 4 φρεγάτες, ενώ έχουμε παραγγείλει μόνο 3, αλλά θεωρούμε πως αργά ή γρήγορα θα κλειστεί και η 4η.
Για την εγγύς άμυνα, κάθε FDI διαθέτει σύστημα RAM με 21 πυραύλους, κατάλληλο όπλο για την αντιμετώπιση εχθρικών βλημάτων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών, ενώ είναι εξαιρετικό και στην αντιαεροπορική άμυνα. Στον τομέα του ανθυποβρυχιακού πολέμου, οι FDI HN είναι εξοπλισμένες με τις τορπίλες MU-90, ενώ το πυροβόλο των 76 χιλιοστών θα προσφέρει δυνατότητες κατά στόχων επιφανείας αλλά και αέρος.
Η απόκτηση των τεσσάρων φρεγατών Bergamini από την Ιταλία, αν προχωρήσει τελικά, αποτελεί μια στρατηγική κίνηση που συνδυάζει άμεση διαθεσιμότητα, λογικό κόστος (με την προσθήκη όπλων και κάποιας ανακαίνισης των σκαφών) και υψηλή επιχειρησιακή αξία. Η διαδικασία αυτή βέβαια συνδέεται με τις εξελίξεις στο Ιταλικό Ναυτικό όπως και τις ελληνοιταλικές σχέσεις.
ΕΞΕΛΙΞΗ: Ιταλική προσφορά για 2+2 φρεγάτες FREMM σε κόστος μιας FDI!
Όπως έχει γράψει ο Σάββας Βλάσσης, η Ιταλία έχει ενημερώσει την Ελλάδα για τη διαθεσιμότητα δύο πλοίων FREMM-IT, τη “γενικών καθηκόντων (GP)” Carlo Bergamini (F 590) και την ανθυποβρυχιακή (ASW) Virginio Fasan (F 591). Οι δικές μας πληροφορίες σε ανώτερο πολιτικό επίπεδο λένε πως η ιταλική πλευρά έχει αφήσει να εννοηθεί ότι σκοπεύει να αποσύρει και τις τέσσερις FREMM “γενικών καθηκόντων”, για να επικεντρωθεί στις FREMM EVO και τις ASW.
Τώρα αν το ΠΝ αποκτήσει Bergamini γενικών καθηκόντων ή/και ASW, είναι ήσσονος σημασίας, μπροστά στο γεγονός της ίδιας της απόκτησης! ο Κλάδος πάντως έχει εκφράσει με σαφήνεια την πλήρη υποστήριξή του στην απόκτηση αυτών των πλοίων, ενώ η Ιταλία βλέπει μια τέτοια συνεργασία ως ευκαιρία να ενισχύσει τις διμερείς σχέσεις με έναν σημαντικό σύμμαχο στο ΝΑΤΟ και τη Μεσόγειο.
Κάθε Bergamini φέρει 16 κάθετους εκτοξευτές Sylver A50 για πυραύλους Aster 15/30, οκτώ αντιπλοϊκούς πυραύλους (σε ελληνική υπηρεσία μάλλον θα τοποθετηθούν Exocet MM40 Block 3C αντί των Otomat, για ομοιοτυπία με τις FDI), και δύο τριπλούς τορπιλοσωλήνες 324 χιλιοστών για τορπίλες MU-90. Το κύριο πυροβόλο OTO Melara 127/64 LW, με εμβέλεια 100 χιλιομέτρων χάρη στα πυρομαχικά Vulcano, προσφέρει ισχυρή υποστήριξη πυρός, ενώ ένα δευτερεύον πυροβόλο 76/62 Super Rapid/Strales ενισχύει την άμυνα μικρής εμβέλειας.
Δύο πυροβόλα Oerlikon KBA 25 χιλιοστών συμπληρώνουν τον οπλισμό για ήσσονος σημασίας ή ασύμμετρες απειλές. Παρά το γεγονός ότι οι GP δεν διαθέτουν το προηγμένο σόναρ CAPTAS-4 των ASW, η ευελιξία τους τις καθιστά κατάλληλες για αποστολές περιπολίας, συνοδείας και κρούσης στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και για διεθνείς αποστολές.
Οι τέσσερις φρεγάτες ΜΕΚΟ200ΗΝ, που υπηρετούν από τη δεκαετία του 1990, θα εκσυγχρονιστούν μερικώς για να παραμείνουν επιχειρησιακές έως το 2040. Ο σχεδιαζόμενος εκσυγχρονισμός θα αναβαθμίσει τα ηλεκτρονικά, τα ραντάρ και -ελπίζουμε- και κάποια από τα οπλικά συστήματα. Κάθε ΜΕΚΟ φέρει 16 πυραύλους ESSM (Evolved Sea Sparrow Missile) για αντιαεροπορική άμυνα, οκτώ αντιπλοϊκούς πυραύλους Harpoon, και τορπίλες Mk46. Το κύριο πυροβόλο 127 χιλιοστών Mk45 της BAE Systems, μπορεί να εκσυγχρονιστεί σε επίπεδο Mk2 CCS, ενώ το σύστημα των δύο CIWS Phalanx 20 χιλιοστών προσφέρει άμυνα απέναντι σε απειλές εισερχόμενων αντιπλοϊκών πυραύλων.
Επίσκεψη Δένδια σε ιταλική φρεγάτα FREMM στον Πειραιά – “τώρα που γυρίζει”!
Τα ελικόπτερα MH-60R Seahawk και τα S70B/B6 Aegean Hawk θα κατανεμηθούν ισορροπημένα στις τρεις ομάδες κρούσης, ενισχύοντας τις ανθυποβρυχιακές δυνατότητες. Τα MH-60R, εξοπλισμένα με προηγμένα σόναρ, ραντάρ και τορπίλες Mk54, είναι ιδανικά για την ανίχνευση και καταστροφή των υποβρυχίων 214ΗΝ, ενώ τα S70B/B6 θα υποστηρίξουν αποστολές έρευνας, διάσωσης και μεταφοράς ενώ θα δρουν επικουρικά εναντίον υποβρύχιων. Θυμίζουμε και τη χρήση των μη επανδρωμένων ελικοπτέρων Schiebel S-100 για ρόλους στοχοποίησης πέρα του ορίζοντα.
Ενώ με τη σειρά τους, οι επτά πυραυλάκατοι Ρουσσέν, με 8 πυραύλους Exocet MM40 και 21 RAM ανά πλοίο, ενισχύουν σημαντικά την ικανότητα πλήγματος στόχων επιφανείας. Και από ότι μάθαμε, το πρόγραμμα «Ασπίδα του Αχιλλέα» θα συμπληρώσει την κάλυψη του Αιγαίου με επάκτιες πυροβολαρχίες με εμβέλεια 200-300 χιλιομέτρων, δημιουργώντας μια νέα ζώνη αποτροπής.
Ισχύ πυρός σε όλες τις κατηγορίες όπλων
Έτσι η συνολική ισχύς πυρός του ΠΝ από τις μονάδες επιφανείας το 2030 θα είναι εντυπωσιακή, ιδιαίτερα όσον αφορά τους πυραύλους Aster, ESSM και RAM. Οι τέσσερις FDI HN θα φέρουν 102 Aster 30 και οι τέσσερις Bergamini θα προσθέσουν άλλους 64 για αντιαεροπορική άμυνα μεγάλης εμβελείας. Οι τέσσερις ΜΕΚΟ200ΗΝ θα συνεισφέρουν 64 ESSM, αποτελώντας το μοναδικό τύπο πλοίου με αυτούς τους πυραύλους, με εμβέλεια 50 χιλιομέτρων (έκδοση Block 2 αν εκσυγχρονιστούν εδώ τα πλοία) για αντιαεροπορική άμυνα μεσαίου βεληνεκούς. Και οι πυραύλοι RAM, που προσφέρουν άμυνα κοντινής εμβέλειας, θα κατανεμηθούν ως εξής: 84 από τις FDI HN και 147 από τις Ρουσσέν, φτάνοντας το σύνολο σε 231 βλήματα.
Επιπλέον, το ΠΝ θα διαθέτει τουλάχιστον 64 Exocet MM40 Block 3C (32 από τις FDI, 32 από τις Bergamini), ενώ θα συμπληρώνονται από 32 νέα βλήματα από τις ΜΕΚΟ – αν αντικατασταθούν οι Harpoon – και 56 από τις Ρουσσέν. Στα παραπάνω να προσθέσουμε και 24 βλήματα cruise SCALP Naval, στρατηγικής κρούσης σε εμβέλεια 1.000+ χιλιομέτρων, μιας και έχει εξαγγελθεί η εγκατάσταση ενός οκταπλού εκτοξευτή Α70 στις 3 από τις 4 FDI (ξανά εδώ θεωρούμε αναγκαία και δεδομένη την προμήθεια της 4ης).
ΑΝΑΛΥΣΗ: Φρεγάτες Bergamini, ας μην προστεθούν στις άλλες “ιταλικές ευκαιρίες” που χάσαμε
Ετσι συνολικά το ΠΝ του 2030, με 12 φρεγάτες, τα ελικόπτερα, τις πυραυλακάτους, τις κορβέτες αν ξεκινήσει το αντίστοιχο πρόγραμμα και τις πυροβολαρχίες της “Ασπίδας του Αχιλλέα” θα αποτελεί μια αξιόπιστη αποτρεπτική δύναμη. Όπου η απόκτηση των Bergamini, με δυνητικό αρχικό κόστος 1,2 δις ευρώ για τέσσερα πλοία, προσφέρει μια εξαιρετικά οικονομικά αποδοτική λύση σε σχέση με νέες ναυπηγήσεις, ενώ η άμεση διαθεσιμότητά τους μειώνει το χρόνο αναμονής στην ενίσχυση του Στόλου.
Η θεωρία και η δύσκολη εφαρμογή
Ακούγονται ενθαρρυντικά όλα τα παραπάνω για ένα αποδοτικό στόλο κάπου το 2030, έστω και αν δεν προβλέπεται προσθήκη πολλών νέας κατασκευής πλοίων; Ναι, αλλά προϋποθέτουν και πολλά, ενδεικτικά τα παρακάτω:
- Την ολοκλήρωση του προγράμματος των γαλλικών FDI, με παραγγελία του 4ου σκάφους και τον πλήρη οπλισμό και εξοπλισμό όλων των σκαφών.
- Την αγορά των 4 Bergamini, την αγορά των όπλων τους, και βέβαια μαζί με ένα κονδύλι βαριάς συντήρησης τους.
- Την αξιόλογη αναβάθμιση των ΜΕΚΟ και όχι μια “μεσοβέζικη” λύση που δεν θα προσφέρει το δυνατόν καλύτερο.
- Την αναβάθμιση των πυραυλακάτων κλάσης Ρουσσέν, ώστε να μην εμφανιστούν εδώ φαινόμενα απαξίωσης λόγω χρόνου.
- Την ενεργοποίηση του προγράμματος των κορβετών, ώστε το 2030 να αρχίσει να αποδίδει κάποια σκάφη (π.χ. Ευρωκορβέτα ή ότι άλλο), άρα να προβλέπεται και η περαιτέρω ενίσχυση του ΠΝ.
- Την αναβάθμιση των κανονιοφόρων με τους πυραύλους SPIKE NLOS, που θα προσθέτουν κι αυτές στην ισχύ πυρός.
- Την αναβάθμιση των 4 υποβρυχίων Type 214, ώστε να μετέχουν στο μέγιστο της ικανότητας τους, όπως και την έναρξη ναυπήγησης νέων υποβρυχίων, που όμως θα αποδώσει νέα σκάφη μετά το 2030.
- Τη γενική ενίσχυση αποθεμάτων όπλων του Πολεμικού Ναυτικού και όχι την εμμονή σε φόρτους “ένα σετ και κάτι” που σημαίνει πως ο Κλάδος θα μπορεί να πολεμήσει ελάχιστες μέρες μόνο. Παράλληλα την επαναπιστοποίηση όλων των παλαιότερων όπλων, ώστε να είμαστε σίγουροι για την λειτουργικότητα τους.
- Τη σημαντική βελτίωση της δικτυοκεντρικότητας και των τηλεπικοινωνιών όλων των πλοίων μας (με τουλάχιστον Link 16 και δορυφορικές επικοινωνίες σε όλα τα μεσαία/μεγάλα σκάφη επιφανείας όπως και των ελικοπτέρων), ώστε όλα αυτά να μπορούν να λειτουργήσουν συνεργατικά.
- Την προμήθεια παράκτιων συστοιχιών αντιπλοϊκών πυραύλων, για ενίσχυση της κάλυψης του Αιγαίου.
- Την συστηματική συντήρηση, με συμβάσεις υποστήριξης, όλων των παραπάνω σκαφών, ελικοπτέρων, όπλων και ειδικών απαρτιών, ώστε να είναι ετοιμοπόλεμα και όχι “αραγμένα”.
- Την ενσωμάτωση στο όλο ναυτικό “πακέτο” πολλών ακόμη μη επανδρωμένων, κάθε τύπου, από μεσαία επιτήρησης, περιπλανόμενων πυρομαχικών, έως καμικάζι επιφανείας. Κάτι απαραίτητο για κάθε πολεμική δράση, χωρίς να απαιτείται εξωφρενικό κόστος.
- Τη συντήρηση των υποδομών του Ναυστάθμου Σαλαμίνας όπως και την επέκταση εκείνων της Σούδας, ώστε το ΠΝ να έχει πλήρεις εγκαταστάσεις υποστήριξης των πλοίων του.
- Το πολύ βασικό, την ενίσχυση των αποδοχών του προσωπικού, όπως και την παροχή κινήτρων, για να υπάρχουν πληρώματα, και τεχνικοί να υπηρετούν ένα σύνθετο και υψηλών απαιτήσεων σε λειτουργία στόλο.
- Την πολεμική ετοιμότητα με συνεχείς ασκήσεις πολύπλοκων σεναρίων, με χρήση όλων των νεότερων δογμάτων και με “νεανική” αντίληψη ενσωμάτωσης των όποιων εμπειριών και διεθνών τάσεων.
- Την αναδιατύπωση δογμάτων ναυτικού πολέμου που να συνδυάζουν τον παραδοσιακό ρόλο των σκαφών στην υπεράσπιση του Αιγαίου, συν την Ανατολική Μεσόγειο, σε συνεργασία με νέα επάκτια/χερσαία συστήματα (“Ασπίδα του Αχιλλέα”) όπως και με την Αεροπορία για πραγματικά διακλαδικές επιχειρήσεις.
- Την ενεργοποίηση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, η οποία θα αναλάβει έργα συντήρησης, αναβάθμισης, υποδομών, πιστοποίησης, γιατί όχι ναυπήγησης, εξέλιξης ηλεκτρονικών και λογισμικού, προσθήκης αισθητήρων, παροχής μη επανδρωμένων κ.ο.κ. Γιατί μόνο με εγχώρια προστιθέμενη αξία σοβαρού μεγέθους μπορεί να λειτουργήσει ένας μεγάλος εθνικός στόλος.
- Και τέλος, την συναίνεση, συνεργασία και στήριξη όλων των παραπάνω, από τις κυβερνήσεις έως το 2030 και για πολλά χρόνια αργότερα: που θα κατανοήσουν την απόλυτη ανάγκη ενίσχυσης του ΠΝ, την έννοια της “συνέχειας έργων”, της τήρησης των συμφωνηθέντων, της διαρκούς εξέλιξης, όπως και της αναγνώρισης της συνεχιζόμενης και διογκούμενης απειλής.
Δεν είναι δηλαδή τόσο απλό όσο περιγράφεται!
