Στο δημόσιο διάλογο της «κορβετιάδας» κυριαρχεί η συζήτηση για τη γαλλική και την ιταλική πρόταση. Ξεχνάμε, βέβαια, ότι πρόταση στο εν λόγω πρόγραμμα έχουν καταθέσει και οι Ολλανδοί, με την καθόλα αξιόλογη κορβέτα Sigma 10514. Αλλά για πολλούς και διάφορους λόγους έχουν «αυτοαποσυρθεί», μη καταθέτοντας επικαιροποιημένη πρόταση ούτε απαντώντας επαρκώς στα διευκρινιστικά ερωτήματα της ελληνικής πλευράς. Και όμως, οι ολλανδικές Korteaner έχουν βγάλει ασπροπρόσωπο το ΠΝ αποτελώντας την ραχοκοκαλιά του στόλου. Πολλοί λοιπόν θα ανέμεναν άξιους διαδόχους των Kortenaer στο Πολεμικό Ναυτικό.
Μήπως αντί για 3 κορβέτες να πάμε σε ελληνοιταλικό “γάμο” με φρεγάτες PPA;
Στο πρόγραμμα φρεγατών το ΠΝ επέλεξε για πολιτικούς, οικονομικούς και τεχνικούς λόγους, αλλά πρωτίστως λόγω ταχύτατης παράδοσης, τις φρεγάτες κλάσης Κίμων (FDI HN). Και παρόλο που ενοχλεί αρκετούς, οι συγκεκριμένες φρεγάτες θα αποτελούν σύντομα την αιχμή της τρίαινας του ΠΝ. Αυτό βέβαια δεν δημιουργεί απαραίτητα δεσμευτικό προηγούμενο ώστε να οδηγηθούμε και στην πρόσκτηση των Gowind προτάσσοντας την ομοιοτυπία με τις φρεγάτες. Εξ ου και ο ανταγωνισμός παραμένει σκληρός, αν και δυστυχώς (τονίζεται το δυστυχώς) μόνο μεταξύ δυο εκ των τριών εταιρειών.
Και όμως, ο ανταγωνισμός αυτός δεν έχει φέρει τον ανάλογο ενθουσιασμό στην ελληνική πλευρά. Αν και οι οικονομικές προσφορές μάλλον καλύπτουν τον διαθέσιμο προϋπολογισμό, εντούτοις ούτε η Γαλλία, ούτε η Ιταλία έχουν προσφέρει «γη και ύδωρ» στην ελληνική πλευρά, όπως ελπίζουν κάποιοι. Και σε όλη αυτή την «όμορφη εικόνα», για κάποιο περίεργο λόγο έχει παραγκωνιστεί η ολλανδική πρόταση. Γιατί; Μήπως, θα έπρεπε να την δει η ελληνική πλευρά με άλλη οπτική;
Μήπως αντί για 3 κορβέτες να πάμε σε 3 ακόμη FDI με σοβαρή ελληνική συμμετοχή;
Έχουμε ήδη γράψει δύο άρθρα που περιγράφουν μια ολοκληρωμένη -κατά την άποψη μας- πρόταση ενίσχυσης του Πολεμικού Ναυτικού, είτε “ποντάροντας” στην γαλλική λύση, είτε στην ιταλική. Οπότε ήρθε η ώρα να κλείσουμε μια “τριλογία” τέτοιων άρθρων περιγράφοντας τη δυναμική μιας ακόμη πρότασης, που περιστρέφεται γύρω από την ολλανδική “δεξαμενή” τεχνολογίας, με έντονη ενίσχυση του ελληνικού ναυπηγικού οικοσυστήματος. Ας δούμε – πάλι ψύχραιμα – τι προτείνουμε:
- Πρόσκτηση τριών κορβετών κλάσης Sigma 10514 της Damen. Ναυπήγηση της πρώτης στην Ολλανδία (για επίσπευση παράδοσης) και των επόμενων δύο στην Ελλάδα.
- Συμφωνία με την Ολλανδία για την αγορά των 2 μεταχειρισμένων φρεγατών κλάσης Μ που διαθέτουν και παράδοσή τους το συντομότερο δυνατό.
- Συμφωνία με την Ολλανδία και το Βέλγιο για συμμετοχή της Ελλάδας στο κοινό τους πρόγραμμα ναυπήγησης φρεγατών ASWF, με πρόθεση απόκτησης 2 τουλάχιστον πλοίων νέας γενιάς.
Είναι προφανές ότι σε ένα τέτοιο ολοκληρωμένο πλαίσιο η Damen και η Ολλανδική κυβέρνηση, θα έχουν σοβαρό κίνητρο αναθέρμανσης του ενδιαφέροντος για το πρόγραμμα των ελληνικών κορβετών.
Το πρώτο μέρος της συμφωνίας αφορά την ναυπήγηση κορβετών. Δεν είναι σκοπός της πρότασης αυτής να μπει σε λεπτομέρειες σχετικά με την διαμόρφωση των Sigma 10514. Αυτή θα μπορούσε να παραμένει ως έχει προσφερθεί ήδη. Μεγάλο πλεονέκτημα – αδιαμφισβήτητα – είναι το σύστημα διαχείρισης μάχης (CMS) ΤACTICOS στο οποίο έχει ήδη εμπειρία το ΠΝ, και η δυνατότητα για ενσωμάτωση πυραύλων ESSM. Έχει υπάρξει εκτενής συζήτηση άλλωστε για τα θέματα αυτά. Πιθανά δε και αρκετά από τα συστήματα (ραντάρ κ.α.) να χρησιμοποιηθούν για τον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ, αυξάνοντας την ομοιοτυπία στον στόλο.
ΕΞΕΛΙΞΗ: Η SIGMA 10514HN είναι “εδώ” με TACTICOS, η μόνη επιλογή αν το ΠΝ επιθυμεί ESSM Block 2
Μας αρέσει δεν μας αρέσει, όμως, για να υπάρχει κίνητρο στους Ολλανδούς να το ξανασκεφτούν και να προσφέρουν καλύτερη συνολική αντιπρόταση, είναι θεμιτό η ναυπήγηση της πρώτης κορβέτας να πραγματοποιηθεί στην Ολλανδία. Αυτό έχει και το πλεονέκτημα ότι θα είναι σύντομη και εξασφαλισμένη η παράδοση της στο ΠΝ, έως ότου τα ελληνικά ναυπηγεία ανακάμψουν πλήρως. Είναι επίσης θεμιτό, από την πλευρά μας, οι επόμενες δύο κορβέτες να ναυπηγηθούν στην Ελλάδα ώστε να υπάρχει ικανή ελληνική συμμετοχή στο πρόγραμμα αυτό.
Θεωρητικά η βέλτιστη λύση θα ήταν να αναλάβουν την ναυπήγηση-συναρμολόγηση τα Ελληνικά Ναυπηγεία (Σκαραμαγκά) σε συνεργασία με τα Ναυπηγεία Ελευσίνας. Ο λόγος που προκρίνεται η επιλογή του Σκαραμαγκά ως τα κύρια ναυπηγεία που θα αναλάβουν το έργο των κορβετών είναι αφενός μεν το μεγαλύτερο μέγεθος και εμπειρία τους, αφετέρου τα Ναυπηγεία Ελευσίνας είναι στενά συνδεδεμένα με την Fincantieri, και μάλλον θα είναι δύσκολο η Damen να παρέχει την τεχνογνωσία και τα πλήρη σχέδια σε μια ανταγωνίστρια εταιρεία. Πρόσφατα, η Damen έχει υπογράψει δήλωση προθέσεων με την Ένωση Ελληνικών Εταιρειών Κατασκευαστών Ναυτιλιακού Εξοπλισμού – Hemexpo, άρα τα οφέλη στο ελληνικό ναυπηγικό οικοσύστημα μπορούν και πρέπει να είναι ευρύτερα.
Το δεύτερο μέρος της συμφωνίας αφορά στην αγορά των δυο φρεγατών κλάσης M. Και για τα πλοία αυτά έχει γίνει αρκετή συζήτηση στο πλαίσιο του προγράμματος φρεγατών, οπότε δεν έχει νόημα η επανάληψη των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων τους. Μετά δε και την πιθανολογούμενη απόκτηση των Type 23 από τους Τούρκους, οι μεταχειρισμένες φρεγάτες Μ παραμένουν η μόνη βιώσιμη και αξιόπιστη λύση, και άξιες αντικαταστάτριες των φρεγατών Standard. Το ΠΝ, μάλιστα, έχει υπογράψει και σχετική πρόθεση απόκτησης τους με το Ολλανδικό Ναυτικό, άρα υπάρχει και το νομικό πλαίσιο. Απομένει μόνο να επισπευσθεί η αγορά τους, ώστε να έρθουν σαφώς νωρίτερα από το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας.
Το τρίτο μέρος της συμφωνίας αφορά στην συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα Anti-Submarine Warfare Frigate (ASWF). Το πρόγραμμα αφορά στην ναυπήγηση 4 φρεγατών για το Ολλανδικό και Βελγικό Ναυτικό (δύο έκαστο), προς τα τέλη της τρέχουσας και αρχές της επόμενης δεκαετίας, προς αντικατάσταση των φρεγατών κλάσης Μ. Αδιαμφισβήτητα θα είναι ικανότατα πλοία, ειδικά στον ανθυποβρυχιακό τομέα, τιμώντας την παράδοση των Kortenaer και Μ.
ASWF: Επίσημα οι αντικαταστάτριες των φρεγατών Μ της Ολλανδίας
Η έγκαιρη συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα αυτό έχει πολλά πλεονεκτήματα. Κατ΄ αρχάς, χρηματοδοτικά δεν προκαλεί σημαντικές πιέσεις άμεσα, καθώς αυτή την περίοδο το πρόγραμμα βρίσκεται στην φάση σχεδιασμού. Τόσο οι Ολλανδοί, όσο και οι Βέλγοι μάλλον θα είναι χαρούμενοι να μοιραστούν περισσότεροι εταίροι το κόστος Έρευνας και Ανάπτυξης, το οποίο είναι δυσανάλογα υψηλό για 4 μόνο πλοία. Επίσης, εφόσον ενταχθούν έγκαιρα ελληνικές εταιρείες, αυτές μπορούν να έχουν αντίστοιχα ικανή συμμετοχή και ανάπτυξη σχετικής τεχνογνωσίας. Το πρόγραμμα θα μπορούσε να αφορά κατ’ αρχάς σε ναυπήγηση στην Ελλάδα δύο ASWF και παράδοσή τους περί το 2030 – 2032. Λογικό χρονοδιάγραμμα αν αναλογιστεί κανείς ότι το Ολλανδικό Ναυτικό σχεδιάζει την παράδοση των δυο δικών πλοίων το 2028-29 και οι Βέλγοι αμέσως μετά. Φυσικά, ανάλογα με τον σχεδιασμό του ΠΝ, το πρόγραμμα αυτό θα μπορούσε να επεκταθεί αργότερα και σε ναυπήγηση επιπρόσθετων πλοίων. Άλλωστε, ούτε οι MEKO, ούτε και οι M θα είναι μαζί μας για πάντα!
Επίσης, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι τέτοιου είδους ολοκληρωμένη συμφωνία, δεν μπορούν να προσφέρουν ούτε οι Γάλλοι, ούτε και οι Ιταλοί. Καθώς ούτε έχουν διαθέσιμα ικανά πλοία «ενδιάμεσης λύσης», ούτε έχουν στα σκαριά κάποια μελλοντική φρεγάτα επιπέδου ASWF που θα καλύπτει τις ανάγκες του ΠΝ· αμφότεροι οδηγούνται σε σχεδιάσεις μεγαλύτερου μεγέθους.
ΑΠΟΨΗ: Οι Ολλανδοί ήρθαν με “λάθος” πλοίο. Αντί για 4 SIGMA 11515HN, καλύτερα 10 SIGMA 10514!
Τελειώνοντας, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι η προτεινόμενη συμμετοχή μας στο πρόγραμμα ASWF δεν πρέπει να θεωρηθεί ανταγωνιστική ή περιοριστική της ελληνικής συμμετοχής στο πρόγραμμα της Ευρωκορβέτας (EPC). Κατ΄ αρχάς με άλλους όρους θα συμμετάσχει η Ελλάδα στην Ευρωκορβέτα έχοντας την εμπειρία ναυπήγησης τριών κορβετών και δύο φρεγατών, και άλλη όπως σήμερα, ως ο «φτωχός συγγενής» χωρίς καν ένα ελληνικό ναυπηγείο στην ομάδα του έργου! Επιπρόσθετα, έχοντας στον στόλο του τρεις νέες κορβέτες (Sigma 10514) και πέντε νέες φρεγάτες (FDI, ASWF), το ΠΝ θα έχει την χρονική πολυτέλεια να περιμένει μέχρι το πρόγραμμα EPC να ωριμάσει ως προς την σχεδίασή του και τις δυνατότητες των πλοίων. Και να κρίνει στην συνέχεια ανάλογα αν θα ναυπηγήσει ευρωκορβέτες για την συμπλήρωση των προβλεπόμενων αριθμών κυρίων μονάδων ή θα προτιμήσει τη ναυπήγηση επιπρόσθετων ASWF την περίοδο της επόμενης δεκαετίας. Ας μην απαξιώνουμε την διαπραγματευτική δύναμη μιας τέτοιας θεώρησης.
Αν το ξαναδούμε ψύχραιμα, το τρίτο μέρος της τριλογίας έχει τη δυναμική να αναδειχθεί αποτελεσματικό με ικανές κορβέτες εντός προϋπολογισμού, διαθεσιμότητα «ενδιάμεσης λύσης» και ελληνική συμμετοχή σε νέο πρόγραμμα ναυπηγήσης εξελιγμένων φρεγατών ASWF. Τι άλλο να ζητήσει κανείς;
