Εγκαινιάζουμε μια καινούρια στήλη στο Naval Defence αφιερωμένη στην παρουσίαση πολεμικών πλοίων μεγάου εκτοπίσματος και ικανοτήτων. Η παρουσίαση θα περιλάβει εν καιρώ τόσο ιστορικά πλοία του παρελθόντος όσο και σύγχρονα αλλά και μελλοντικά προγράμματα της σύγχρονης ναυπηγικής βιομηχανίας. Δεν θα παραλείψουμε, φυσικά και ένα μικρό ποσοστό ‘What if’ με προγράμματα που έφτασαν στο στάδιο της σχεδίασης αλλά ποτέ δεν έμελλαν να υλοποιηθούν.
Θα ξεκινήσουμε το αφιέρωμά μας με τη σοβιετική κλάση υποβρυχίων βαλλιστικών πυραύλων ‘Typhoon’, τα μεγαλύτερα υποβρύχια που ναυπηγήθηκαν ποτέ (ως τώρα…). Τα σοβιετικά υποβρύχια Project 941 “Акула” (“καρχαρίας” ή κατά ΝΑΤΟ “Τυφών”, από τον γιγαντόμορφο Τιτάνα Τυφωέα, γιό του Ταρτάρου και της Γαίας) βρίσκονται στην κορυφή της εξελικτικής πυραμίδας των υποβρυχίων του Ψυχρού Πολέμου, κατέχοντας ακόμα -30 σχεδόν χρόνια από το τέλος του- τα σκήπτρα σε ό,τι αφορά στις διαστάσεις, στο εκτόπισμα και στην ισχύ πυρός.
Η ανάπτυξη των υποβρυχίων Typhoon ξεκίνησε στη δεκαετία του 1970 ως απάντηση στη νέα κλάση Ohio του αμερικανικού ναυτικού. Τα υποβρύχια Ohio αναμένονταν να εκτοπίζουν 18.500 τόνους σε κατάδυση και να μεταφέρουν 24 πυραύλους Trident με 8 MIRV (Multiple Independently-targetable Re-entry Vehicle) ο καθένας. Στα πλαίσια του ανταγωνισμού που εξελισσόταν από τη δεκαετία του ’40 και συνοψιζόταν στο “αν ο αντίπαλος μπορεί να το κάνει, εμείς μπορούμε καλύτερα”, ο Γενικός Γραμματέας Λεονίτ Μπρέζνιεβ ανακοίνωσε μια νέα κλάση πυρηνικών υποβρυχίων με μοναδικά χαρακτηριστικά.
Το νέο υποβρύχιο ήταν ένας πλωτός φορέας 20 υποβρυχίως εκτοξευομένων βαλλιστικών πυραύλων (SLBM) SS-N-20 τριών σταδίων με βεληνεκές άνω των 8.000 χλμ. καθένας από τους οποίους έφερε 10 MIRV. Οι βαλλιστικοί πύραυλοι εκτοξεύονταν με μια μικρή σχετικά ώθηση κινητήρα αερίου αρκετή για να βγούν από το κάθετο σιλό του υποβρυχίου, στη συνέχεια βοηθητικοί κινητήρες συντηρούσαν ένα θόλο αερίων γύρω από τον πύραυλο καθώς κατευθυνόταν προς την επιφάνεια. Μετά την έξοδό του από αυτήν, ο κυρίως κινητήρας τίθετο σε λειτουργία. Ο πύραυλος ακολουθούσε ανοδική πορεία μέχρι την έξοδο από την ατμόσφαιρα, όπου διασπαζόταν απελευθερώνοντας τα MIRV. Τα τελευταία ακολουθούσαν ανεξάρτητη κατευθυνόμενη πορεία προς τους στόχους τους. Έτσι, κάθε Typhoon μπορούσε με τους 20 πυραύλους να χτυπήσει θεωρητικά 200 διαφορετικούς στόχους (20 SLBM x 10 MIRV), ξεπερνώντας τους 192 των αμερικανικών Ohio. Πέραν αυτών, τα Typhoon ήταν εξοπλισμένα με έξι τορπιλοβλητικούς σωλήνες των 533 χλσ. ικανούς να πυροδοτήσουν πυρηνικά βλήματα SS-N-15 ή συμβατικές τορπίλες Type 53.
Προκειμένου να διαχειριστεί το τεράστιο φορτίο του, το υποβρύχιο χρησιμοποιούσε ειδική σχεδίαση τριπλού κύτους με δύο σήραγγες να περιτρέχουν τον χώρο δεξιά και αριστερά από την παράταξη των SLBM από την πλώρη ώς την πρύμνη. Ως αποτέλεσμα αυτών, οι διαστάσεις του υποβρυχίου ήταν πρωτοφανείς, με 175 μέτρα μήκος, 23 πλάτος ενώ σε κατάδυση το Typhoon εκτόπιζε 48,000 τόνους νερού, όσο ένα μεγάλο αεροπλανοφόρο. Το πλήρωμα του υποβρυχίου αριθμούσε 162 άτομα (52 αξιωματικού, 85 υπαξιωματικοί και μόλις 25 ναύτες, δίνοντας μια ιδέα για την πολυπλοκότητα και ευθύνη των διαδικασιών εν πλω). Το υποβρύχιο κινείτο από δύο (!) αντιδραστήρες ΟΚ-650 που κινούσαν ισάριθμους ατμοστροβίλους με συνολική απόδοση 99.200 ίππων. Στις ανέσεις του πληρώματος περιλαμβάνονταν γυμναστήριο, σάουνες, διάφοροι χώροι αναψυχής και μια πισίνα. Το ανθεκτικό κύτος μπορούσε να καταδυθεί σε βάθος 400 μέτρων και να παραμείνει 120 μέρες σε διαρκή κατάδυση πλέοντας με ταχύτητες 22-27 κόμβους. Για τη διάσωση του πληρώματος σε περίπτωση ανάγκης, δύο μεγάλοι θαλαμίσκοι διάσωσης υπήρχαν στον υπερμεγέθη πύργο, με χωρητικότητα 85 ανδρών ο καθένας.
Επτά υποβρύχια σχεδιάστηκαν αλλά το τελευταίο δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί. Τα υπόλοιπα όμως ταξίδεψαν στους ωκεανούς μεταξύ 1981 και 1989 στέλνοντας το μήνυμα της σοβιετικής ισχύος που έφερε ταυτόχρονα και το σπόρο της συντριβής της. Ένα ένα τα Typhoon τέθηκαν σε αναγκαστικό αγκυροβόλιο λόγω των προβλημάτων χρηματοδότησης που αντιμετώπισε το μετασοβιετικό ρωσικό κράτος. Σχέδια στις αρχές της δεκαετίας του 1990 για μετατροπή κάποιων από τα υποβρύχια σε γιγάντια μεταγωγικά που θα μετέφεραν καύσιμα και εφόδια στις αρκτικές βάσεις της Ρωσίας μέσω των υποθαλασσίων περασμάτων του Βορείου Παγωμένου Ωκεανού παρέμειναν στη θεωρία. Από τα έξι Typhoon μόνο το πρώτο, το ΤΚ 208 ‘Dmitriy Donskoy’ υπηρετεί σήμερα έχοντας αναβαθμιστεί και αντικαθιστώντας τα πυρηνικά του όπλα με συμβατικά (πρακτική που εφάρμοσαν και οι ΗΠΑ με τις συμφωνίες START). Τα τρία επόμενα (ΤΚ 202, 12 και 13) παροπλίστηκαν και διαλύθηκαν με αμερικανική βοήθεια για τη διαχείριση των ραδιενεργών στοιχείων των αντιδραστήρων τους ενώ τα TK-17 ‘Arkhangelsk’ και TK-20 ‘Severstal’ αποσύρθηκαν και τέθηκαν σε εφεδρεία το 2006 και 2004 αντίστοιχα με το ρωσικό υπουργείο να σχεδιάζει πάντα την επανενεργοποίησή τους όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Σχέδια που παραμένουν αβέβαια…
