[Αραβο-Βυζαντινοί πόλεμοι] – Ο Βυζαντινός στόλος επιδράμει και καταστρέφει ουσιαστικά το λιμάνι της Νταμιέτα (αρχ. Ταμίαθις ή Tamiat) στο δέλτα του ποταμού Νείλου.
Σε μια κίνηση αιφνιδιασμού και ανάληψης επιθετικής δράσης, το ναυτικό του αυτοκράτορος Μιχαήλ του 3ου (του “μέθυσου”) αποβιβάζεται στο σημαντικό κόμβο ανεφοδιασμού των Αββασιδών Αράβων και τον καταστρέφει. Η ιστορία έρχεται μετά από δύο σημαντικές ήττες των Βυζαντινών από τους Άραβες στη θάλασσα. Η πρώτη ήρθε με την απώλεια της Σικελίας που εξέθεσε σε αραβικές επιδρομές την Ιταλία και την Αδριατική και η δεύτερη με την κατάληψη της Κρήτης και την ίδρυση του ισλαμικού χαλιφάτου της Ικριτίγια, που με τη σειρά του μετέτρεψε το Αιγαίο σε χώρο τρομοκρατίας και αρπαγής.
Δύο προσπάθειες των Βυζαντινών να ανακαταλάβουν την Κρήτη απέτυχαν παταγωδώς. Έτσι, μια έμμεση προσέγγιση επιχειρήθηκε. Αντί να προσπαθούν να καταβάλουν τις άμυνες της Κρήτης, θα χτυπούσαν τις οδούς ανεφοδιασμού της. Σαρακηνοί ιστορικοί αναφέρουν πως τρείς στόλοι ετοιμάστηκαν με 300 πλοία συνολικά και στόχους λιμάνια της Ανατολικής Μεσογείου. Οι στόχοι και η τύχη των δύο πρώτων είναι άγνωστοι. Οι Βυζαντινοί χρονογράφοι από απέχθεια κι αντιπάθεια προς τον Μιχαήλ σιωπούν χαρακτηριστικά.
Για την τύχη του 3ου στόλου μαθαίνουμε από Άραβες ιστορικούς: με 85 πλοία, 5.000 άνδρες και υπό τις διαταγές του στρατηγού «ιμπν Κατουνά» έφτασε στην Νταμιέτα στις 22 Μαΐου σε μια μοναδική συγκυρία. Η φρουρά της πόλης απουσίαζε σε μια γιορτή που οργάνωνε ένας αξιωματούχος σε γειτονική πόλη για την αργία της Αραφάχ. Τα οχυρωματικά έργα είχαν παραμεληθεί και οι άνδρες που τα επάνδρωναν ήταν εθελοντές και αμελείς στα καθήκοντά τους. Οι Βυζαντινοί ξεχύθηκαν στους δρόμους ανεμπόδιστοι με τους αγουροξυπνημένους Άραβες να διαφεύγουν για τη ζωή τους προς όλες τις κατευθύνσεις.
Για δύο μέρες η πόλη λεηλατήθηκε, οι οχυρώσεις και οι μηχανές της καταστράφηκαν ενώ οι Βυζαντινοί μετέφεραν πλούτη, αιχμαλώτους, όπλα που προορίζονταν για το εμιράτο της Κρήτης και πυρπόλησαν όλα τα υπόλοιπα. Η επιδρομή δεν άλλαξε τίποτα στο Αιγαίο που λίγα χρόνια μετά είδε την Θεσσαλονίκη να καταλαμβάνεται και να λεηλατείται σκληρά από τους Άραβες. Το σοκ όμως προς τους Αβασίδες ήταν τέτοιο που νέες δράσεις ανελήφθησαν. Πλοία ναυπηγήθηκαν, πολλοί στρατολογήθηκαν στην επάνδρωσή τους, νέα φρούρια και παρατηρητήρια οργανώθηκαν σε όλη την ανατολική Μεσόγειο. Θα περνούσε ένας ακόμα αιώνας για να ανακαταλάβουν οι Βυζαντινοί την Κρήτη ανατρέποντας οριστικά τη δυναμική των Αράβων στην θάλασσα.
(Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στις 22 Μαΐου 2020 στην Πτήση)
