Tις τελευταίες μέρες, ξυπνήσαν κάποιοι κάπως “αλαφιασμένοι” μετά τη δοκιμή του τουρκικού βαλλιστικού πυραύλου μικρού βεληνεκούς “Τυφώνα”. Ο Tayfun είναι σίγουρα μια εν δυνάμει απειλή για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, και ειδικά για την ΠΑ, καθώς μεγάλα αεροδρόμια μπαίνουν κάτω από το -θεωρητικό προς στιγμήν- βεληνεκές του όπλου. Αν και η όποια ακρίβεια είναι άγνωστη, εντούτοις δεν μπορούμε παρά να τονίσουμε πως η Τουρκία αποκτά δυνατότητες κρούσης σε μητροπολιτικό ελληνικό έδαφος, χωρίς να σηκώσει ούτε ένα F-16 της. Βέβαια, τις είχε ήδη με τον πύραυλο BORA.
Μπορεί ο “Τυφώνας” να σάρωσε τις ελληνικές ανησυχίες, τα ίδια είχαμε δει και όταν κάποιοι συνειδητοποίησαν πως η Τουρκία αγοράζει F-35A… Τότε, είχε επικρατήσει κυριολεκτικά “πανικός”, από τη στιγμή μάλιστα που η Ελλάδα “ρίσκαρε”. Βέβαια, η Τουρκία είχε μπει στο πρόγραμμα JSF/F-35 από το 2003, όταν στην Ελλάδα ήταν μόνιμα Καθαρή Δευτέρα.
Φυσικά και οι Τούρκοι, μετά τον βίαιο εξοβελισμό τους από το πρόγραμμα των F-35, είναι λογικό να απαντήσουν όπως και οι Ιρανοί, μετά το εμπάργκο όπλων που τους έχει επιβληθεί. Οι πύραυλοι μικρού βεληνεκούς με βαλλιστικά χαρακτηριστικά, είναι η καλύτερη εναλλακτική για τα F-35. To F-35 μπορεί να επιφέρει το πρώτο πλήγμα, το ίδιο μπορούν και οι βαλλιστικοί πύραυλοι. Ας μην αναλωθούμε στα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του κάθε όπλου, άλλη φιλοσοφία το καθένα.
Kargi, νέο τουρκικό περιφερόμενο πυρομαχικό, μάλλον εξέλιξη του ισραηλινού Harop
Αυτό που μας έκανε εντύπωση είναι πως τον Ιούνιο έγινε η πρώτη χρήση σε άσκηση των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων του loitering munition (περιφερόμενο πυρομαχικό) τύπου KARGI. Όχι το μικρό KARGU, καμία σχέση με το KARGI της LENTATEK (γνωστή μέχρι πρόσφατα σαν VESTEL DEFENSE) που είναι ένα τουρκικό αντίστοιχο του Shahed-136, ή όπως ισχυρίζονται οι Ισραηλινοί, του IAI Harop.
Το KARGI πέρασε τελείως απαρατήρητο, εκτός ίσως από μερικά δημοσιεύματα στον ειδικό τύπο. Και κανένας “πανικός”, για ένα όπλο που φαίνεται “ακίνδυνο”, ενώ στην πραγματικότητα είναι ίσως ο μεγαλύτερος κίνδυνος για κάθε σοβαρό asset των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, από τις πυροβολαρχίες Patriot, τα MLRS, τα PzH2000, μέχρι τις φρεγάτες FDI HN…
Το laser HELIOS θα δοκιμάσει φέτος το Αμερικανικό Ναυτικό σε Arleigh Burke
Καταρχάς, τις τελευταίες μέρες έχουν γίνει “διάσημα” τα ιρανικής κατασκευής Shahed-136 που χρησιμοποιούν οι Ρώσοι εναντίον υποδομών της Ουκρανίας. Δεκάδες Shaded-136 εκτοξεύονται κάθε μέρα εναντίον πόλεων, εργοστασίων παραγωγής ενέργειας, αποθηκών τροφίμων της Ουκρανίας. Παρότι η ουκρανική αεράμυνα κάνει ότι μπορεί, εντούτοις τα πλήγματα είναι αναπόφευκτα. Και το χάος που δημιουργούν στην λειτουργία της χώρας, τα πρωτόγονα κυριολεκτικά Shahed-136 είναι δυσανάλογα μεγάλο της αρχικής ζημιάς που προκαλούν.
ThinkOutOfTheBox: Ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο με loitering munitions;
Οι εκτιμήσεις για την εμβέλεια των Shahed-136 ποικίλουν, αν και πολλοί θεωρούν πως μπορούν να πετούν ακόμη και σε αποστάσεις που ξεπερνούν τα 1.000 χιλιόμετρα. Αυτό βέβαια θα ισχύει για πτήση σε μεγάλο ύψος, με οικονομική ταχύτητα, και περιλαμβάνει και τις “βόλτες” που θα “κόβει” πάνω από το/τους στόχο/στόχους πριν τελικά του επιτεθεί και τον καταστρέψει. Αυτή είναι η δουλειά των Loitering munitions, απογειώνονται (ή απονηώνονται αν το θέλουμε), πετούν με χαμηλή ταχύτητα προς το στόχο, κι όταν τον εντοπίσουν, εφορμούν εναντίον του και τον καταστρέφουν.
ThinkOutOfTheBox: Δημιουργία Ναυτικής Αεροπορίας από το ΠΝ με UCAV Mojave
Μπορούν να ελέγχονται από απόσταση με αμφίδρομη επικοινωνία, ή να πετούν αυτόνομα, με βοήθεια GPS/GLONASS, και να χτυπούν το στόχο με κάποιον αλγόριθμο ΑΙ βλέποντάς τον στο ηλεκτρο-οπτικό τους. Στην Ουκρανία, μάλλον συμβαίνουν και τα δυο: βλέποντας τις εντυπωσιακές αστοχίες και τα πλήγματα σε πολυκατοικίες στο Κίεβο (εκεί πρέπει να τα στέλνουν αυτόματα οι Ρώσοι), ενώ ακριβέστερα πλήγματα σε εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, ή υποσταθμούς μεταφοράς, πρέπει να γίνονται με καθοδήγηση (man in the loop).
Κάπως έτσι “μάθαμε” στην Ελλάδα τα loitering munitions, τα οποία μπορούν να είναι σαν τα Switchblade 300/600 με μικρή εμβέλεια, αλλά μπορούν να είναι και σαν τα Shahed-136. Έχουν οι Τούρκοι loitering munitions; Βεβαίως και έχουν, εδώ και 20 χρόνια σε υπηρεσία, και μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες. Έκπληξη!
Βλήματα VULCANO: Η αναγέννηση των ναυτικών πυροβόλων, τι μπορούν να προσφέρουν στο Ναυτικό μας;
Το 1998 η Τουρκία αγόρασε 2 πυροβολαρχίες των 108 αεροχημάτων IAI Harpy. To ισραηλινό Harpy είναι ένα loitering munition πρώτης γενιάς, το οποίο έχει μέγιστη εμβέλεια 600 χιλιομέτρων. Οι Τούρκοι εκτίμησαν πρώτοι τα loitering munitions, και έχουν φτιάξει και μικρότερα, επιπέδου Switchblade. Αλλά δεν “ξέχασαν” τα μεγαλύτερα, ειδικά μετά την εμπειρία των Harpy. Κάποια στιγμή τα Harpy έπαψαν “μαγικά” να είναι αξιόπιστα, κι άρχισαν να πέφτουν. Τότε οι Τούρκοι αποφάσισαν να επιταχύνουν τα δικά τους loitering munitions. Και κάπως έτσι, γεννήθηκε το KARGI.
To KARGI, αν το δούμε προσεκτικά, είναι μια αντιγραφή του Harpy, κι όχι του HAROP. To HAROP είναι ένα εξαιρετικά προηγμένο loitering munition, με χαρακτηριστικά stealth, αθόρυβο, με μεγάλη ακτίνα δράσης, αλλά και προηγμένους αλγόριθμους ΑΙ για εμπλοκή σταθερών ή κινούμενων στόχων. Θεωρητικά το HAROP φτάνει τα 1.000 χιλιόμετρα, αλλά μάλλον είναι συντηρητική αυτή η εκτίμηση. Βέβαια, για εμπλοκή στα όρια της αμφίδρομης σύνδεσης, το όριο είναι τα 200 χιλιόμετρα, όπως και των περισσοτέρων συστημάτων.
Για το KARGI θεωρούμε πως οι επιδόσεις είναι αντίστοιχες. Δηλαδή λογικά θα μπορεί να περιφέρεται για 1.000 χιλιόμετρα, μέχρι σε απόσταση 200 χιλιομέτρων από την πλατφόρμα ελέγχου. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορεί αδρανειακά να πλήξει στόχους ακόμη και στην… Κέρκυρα. Μπορεί, απλά δεν θα μπορεί να μεταδώσει εικόνα πίσω στο θάλαμο ελέγχου. Θα πέσει στο στόχο του τελείως αδρανειακά, σαν να ήταν ένας πύραυλος cruise (αυτό είναι στην πραγματικότητα, ένας αργός, κινούμενος με έλικα αντί για τζετ, cruise “πύραυλος”).
Οι Τούρκοι έχουν σημαντική εμπειρία από τον έλεγχο αεροχημάτων σε μεγάλες αποστάσεις, ελέω ANKA, Bayraktar κ.ο.κ. Έτσι, προφανώς και θα μπορούν να ελέγχουν τα KARGI σε μεγάλες αποστάσεις, και φυσικά θα μπορούν να πλήξουν και κινούμενους στόχους, όπως για παράδειγμα ένα πλοίο.
Tι σχέση μπορούν να έχουν τα KARGI με το Στόλο και ειδικά με τις FDI HN; Τι μπορούν να κάνουν Loitering Munitions εναντίον ενός καλά οπλισμένου, και υπερσύγχρονου πλοίου, ειδικά στην ανοιχτή θάλασσα, όπου το SeaFire θα εντοπίσει τα εισερχόμενα βλήματα, τα περιφερόμενα πυρομαχικά κ.λπ; Καλές ερωτήσεις, ας ξεκινήσουμε τις απαντήσεις. Για αρχή, ένα μόνο KARGI εναντίον μιας FDI θα έχει μάλλον (προσοχή στο “μάλλον”) μηδενικά αποτελέσματα. Περισσότερα του ενός όμως;
Η IAI θα παρουσιάσει τη νέα έκδοση (loitering) του HARPY στη DEFEA 2021
Ας υποθέσουμε πως ένα KARGI έρχεται εναντίον μιας FDI HN. Πως θα το αντιμετωπίσει; Αν υποθέσουμε πως το κόστος ενός KARGI είναι περίπου 50.000 ή 100.000 ευρώ, τότε η χρήση ASTER 30 ή RAM θα ήταν απλά… ηλίθια ιδέα. Συνεπώς, για αρχή, θα έπρεπε να το αντιμετωπίσει με κάποιο άλλο όπλο. Σωστά σκεφτήκατε, ναι, το πυροβόλο Narwhal 20 mm είναι το καταλληλότερο. Άνετα λοιπόν, το Narwhal είναι η καλύτερη επιλογή για την αντιμετώπιση απειλών τύπου KARGI. Πρακτικά θα γίνει και χρήση του πυροβόλου των 76 mm, αν χρειαστεί.
Τη χρήση του Narwhal 20 mm την είχαμε αξιολογήσει στο περιοδικό όταν ανακοινώθηκε η τελική διαμόρφωση της FDI HN, κι όταν μάθαμε πως αντί πυροβόλου των 30 mm θα είχαμε των 20 mm. To Narwhal 20 mm ήταν σίγουρα υποδεέστερο του SEASNAKE 30 mm της Rheinmetall που πρότεινε η DAMEN για την S11515, αλλά είχε ένα πλεονέκτημα, λίγο μεγαλύτερη ανύψωση. Έτσι θα μπορούσε να αντιμετωπίσει καλύτερα στόχους επιπέδου UAVs/loitering munition.
Όταν η ΠΤΗΣΗ επιβεβαιώθηκε για την πληροφορία της μη ύπαρξης ECM στις FDI HN, μελετήσαμε όπως είπαμε διάφορα σενάρια, όπως για παράδειγμα την εξαπόλυση ενός σμήνους drone, ακόμη και από παραπλέον “ιδιωτικό” σκάφος, εναντίον μιας FDI. To ραντάρ SeaFire θα τα “έβλεπε”, αλλά έστω κι ένα να περάσει, το ίδιο μπορεί να καταστραφεί. Έστω και μια χειροβομβίδα με ένα τετρακόπτερο του εμπορίου, π.χ. ένα DJI Mavic, μπορεί να κάνει σοβαρή ζημιά στο ραντάρ μιας φρεγάτας του 1 δις ευρώ.
Βέβαια, όπως είπαμε η προφανής απάντηση είναι η χρήση του πυροβόλου των 20 χιλιοστών για την αντιμετώπιση των απειλών επιπέδου σμήνους drones. Ας δούμε πως γίνεται η αντιμετώπιση τέτοιων στο παρακάτω βίντεο, όπου πρωταγωνιστεί το 35άρι της Rheinmetall, όχι το “μικρούλι” 20άρι της Nexter.
Βέβαια, το πυροβόλο αντιμετωπίζει 8 drones αν μετρήσαμε σωστά, κι όλα κοντά το ένα στο άλλο. Αν όμως ήταν “απλωμένα”, κι αν αντί για 8 ήταν 18, θα έφτανε το 20άρι; Θα έφταναν τα πυρομαχικά του; Ή θα βγάζαμε την ομάδα της ΜΥΚ να τους ρίχνει με φορητό οπλισμό;
To KARGI προφανώς και μπορεί να καταρριφθεί από το Narwhal 20 mm, αλλά… Το μέγιστο ύψος πτήσης του KARGI είναι τα 15.000 πόδια, όταν το πυροβόλο δεν μπορεί να ρίξει σε τέτοιο ύψος, οπότε πρέπει να αναμένει την κάθοδο του. Ακόμη και το “παντοδύναμο” 76άρι δύσκολα μπορεί να εμπλέξει στόχο τόσο ψηλά. Υπάρχει ένα ακόμη πρόβλημα, η γωνία ανύψωσης. Το 20άρι δεν μπορεί να ανυψωθεί πάνω από τις 75 μοίρες, σε αντίθεση με το 76άρι που μπορεί να ανυψωθεί μέχρι τις 85 μοίρες.
Τουρκικά UAVs και drones – Tο πραγματικό μέγεθος της απειλής
Ένα άλλο πρόβλημα είναι η παροχή δεδομένων στα πυροβόλα σε τέτοιες γωνίες. Αν ένα KARGI πλησιάσει από ψηλά, και κάνει κάθετη εφόρμηση, ακόμη κι αν το πλοίο αλλάξει θέση κι επιτρέψει στα πυροβόλα του να πλήξουν το στόχο, δεν είμαστε σίγουροι που θα καλύπτει το στόχο το SeaFire για την παροχή δεδομένων στοχοποίησης. Για το 76άρι ίσως να μπορέσει να προσφέρει δεδομένα το STIR, αλλά δεν είμαστε σίγουροι για το 20άρι, και σε τέτοιες δύσκολες γωνίες βολής.
Τώρα, ακόμη κι αν λυθούν όλα αυτά, θα λυθούν για την εμπλοκή ενός και μόνο KARGI. Αν πολλαπλασιάσουμε το σενάριο της απειλής, κι αντί για 1 KARGI, έχουμε 10, τι συμβαίνει; Αν ταυτόχρονα έχουμε και άφιξη στο στόχο πυραύλων ATMACA και SOM-J, τότε τι θα συμβεί;
Ισραηλινά UAV αυτοκτονίας HAROP, ΑΣΔΕΝ στην αντεπίθεση, σε ανυπεράσπιστα μικρασιατικά παράλια
Δυστυχώς, η μόνη σίγουρη επιλογή για την εμπλοκή ενός KARGI είναι η χρήση ενός βλήματος RAM. Που σημαίνει, πως για ένα στόχο αξίας 100 χιλιάδων ευρώ, θα στείλουμε εναντίον του ένα βλήμα αξίας 1,3 με 1,4 εκατ. ευρώ. Και αν τηρηθούν οι κανόνες εμπλοκής των 2 βλημάτων ανά στόχο, τότε θα ρίξουμε 2,5 εκατ. ευρώ για την κατάρριψη ενός loitering munition. Ο κυβερνήτης της FDI HN φυσικά δεν θα σκεφτεί το πόσο κάνει ένας RAM, δεν είναι οικονομολόγος, πολεμιστής είναι. Καταλαβαίνουμε τώρα την αξία του πυροβόλου STRALES “που δεν χρειάζεται και είναι υπερβολικό”;
Τι θα συμβεί όμως, αν εναντίον του πλοίου επιτεθούν πολλά KARGI; Και αν αυτό συμβεί μεταξύ του 2025 και του 2028, που τα πρώτα δυο πλοία δεν θα έχουν καν RAM; Θα γίνει χρήση των μόλις 16 ASTER 30, αξίας 3,5 εκατ. ευρώ έκαστος (τουλάχιστον); Και 32 να είχαμε ή 64, πάλι δεν είναι αυτή η λύση. Γενικά η λύση δεν είναι το λεγόμενο Hard Kill απέναντι σε τέτοιες απειλές, είναι το Soft Kill, ή η χρήση συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου.
Τα συστήματα UAVs, UCAVs αλλά και τα Loitering Munition έχουν μια μεγάλη αδυναμία, την επικοινωνία μεταξύ του αεροχήματος και του σταθμού ελέγχου. Αν και η επικοινωνία είναι κρυπτογραφημένη, εντούτοις ο έλεγχος γίνεται με τη χρήση συγκεκριμένων συχνοτήτων. Οι συχνότητες αυτές είναι δύσκολο να αποκρυπτογραφηθούν, αλλά όπως όλες οι ραδιοσυχνότητες, μπορούν να παρεμβληθούν. Αυτός είναι κι ο λόγος που το ΠΝ ήθελε αρχικά πλήρη σουίτα ηλεκτρονικού πολέμου στα νέα του πλοία, με δυνατότητα Counter-UAV. Τελικά, το πλοίο που πήρε δεν παρεμβάλει αυτή τη στιγμή τίποτα, και δεν το λέμε για το πλοίο. Το λέμε για την (μη) επιλογή του εξοπλισμού που πρέπει να φέρει.
Ακόμη και τα διάφορα γνωστά συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου όπως τα Nettuno, ZEUS, SEWIP 2/3, δεν έχουν δυνατότητες Counter UAV, μόνο πολύ λίγα συστήματα έχουν αυτή τη δυνατότητα, με πιο γνωστό το Scorpius-N.
Θεωρητικά τα UAVs μπορούν να έχουν επαφή με δορυφόρο, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως και αυτές οι επικοινωνίες δεν μπορούν να “δυσκολέψουν” λόγω παρεμβολών, και πάλι να αναγκαστεί το UAV να επιστρέψει.
Ένα loitering munition που θα χάσει την επαφή του με το σταθμό ελέγχου, δεν θα επιστρέψει φυσικά στη βάση του. Αν ο στόχος είναι σταθερός, πιθανότατα να κινηθεί αδρανειακά προς τα εκεί. Αν όμως είναι κινούμενος, τότε θα θα τον χάσει. Το ίδιο θα γίνει και με ένα σμήνος drones, που πιθανά θα αναγκαστούν να προσγειωθούν στο σημείο που βρίσκονται. Είναι κατανοητό τώρα γιατί “φαγωθήκαμε” για το σύστημα ECM, γιατί ζητάμε να εξοπλιστούν τα πλοία με ολοκληρωμένες σύγχρονες σουίτες ηλεκτρονικού πολέμου; Το ΠΝ αν δεν προχωρήσει σε άμεση επίλυση του θέματος, σημαίνει πως η επένδυση που έχουμε κάνει στις FDI HN είναι σε κίνδυνο.
Θεωρητικά, για την αντιμετώπιση των loitering munitions μας κάνει και η χρήση Laser. Οι Γάλλοι όμως δεν έχουν μεγάλη εμπειρία σε συστήματα κατευθυνόμενης ενέργειας, καθώς αντί για συστήματα των 60, 100 ή 150 kW που δοκιμάζουν το USN ή το Royal Navy, το γαλλικό ναυτικό τεστάρει ένα σύστημα… 2 kW. To 2023 θα γίνει δοκιμή ισχυρότερου συστήματος, αλλά η Γαλλία στα όπλα laser είναι τουλάχιστον μια 10ετία πίσω σε σχέση με τις ΗΠΑ, Βρετανία, Ρωσία ή Γερμανία. Συνεπώς, αν ποτέ δούμε laser στις FDI HN, αυτό θα είναι το… 2040, καλώς εχόντων των πραγμάτων.
Με λίγα λόγια. Ο Tayfun είναι εντυπωσιακός, θυμίζει και λίγο… Βόρεια Κορέα, η Τουρκία πράγματι απομονώνεται σιγά-σιγά αλλά ο Ερντογάν δεν είναι Κιμ Γιονγκ Ουν. Αλλά ο πραγματικός κίνδυνος για την πρώτη γραμμή, και ειδικά για το Στόλο μας, είναι τα KARGΙ. Και ας μην μείνουμε μόνο στις FDI HN, τις “χρησιμοποιήσαμε” στον τίτλο για να τραβήξουμε την προσοχή. Ας σκεφτούμε τις πυραυλακάτους μας, που θα “αγκυρώσουν” πίσω από βράχους και νησιά, και μπορεί ανά πάσα στιγμή να γίνουν στόχος περιφερόμενων πυρομαχικών. Ας σκεφτούμε και τα άλλα πλοία, που δεν έχουν καν τις δυνατότητες των FDI HN.
Σε εξέλιξη οι δοκιμές του laser Dragonfire για το Βρετανικό Ναυτικό
Με λίγα λόγια. Κάθε απειλή έχει και την απάντησή της. Η απάντηση στα loitering munitions είναι σήμερα ο ηλεκτρονικός πόλεμος, οι παρεμβολές, κι αύριο τα όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας. Αν τώρα οι FDI HN, οι ΜΕΚΟ200ΗΝ, οι μελλοντικές μας κορβέτες, παραμείνουν στη λογική του “χωρίς συστήματα ECM”, τότε οι κίνδυνοι και οι απειλές που θα αντιμετωπίσουν είναι τεράστιες, και η επιβιωσιμότητά τους θα μειωθεί, παρά τα δεκάδες δις που θα επενδυθούν πάνω τους. Με λίγα λόγια: σύστημα ECM τώρα, όχι αύριο και για όσο περισσότερα πλοία γίνεται.
