ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ
Απόκτηση μεταχειρισμένων πλοίων GP. O πρωταρχικός στόχος μιας τέτοιας κίνησης θα ήταν η αντικατάσταση των τριών μη εκσυγχρονισμένων Φ/Γ «S» και θα είχε ως αποτέλεσμα τη χρονική μετάθεση προγράμματος νέων ναυπηγήσεων για πλοία GP .
H πλέον ενδιαφέρουσα περίπτωση στον συγκεκριμένο χώρο είναι οι MEKΟ 200ANZ του Ναυτικού της Αυστραλίας (κατασκευάστηκαν στο διάστημα 1996 έως 2006), για τις οποίες υπάρχει σχεδιασμός να ξεκινήσει η σταδιακή απόσυρσή τους από το 2024 και η αντικατάσταση από την κλάση Hunter. Στην παρούσα όμως φάση το χρονοδιάγραμμα είναι αβέβαιο, καθώς η κοπή μετάλλου της 1ης Φ/Γ της νέας κλάσης θα γίνει τον Δεκέμβριο του 2022 (τον Δεκέμβριο του 2020 θα ξεκινήσει η προετοιμασία για την ανάπτυξη του πρωτοτύπου) και η αποδοχή της πρώτης μονάδας αναμένεται στα τέλη της δεκαετίας του 2020.
Εκτιμάται ότι το IOC θα επιτευχθεί το 2031 και η ολοκλήρωση των παραδόσεων των 8+1 φρεγατών αναμένεται στις αρχές της δεκαετίας του 2040. Η κλάση Hunter στηρίχθηκε στη σχεδίαση της Type 26 και είναι ένα πλοίο σημαντικά μεγαλύτερο σε μέγεθος (εκτόπισμα 8.600 τόνους) από τη MEKO 200ANZ και αυξημένες δυνατότητες: AEGIS, ραντάρ CEAFAR2 AESA, 4×8 Mk41 για ESSM/SM-2MR, Ε/Π MH-60R κ.ά. Οι MEKO 200ANZ είναι εξαιρετικές μονάδες με ανάλογο σύστημα πρόωσης CODOG με τις MEKO 200HN, αλλά διαφορετικούς κινητήρες diesel (MTU 12V1163 TB83) και έναν αεριοστρόβιλο LM-2500-30 έναντι δύο των ελληνικών φρεγατών.
Χρησιμοποιούν σύγχρονο εξοπλισμό που περιλαμβάνει: CMS 9LV453 Mk3E, ραντάρ επιτήρησης 2D AN/SPS-49(V)8 και AESA 3D CEAFAR με ραντάρ καταύγασης CWI CEAMOUNT για τα βλήματα ESSM και CEROS 200 FCS για το πυροβόλο. Στον οπλισμό περιλαμβάνεται εκτοξευτής 1×8 Mk41 Mod5 για βλήματα ESSM. Το ζητούμενο είναι φυσικά η διαθεσιμότητα 2-3 σκαφών στα επόμενα χρόνια και κυρίως το κόστος, καθώς είναι προφανές ότι το Ναυτικό της Αυστραλίας δεν θα παραχωρήσει τα σκάφη έναντι «πινακίου φακής», ειδικά σε ένα δυνητικό ελληνικό αίτημα «να βγάλει» πρόωρα πλοία από υπηρεσία.
Μια άλλη κλάση που θα μπορούσε να προκαλέσει το ενδιαφέρον του ΠΝ είναι οι φρεγάτες F123 του Γερμανικού Ναυτικού. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα προβλήματα του προγράμματος F125 και την απόσυρση των πλοίων της κλάσης F122, είναι αβέβαιο κατά πόσο μπορούν να αποδεσμευτούν. Πρόκειται για τέσσερα πλοία που παραδόθηκαν στο διάστημα 1994 έως 1996, εκτοπίσματος 4.900 τόνων με ραντάρ LW08 και SMART-S, δύο STIR 1.8, CMS TACTICOS, Link 11/16, δύο RAM Mk31 και έναν εκτοξευτή 1×8 Mk41 Mod3.
Η μοναδική ίσως ρεαλιστική περίπτωση για απόκτηση μεταχειρισμένων πλοίων GP στην παρούσα φάση αφορά στις φρεγάτες Type 23, για τις οποίες λέγεται ότι έχει επιδείξει ενδιαφέρον το ΠΝ. Το Βασιλικό Ναυτικό έχει δρομολογήσει την αντικατάσταση της κλάσης από τις Type 26 και Type 31. Το παλαιότερο πλοίο της κλάσης, το HMS Argyll, θα αποσυρθεί το 2023 και θα ακολουθεί μία μονάδα κατ’ έτος. Η ελληνική επιδίωξη θα είναι η απόκτηση τουλάχιστον τριών φρεγατών και η παραχώρησή τους με πολύ χαμηλό τίμημα και το μεγαλύτερο -κατά το δυνατόν- μέρος του εξοπλισμού-οπλισμού τους. Υπενθυμίζεται ότι το 2005 τρεις φρεγάτες του τύπου πουλήθηκαν στη Χιλή με τίμημα 134 εκατ. λίρες, όταν είχαν μέσο όρο ηλικίας 15 ετών.
Οι Type 23 σχεδιάστηκαν ως ASW για το «κυνήγι» των ρωσικών υποβρυχίων. Έχουν πλήρες εκτόπισμα 4.900 τόνων, μήκος 133 m, βύθισμα 7,3 m και πλάτος 16,1 m, με πλήρωμα 185 ανδρών και γυναικών. Διαθέτει σύστημα πρόωσης CODLAG για την επίτευξη χαμηλού θορύβου και αξιόλογες επιδόσεις εμβέλειας. Η διάταξη CODLAG είναι μια τροποποίηση του συστήματος πρόωσης GODAG που χρησιμοποιεί ηλεκτρικούς κινητήρες, οι οποίοι συνδέονται με τους έλικες μέσω των αξόνων. Οι κινητήρες τροφοδοτούνται από γεννήτριες ντίζελ. Για μεγαλύτερες ταχύτητες ένας αεριοστρόβιλος τροφοδοτεί τους άξονες μέσω μειωτήρα στροφών και κιβωτίου εμπλοκής.
Η κλάση χρησιμοποιεί δύο αεριοστρόβιλους Rolls Royce Marine Spey SM1C ισχύος 26.150 hp και τέσσερις ηλεκτρικές γεννήτριες ντίζελ MTU 12V 4000 M53B ισχύος 2.210 hp. Οι τελευταίοι εγκαθίστανται σε έντεκα από τα πλοία στο πλαίσιο του προγράμματος LIFEX (Life Extension). Το HMS Argyll και το HMS Lancaster, δεδομένης της προοπτικής απόσυρσής τους, δεν θα λάβουν τους νέους κινητήρες και θα παραμείνουν με τους προβληματικούς Paxman Valenta 12 RP2000CZ ισχύος 2.025 hp.
Το σύστημα πρόωσης προσδίδει μέγιστη ταχύτητα 28+ κόμβων, αν και σύμφωνα με το Βρετανικό Ναυτικό, στη διάρκεια δοκιμών ένα από τα πλοία της κλάσης πέτυχε ταχύτητα 34+ κόμβων. Η αυτονομία φτάνει τα 7.800 ν.μ. με ταχύτητα 15 κόμβων. O ηλεκτρονικός εξοπλισμός περιλαμβάνει το ραντάρ 3D έρευνας αέρος Type 996 Mod1 (AWS-9) και δύο ραντάρ καθοδήγησης βλημάτων (Sea Wolf) Type 911 που καταργούνται με την υιοθέτηση του Sea Ceptor. Τα πλοία διαθέτουν σύστημα ESM UAF-1 Cutlass ή UAT(1) Sceptre και παρεμβολέα Scorpion.
Το αρχικό σύστημα CMS DNA(1) αντικαταστάθηκε από το DNA(2), το οποίο στηρίχθηκε στο αντίστοιχο της Type 45, είναι ανοικτής αρχιτεκτονικής και χρησιμοποιεί λειτουργικό σύστημα Windows. Όλα τα πλοία διαθέτουν σόναρ Type 2050, η αντικατάσταση του οποίου έχει ξεκινήσει από το Type 2150 εντός του 2020. Τα οκτώ από τα πλοία της κλάσης χαρακτηρίζονται ως ASW και διαθέτουν το σόναρ συρόμενης διάταξης Type 2087, που απέκτησε και η Χιλή. Τα υπόλοιπα πέντε, που δεν έλαβαν το σόναρ συρόμενης διάταξης, χαρακτηρίζονται ως GP.
Το AWS-9 αντικαθίσταται στο πλαίσιο του LIFEX από ARTISAN 3D, αν και η εγκατάσταση αυτή είναι προσωρινή, αφού τα ραντάρ αυτά θα αφαιρεθούν μετά την απόσυρση των Φ/Γ και θα χρησιμοποιηθούν σε μονάδες Type 26. Το ARTISAN είναι ένα ραντάρ ζώνης «S» με μέγιστη εμβέλεια 200+ km και ελάχιστη εμβέλεια 200 m. Για στόχους μεγέθους αεροσκάφους MPA παρέχει αποκάλυψη στα 185 km και για βλήματα η αντίστοιχη εμβέλεια υπερβαίνει τα 50 km. Παρέχει τέσσερις διαμορφώσεις λειτουργίας, έχει δυνατότητα παρακολούθησης 800 στόχων, κάλυψη αζιμούθιου 360 μοιρών με περιστροφή κεραίας σε ρυθμό 30 rpm, κάλυψη ανύψωσης μεγαλύτερη των 70 μοιρών με ακρίβεια 0,6 μοιρών κ.ά.
Ο οπλισμός της κλάσης περιλαμβάνει κύριο πυροβόλο Mk8 των 4,5 ιντσών (114 mm), 2×4 RGM-84 Harpoon και εκτοξευτή VLS για 32 βλήματα Sea Wolf, τα οποία στο πλαίσιο του προγράμματος LIFEX αντικαθίστανται από Sea Ceptor (CAMM). Το Sea Ceptor είναι ένα βλήμα βάρους 99 kg, μήκους 3,2 m και διαμέτρου 166 mm. Επιτυγχάνει υψηλή ταχύτητα (Mach 3) με διευρυμένο φάκελο εμπλοκής 25 km έναντι 10 km του Sea Wolf.
Το βλήμα αξιοποιεί τη διαμόρφωση TWS (Τrack While Scan) του ραντάρ ARTISAN και παρέχει υψηλό Pk (Probability Kill), ακόμη και για στόχους μεγάλης ταχύτητας και μικρού RCS, όπως επερχόμενους πυραύλους, και για τον λόγο αυτό απουσιάζει από τα πλοία της κλάσης σύστημα CIWS. Το ραντάρ δίνει στο βλήμα τις αρχικές πληροφορίες για τον στόχο και ακολουθούν ενημερώσεις μέσω της αμφίδρομης ζεύξης δεδομένων. Στην τερματική φάση ενεργοποιείται ο ενεργητικός ερευνητής ραντάρ, που εκτελεί την πρόσκτηση του στόχου. Όταν το βλήμα συνδυαστεί με εκτοξευτές SYLVER ή Mk41, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε τετραπλό κάνιστρο.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το πρόγραμμα αναβάθμισης MLU Air Defense Project της κλάσης Type 23, που υπηρετεί στο Ναυτικό της Χιλής από τη Lockheed Martin Canada. Περιλαμβάνει το σύστημα CMS330 (τα εν λόγω πλοία διατηρούσαν το παλαιό CMS DNA1), το 3D ραντάρ επιτήρησης αέρος TRS-4D, το βλήμα Sea Ceptor και αναβαθμίσεις στα συστήματα πλοήγησης και εξοπλισμού GPS. Επιπλέον, ενσωματώνεται το σύστημα επεξεργασίας ML-DLP (Multi Link Data Link Processing System) της IBM για τη διαχείριση ζεύξεων Link 11/16/22 και VIASAT για ζεύξεις Link 16/22. Θα τοποθετηθεί επίσης IFF MSSR 2000I με δυνατότητα διαμορφώσεων Mode 4/5/S και μονάδα IFF LTR-400 με αντίστοιχες διαμορφώσεις.
Το πρόγραμμα για το πρώτο πλοίο θα διαρκέσει 19 μήνες και αφορά το Almirande Cochrane (FF05) που κατέπλευσε στο ναυπηγείο στις 08/11/2019. Η προτίμηση των Χιλιανών στο TRS-4D έχει ενδιαφέρον και φυσικά σχετίζεται με τη διασύνδεσή του στο σύστημα CMS. Το TRS-4D προσφέρεται σε διαμόρφωση σταθερής και περιστρεφόμενης κεραίας, όπως εγκαθίσταται στα LCS και MMSC. Είναι ένα ραντάρ 3D AESA μέσης συχνότητας «C» (4-8 GHz, G band NATO) που χρησιμοποιεί T/R Νιτριδίου του Γαλλίου (GaN). Στην έκδοση περιστρεφόμενης κεραίας εκτελεί ηλεκτρονική σάρωση σε ανύψωση με κάλυψη -2/+70 μοιρών και μηχανική σάρωση σε αζιμούθιο με ρυθμούς 15/30 rpm και κάλυψη 360 μοίρες.
Το ραντάρ σχηματίζει πολλαπλές ψηφιακές δέσμες και μπορεί να διαχειρίζεται περισσότερα από 1000 ίχνη με ρυθμό ανανέωσης 1,5 sec και εμβέλεια ιχνηλάτησης μεγαλύτερη των 14 km για βλήμα μικρού RCS και 100 km για ΑΦΝΣ. Παρέχει δυνατότητα εντοπισμού στόχου με RCS 0,01 m2 και εμβέλεια εντοπισμού να κυμαίνεται από 100 m έως 250 km. Στο πλαίσιο αναβάθμισης των πλοίων υφίσταται και ένας εγχώριος υπο-κατασκευαστής, που είναι η χιλιανή εταιρεία DTS, υπεύθυνη για την εγκατάσταση του συστήματος ESM. H εταιρεία DTS παράγει το σύστημα MAE DMA-302 (που ίσως είναι και αυτό που εγκαθίσταται) για χρήση σε μονάδες επιφανείας με κάλυψη 2-18 GHz σε αζιμούθιο 360 μοιρών, διασύνδεση με το CMS και με βάση δεδομένων 10.000 απειλών.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ: Φρεγάτες ANZAC για το ΠΝ. Ίσως η μόνη βιώσιμη και οικονομική λύση;
Μια ενδιαφέρουσα παράμετρος της υπόθεσης είναι ότι αρχικά και πριν από την επιλογή της Lockheed Martin Canada το 2017, η Χιλή επιδίωξε την αναβάθμιση των πλοίων με συνδυασμό Mk41/ESSM. Υφίσταται μάλιστα και σχετική γνωστοποίηση της DSCA (Defense Security Cooperative Agency) την 01/07/2016 για δυνητική πώληση $140,1 εκατ. που αφορά σε 33 ESSM μάχης, 6 βλήματα τηλεμετρίας και 3 module Mk41 Baseline VII τακτικής έκδοσης για τις 3 Type 23.
Το άκρως ενδιαφέρον σημείο στην υπόθεση είναι ότι η Lockheed Canada προτείνει ένα πακέτο εκσυγχρονισμού για τις MEKO 200HN που στηρίζεται στο CMS330 και το ραντάρ TRS-4D. Σε μια τέτοια περίπτωση θα μπορούσε να γίνει και ένα συνδυασμένο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των Type 23.
Η αξιολόγηση της απόκτησης Φ/Γ κλάσης Type 23 είναι ένας πραγματικός γρίφος. Το γεγονός είναι ότι πρόκειται για τη μοναδική κλάση (εκτός της κλάσης Arleigh Burke) που έχει σημαντικό αριθμό σκαφών με ηλικία μικρότερη των 30 ετών, τα οποία θα αποσυρθούν σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Δεν πρέπει ωστόσο να διαφεύγει από την προσοχή μας ότι πρόκειται για πλοία σχετικά μεγάλου εκτοπίσματος για Φ/Γ Γενικής Χρήσης (συγκρινόμενα με τις «S») και υψηλών απαιτήσεων επάνδρωσης. Το αντιστάθμισμα είναι οι εξαιρετικές επιδόσεις αυτονομίας συγκρινόμενες με την κλάση «S» (4.700 ν.μ. με 16 κόμβους για τις Kortenaer) και το γεγονός ότι ο πυρήνας εξοπλισμού με τις εν εξελίξει αναβαθμίσεις είναι σύγχρονος: CMS, ραντάρ 3D επιτήρησης αέρος, αντιαεροπορική άμυνα και βλήματα εναντίον πλοίων.
ThinkOutOfTheBox: CAMM/CAMM-ER ή MICA VL/NG αντί των ESSM Block 2 για τις νέες φρεγάτες του ΠΝ;
Τα ζητήματα που πρέπει να εξετασθούν είναι τα ακόλουθα:
- Να παραχωρηθούν τα πλοία με όσο το δυνατόν πιο πλήρη εξοπλισμό, με την πιθανή εξαίρεση του ραντάρ ARTISAN και με το ελάχιστο δυνατό κόστος.
- Να αξιολογηθεί η δυνατότητα του σόναρ Type 2050 στις ελληνικές απαιτήσεις, με δεδομένο ότι θεωρούμε απίθανη την παραχώρηση πλοίων με το συρόμενο σόναρ ή το νέο Type 2150.
- Να εξετασθεί η επάρκεια των συστημάτων ESM και ECM.
- Να διασφαλιστεί το ζήτημα της μελλοντικής υποστήριξης της κλάσης με δεδομένο ότι σε λίγα χρόνια οι μόνοι χρήστες θα είναι το ΠΝ και το Ναυτικό της Χιλής.
- Να επιταχυνθούν οι δυνητικοί χρόνοι παράδοσης και ο απαιτούμενος χρόνος για τις προσαρμογές σε εξοπλισμό, εκπαίδευση κ.ά., καθώς τα τρία παλαιότερα πλοία που θα μπορούσαν να παραχωρηθούν είναι 29, 28 και 27 ετών αντίστοιχα.
- Το γεγονός ότι πρόκειται για πλοία που χρησιμοποιούν εντελώς διαφορετικό εξοπλισμό σε σχέση με τα υφιστάμενα του ΠΝ και η εισαγωγή ενός νέου οπλικού συστήματος (Sea Captor) είναι σαφώς πηγές προβληματισμού. Η κατάσταση θα μπορούσε «να εξομαλυνθεί» με την υιοθέτηση του προγράμματος αναβάθμισης των MEKO 200HN από τη Lockheed Martin Canada και την εφαρμογή αντίστοιχου προγράμματος και στις Type 23. Απλά σημειώνουμε ότι το CMS των πλοίων του Βρετανικού Ναυτικού είναι σύγχρονο και θα ήταν παράδοξο να αντικατασταθεί από το CMS330. Στην περίπτωση της διατήρησης του CMS DNA(2) θα απαιτηθεί η ολοκλήρωσή του με το ραντάρ TRS-4D.
- Θα πρέπει να εξετασθεί προσεκτικά το ζήτημα των γεννητριών diesel και το κόστος ενδεχόμενης αντικατάστασής τους, καθώς τα δύο παλαιότερα πλοία χρησιμοποιούν τις παρωχημένες μονάδες, ενώ το τρίτο θα χρησιμοποιεί τις νέες γεννήτριες MTU.
Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό, Φρεγάτες ενδιάμεσης λύσης (από την έντυπη ΠΤΗΣΗ, #004, 09/20)
Είναι όντως καταπληκτικά πλοία, σε φουλ Καναδική αναβάθμιση, με σταθερά πάνελ κεραίας ραντάρ. Ειδικότερα στέκομαι στον έβδομο προβληματισμό σας, που έχει να κάνει με το μηχανοστάσιο και φυσικά είναι αυτονόητο ότι πρέπει στα πλαίσια αναβάθμισης να μπουν οι νέες γεννήτριες, όμοιες με αυτές που επέλεξαν ήδη οι Βρετανοί.
Θεωρώ επίσης αυτονόητο, ελέω των Τουρκικών Type 214 ότι άμα τις θέλουμε για ανθυποβρυχιακές επιχειρήσεις πρέπει να αλλαχθεί/προστεθεί σόναρ πίσω, βέλτιστα Captas 4 εάν είναι συμβατό με το Control Management System ειδάλλως αυτό που επέλεξαν οι Άγγλοι και να αντικατασταθεί και το σόναρ μπροστά, με την Βρετανική γιατί πλέον δεν κυνηγάμε Type 209 αλλά αναερόβια/stealth Type 214.
Θεωρώ και δέκα πλοία να ζητήσουμε ώστε να αντικαταστήσουμε μία προς μία τις Kortenaer, σε κάποιο βάθος χρόνου, όχι δε θα μας πουν αλλά πρέπει να ξυπνήσουμε, άμεσα, γιατί η Χιλή έχει ήδη καπαρώσει πέντε πλοία.