Θα σχολιάσουμε εδώ μια αντίληψη που κυκλοφορεί ευρύτατα: η οποία θέλει τις νέες φρεγάτες του Πολεμικού Ναυτικού, τις FDI ως μια πλωτή εναλλακτική των αντιαεροπορικών πυροβολαρχιών ξηράς. Και αυτό απεικονίζεται όπως το παρακάτω (ένα γράφημα που δημοσιεύθηκε σε μεγάλο ΜΜΕ, αλλά νομίζουμε πως έχει διατυπωθεί και από αναγνώστες μας), όπου θεωρητικά οι φρεγάτες με τη μεγάλη εμβέλεια των βλημάτων Aster 30 διατάσσονται σε όλο το Αιγαίο, από βορρά προς νότο, «κλειδώνοντας» το, αντιαεροπορικά.
Μόνο που αυτή η θεώρηση είναι προβληματική. Το γιατί θα το εξηγήσουμε. Αρχικά να πούμε βέβαια πως είναι ιδιαίτερα δελεαστική μια τέτοια αντίληψη. Τρεις, ιδανικά 4 φρεγάτες, με ένα ημισφαίριο αντιαεροπορικής άμυνας η καθεμία ακτίνας 120 χιλιομέτρων, που μπορεί να δημιουργήσει στο μέσο του Αιγαίου μια δεύτερη γραμμή αεράμυνας, αντιμετωπίζοντας την Τουρκική Αεροπορία. Το πρόβλημα; Πως με αυτή τη λογική μόλις καταργήσαμε το «ναυτικό» στοιχείο και μετατρέψαμε τις φρεγάτες σε στατική πυροβολαρχία επιφανείας-αέρος. Η οποία τι θα κάνει; Θα μένει περίπου ακίνητη στο Αιγαίο ώστε να κρατά αυτή την επικαλυπτόμενη (κιόλας) κάλυψη; Θα κάνουν ίσως τα πλοία μικρούς κύκλους γύρω από κάποια σημεία; Θα κινούνται όλα μαζί συντονισμένα σε μεγάλες αποστάσεις μεταξύ τους ώστε να δημιουργούν αυτό το «δίκτυο» αεράμυνας;
Μα αν πιστέψουμε κάτι τέτοιο, ποιος θα αντιμετωπίσει τον Tουρκικό στόλο; Να θυμίσουμε λοιπόν εδώ ποιες είναι οι βασικές αποστολές του Πολεμικού Ναυτικού και προφανώς των καλύτερων μονάδων του που θα είναι οι νέες φρεγάτες:
- Να αναζητήσει ενεργά τον Τουρκικό στόλο όπου βρίσκεται και να τον καταστρέψει-αδρανοποιήσει
- Να αποτρέψει-παρεμποδίσει μια αποβατική τουρκική ενέργεια σε νησί του Αιγαίου
- Να συνοδεύσει-προστατεύσει εν πλω ενισχύσεις που θα κατευθύνονται σε κάποιο νησί, ακόμη και στην Κύπρο
- Να υπερασπίσει -μελλοντικά- κρίσιμα σημεία και θαλάσσιες υποδομές, π.χ. εξέδρες άντλησης
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Μα ακριβώς ένα Ναυτικό όπως λειτουργεί διεθνώς. Με υψηλή κινητικότητα, σε διαρκή αλλαγή θέσης και στόχευση σε γεωγραφικά σημεία μεγάλης απειλής, με οργάνωση στολίσκων μάχης, όπου οι νέες φρεγάτες θα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Ονομάζουμε τις FDI «ελέγχου περιοχής» αν και δεν είναι ακριβώς αυτός ο ρόλος τους. Αλλά σε κάθε περίπτωση έχοντας ένα ισχυρό (το ισχυρότερο στο ελληνικό ναυτικό οπλοστάσιο) πυραυλικό δυναμικό αεράμυνας. θα κληθούν πρωτίστως να υπερασπίσουν τον εαυτό τους και τα άλλα σκάφη που θα μετέχουν στο στολίσκο τους. Καθώς θα κινούνται για να επιτεθούν σε τουρκικά πλοία σε μια από τις παραπάνω αποστολές που μπορεί να τις φέρει και εκτός Αιγαίου, στο Λιβυκό, στην Ανατολική Μεσόγειο κ.ο.κ.
Και δεν θα βρεθούν ποτέ τόσο μακριά η μία από την άλλη, αλλά μπορεί και να «συσσωρευθούν» σε ένα σημείο που θα γίνεται μια μεγάλη ναυτική σύγκρουση, ή να βρεθούν π.χ. δύο μαζί σε ένα στολίσκο αναζήτησης τουρκικών υποβρυχίων, ή οτιδήποτε άλλο που σίγουρα δεν θα τις καθηλώνει «εδώ» ή «εκεί».
Άρα; Οι FDI δεν γίνεται να διαταχθούν σε μια λογική «αρέα-αρέα» απομονωμένες η μία από την άλλη, ώστε να σχηματίσουν ένα μακρόστενο δίκτυο αεράμυνας στο κέντρο του Αιγαίου. Καθώς αυτό θα τις μετατρέψει σε στόχο, σε προβλέψιμο ως προς την γεωγραφική του θέση στοιχείο, σε «γενικής χρήσης αντιαεροπορικό όπλο» το οποίο μόλις εξαντλήσει τα αποθέματα του θα κάνει τι; Θα επιστρέψει στο Ναύσταθμο να γεμίσει καθώς θα έχει ολοκληρώσει το ρόλο του ως «αεράμυνα»;
Ακόμη να τονίσουμε πως η αντιαεροπορική δράση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων ανήκει πρώτα από όλα στην Πολεμική Αεροπορία. Ενώ οι αντιαεροπορικές συστοιχίες ξηράς που έχει η χώρα μας, είναι είτε «στατικές» (όπως οι Patriot και οι Hawk, οι S-300) που καλύπτουν κρίσιμες εγκαταστάσεις και περιοχές, είτε υψηλής κινητικότητας, όπως τα Tor, που θα καλύψουν φάλαγγες αρμάτων και σχετικές δυνάμεις. Αντίθετα τα πολεμικά πλοία, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο χρησιμοποιούν την αεράμυνα τους για να προστατεύσουν τον εαυτό τους.
Πως μπορεί οι FDI να συνεισφέρουν στην εθνική αεράμυνα; Μα όπως προβλέπεται, καθώς η κίνηση τους με τον υπόλοιπο στόλο θα «παράγει» ένα κινούμενο θόλο αεράμυνας, που όμως δεν θα έχει την λογική που περιγράψαμε παραπάνω, δηλαδή σε «διάταξη» από Σαμοθράκη έως Κρήτη. Αντίθετα οι FDI θα προσφέρουν ανάλογα την παρουσία τους, μια τοπική ενίσχυση αεράμυνας, που λόγω μεγάλης ακτίνας δράσης των Aster θα καλύπτει μια σημαντική έκταση. Οπουδήποτε στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, το επαναλαμβάνουμε.
Σε επόμενο στάδιο, μιας και οι FDI έχουν εξελιγμένο ραντάρ, αυτό θα μπορεί να προσφέρει στοιχεία από την ανίχνευση του στο εθνικό δίκτυο αεράμυνας. Κάτι όμως που θέλει αρκετή εργασία και εκπαίδευση από ελληνικής πλευράς ώστε να μεγιστοποιηθεί αυτή η συνεισφορά. Έτσι οι FDI θα είναι ένα νέο «asset» αεράμυνας, παραμένοντας όμως ένα επιθετικό πλοίο υψηλής απόδοσης και όχι μια «παρκαρισμένη» και μοναχική πλωτή πυροβολαρχία.
ΕΚΤΑΚΤΟ: Η διαμόρφωση των ελληνικών FDI HN, θα έχουμε φρεγάτες Standard I & II
Πέρα λοιπόν από την παραπάνω διευκρίνηση να θυμίσουμε και το εξής: Αν ξεσπάσει μια σύγκρουση στο Αιγαίο, η εναέρια μάχη θα είναι υψηλής έντασης και με πανσπερμία στόχων. Μαχητικά και UAV στην πρώτη γραμμή κατά πολλές δεκάδες, ιπτάμενα ραντάρ και τάνκερ σε πιο «πίσω» θέσεις, ελικόπτερα -ναυτικά, ειδικών δυνάμεων, έρευνας-διάσωσης, μεταφορικά- όλα θα πετούν σε ένα χαοτικό σκηνικό με τα ηλεκτρονικά τους να δουλεύουν φουλ σε αναγνώριση, στοχοποίηση, «ανάκριση» στόχων αν είναι φίλιοι ή εχθρικοί, με παρεμβολές, με χρήση δολωμάτων, με τακτικές παραπλάνησης. Το να επιχειρήσει κανείς να εμπλέξει σε αυτό το χάος και τις πολύτιμες και ελάχιστες αριθμητικά νέες φρεγάτες μας (μόνο 3, ελπίζουμε 4), αποσυμπλέκοντας τις από την αναζήτηση-καταδίωξη των τουρκικών πλοίων και υποβρυχίων, που και εκεί θα γίνεται ένα ηλεκτρονικό χάος, είναι λανθασμένη χρήση τους.
