Αυστραλιανό ελικόπτερο δέχθηκε λέιζερ από το «μυστικό Ναυτικό» της Κίνας –η αρχή ενός νέου υβριδικού ναυτικού πολέμου;  

Το πλήρωμα ενός ελικοπτέρου του αυστραλιανού Ναυτικού αναγκάστηκε να προσνηωθεί για προληπτικούς λόγους όταν έγινε στόχος λέιζερ ενώ πετούσε πάνω από την Νότια Σινική Θάλασσα. Το ενδιαφέρον είναι ότι σύμφωνα με μαρτυρίες ατόμων που επέβαιναν στο ελικοπτεροφόρο/αποβατικό HMAS Canberra κατά το ταξίδι του από το Βιετνάμ στην Σιγκαπούρη, τα λέιζερ προήλθαν από… παραπλέοντα κινεζικά αλιευτικά και όχι από το κινεζικό πολεμικό που παρακολουθούσε το αυστραλιανό πλοίο.

Η Κίνα δεν έκρυψε ποτέ τις φιλοδοξίες της για τον έλεγχο της συγκεκριμένης πλούσιας σε ενεργειακά κοιτάσματα, κρίσιμα ορυκτά και αλιεύματα περιοχής, την οποία θεωρεί ζωτικό της χώρο καθώς πέραν των πλουτοπαραγωγικών πηγών ελέγχει και κύριες θαλάσσιες οδούς. Όμως η χρήση αλιευτικών ως «θαλάσσια πολιτοφυλακή» θα άξιζε ειδική μνεία στο δοκίμιο του Σούν Τζου «Η Τέχνη του Πολέμου». Διότι είναι κοινό μυστικό ότι δεκάδες χιλιάδες κινεζικά ψαράδικα λειτουργούν ως στόλος-φάντασμα για λογαριασμό του Πεκίνου.

Η ιδέα είναι απλή αλλά λαμπρή στην σύλληψή της. Η «πολιτοφυλακή των ψαράδων» πλέει παντού με τα πλοία της ως εν δυνάμει προφυλακές (picket ships) του Ναυτικού του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού της Κίνας, επιδεικνύοντας παράλληλα την «κυριαρχία της χώρας» σε περιοχές ενδιαφέροντος όπως το Αρχιπέλαγος Spratley.

Ειδικά για τα αλιευτικά που επιχειρούν στην περιοχή αυτή, για την οποία ερίζουν πέντε χώρες, οι κινεζικές Αρχές παρέχουν στα πληρώματά τους βασική στρατιωτική εκπαίδευση και επιδότηση για την κάλυψη των δαπανών καυσίμου αλλά και πάγου για την διατήρηση των αλιευμάτων. Επίσης οι ψαράδες ενθαρρύνονται να αλλάξουν τα παραδοσιακά ξύλινα σκάφη τους με μεγαλύτερου εκτοπίσματος αλιευτικά, ατσάλινου κύτους, ικανά να αντέχουν… εμβολισμούς.

Αρκετά βιετναμέζικα σκάφη εμβολίστηκαν και βυθίστηκαν από κινεζικά κατά την διαμάχη που ξέσπασε το 2014 όταν η Κίνα επεχείρησε να στήσει πλωτή εξέδρα εξόρυξης πετρελαίου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη του Βιετνάμ. Δύο χρόνια αργότερα, σε μια άλλη στιγμή έντασης, κινεζικά αλιευτικά εμβόλισαν νοτιοκορεατικές ακταιωρούς με συνέπεια την ανατροπή τους. Άοπλα αλλά αρκούντως αποτελεσματικά.

Πληροφορίες ωστόσο αναφέρουν ότι κάποια, εκτός από κανόνια νερού, διαθέτουν και ελαφρά όπλα για να αποτρέψουν το ενδεχόμενο επιβίβασης σε αυτά. Πολλά δε έχουν θεαθεί με ύποπτο πλήθος κεραιών στον ιστό τους και μερικά φαίνεται να είναι βαμμένα με το χαρακτηριστικό γκρι του κινεζικού Ναυτικού. Αξίζει να σημειωθεί ότι στρατιωτικές πηγές των Φιλιππίνων –μια από τις χώρες που εγείρουν διεκδικήσεις στα Spratleys– έχουν επισημάνει περιπτώσεις που κινεζικά αλιευτικά επανδρώνονταν από πληρώματα τα οποία εμφανισιακά διέφεραν πολύ από τους συνηθισμένους λιπόσαρκους ηλιοκαμένους, ψαράδες.

Το σύνολο των αλιευτικών της «θαλάσσιας πολιτοφυλακής» παραμένει αδιευκρίνιστο. Έκθεση του αμερικανικού Πενταγώνου ανέφερε ενδεικτικά ότι η επαρχιακή κυβέρνηση της νήσου Χαϊνάν έχει παραδώσει 84 μεγάλα αλιευτικά με ενισχυμένο κύτος και χώρους αποθήκευσης πυρομαχικών. Η ναυτική πολιτοφυλακή της εν λόγω επαρχίας θεωρείται η πιο επαγγελματική απ’ όλες, στελεχωμένη με βετεράνους και αμειβόμενη ανεξάρτητα από αλιευτικές δραστηριότητες.

Ως ένα επιπλέον κίνητρο για τους βιοπαλαιστές της θάλασσας, οι τοπικές κυβερνητικές αρχές αγοράζουν απευθείας την ψαριά τους. Σε αντάλλαγμα, οι πατριώτες αλιείς οφείλουν να δίνουν πληροφορίες στην Ακτοφυλακή σχετικά με τις δραστηριότητες ξένων πλοίων, συνδράμοντας, όποτε προκύπτει ανάγκη, στην «διασφάλιση της κυριαρχίας της χώρας». Γι’ αυτό και οι αρχές εφοδίασαν με συστήματα GPS τουλάχιστον 50.000 αλιευτικά. Έχετε ακόμη αμφιβολίες ότι αυτό είναι το «δεύτερο Ναυτικό» της Κίνας;

Αφήνοντας τους Κινέζους αλιείς να ψαρεύουν σε περιοχές που επιδιώκει να εγκαθιδρύσει de facto «εθνική κυριαρχία» το Πεκίνο όχι μόνο προωθεί τα στρατηγικά του σχέδια αλλά έχει και μια καλή δικαιολογία να στείλει δυνάμεις για την προστασία των ψαράδων –αν αυτό σας θυμίζει τον «πόλεμο της τσιπούρας» στα Ίμια, έχετε δίκιο. Ούτως ή άλλως, η επιλογή της δυναμικής απάντησης από τις χώρες που θίγονται τα κυριαρχικά τους δικαιώματα εναντίον φιλήσυχων φτωχών αλιέων δείχνει πάντα άσχημα στα διεθνή πρωτοσέλιδα.

Το παιχνίδι με τα ψαράδικα μπορεί να φαίνεται απλοϊκό αλλά δεν είναι. Η αξία του υβριδικού ναυτικού πολέμου στο 21^ο αιώνα έχει γίνει πλήρως αντιληπτή από την Κίνα, η οποία επιχειρεί ουσιαστικά με ασυλία όχι μόνο στην διαφιλονικούμενη Νότια Σινική Θάλασσα αλλά μέχρι την Θάλασσα της Ιαπωνίας. Η παραγνωρισμένη ασύμμετρη απειλή της «θαλάσσιας πολιτοφυλακής» δείχνει μέχρι που μπορεί να φτάσει κανείς για να κατοχυρώσει κυριαρχικά δικαιώματα, υπαρκτά ή ανύπαρκτα, με ναυτικές αντιπαραθέσεις χαμηλής έντασης.

«Ας μην την θεωρούμε ως μια ετερόκλητη ομάδα ψαράδων… Έχουν σαφή διοίκηση και έλεγχο και δεν δρουν τυχαία» προειδοποιούσε σε συνέντευξή του το 2017 ο Αρχηγός του αμερικανικού Στόλου του Ειρηνικού, Ναύαρχος Σουίφτ. Ο «τρίτος Στόλος» μετά του Ναυτικού και την Ακτοφυλακής «διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο για την επίτευξη των πολιτικών στόχων της Κίνας χωρίς πόλεμο» τονίζει το Πεντάγωνο. Επιτέλους, το κατάλαβαν.

Υπό τον έλεγχο της κινεζικής κυβέρνησης, ο τεράστιος αυτός αριθμός σκαφών κάνει την δουλειά του Ναυτικού του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού δίχως να απαιτείται η διπλωματικώς δύσκολα εξηγητέα παρουσία ναυτικών μονάδων ή Πεζοναυτών σε ευαίσθητες περιοχές. Έτσι η κινεζική σημαία κυματίζει παντού και η Κίνα χτίζει μεθοδικά και με στρατηγικό όραμα την θαλάσσια αυτοκρατορία της.

Τα κινεζικά αλιευτικά είναι η πρώτη γραμμή άμυνας του Πεκίνου στην θάλασσα, «όπλο» σε ένα νέο είδος πολέμου για τον οποίο οι συμβατικές ναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και της Ν. Κορέας ελάχιστα γνωρίζουν. Μια κλασσική αντιμετώπιση της απειλής θα μπορούσε εκτός από καταστροφική, από πλευράς δημοσιότητας, να οδηγήσει σε περισσότερες απώλειες σε στρατηγικό επίπεδο. Κι αν η Νότια Σινική Θάλασσα σας φαίνεται πολύ μακριά, το Αιγαίο είναι κοντύτερα.

Αλέξανδρος Θεολόγου