Η σελίδα μας ήταν η πρώτη που επισήμανε πως η Νέα Δομή Δυνάμεων προέβλεπε για το Στόλο Επιφανείας του Πολεμικού μας Ναυτικού, την ύπαρξη 18 μεγάλων πλοίων, 12 φρεγατών και 6 κορβετών. Θυμίζουμε πως στο απόγειο της δυναμικότητας του Στόλου, υπήρχαν 14 φρεγάτες, 4 ΜΕΚΟ200ΗΝ και 10 Kortenaer. Για άγνωστους σε μας λόγους, το ΠΝ απέσυρε τη “Μπουμπουλίνα”, παρότι ήταν και η νεότερη ηλικιακά από τα πλοία του τύπου.
Η απόσυρση της “Μπουμπουλίνας” άφησε το Στόλο με 13 φρεγάτες, σε μια δομή που είχε φτιαχτεί για συγκεκριμένες αποστολές. Ποιες ήταν αυτές; Η κυριαρχία στο Αιγαίο, η δυνατότητα ενίσχυσης του συμπλέγματος της Μεγίστης και της Κύπρου, η συμμετοχή της χώρας μας σε διάφορες διεθνείς (κυρίως νατοϊκές και της ΕΕ) αποστολές. Θεωρητικά τα 13 πλοία επαρκούσαν. Ή μήπως όχι;
Το 2020, με νέα ηγεσία σε ΥΠΕΘΑ και ΓΕΕΘΑ, τα Επιτελεία κλήθηκαν να επανασχεδιάσουν τη Δομή δυνάμεων. Πλέον, το πεδίο αντιπαράθεσης είχε αλλάξει και δεν επικεντρωνόταν στο Αιγαίο, αλλά αποκτούσε σημαντική βαρύτητα και η Ανατολική Μεσόγειος, δηλαδή η περιοχή όπου εμείς επιδιώκουμε να κατοχυρώσουμε τα όρια της ΑΟΖ μας. Το ΓΕΕΘΑ ζήτησε κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο, και το ΓΕΝ έφερε τις προτάσεις του. Αντί λοιπόν να προτείνει πολλές νέες φρεγάτες, που ήξερε πως δεν θα μπορούσε εκ των πραγμάτων να τις αποκτήσει (από πλευράς κονδυλίων), μίλησε για 12 ισχυρές φρεγάτες και 6 κορβέτες.
Οι κορβέτες προτάθηκαν διότι πολλές αποστολές δεν απαιτούν πλοίο μεγέθους και ικανοτήτων φρεγάτας. Τέτοιες π.χ. είναι για πλοίο σκοπούν ή για διεθνείς δράσεις τύπου UNIFIL (η τελευταία είναι του ΟΗΕ, για περιπολία ανοιχτά του Λιβάνου). Την ίδια στιγμή, η ισχύς πυρός μια κορβέτας, θα της επέτρεπε να εμπλέκεται με ισχυρότερες μονάδες. Με λίγα λόγια, το ΠΝ ήθελε 12 πλοία μεγάλης ισχύος πυρός, και άλλα 6 μεσαίας, με μικρότερο κόστος σε χρήση. Την ίδια στιγμή, αποφάσισε πως κάθε πλοίο απαιτεί ένα τουλάχιστον ανθυποβρυχιακό ελικόπτερο, εξού και η προμήθεια των 7 MH-60R, όπου μαζί με τα 11 παλαιότερα S-70B/B6 θα συμπλήρωναν τον αριθμό.
Βέβαια, μετά την περίοδο των Μνημονίων, η ισχύς των Ενόπλων Δυνάμεων είχε υποφέρει και έντονα. Τότε γεννήθηκαν καλόπιστα διάφορες θεωρίες, που πρότειναν την προστασία κυρίως του Αιγαίου, με μια μικρότερη δύναμη σύγχρονων πλοίων, και την εγκατάλειψη των σχεδίων για την Ανατολική Μεσόγειο. Οι θεωρίες αυτές δεν είχαν στήριξη από την πολιτική ηγεσία ή το ΓΕΕΘΑ. Άλλωστε, ο αριθμός των 18 πλοίων δεν βγήκε τυχαία, αλλά από αναλύσεις εκατοντάδων σεναρίων, πινάκων διαθεσιμοτήτων, αξιολογήσεις της ισχύος του αντιπάλου, κινδύνων, απειλών, διεθνών υποχρεώσεων κ.ο.κ. Με λίγα λόγια, τα 18 πλοία δεν είναι το “ταβάνι”, είναι η βάση αν θέλουμε να έχουμε ελπίδες να βρεθούμε με απαιτήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Άλλο αν σήμερα το ΠΝ κάνει την ανάγκη φιλοτιμία, και στέλνει τις Super Vita σε αποστολές που απαιτούν φρεγάτες/κορβέτες. Ενώ οι “κλασικές” αποστολές που απαιτούν πυραυλακάτους, βγαίνουν από τις γερασμένες Combattante II/III.
Όταν το ΠΝ, με την στήριξη του ΓΕΕΘΑ, ανέφερε όλα τα παραπάνω στον πρωθυπουργό, το Μαξίμου και τα υπουργεία Αμύνης και Οικονομικών κατέστρωσαν ένα πρόγραμμα για την ανανέωση του Στόλου. Θυμίζουμε, πως η προηγούμενη πολιτική ηγεσία, είχε ξεκινήσει συζητήσεις για την αγορά 2 φρεγατών Belh@rra Hellenique από τη Γαλλία, και 4 MMSC από τις ΗΠΑ. Το βασικό πρόβλημα εδώ ήταν ο εκτροχιασμός οικονομικά των Belh@rra, που έφτασε τα 3,5 δις ευρώ για δυο μόνο πλοία. Επίσης, οι MMSC θα ήταν όμοιες με τις σαουδαραβικές, άρα όχι επαρκείς για τις αποστολές του ΠΝ, παρότι, θεωρητικά, είχαν τιμή κοντά στα 2 δις ευρώ. Στα 2 δις όμως δεν συμπεριλαμβάνονταν ούτε η συντήρηση, ούτε τα όπλα, ούτε οι ελληνικές απαιτήσεις βελτίωσης τους.
Εθνικό Σύστημα Διαχείρισης Μάχης: Μήπως πρέπει να μας απασχολήσει;
Με στόχο τα 18 πλοία, το Ναυτικό ξεκίνησε την επεξεργασία σεναρίων. Το ζήτημα ήταν βέβαια η έλλειψη κονδυλίων που παρουσίαζε το υπουργείο Οικονομικών καθώς η χώρα μας ήταν -και παραμένει ουσιαστικά- υπό επιτροπεία. Η ελληνοτουρκική κρίση όμως του 2020 αναθεώρησε πολλά, ώστε τελικά να γίνει δέσμευση κάπου 5,5 δις ευρώ (ήταν 5 δις αρχικά) για την ανανέωση του Στόλου. Μπορούσαμε όμως να δημιουργήσουμε στόλο με 18 πλοία με αυτό το κονδύλι; Με αποκλειστικά καινούρια προφανώς όχι, οπότε έπρεπε να βρεθεί ένας συνδυασμός νέων και μεταχειρισμένων. Καθώς οι επιτελείς δεν είναι αποκομμένοι από την πραγματικότητα, άρχισαν τους υπολογισμούς. Και το Σεπτέμβρη του 2020, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε το πρόγραμμα αγοράς 4 νέων φρεγατών, τον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ200ΗΝ, αλλά και της απόκτησης μεταχειρισμένων, που τότε ονομάστηκαν “Ενδιάμεση Λύση”.
ΕΞΕΛΙΞΗ: Κορυφώνεται η κόντρα μεταξύ Gowind HN & FCx-30HN, πλησιάζει η απόφαση για κορβέτες
Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων έσπευσαν πολλές χώρες. Το πρόγραμμα έτσι όπως είχε δομηθεί, απέκλειε -για λόγους ταχύτητας- το διαγωνισμό. Αλλά στο ΠΝ γνώριζαν πως ένας στόχος για κάπου 12 πλοία, ως συνδυασμός νέων, μεταχειρισμένων και εκσυγχρονισμένων, ήταν εφικτός. Τα οποία θα συμπληρωνόταν με διατήρηση 4 με 6 Kortenaer, που θα παρέμεναν σε υπηρεσία με κανιβαλισμό των άλλων ίδιων που θα αποσύρονταν, ώστε να φθάσουμε σε συνολικό αριθμό τα 18 μεγάλα σκάφη ή έστω κοντά σε αυτόν. Μπορούσαμε λοιπόν να πάρουμε κάπου 12 πλοία με τα 5,5 δις; Ναι, και από περισσότερες από μια πηγές, τουλάχιστον με τις αρχικές ενδείξεις (ας μην ξεχνάμε πως λόγω εισβολής στην Ουκρανία πολλά έχουν αλλάξει στους αμυντικούς σχεδιασμούς διεθνώς). Ας τις δούμε:
ΑΝΑΛΥΣΗ: Εκσυγχρονισμός φρεγατών MEKO200HN, γιατί καθυστερούν οι διαδικασίες;
- Γαλλία. Η αγορά 4 FDI από το ΠΝ, ο εκσυγχρονισμός των 4 ΜΕΚΟ200ΗΝ και η παραχώρηση σταδιακά 4 ή 5 La Fayette, θα απέδιδε 12-13 πλοία. Οι FDI με τον Aster 30 θα έλυναν το πρόβλημα της αεράμυνας περιοχής. Πρόβλημα αποδείχτηκαν οι La Fayette, που οι Γάλλοι δεν συζητούν, ακόμη και σήμερα, τη σταδιακή αποδέσμευσή τους για τη χώρα μας.
- ΗΠΑ. Αρχικά κάποιοι γερουσιαστές είχαν αφήσει ανοιχτή την παραχώρηση δυο αντιτορπιλικών Arleigh Burke. O Τραμπ αντέδρασε άσχημα, αλλά έμεινε ανοιχτή η παραχώρηση 2 καταδρομικών (Ticonderoga). Ενώ μια πιθανή αγορά 4 MMSC-HN, με εκσυγχρονισμό 4 ΜΕΚΟ200ΗΝ και παραχώρηση σε βάθος χρόνου 4 LCS, θα έδινε στο ΠΝ 14 πλοία. Το σενάριο είχε προχωρήσει αρκετά.
- Βρετανία. Η κατασκευή 4 ΑΗ140, με εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ200ΗΝ και η παραχώρηση μέχρι και 6 Type 23, θα απέδιδε 14 πλοία. Ίσως μια από τις καλύτερες λύσεις, σε επίπεδο τελικού αποτελέσματος.
- Ολλανδία. Εδώ είχαμε αγορά 4 φρεγατών της Damen, εκσυγχρονισμό 4 ΜΕΚΟ200ΗΝ και παραχώρηση των 4 φρεγατών κλάσης Μ (οι δύο από το Βέλγιο), που θα μπορούσε να είναι πολύ στιβαρή λύση, αν και θα απέδιδε μόλις 12 πλοία. Αλλά η νέα φρεγάτα Sigma που πρότειναν είχε πολύ λογικό κόστος, και μάλλον θα “χωρούσαν” περισσότερες εντός του προϋπολογισμού των 5,5 δις.
- Γερμανία. Οι Γερμανοί προσέγγισαν το θέμα αρκετά λάθος, αλλά είχαν αρκετές και δυναμικές λύσεις. Με αγορά 4 ΜΕΚΟ Α200 και εκσυγχρονισμό των 4 ΜΕΚΟ200ΗΝ, είχαν απόθεμα πλοίων για παραχώρηση, με πλέον ενδιαφέροντα τις 5 κορβέτες K130 Batch 1.
- Ιταλία. Οι Ιταλοί πήραν αψήφιστα τον ελληνικό διαγωνισμό, ίσως γιατί εκείνη την περίοδο ενδιαφέρθηκαν περισσότερο για τη Βραζιλία και την Αίγυπτο. Τελικά 2 ολοκαίνουργιες FREMM-IT κατέληξαν στην Αίγυπτο, 2 Maestrale στην Ινδονησία, αλλά θεωρούμε πως κι αυτοί θα μπορούσαν να προσφέρουν πχ 2 FREMM-IT, 5 Doha Class, 4 εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ200ΗΝ, σε τιμή κάτω από 5,5 δις.
- Ισπανία. Είχαν μάλλον το καλύτερο υποψήφιο πλοίο, τη φρεγάτα F110, αλλά και το ακριβότερο. Το θέμα είναι, πως αν “σπάζαμε” την παραγγελία σε φρεγάτες και κορβέτες, θα μπορούσαμε να πάρουμε 2 ή 3 F110, 4 A3000, 4 εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ200ΗΝ, ενώ κάποια στιγμή συζήτησαν ακόμη και την παραχώρηση μιας F100. Σίγουρα έδιναν και κάποιες Santa Maria (O.H.Perry με ισπανικά ηλεκτρονικά).
Βλέπουμε λοιπόν, πως τα 5,5 δις ήταν αρκετά “στενάχωρα” για πλήρη ανανέωση του Στόλου, αλλά με λίγη προσοχή ίσως και να έφταναν. Θα άφηναν σαφώς “ουρές”, αλλά ούτως ή άλλως, πάντα αυτό δεν γίνεται; Για παράδειγμα, στις FDI HN, δεν έχει μείνει για το μέλλον η σύμβαση υποστήριξης FOS (η παρούσα είναι μόλις 110 εκ. ευρώ), το ECM και οι πύραυλοι RAM; Να θυμίσουμε εδώ πως η δωρεάν παραχώρηση σκαφών από μια ξένη χώρα γίνεται και για να “βοηθήσουν” την πώληση νέων σκαφών, αλλά και γιατί ξέρουν πως η συντήρηση-αναβάθμιση των μεταχειρισμένων θα “επιστρέψει” στους ίδιους. Οπότε προσβλέπουν σε μακροχρόνιο όφελος που εξηγεί και τις σχετικές συζητήσεις-υποθέσεις.
Σήμερα όμως είμαστε στο Μάρτιο του 2023. Τα δεδομένα μας είναι τα εξής:
- Το 2024 θα παραλάβουμε μάλλον την πρώτη FDI (H Naval Group προχωρά μπροστά από το χρονοδιάγραμμα), το 2025 τη 2η, το 2026 την πρώτη FDI HN, και κάπου το 2028-29 οι δυο πρώτες FDI θα έχουμε μετατραπεί σε FDI HN. Το κόστος του προγράμματος είναι έως τώρα 3,05 δις ευρώ.
- Προχωρούν οι διαπραγματεύσεις για τον εκσυγχρονισμό 4 ΜΕΚΟ200ΗΝ με τη γερμανική TKMS. To κόστος θα είναι κοντά στα 600 εκατ. ευρώ.
- Το ΠΝ έχει φτάσει πολύ κοντά στο τέλος της διαδικασίας για 3 κορβέτες, είτε την ιταλική FCx-30HN με εκτόπισμα 3.100 τόνων, είτε την Gowind HN με εκτόπισμα 2.800 τόνων. Το κόστος του προγράμματος είναι κάπου στα 1,7 δις ευρώ.
Η πρόσθεση όλων των παραπάνω, μας δίνει 5,35 δις ευρώ, πολύ κοντά δηλαδή στα αρχικώς προϋπολογισθέντα χρήματα (θα τα φτάσουμε υπολογίζοντας και τις εγχώριες κρατήσεις). Το πρόβλημα είναι πως μας αποδίδονται μόλις 10 πλοία με 3 από αυτά κορβέτες. Ακόμη κι αν αυτές θα έχουν την ισχύ πυρός μια ΜΕΚΟ200ΗΝ, θα παραμένουν μικρότερα, χαμηλότερης ταχύτητας κ.λπ.
Κάπου εδώ να πούμε, πως η αγορά της 4ης FDI στα 900+ εκατομμύρια μπλοκάρει καθώς είτε θα πρέπει να ακυρωθεί το πρόγραμμα των κορβετών (για να βρεθούν τα κονδύλια), ή θα πρέπει να εξασφαλίσουμε, με κάποιο “μαγικό” τρόπο άλλο 1 δις. Ακόμη κι αγοραστεί, εξαντλώντας κάθε οικονομική αντοχή, αυτό σημαίνει πως το ΠΝ δεν θα ξαναπάρει χρήματα για μια δεκαετία, ενώ υπάρχουν άλλες τεράστιες ανάγκες, για εκσυγχρονισμό των πυραυλακάτων όπως και για αγορά νέων, για αγορά υποβρυχίων, αλλά και άλλων πλοίων.
Έτσι «χτίστηκαν» οι ΜΕΚΟ200ΗΝ, του Αρχιπλοιάρχου ε.α. Ευστάθιου Νικολάου Π.Ν.
Έχουμε δει πως πολλοί αναγνώστες μας ζητούν μια άνευ περιορισμών αύξηση του προϋπολογισμού για το ΠΝ. Δεν μπορούμε όμως να αγνοήσουμε τις μεγάλες -και παράλληλες- ανάγκες της Πολεμικής Αεροπορίας (εκσυγχρονισμός F-16 Block 50, αγορά F-35, αγορά C-130J/C-390, stand-off όπλων, συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου), όπως και εκείνες του ξεχασμένου Στρατού Ξηράς (αντιαεροπορική άμυνα, εκσυγχρονισμός Leopard 1A5 & 2A4, MLRS, πυροβολικό, ΤΟΜΑ, ΜΕΑ κ.ο.κ). Ανάγκες που αθροίζονται σε πολλά δις και καμμία δεν είναι “δεύτερης κατηγορίας”.
Συνεπώς, ο κίνδυνος που επισημάνει η σελίδα μας εδώ κι αρκετά χρόνια για ένα “μικρό Ναυτικό” (έστω και υψηλών δυνατοτήτων) είναι προ των πυλών. Κάτι τέτοιο θα σημαίνει πως η Ελλάδα θα περιοριστεί στον μικρόκοσμο του Αιγαίου, μένοντας έξω από την Ανατολική Μεσόγειο. Χώρο τον οποίο και διεκδικούμε για εκμετάλλευση ως ΑΟΖ, αλλά και είναι μια γεωγραφική περιοχή όπου γίνεται μια “κοσμογονία” υπόκωφων συγκρούσεων και εξελίξεων για το ποιός θα την ελέγχει, εισπράττοντας και το ανάλογο διεθνές κύρος και παρέμβαση. Τα 10 πλοία δεν μας φτάνουν, και κάτι πρέπει να γίνει, και να γίνει άμεσα.
Τι μπορεί να είναι αυτό; Αυτή είναι η συζήτηση που θέλουμε να ανοίξουμε σήμερα. Οι Ένοπλες Δυνάμεις υπάρχουν για να υπάρχει Ελλάδα. Συνεπώς, δεν μπορούμε να προσβλέπουμε γενικόλογα σε ένα καλό Πολεμικό Ναυτικό, αλλά σε ένα ΠΝ που ικανοποιεί και καλύπτει την εθνική ανάγκη. Θυμίζουμε το παράδειγμα της Αρμενίας. Αγόρασε μαχητικά Su-30, χωρίς όπλα, για να έχει αεροπορία. Και τελικά, το αποτέλεσμα είναι να έχει αεροπορία, αλλά να μην έχει το Ναγκόρνο Καραμπάχ, ενώ ήδη δέχεται νέες ένοπλες “πιέσεις”. Το αντίπαλο Αζερμπαϊτζάν αγόρασε SPIKE NLOS, Bayraktar και drones. Δεν έχει αεροπορία, πέρα από κάποια Su-25 (που όμως ρίχνουν SOM), αλλά νίκησε.
ΑΠΟΨΗ: Οι Ολλανδοί ήρθαν με “λάθος” πλοίο. Αντί για 4 SIGMA 11515HN, καλύτερα 10 SIGMA 10514!
Πρέπει λοιπόν να αναζητηθούν λύσεις, άμεσα και χαμηλού κόστους. Η σελίδα μας π.χ. δεν αναφέρει τυχαία τα Ticonderoga (και δεχόμαστε και την αντίστοιχη πολεμική…), καθώς θα ήταν μια σοβαρή λύση ισχύος για τα επόμενα 20 χρόνια, ενώ είναι και τα μόνα πλοία που ίσως αποδεσμεύονται από το Αμερικανικό Ναυτικό. Καθώς όμως είναι πολύ μεγάλα για να αναλάβουν αποστολές πλοίων επιφυλακής, πρέπει να ανοίξει άμεσα η συζήτηση για το πως θα φτάσουμε στα 18 πλοία. Αυτός είναι ο στόχος, και δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Οι λύσεις δεν είναι πολλές.
Η Babcock επιμένει στην ολοκληρωμένη πρόταση της για AH140 και αναβάθμιση MEKO
- Απόκτηση μεταχειρισμένων πλοίων. Είναι λυπηρό, 5 χρόνια μετά το πρώτο μας άρθρο για μεταχειρισμένα, να γυρνάμε σε αυτό το σημείο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως πλέον δεν υπάρχουν χρήματα για το σκοπό αυτό!
- Διατήρηση των Kortenaer σε υπηρεσία μέχρι “νεοτέρας”, σπάζοντας κάθε ρεκόρ στο Στόλο. Αρνητικό προφανώς ρεκόρ, να στηριζόμαστε σε σκάφη που ήδη ξεπερνούν τα 40 έτη.
- Αποδοχή πως η Ανατολική Μεσόγειος “κείται μακράν”, και περιορισμός του ΠΝ εντός Αιγαίου, αφήνοντας την Τουρκία να αλωνίζει από τη Λιβύη μέχρι και την Κύπρο.
Ελπίζουμε με αυτό το άρθρο, να γίνει αντιληπτό το πρόβλημα. Η αποδοχή του είναι μια καλή αρχή. Θα χαρούμε να διαβάσουμε στα σχόλια τις απόψεις σας.
