Στις 4 Αυγούστου έλαβε τέλος η πολυεθνική άσκηση RIMPAC που διεξάγεται κάθε 2 χρόνια στον Ειρηνικό (με κέντρο το Περλ Χάρμπορ) υπό την ηγεσία του Αμερικανικού Ναυτικού. Στη φετινή άσκηση αυτό που ξεχώρισε ήταν η χρήση πολλών διαφορετικών τύπων μη επανδρωμένων σκαφών, τόσο σε τυποποιημένα σενάρια επιτήρησης όσο και σε πιο σύνθετα και απαιτητικά.
Μέσα και δυνατότητες
Σύμφωνα λοιπόν με τα όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας έλαβαν μέρος:
- Τακτικά μικρά UAV επιτήρησης RQ-21 Blackjack και ScanEagle. Τα συγκεκριμένα εκτοξεύονται από καταπέλτη, συνήθως από το κατάστρωμα κάποιου πλοίου αποβάσεων του Αμερικανικού Ναυτικού.
- UAV επιτήρησης κάθετης αποπροσγείωσης τύπου V-BAT. Η ιδιαιτερότητά του έγκειται στο γεγονός ότι χρειάζεται πολύ μικρότερο χώρο για να αποπροσγειωθεί, για παράδειγμα από το ελικοδρόμιο μιας φρεγάτας.
- Ελικόπτερα UAV τύπου MQ-8Β Fire Scout. Αποτελεί το πλέον διαδεδομένο μη επανδρωμένο ναυτικό ελικόπτερο του Αμερικανικού Ναυτικού και συμπληρώνει σε αποστολές το επανδρωμένο MH-60.
- UAV μεγάλης εμβέλειας, αυτονομίας και οροφής επιχειρήσεων όπως τα MQ-9A Reaper και τα ‘’ελληνικού’’ ενδιαφέροντος MQ-9B SeaGuardian, τα οποία όπως ανακοινώθηκε από την General Atomics θα αποκτήσουν STOL (Short Take Off and Landing) ικανότητες.
MQ-9B Sea Guardian για την Αεροπορία μας: Γιατί είναι game changer στην Ανατολική Μεσόγειο
- USV Sea Hunter και Sea Hawk. Αυτά είναι τα “μικρά” υπό δοκιμή, μη επανδρωμένα σκάφη επιφανείας του Αμερικανικού Ναυτικού, γύρω στους 140 τόνους εκτοπίσματος με εμβέλεια κάπου 10.000 ναυτικά μίλια.
USV Nomad και Ranger. Επίσης μη επανδρωμένα σκάφη επιφανείας του Αμερικανικού Ναυτικού με σημαντικά μεγαλύτερες δυνατότητες σε σχέση με τα προηγούμενα λόγω μεγαλύτερου εκτοπίσματος, κάπου 1.500 τόνους. Το Ranger έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς έχει χρησιμοποιηθεί για την εκτόξευση πυραύλου SM-6, στα πλαίσια του προγράμματος Ghost Fleet του Αμερικανικού Ναυτικού.
Ναυτικό χωρίς πληρώματα; Εκτόξευση πυραύλου Standard από μη επανδρωμένο πλοίο
- UUV τύπου IVER3-580 και Remus-100. Μικρά μη επανδρωμένα υποβρύχια οχήματα με βασικό ρόλο την ανίχνευση υποθαλάσσιων εμποδίων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν πρόβλημα στα σκάφη επιφανείας κατά τη διεξαγωγή επιχειρήσεων, όπως για παράδειγμα νάρκες.
Μη επανδρωμένα υποβρύχια οχήματα, αριστερά Remus-100 και δεξιά IVER3-580, σε χρήση κατά τη RIMPAC 2022, πηγή dvidshub.net
Η εξοικείωση πλέον του Αμερικανικού Ναυτικού με αυτού του τύπου τα σκάφη είναι σημαντική, γι’ αυτό και πλέον τους αναθέτει ρόλους που αυξάνουν τις δυνατότητες των μητρικών πλοίων από τα οποία γίνεται ο χειρισμός τους. Έτσι, ένα αντιτορπιλικό ή καταδρομικό, μπορεί να λαμβάνει επιπλέον πληροφορίες από τους αισθητήρες που φέρει το USV σε πραγματικό χρόνο και βεβαίως να τις διαμοιράσει άμεσα σε κάθε φίλιο μέσο.
Αν και με σημαντικό βαθμό αυτονομίας, στην άσκηση τηρήθηκε το πρωτόκολλο που θέλει αυτού του είδους τα σκάφη να μπαίνουν και να αποχωρούν από τους λιμένες, έχοντας προσωπικό επάνω τους, ενώ σαν επιπλέον μέτρο ασφαλείας, ένα ταχύπλοο ακολουθούσε σε μόνιμη βάση το κάθε USV, με μηχανικούς σε περίπτωση που κάτι δεν πήγαινε καλά.
Στο μέλλον αναμένεται η χρήση των USV με μεγαλύτερα όρια ελευθερίας, χωρίς απαραίτητα να είναι δέσμια μητρικού σκάφους. Αυτό επιδείχθηκε και στη RIMPAC, όπου η λειτουργία τους μεταβιβάστηκε σε πραγματικό χρόνο από αντιτορπιλικό κλάσης Arleigh Burke σε σταθμό εδάφους, χωρίς προβλήματα ή πολύπλοκες διαδικασίες. Παράλληλα δοκιμάστηκε πλήθος αισθητήρων που φερόταν από αυτά, όπως συρόμενα σόναρ αλλά και ζεύξεις Link-16.
Ερμηνεύοντας τις καινοτομίες
Σε τακτικό επίπεδο η χρήση ενός drone σίγουρα δεν προκαλεί έκπληξη, μιας και δυνατότητα εξαπόλυσης τους υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια, ακόμη και από μικρά σκάφη ανορθόδοξου πολέμου τύπου Mark-V. Στο επίπεδο όμως που χρησιμοποιήθηκαν στη μεγαλύτερη ναυτική άσκηση του πλανήτη, εξάγονται αρκετά μηνύματα, με το πιο σημαντικό να είναι πως τα αμερικανικά επιτελεία αισθάνονται άνετα να τα ενσωματώσουν σε ευρεία χρήση εντός μεγάλων στόλων.
Σε ένα τόσο μεγάλο εύρος επιχειρήσεων υπάρχει η δυνατότητα να επιδειχθούν και να δοκιμαστούν οι ώριμες πλέον τεχνολογίες αμφίδρομων επικοινωνιών, ασφαλών ζεύξεων δεδομένων, διοίκησης και ελέγχου που είναι απαραίτητες για την εκτέλεση των αποστολών.
Η εξεύρεση των κατάλληλων ρόλων, η δημιουργία δόγματος χρήσης, είναι κάτι που ανακαλύπτεται καθημερινά, όμως λίγες είναι οι φορές που το επίπεδο ρεαλισμού είναι τόσο υψηλό όπως στην RIMPAC. Που φημίζεται για το επίπεδο δυσκολίας της καθώς συμμετέχουν πολλά ναυτικά με διαφορετικά πλοία και με διαφορετικό επιχειρησιακό προσανατολισμό, οπότε θα πρέπει να μάθουν να μιλάνε “κοινή” γλώσσα και να αναπτύξουν κοινές αλλά καινοτόμες τακτικές δράσης.
Εκτιμούμε πως δοκιμάστηκαν και αρκετά συστήματα που δεν ανακοινώθηκαν, είτε γιατί είναι υπό ανάπτυξη, είτε γιατί ενσωματώνουν ευαίσθητες τεχνολογίες. Το σίγουρο είναι πως με την ολοένα μεγαλύτερη επιχειρησιακή εκμετάλλευση των μη επανδρωμένων, θα μεταβιβάζεται και μεγαλύτερο κομμάτι παραδοσιακών ναυτικών επιχειρήσεων σε αυτά, κάτι που σήμερα γίνεται από επανδρωμένα πλοία με υψηλό κόστος και φυσικά αυξημένο κίνδυνο για το πλήρωμα. Έτσι γίνεται κατανοητός και ο αμερικανικός σχεδιασμός για το Ναυτικό των επόμενων δεκαετιών, όπου δίπλα στα 350 επανδρωμένα σκάφη θα βρίσκονται και 150 μη επανδρωμένα, ενώ πολύ περισσότερα θα είναι τα αντίστοιχα εναέρια και υποβρύχια μέσα.
