Τι τρέχει με τα Arleigh Burke και το ΠΝ; Τι συμβαίνει με τις φρεγάτες LCS και πως επηρεάζεται η πιθανή αγορά των Belh@rra από τη χώρα μας;

 

Είναι κοινό μυστικό, πως το ΠΝ αυτή τη στιγμή επιχειρεί με πλοία τα οποία ή θα έπρεπε να έχουν γίνει κατσαρόλες, ή να έχουν μετατραπεί σε υπερπολυτελείς θαλαμηγούς. Όπως είναι φυσικό, το ενδιαφέρον του κοινού μας, έχει στραφεί προς το Πολεμικό Ναυτικό. Από την πλευρά μας έχουμε αναλύσει όσο μπορούμε περισσότερο τα θέματα ενδιαφέροντος για το ΠΝ. Θέλουμε να πιστεύουμε πως έχουμε δώσει στους φίλους και αναγνώστες μας μια αρκετά πλήρη προσέγγιση των επιλογών και των εναλλακτικών που έχει το ΠΝ.

Τον τελευταίο καιρό έχουν δημοσιευθεί αρκετά άρθρα που έχουν να κάνουν με τις δυνατότητες ενίσχυσης του ΠΝ με νέα ή μεταχειρισμένα πλοία. Καθώς λοιπόν διακινήθηκαν αρκετά “σενάρια”, θεωρούμε υποχρέωσή μας να θέσουμε υπόψιν των αναγνωστών μας, τις δικές μας πληροφορίες (που τις έχουμε επιβεβαιώσει εντωμεταξύ…).

H Lockheed Martin προτείνει στο ΠΝ φρεγάτες LCS, με κατασκευή όλων των πλοίων στην Ελλάδα!

Καταρχάς, σε ότι αφορά τις φρεγάτες κλάσης LCS MMSC, όμοιου τύπου με αυτές που αγοράζει η Σαουδική Αραβία, πραγματικά υπάρχει αμερικανικό αλλά και ελληνικό ενδιαφέρον. Το ενδιαφέρον αυτό, όπως και τη δυνατότητα που προσφέρουν οι Αμερικανοί, είναι η δυνατότητα κατασκευής του πλοίου σε ελληνικά ναυπηγεία, με αρχική σκέψη η κατασκευή να γίνει σε αυτό της Σύρου. Όπως θα δείτε στο άρθρο που γράψαμε παραπάνω, ήταν 11 μήνες πριν όταν η Π&Δ έγραφε για το θέμα.

Τώρα, από τότε μέχρι σήμερα, πολύ νερό έχει κυλίσει στο αυλάκι. Καταρχάς, όπως φαίνεται, η ONEX θα αποκτήσει και τα Ναυπηγεία Ελευσίνας. Κατά δεύτερον, έχει πλέον αποκρυσταλλωθεί το σαουδαραβικό σχέδιο, που κατά τα φαινόμενα εκεί πάνω βασίζεται η πρόταση της LM προς το ΠΝ. Τέλος, το σχέδιο αποσύρθηκε από τον διαγωνισμό FFG (X), για λόγους που σίγουρα πρέπει να μας απασχολήσουν.

Ξεκίνησε η κατασκευή του πρώτου πλοίου MMSC για τη Σαουδική Αραβία, που είχε προσφερθεί και στην Ελλάδα

Εκεί γύρω από το πλοίο, υπάρχουν μερικές αλήθειες αλλά και κάποιοι μύθοι, που πρέπει να τους ξεδιαλύνουμε.

Ναι, το πλοίο της Σαουδικής Αραβίας θα φέρει έναν 8-cell Mk41 με 32 ESSM Block II. Η δυνατότητα τοποθέτησης 2ου Mk41 δεν έχει επιβεβαιωθεί, συνεπώς δεν ισχύει ο συνδυασμός SM-2/ESSM.

Ναι, το πλοίο μπορεί να κατασκευαστεί στην Ελλάδα.

Ναι, μπορεί να τύχει χρηματοδότησης από FMS, στο κομμάτι για τον αμερικανικό του εξοπλισμό.

Ναι, η ταχύτητά του υπερκαλύπτει τις ανάγκες του ΠΝ για ένα πλοίο ταχύ, και μάλιστα, λόγω της ιδιάζουσας πρόωσης, μπορεί να μετακινείται μεταξύ θερμών “σημείων” με μεγάλη ταχύτητα.

H πρόταση για 4 αμερικανικές φρεγάτες LCS ήταν στο τραπέζι από το καλοκαίρι και είναι αυτή!

Καλά όλα αυτά, αλλά πρέπει να διαλύσουμε και μερικούς μύθους…

Όχι, δεν θα φέρει πυροβόλο 76 χιλιοστών. Αν πρέπει να μπει για το ΠΝ, τότε πρέπει να πληρωθεί η όποια μετατροπή/επανασχεδίαση. Προφανώς το ΠΝ θα πρέπει να αρκεστεί στο πυροβόλο των 57 χιλιοστών.

Όχι, δεν είναι το ίδιο κόστος κατασκευής στο εξωτερικό ή εδώ. Η κατασκευή στην Ελλάδα θα αυξήσει το κόστος κατά 20% περίπου.

Όχι, δεν μπορεί ένα πλοίο να στοιχίσει 500 εκ. ευρώ καθώς η έκδοση του USN, υποδεέστερη της ελληνικής, κοστίζει περισσότερο! Δεν υπάρχει τελικό κοστολόγιο, ούτε πληροφορίες κόστους. Μια σχετικά ασφαλής πρόβλεψη θα έλεγε πως το κόστος θα ήταν περίπου 600 εκ. ευρώ, χωρίς όπλα. Το κόστος αυτό επιβαρύνεται με +20% για κατασκευή στην Ελλάδα. Το +20% θα πέφτει αργά για κάθε νέο σκάφος που κατασκευάζεται (για να φτάσει στα ίδια επίπεδα με το κόστος κατασκευής στο εξωτερικό, μετά το 4 ή 5ο πλοίο, τουλάχιστον)…

Όχι, δεν φέρει σόναρ τροπίδας, και ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ να φέρει, καθώς το σχέδιο δεν προβλέπει μετατροπή αυτού του είδους.

Οι LCS με “μακρύ χέρι” NSM προσβολής στόχων σε αποστάσεις άνω των 200 χλμ!

Τώρα, καθώς η γαλλική πρόταση έχει αρχίσει να συγκεντρώνει “πυρά”, παρατηρούμε πως αυτό γίνεται πολλές φορές, όχι μόνο στην Ελλάδα, πριν καταλήξει να υπογραφεί ένα αμυντικό συμβόλαιο. Θα θυμόμαστε πόσες φορές είχε δεχτεί “πυρά” ο εκσυγχρονισμός των F-16C/D και πόσες φορές είχε κατηγορηθεί ο τότε Α/ΓΕΑ νυν Α/ΓΕΕΘΑ για την επιμονή του στον εκσυγχρονισμό. Τώρα όλοι δέχονται συγχαρητήρια για την εξαίρετη επιλογή, αλλά η λάσπη έχει πέσει.

Από όσο γνωρίζουμε, η υπογραφή του συμβολαίου για τις 2 Belh@rra θα γίνει μάλλον στις αρχές του επόμενου έτους, κι αφού το ΥΠΟΙΚ έχει φροντίσει να αλλάξει τον αμυντικό μας προϋπολογισμό. Δεν γίνεται να υπάρξει υπογραφή συμβολαίου χωρίς να προβλέπονται χρήματα, κι αυτό είναι ένα από τα καλά των Μνημονίων. Πλέον δεν γίνεται να εκκινεί πρόγραμμα, χωρίς εξασφαλισμένη χρηματοδότηση.

Οι ελληνικές Belh@rra θα έχουν 24 Aster και 8 MdCN, στην ατζέντα είναι παρεμβολείς και εκτοξευτές αντιμέτρων

Η απόφαση για τις Belh@rra είναι και πολιτική, αλλά και των επιτελείων. Το πλοίο θεωρείται πως είναι το καλύτερο παγκοσμίως για το μέγεθός του, θα φέρει ένα τελείως διαφορετικό αέρα στο ΠΝ, και έχουν απομείνει να συζητηθούν οι τελευταίες λεπτομέρειες για το εξοπλισμό του. Από όσο γνωρίζουμε, θα είναι το καλύτερα εξοπλισμένο πλοίο του μεγέθους του παγκοσμίως, και θα συνδυάζει φρεγάτα αεράμυνας με δυνατότητες ανθυποβρυχιακές έξοχα.

Υπάρχει θέμα Arleigh Burke;

Ναι. Γιατί όμως το συζητάμε; Το ΠΝ δεν έχει κρύψει τον θαυμασμό του για τα πλοία του USN, και ειδικά για τα αντιτορπιλικά Arleigh Burke. Πράγματι, το ΠΝ έχει ζητήσει, περισσότερες της μια φοράς, αντιτορπιλικά του τύπου από το USN. Οι Αμερικανοί το έχουν αρνηθεί, όλες τις φορές, αλλά συνεχώς με μειούμενη “σφοδρότητα”. Αν μάλιστα δεν είχε εξαγγείλει ο πρόεδρος Τραμπ το “όραμά” του για ένα USN των 355 πλοίων, κι αν οι Κινέζοι δεν έριχναν στη θάλασσα, δυο αντιτορπιλικά τη βδομάδα, και 5 φρεγάτες το ΣΚ, τότε ίσως να είχαμε ήδη συμφωνία…

Το Αμερικανικό Ναυτικό παρέλαβε το 67ο αντιτορπιλικό Arleigh Burke

Τώρα, σε ότι έχει να κάνει σε σχέση με τη συμφωνία για τις Βάσεις, τον προγραμματισμό του ΠΝ και την ανάγκη για την αντικατάσταση των φρεγατών S. Το ΠΝ έχει ζητήσει όχι 1 ή 2, αλλά 4 (ναι, ΤΕΣΣΕΡΑ) αντιτορπιλικά κλάσης Arleigh Burke, με σταδιακές παραδόσεις από το απόθεμα του USN μέσα στην επόμενη δεκαετία. Ίσως χαλάμε το αφήγημα με τη “βυθυκόρο” κάποιων, αλλά οι ΗΠΑ έχουν εξετάσει για πρώτη φορά θετικά το ενδεχόμενο αυτό.

Δυστυχώς, δεν μπορεί να γίνει αντικατάσταση των φρεγατών κλάσης S σε κλίμακα μία προς μία. Μάλιστα, οι Belh@rra  θα έρθουν για αντικατάσταση κάποιων από τις μη εκσυγχρονισμένες S, αλλά συνεχίζουν να υπάρχουν ανάγκες για άλλα 7 πλοία.

Διαθέσιμο ηλεκτρονικά το Τεύχος 372, Μάιος 2017. Τα πάντα για το Su-30, Arleigh Burke για το ΠΝ, η αλήθεια για την προμήθεια των Leo2HEL

 

Είχε δημιουργήσει μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι η Ελλάδα προσπέρασε τις φρεγάτες Adelaide. Το πρόβλημα ίσως δεν ήταν τελικά η τιμή, ούτε φυσικά οι SM-2 (που θα πούμε για πολλοστή φορά πως οι ΗΠΑ τους πωλούν και τώρα που γράφουμε αυτές τις γραμμές, αρκεί να τους πληρώσουμε). Αλλά το ΠΝ δεν ήθελε να αποκτήσει μια πανσπερμία πλοίων, από διάφορες πηγές, δημιουργώντας έναν ετερογενή στόλο, με όσο το δυνατόν λιγότερους τύπους σκαφών. Αν έκανε καλά ή όχι, θα το δείξει η ιστορία.

Τα Arleigh Burke έχουν προφανή πλεονεκτήματα, αλλά και σημαντικά μειονεκτήματα. Τα σημαντικότερα είναι τα πολύ υψηλά κόστη συντήρησης και διατήρησης σε υπηρεσία, όπως και οι αυξημένες ανάγκες στελέχωσης των πλοίων. Το σίγουρο είναι πως τα πλοία αυτά, ακόμη και μερικώς οπλισμένα, μπορούν να επιτρέψουν στο ΠΝ να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο, βάζοντας στη θέση τους τις τουρκικές μονάδες που δρουν με λογική πειρατή. Το τι μπορεί να κάνει ένα ΑΒ δεν χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση.

10 νέα αντιτορπιλικά κλάσης Arleigh Burke Flight III για το αμερικανικό Ναυτικό προς 9 δις $

Αυτό όμως που χρειάζεται ανάλυση, είναι η “εμμονή” του ΠΝ στα ΑΒ. Οι λόγοι είναι προφανείς, αλλά είναι κι ένας λόγος που οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουν σκεφτεί. Τα ΑΒ είναι μια πραγματικά τεράστια κλάση πλοίων, που θα μείνει σε υπηρεσία στο USN τουλάχιστον άλλα 30 με 40 χρόνια, ή και περισσότερα, αν σκεφτεί κανείς πως ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή όλων των πλοίων. Αυτό σημαίνει πως το USN και οι εταιρείες στις ΗΠΑ θα συνεχίζουν να υποστηρίζουν τα πλοία για δεκαετίες, ενώ το κόστος διατήρησης σε υπηρεσία ίσως είναι τελικά μικρότερο από ότι άλλα πλοία του ΠΝ σήμερα!

Η λογική λοιπόν λέει, πως το ΠΝ επιθυμεί να βάλει σε πρώτη φάση 1 με 2 πλοία σε υπηρεσία τα επόμενα χρόνια, και άλλα 2 λίγο αργότερα, για ένα σταδιακό phasing in των ΑΒ και ένα σταδιακό phasing out των Kortenaer. To ΠΝ, κοιτώντας πάντα στο μέλλον, ελπίζει πως κάποια στιγμή, θα μπορέσει να γίνει αποδέκτης περισσότερων πλοίων, αν τελικά οι Αμερικανοί αποφασίσουν να φτιάξουν νέα κλάση αντιτορπιλικών. Αλλά έτσι όπως πάει, τα ΑΒ θα συναγωνιστούν τα Β-52 σε επιχειρησιακή ζωή.

H λύση στα F-35 είναι μήπως η απόκτηση Arleigh Burke για το ΠΝ;

Πάντως, η ηγεσία του ΥΕΘΑ μαζί με τα Επιτελεία, έχουν ζητήσει, ξαναλέμε, 4 Arleigh Burke, και οι ΗΠΑ δεν είναι αρνητικές. Άλλωστε, τα πλοία θα πάνε σε έναν πιστό σύμμαχο των ΗΠΑ, που έχει συμμετάσχει σχεδόν στο σύνολο των ναυτικών αποστολών του ΝΑΤΟ. Το παραπάνω όμως δεν σημαίνει πως μέσα στο καλοκαίρι θα δέσουν δυο ΑΒ στη Σούδα με ελληνική σημαία.

Τώρα, σε τι κατάσταση βρίσκεται το ελληνικό αίτημα, ή μάλλον οι συζητήσεις με την ελληνική πλευρά…  Οι ΗΠΑ μπορούν να αποδεσμεύσουν τα πλοία καινούργια για αρχή, συνεπώς δεν υπάρχει θέμα μεταφοράς τεχνολογίας. Αν μπορούσαμε να τα πληρώσουμε, θα τα παίρναμε. Φυσικά χρήματα δεν έχουμε, συνεπώς η παραπάνω διαπίστωση είναι απλά μια… διαπίστωση.

DDG Arleigh Burke, Επιλογή για το ΠΝ και την Εθνική Αεράμυνα;

Μεταχειρισμένα Arleigh Burke υπάρχουν, αλλά φυσικά οι ΗΠΑ τα χρειάζονται αφού είναι το βασικό τους πλοίο. Καθώς όμως δεν μπορούν με τίποτα να πιάσουν την οροφή των 355 πλοίων, μάλλον το έχουν πάρει απόφαση, συνεπώς η ανάγκη για “πολλά” πλοία έχει κάπως μετριαστεί. Συνεπώς, είναι ευκολότερο πλέον να πειστεί η Γερουσία να παραχωρήσει το USN, 2+2 Arleigh Burke στην Ελλάδα. Ενώ και το USN δεν έχει τόσες πολλές αντιρρήσεις, τη στιγμή μάλιστα που λίαν συντόμως θα υπογράψει και για τα “Super” Burke (Που θα αντικαταστήσουν τα Ticonderoga). Το ξαναγράφουμε, αυτό δε σημαίνει πως τα πλοία έρχονται Ελλάδα αύριο, είμαστε ξεκάθαροι.

Τώρα, αντιλαμβανόμαστε πως σας κρατάμε σε αγωνία. Τι ακριβώς μας χωρίζει από την πολυπόθητη παραχώρηση; Ως συνήθως, οι λεπτομέρειες, και οι δεύτερες σκέψεις. Οι τελευταίες, οι περίφημες δεύτερες σκέψεις, έχουν να κάνουν κυρίως με το κόστος εισαγωγής σε υπηρεσία, γιατί δεν μιλάμε για ένα πλοίο που το ξέρουν όλοι… αλλά για ένα πανίσχυρο προηγμένο αντιτορπιλικό, που μπορεί όπως έχουμε πει να προστατεύσει μόνο του το Καστελόριζο. Κι όχι μόνο…

Arleigh Burke, επανέρχονται δριμύτερα για το ΠΝ;

Επίσης, οι Αμερικανοί ζητούν χρήματα για μια τέτοιου μεγέθους παραχώρηση. Σε μια λογική, αντίστοιχη με αυτή των OH-58D Kiowa Warrior αλλά και των CH-47D Chinook. Δηλαδή, πήραμε 70 ελικόπτερα στην τιμή των 7, αλλά κάτι δώσαμε, έστω κι αυτά τα λίγα (που ήταν πολλά για εμάς), δεν ήταν τελείως δωρεάν. Η λογική των EDA (Excess Defence Articles) που θα παραχωρηθούν τα αντιτορπιλικά, έχει σαν βάση το γεγονός ότι κάτι “λίγο” το παίρνουν οι αμερικανικές Ε.Δ, πάντα σε χρήμα μιλάμε.

Αν τώρα υποθέσουμε, πως 2 πλοία (για αρχή), μαζί με το αρχικό φορτίο πυραύλω, έχουν κόστος μεταχειρισμένων κοντά στο 1 με 1,5 δις ευρώ, τότε θα χρειαστούν περίπου αρκετά εκ. ευρώ μόνο για την “αγορά” (δεν κάνουμε πρόβλεψη ή γράφουμε ποσό για να μην αποπροσανατολίσουμε τη συζήτηση). Εκεί θα προστεθούν εκπαίδευση, υποστήριξη, ανταλλακτικά κοκ. Αν και θα είναι “τσάμπα” (χαμηλό κόστος ως αστείο) για αυτό που παίρνουμε, δεν τα έχουμε, ή σωστότερα, πρέπει να τα βρούμε.

«Σούπερ Burke» θέλει το αμερικανικό Ναυτικό στην θέση των Ticonderoga

Επίλογος

Για να είμαστε σαφείς, πιστεύουμε πως λίαν συντόμως θα προχωρήσει η προμήθεια των δυο φρεγατών Belh@rra, με εξασφαλισμένη γαλλική χρηματοδότηση. Η γαλλική “λύση”, είναι χρηματοδότηση της Γαλλικής κυβέρνησης να αγοράσει τα πλοία από γαλλικές τράπεζες (θυμίζουμε πως η Γαλλία δανείζεται με αρνητικά επιτόκια), και μετά πώλησή τους στην Ελλάδα, από κυβέρνηση σε κυβέρνηση (G2G Agreement). Αυτό που απαιτείται είναι μια προκαταβολή, που θα προβλεφθεί στον προϋπολογισμό του επόμενου έτους. Η αγορά των Belh@rra είναι ΑΝΕΞΑΡΤΗTΗ της πιθανής παραχώρησης Arleigh Burke στο ΠΝ. Οι ανάγκες είναι τόσο μεγάλες, τόσο πιεστικές, που χωρούν παραχωρήσεις και μάλιστα μεγάλες στο θέμα. Απλά χρήματα, την παρούσα χρονική στιγμή δεν υπάρχουν.

Αυτός είναι και ο λόγος που οι υπογραφές στη LOA των Γάλλων θα πέσουν αρχές του έτους, όταν θα μπορεί το ΥΠΟΙΚ να δώσει χρήματα για την προκαταβολή των πλοίων. Τα υπόλοιπα χρήματα θα προβλεφθούν από την γαλλική χρηματοδότηση (FMS της Γαλλίας).

Το Αμερικανικό Ναυτικό και το παράδοξο με το “Πλοίο του Θησέα”

Οι δυο Belh@rra είναι αυτή τη στιγμή, τα ικανότερα πλοία του μεγέθους τους, και θα φέρουν το ΠΝ απευθείας στον 21ο αιώνα. Το κόστος του με όπλα δεν θα ξεπεράσει με τίποτα το 1,5 δις ευρώ (παρά τα όσα έχουν γραφτεί), με πιθανότερη τιμή το 1,4 δις, κι αυτό  με μακροχρόνια, χαμηλότοκη χρηματοδότηση που μπορεί να χωρέσει στον αμυντικό μας προϋπολογισμό.

Επόμενη στάση για το ΠΝ, πιθανότερο είναι να αποκτηθούν κάποια Arleigh Burke, αν λυθούν όλες οι σημαντικές λεπτομέρειες παρά να πάμε σε δεύτερη κλάση νέων φρεγατών (πχ LCS). Θυμίζουμε πως στο Υπουργείο βρίσκεται σαν Υφυπουργός ο άνθρωπος που διαπραγματεύτηκε την αγορά 70 ελικοπτέρων αντί πινακίου φακής, και μαζί, εκτός από εκπαίδευση, ανταλλακτικά, εξαρτήματα κοκ “σκούπισε” ότι είχαν οι Μονάδες των ΟΗ-58 στις ΗΠΑ. Ελπίζουμε πως θα επαναλαφθεί ότι είχε γίνει με τα OH-58D και με άλλα οπλικά συστήματα από τις ΗΠΑ. Συνεπώς, είμαστε αισιόδοξοι για τις διαπραγματεύσεις.

Το 2020 παροπλίζονται τα πρώτα Ticonderoga (Mk41 VLS), παράθυρο ελληνικού ενδιαφέροντος;

Τώρα, σε ότι αφορά τις φρεγάτες LCS. Το πλοίο είναι πολύ μακρυά από αυτό που θέλει το ΠΝ, και σίγουρα κάποια πράγματα δεν τα θέλει σίγουρα. Για παράδειγμα, το σύστημα πρόωσης είναι τελείως μακρυά από την ελληνική φιλοσοφία, δεν μπορούν να φέρουν sonar τροπίδας, έχουν πολύ μικρό φορτίο πυραύλων, και έχουν κατασκευαστεί για διαφορετικές αποστολές από αυτές που θα έχουν με το ΠΝ. Επίσης, το κόστος των LCS είναι συγκρίσιμο των Belh@rra, με τη μόνη διαφορά πως τα πλοία μπορούν να κατασκευαστούν στην Ελλάδα (με επιπλέον κόστος).

Εντούτοις, έχει αρκετά πλεονεκτήματα, με σημαντικότερο πως το πλοίο θα μείνει σε υπηρεσία για πολλές δεκαετίες με το USN (αν και η αμερικανική έκδοση είναι αρκετά διαφορετική, αλλά στα βασικά ίδια με σαουδαραβική και πιθανή “ελληνική”, συνεπώς στο μέλλον μπορούμε να ελπίζουμε σε “φτηνή” υποστήριξη αλλά και απορρόφηση πλοίων από αποσύρσεις στο μέλλον).

Προμήθεια OH-58D Kiowa Warrior, ένα εξαιρετικό case study που ΠΡΕΠΕΙ να ακολουθήσουν ο ΕΣ και γενικά οι ΕΔ

Πάντως μέχρι σήμερα, το ΠΝ δεν έχει “πειστεί” για την αξία των πλοίων, και θεωρείται μάλλον δύσκολο να πάμε σε LCS. Εντούτοις, οι επιτελείς κοιτούν τα πάντα, χωρίς να αποκλείουν τίποτα. Οι καιροί είναι δύσκολοι, και το έργο της ανασυγκρότησης του ΠΝ τεράστιο. Οι αποφάσεις του σήμερα θα δεσμεύσουν το ΠΝ για δεκαετίες, και δεν θέλει κανείς να γίνουν λάθη.

Τέλος είναι ανώφελο μάλλον να πούμε πως η πιθανή παραχώρηση Arleigh Burke θα συνδεθεί με την πρόσφατη αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ, και τη διευρυμένη αμυντική συνεργασία. Τονίζουμε, για μια ακόμη φορά, πως το ΠΝ και οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, θα πάρουν πολύ περισσότερα από την ανέλκυση μιας βυθυκόρου. Λίγη υπομονή, και μάλλον στο τέλος όλοι θα είναι ευχαριστημένοι (εκτός από τους γείτονες, προφανώς).