Το Αμερικανικό Ναυτικό δεν σκοπεύει να βρει άμεσο αντικαταστάτη για την κλάση παρακτίων περιπολικών ‘Cyclone’. Τα περιπολικά θα παροπλίζονταν σύντομα αντικαθιστώμενα από νεώτερα πλοία στο πλαίσιο της δημιουργίας του “Ναυτικού των 500 πλοίων” που είχε εξαγγείλει ο πρόεδρος Τραμπ. Ωστόσο, με την έλευση της κυβέρνησης Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο κάποια σχέδια και προτεραιότητες δείχνουν να αλλάζουν, θέτοντας την παραπάνω απόφαση εν αμφιβόλω. Εν μέσω ένος “σφιχτού” προϋπολογισμού, συνεχιζόμενης πανδημίας της COVID-19 και υψηλής ανεργίας, κάποιες προτεραιότητες αναμένεται να αλλάξουν δυναμικά.
Έχοντας αρχικά ναυπηγηθεί για να μεταφέρουν μια επίλεκτη 8-μελή ομάδα ειδικών επιχειρήσεων Θαλάσσης-Αέρος-Ξηράς (SEAL), τα περιπολικά θεωρήθηκαν πολύ ελαφρά οπλισμένα και καθόλου “stealth” για την αποστολή τους σε εχθρικά ύδατα, όπου η επιβιωσιμότητά τους θα ήταν απίθανη με εχθρικά πλοία και αεροσκάφη να είναι ικανά να τα καταστρέψουν πριν τα αμερικανικά πολεμικά προλάβουν να κάνουν χρήση των όπλων τους. Τα πράγματα άλλαξαν όταν τα πλοία αναπτύχθηκαν στη Μέση Ανατολή, με το Αμερικανικό Ναυτικό να τα βρίσκει ιδιαίτερα χρήσιμα για περιπολίες σε κλειστό περιβάλλον έναντι ελαφρών εχθρικών ταχέων σκαφών και παρακτίων ακάτων (FAC/IFAC).
Με τέσσερις κινητήρες ντίζελ Paxman που αποδίδουν 14.400 hp και κινούν ισάριθμες έλικες, τα ‘Cyclone’ ανέπτυσσαν ταχύτητες 35 κόμβων και με διατηρούμενη ταχύτητα 25 κόμβων είχαν αυτονομία 2.000 ναυτικών μιλίων. Μια αναβάθμιση του οπλισμού τους με τους πυραύλους BMG-176 Griffin B εντός κυτίου εκτόξευσης παρείχε στα περιπολικά ικανότητες κρούσης με ελαφρά κατευθυνόμενα βλήματα πέραν του οπτικού ορίζοντα συμπληρώνοντας το πυροβόλο των 25-mm και τα μη κατευθυνόμενα πολυβόλα που χειρίζεται το πλήρωμα.
Ο αρχικός σχεδιασμός για τη ναυπήγηση 16 περιπολικών περικόπηκε οδηγώντας τα δύο τελευταία πλοία σε ακύρωση. Σήμερα, υπηρετούν 14 ‘Cyclone’ με το αρχικό της κλάσης, το PC-1 USS Cyclone, να έχει μεταβιβαστεί στο πολεμικό ναυτικό των Φιλιππίνων από τον Μάρτιο του 2004. Το παλιότερο πλέον σε αμερικανική υπηρεσία είναι το PC-3 USS Hurricane, που εντάχθηκε στον στόλο το 1993, είναι σήμερα 28 ετών και ενεργό. Το νεώτερο πλοίο εν ενεργεία, το PC-14 USS Tornado, εντάχθηκε σε υπηρεσία το 2000, είναι σήμερα 21 ετών. Με προσδόκιμο επιχειρησιακού βίου 30 ετών, τα περιπολικά ‘Cyclone’ ετοιμάζονται να παροπλιστούν από αμερικανική υπηρεσία. Σήμερα, τα 13 εναπομείναντα περιπολικά υπηρετούν στο Μανάμα του Μπαχρέιν (10) και τα τρία υπόλοιπα στο Μέϋπορτ της Φλώριντα σε καθήκοντα εκπαίδευσης και ασφάλειας λιμένος. Τα τρία αυτά περιπολικά που υπηρετούν στο μητροπολιτικό έδαφος των ΗΠΑ (PC-13 USS Shamal, PC-14 USS Tornado και PC-8 USS Zephyr) με τα δύο πρώτα από αυτά να είναι και τα νεώτερα της κλάσης, προορίζονται να παροπλιστούν στις 31 Μαρτίου 2021. Τα υπόλοιπα θα συνεχίζουν προς το παρόν να παρέχουν καθήκοντα περιπολίας, ελέγχου των υδάτων του Περσικού Κόλπου συνοδεύοντας πετρελαιοφόρα και άλλα εμπορικά πλοία.
Ποιά είναι τα μελλοντικά, όμως, σχέδια του Αμερικανικού Ναυτικού;
Σε πρώτη φάση, ο διευθυντής ναυτικού πολέμου επιφανείας του USN, υποναύαρχος Paul Schlise ξεκαθάρισε πως η ώρα της “δύσης” των περιπολικών ‘Cyclone’ έχει πια φτάσει. Με 30 χρόνια ενεργούς υπηρεσίας και αρκετούς ήδη εκσυγχρονισμούς στην πλάτη τους, τα πλοία θα παροπλιστούν με ή χωρίς αντικαταστάτη. Όπως αποκάλυψε ο ίδιος σε συνέντευξή του, σε γενικό έλεγχο της επιχειρησιακής αξιολόγησης το 2009 εκτεταμένα σημάδια διάβρωσης του κύτους ανακαλύφθηκαν σε 5 από τα πλοία που υπηρετούσαν στον Περσικό Κόλπο. Τα πλοία τέθηκαν εκτός υπηρεσίας άμεσα για επισκευές και έχουν έκτοτε επιστρέψει όλα σε ενεργό δράση.
Στα σχέδια αντικατάστασης των ‘Cyclone’ περιλαμβάνονταν τα γνωστά Πλοία Παράκτιας Μάχης (Littoral Combat Ships – LCS), σκάφη της Ακτοφυλακής και τα νεώτερα περιπολικά κλάσης Mark VI.
Με κόστος 15 εκ. δολάρια το καθένα, το Αμερικανικό Ναυτικό απέκτησε 12 από τα τελευταία που έχουν συγκρίσιμες ή ανώτερες δυνατότητες από τα παλιότερα ‘Cyclone’. Ο οπλισμός τους περιλαμβάνει 2 πυροβόλα MK38 MOD 2 των 25-mm σε τηλεχειριζόμενους σταθμούς, βαρέα πολυβόλα M2HB MK50 των 12,7-mm και 12 θέσεις για χειροκίνητα αυτόματης βολής όπλα (πολυβόλα των 7,62-mm, 12,7-mm, minguns M-134 ή πολυβομβιδοβόλα Mk-19 των 40-mm), έχουν δεκαμελές πλήρωμα και ικανότητα μεταφοράς και εξαπόλυσης 8-μελούς ομάδας των Ειδικών Δυνάμεων ενώ το κύτος τους από κράματα αλουμινίου θωράκισης είναι ελαφρύ και ανθεκτικό με ενίσχυση θώρακα στα κρίσιμα μέρη. Ωστόσο, και τα Mk-VI δέχονται την κριτική του διευθυντή επιχειρήσεων του Σώματος Πεζοναυτών, αντιστρατήγου Tracy King, πως είναι πολύ ασθενικά (στερούνται ικανότητας εκτόξευσης πυραύλων), ακριβά στη συντήρηση και λειτουργία (οι waterjet αντί ελίκων αποδίδουν μέγιστη ταχύτητα 45 κόμβων αλλά για πολύ μικρότερη αυτονομία ενώ είναι εξαιρετικά ενεργοβόροι) και δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα στα ρεαλιστικά σενάρια δράσης εναντίον επίθεσης “σμήνους” εχθρικών σκαφών.
Η επιλογή των Πλοίων Παράκτιας Μάχης (LCS) ανεβάζει σημαντικά την κατηγορία. Μεγάλα, με ισχυρούς κινητήρες, ταχύτητα άνω των 40 κόμβων, άπλετο χώρο για φιλοξενία ανδρών των ειδικών δυνάμεων, ελικοπτέρων, σκαφών εφόδου και οπλισμό που περιλαμβάνει ταχυβόλο πυροβόλο Bofors των 57-mm, δύο πυροβόλα των 30mm, αντιαεροπορικό/αντιπυραυλικό RAM ή SeaRAM, 24 πυραύλους Hellfire και 8 αντιπλοϊκούς πυραύλους NSM, το LCS είναι απόλυτα ικανό να καλύψει την απουσία των ‘Cyclone’ στον 21ο αιώνα. Φυσικά, με τις διαστάσεις που έχει δεν είναι περιπολικό αλλά ελαφρά φρεγάτα και αυτό έχει το αντίστοιχο κόστος και περιορισμούς. Ειδικά το κόστος απόκτησης με 400-450 εκ. δολάρια ανά πλοίο “κείται μακράν” των 20 εκ. που κόστισε κάθε “Cyclone” στη δεκαετία του ’90.
Οφείλουμε να λάβουμε υπόψη πως τα LCS είναι “ελαφράς κατηγορίας πολεμικά”, με ανάλογη διαμόρφωση μιας κορβέτας ή ελαφράς φρεγάτας -τουλάχιστον στα ηλεκτρονικά- αν και κατώτερων δυνατοτήτων στον οπλισμό αλλά ανώτερων για ένα περιβάλλον χαμηλής έντασης εναντίον κάτι περισσότερο από απλών λαθρεμπόρων, πειρατών ή τρομοκρατών αλλά μάλλον ανεπαρκές έναντιον οργανωμένων ναυτικών αντιπάλων. Επιχειρησιακά, τουλάχιστον, τα LCS θα μπορούσαν να “παίξουν” σε πολλά σενάρια αναλαμβάνοντας δράση σε απαιτητικό και επικίνδυνο περιβάλλον αλλά θα ήταν μάλλον overkill για τα στενά ύδατα του Περσικού ή περιπολίες στην Καραϊβική. Τα LCS θα μπορούσαν να “γεφυρώσουν” το κενό που υφίσταται σήμερα μεταξύ του “blue water” Αμερικανικού Ναυτικού και του υπερβολικά ελαφρού ναυτικού της Αμερικανικής Ακτοφυλακής και της SOCOM που βασίζεται σε ελαφρά σκάφη ανοιχτού τύπου, ταχύπλοα Mark V/VI και ελαφρά περιπολικά αλλά τουλάχιστον σε πολλούς από τους ρόλους αφανούς διείσδυσης, περιπολίας και καταδίωξης ένα μικρό, ελαφρύ σκάφος με χαμηλή κατανάλωση θα μπορούσε να καλύψει τα ελαφρά (ουσιώδη όμως) καθήκοντα.
Στην τελευταία κατηγορία έρχεται η Αμερικανική Ακτοφυλακή. Ενεργή σε καθήκοντα εκτός έδρας και πολεμικές επιχειρήσεις στο παρελθόν, η US Coast Guard προτάσσει μια σειρά περιπολικών πλοίων και σκαφών συμβατικής σχεδίασης με ενδιαφέρον για ένα μικρό-οικονομικά ανεκτό ναυτικό νηονομικών καθηκόντων. Το πιο πρόσφατο από αυτά είναι το περιπολικό κλάσης ‘Sentinel’ ή Fast Response Cutter (WPC/FRC), ένα σχέδιο μήκους 47 μέτρων με οπλισμό ανάλογο των περιπολικών ‘Cyclone’ αποτελούμενο από ένα πυροβόλο Mk38 των 25-mm και αρκετά πολυβόλα. Το πλοίο είναι εξαιρετικό δείγμα σύγχρονης αλλά παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, χωρίς ιδιαίτερο κόστος και ρίσκο, έχει 24 άτομα πλήρωμα και ικανότητα ελέγχου θαλασσίων παράκτιων υδάτων αλλά χωλαίνει στον τομέα της ταχύτητας. Με 28 κόμβους μέγιστη ταχύτητα, η οικονομία που προσφέρει είναι αρκετή για να ελέγχει πολιτικά σκάφη και αργοκίνητα εμπορικά πλοία αλλά δεν θα έχει πολύ τύχη έναντι των λαθρεμπόρων και διακινητών (ή χειρότερα) που εξοπλίζονται με υπερ-ταχύπλοα άνω των 40 κόμβων.
Κοντά σε όλα τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, η αμερικανική κυβέρνηση οφείλει να σταθμίσει και το κόστος. Μιλώντας με αριθμούς οι επιλογές είναι οι εξής:
A. Το LCS κοστίζει περίπου 430-440 εκατομμύρια δολάρια, νούμερο που θα ανέβει κι άλλο αν εφαρμοστούν οι επιπλέον προσθήκες πυραύλων NSM ή πύραυλοι επιφανείας-αέρος
Β. Περιπολικά της κατηγορίας ‘Cyclone’ είχαν κόστος 20 δολαρίων γύρω στα 1990, όταν ναυπηγήθηκαν.
Γ. Τα περιπολικά σκάφη Mark VI έχουν κόστος 15 εκατομμυρίων έκαστο.
Δ. Το περιπολικό κλάσης ‘Sentinel’ της Αμερικανικής Ακτοφυλακής κόστισε περίπου 70 εκατομμύρια δολάρια για καθένα από τα 40 που έχουν ναυπηγηθεί περίπου (αναμένονται να αυξηθούν σε 64).
Τί θα κάνει ο Μπάιντεν;
Ο νέος πρόεδρος μπορεί να μην είναι τόσο μαξιμαλιστής όσο ο προκάτοχός του. Έχει να παλέψει με ανελαστικές απαιτήσεις στον προϋπολογισμό, να αντιμετωπίσει την ανεργία και τις συνέπειες της Πανδημίας. Ταυτόχρονα, πρέπει να πάρει αποφάσεις που άπτονται των στρατηγικών συμφερόντων των ΗΠΑ στα παράκτια ύδατα και είναι πολλές. Οι περισσότερες κρίσεις που αντιμετωπίζουν στη θάλασσα οι ΗΠΑ συνδέονται με προβολή ισχύος και κυριαρχία σε παράκτιες ζώνες, από τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ των δύο Κορεών, τη Νότια Κινεζική Θάλασσα ως τον Περσικό Κόλπο, τον Κόλπο της Νιγηρίας, τα ύδατα της Μέσης Ανατολής και τη Μαύρη Θάλασσα, οι προκλήσεις είναι εδώ και η απάντηση όχι.
Το Αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό παραμένει ακόμα πανίσχυρο στα βαθιά ύδατα αλλά η εξουσία του δεν είναι απόλυτη κοντά στις ακτές. Αυτό ήρθε να διορθώσει το LCS αλλά ακόμα δεν έχει δώσει την οριστική απάντηση. Είναι η απάντηση ένας συνδυασμός LCS και ελαφρών Mark VI; Στα νερά του Ειρηνικού, ένα ανθεκτικό αλλά ταχύ LCS μπορεί να αποδώσει καλά έναντι των κινεζικών παραστρατιωτικών δυνάμεων που προσπαθούν να ελέγξουν περάσματα και νησιά-βάσεις αλλά στα στενότερα ύδατα του Περσικού (για να μην πούμε για τα ποτάμια περάσματα της ΝΑ Ασίας ή της δυτικής Αφρικής) τα μεγέθη ευνοούν το Mk VI. Η απάντηση δεν είναι ακόμα σαφής αλλά δίδεται με τον νόμο της αναλογικότητας. Τα περιπολικά Mk VI είναι καλή λύση για έναν χαμηλής έντασης αγώνα δίνοντας περισσότερα από τις εξοπλισμένες ακάτους των Πεζοναυτών και του ναυτικού αλλά όταν ο αντίπαλος απαντά με αριθμούς και ισχύ, το LCS θα δώσει το σωστό μήνυμα, με αντοχή και ισχύ. Ασφαλώς, το τελευταίο κρίνεται ανεπαρκές, αν ο αντίπαλος (Β. Κορέα, Ιράν ή Κίνα) αποφασίσει να κλιμακώσει αλλά για αυτό υπάρχει το “μεγάλο” Ναυτικό.
Σε κάθε περίπτωση, η ώρα των ‘Cyclone’ έχει φτάσει. Ένα αξιόλογο σκαρί, με παρεξηγημένη αρχικά καριέρα, που απέδωσε τελικά όσα είχε να αποδώσει και 30 χρόνια μετά η ώρα έφτασε να το αφήσουμε να αποσυρθεί με αξιοπρέπεια. Το παρελθόν του απέδειξε ότι όσο καλό κι αν ήταν, η στιγμή που τα μέταλλα, οι ενώσεις και το σκαρί έχουν υποστεί αρκετά ενώ οι αναβαθμίσεις έχουν ένα τέλος. Ίσως, σαν σενάριο τελευταίας στιγμής, η κυβέρνηση Μπάιντεν να κινηθεί σε ένα νέος σχέδιο που θα συνδυάζει την απόδοση και οικονομία των ελαφρών ‘Sentinel’ και ‘Cyclone’ με τις ικανότητες και σύγχρονη τεχνολογία των LCS και Mk VI αλλά αυτό θα πρέπει να περιμένουμε να το μάθουμε.
