Του Πάνου Ευαγγέλου (από το αρχείο της ΠΤΗΣΗΣ)
H παράδοση της φρεγάτας MEKO 200HN, F452 ΥΔΡΑ στις 15 Οκτωβρίου 1992 ήταν γεγονός κυριολεκτικά ιστορικής σημασίας: πρόκειται για την πρώτη μονάδα στόλου που ναυπηγήθηκε ειδικά για το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό μετά τα αντιτορπιλικά ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ I και ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ, τα οποία παραδόθηκαν το 1939 (!) και άνοιξε μια νέα εποχή για το Π.Ν.
Η ανθυποβρυχιακή σουίτα
Πυρήνας του εξοπλισμού ASW των φρεγατών κλάσης ΥΔΡΑ είναι το Σόναρ Σκάφους και Μεταβλητού Βάθους (HM/VDS) Raytheon DE1160HM/VDS. Το DE1160 είναι εξαγωγική έκδοση του σόναρ AN/SQS-56 των φρεγατών κλάσης PERRY του Αμερικανικού Ναυτικού (USN) και εξοπλίζει επίσης τις φρεγάτες του TN τύπου MEKO 200, αλλά το Π.Ν. προτίμησε την έκδοση με VDS για να εξασφαλίσει υψηλότερες ικανότητες εντοπισμού υποβρυχίων στις ιδιόμορφες υδρογραφικές συνθήκες του Αιγαίου.
Το DE1160HM/VDS επιτυγχάνει υψηλές επιδόσεις υπό ανάλογες συνθήκες με την ολοκλήρωση και κοινή απεικόνιση δεδομένων από τις διατάξεις σόναρ σκάφους και μεταβλητού βάθους και ταυτόχρονη έτσι κάλυψη 360ο εναντίον στόχων εντός του ισόθερμου στρώματος και βαθύτερα από αυτό. Ειδικά η δυνατότητα της διάταξης VDS να εισχωρεί και να λειτουργεί βαθύτερα από το θερμοκλινές είναι εξαιρετικά σημαντική για την αποτελεσματική διεξαγωγή επιχειρήσεων ASW υπό δυσμενείς βαθυθερμογραφικές συνθήκες όπως το Αιγαίο.
Πρόσθετα πλεονεκτήματα του VDS είναι η απομόνωση από τους θορύβους του σκάφους και η συχνά σταθερότερη πλεύση του σε σύγκριση με το πλοίο ρυμούλκησης. Τονίζεται πως το DE1160HM/VDS δεν αποτελείται από ανεξάρτητα σόναρ σκάφους και VDS αλλά είναι ενιαίο σύστημα με κοινές μονάδες πομπών, επεξεργασίας και απεικόνισης. O θόλος σόναρ στην τρόπιδα του σκάφους περιέχει την κυλινδρική διάταξη HM βάρους 1.581 kg, διαμέτρου 122cm και ύψους 84cm που αποτελείται από 36 στήλες των 8 μορφοτροπέων και λειτουργεί σε συχνότητα 7,5kHz.
Το ποντιζόμενο σόναρ FLASH της Thales για τα γερμανικά ελικόπτερα NH90
Όμοια κυλινδρική διάταξη συχνότητας 12kHz με 36 στήλες μορφοτροπέων βάρους 4 kg, διαμέτρου 71,6 cm και ύψους 46,2 cm περιέχεται στο ατρακτίδιο του VDS. O μηχανισμός στην πρύμνη του πλοίου κάτω από το κατάστρωμα πτήσεων επιτρέπει την πόντιση και ανέλκυση του VDS ακόμη και σε Κατάσταση Θαλάσσης 5.
Ανθυποβρυχιακές δυνατότητες: Γ’ μέρος, οι εξελίξεις στο κυνήγι κάτω από τη θάλασσα
Το συγκρότημα πομπών με ηλεκτρονικά στερεάς κατάστασης παρέχει ισχύ εκπομπής 36 kW. Εξαιτίας της σχετικά χαμηλής ισχύος και της μέσης συχνότητας, οι ικανότητες του DE1160HM/VDS περιορίζονται στην άμεση (direct-path) ηχητική διάδοση εμβέλειας της τάξης των 20.000 γυάρδων (18,3 km) χωρίς δυνατότητες αξιοποίησης του φαινομένου των ζωνών σύγκλισης (CZ) ή της αντανάκλασης των ηχητικών κυμάτων στο βυθό (BB).
Ανθυποβρυχιακές δυνατότητες: Β’ μέρος, 20ος αιώνας η εποχή των μεγάλων εξελίξεων
Το σύστημα διαθέτει κονσόλα ενός χειριστή με δύο μονόχρωμες οθόνες Καθοδικής Λυχνίας (CRT) με χαρακτηριστικά υψηλής ευκρίνειας και απόρριψης ανεπιθύμητων αντανακλάσεων βυθού (clutter) που εξασφαλίζουν τον εντοπισμό στόχων σε περιβάλλον έντονων αντηχήσεων και θορύβου. H μοναδική παθητική διαμόρφωση του DE1160HM/VDS είναι η Έρευνα, στην οποία λειτουργεί μόνον η διάταξη σκάφους: στην επεξεργασία
παθητικών σημάτων ο δέκτης του συστήματος χρησιμοποιεί τεχνολογία Ψηφιακής Διεύθυνσης Πολλαπλής δέσμης (DIMUS), που είναι για τις διατάξεις σόναρ το αντίστοιχο της ηλεκτρονικής σάρωσης των κεραιών ραντάρ.
Ανθυποβρυχιακές δυνατότητες: Α’ μέρος, η απειλή κάτω από το νερό και οι πρώτες προσπάθειες
Οι υπόλοιπες διαμορφώσεις είναι ενεργού λειτουργίας με χρήση αμφοτέρων των διατάξεων σκάφους (HM) και μεταβλητού βάθους (VDS), των οποίων τα δεδομένα ολοκληρώνονται και παρουσιάζονται σε κοινή οθόνη. H διαμόρφωση Ενεργού Έρευνας παρέχει δυνατότητα κάλυψης τομέων αζιμουθίου έως και 120o ή πανοραμικής σάρωσης 360o: το DE1160HM/VDS παρέχει δυνατότητα σήμανσης έως και έξι στόχων και μεταβιβάζει τα δεδομένα διόπτευσης και ακτίνας τους στο σύστημα Cύ του πλοίου μέσω της διαμόρφωσης Διαχείρισης Στόχων σόναρ.
ΑΠΟΨΗ: Gowind HN, οι Γάλλοι προτείνουν την “απόλυτη” ανθυποβρυχιακή κορβέτα για το Ναυτικό μας
H διαμόρφωση Ενεργού Ιχνηλάτησης/Ταξινόμησης επιτρέπει την ακριβή μέτρηση ακτίνας, διόπτευσης και μετατόπισης συχνότητας Doppler για δύο στόχους, ενώ συνεχίζεται η έρευνα: τα δεδομένα αυτά μεταβιβάζονται επίσης στο σύστημα Cύ. Το σόναρ διαθέτει πρόσθετες επιλεγόμενες λειτουργίες: η Αξιολόγηση/Ιχνηλάτηση Επαφών είναι λειτουργία περιορισμένης εμβέλειας για την υποστήριξη των υπολοίπων διαμορφώσεων, ενώ η Μεταβλητή Ρύθμιση Εμβέλειας παρέχει αυξημένο ρυθμό ανανέωσης δεδομένων για την ακριβή ιχνηλάτηση και εμπλοκή ελισσομένων στόχων σε ελάχιστη ακτίνα.
ΑΝΑΛΥΣΗ: O αμερικανικός εκσυγχρονισμός των ΜΕΚΟ200ΗΝ (LoA Part 1)
Τέλος, η διαμόρφωση Πρόβλεψης Επιδόσεων παρέχει τρεις εναλλακτικές γραφικές απεικονίσεις που βοηθούν στην αξιολόγηση των συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή έρευνας και επιλογή της καταλληλότερης διαμόρφωσης λειτουργίας. Για την εκπαίδευση χειριστών και την εκτέλεση δοκιμών μπορούν να εισαχθούν στο σύστημα έως και τέσσερις
δυναμικοί στόχοι με ικανότητα κίνησης σε ευθεία πορεία, σε ρεαλιστικό περιβάλλον θορύβου και αντηχήσεων.
Φρεγάτες κλάσης “ΥΔΡΑ”: Οι απαιτήσεις του Πολεμικού Ναυτικού για το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού
H αξιοπιστία του DE1160HM/VDS υποστηρίζεται από αυτοματοποιημένες λειτουργίες διάγνωσης και εντοπισμού βλαβών (BITE). Για τις μονάδες ηλεκτρονικών και επεξεργασίας του σόναρ ο Μέσος Χρόνος Μεταξύ Διακοπών (MTBF) λόγω βλάβης φθάνει τις 600 ώρες ενεργού λειτουργίας ή 1.500 ώρες παθητικής, ενώ ο μέγιστος χρόνος συντήρησης και επισκευής δεν υπερβαίνει τις 2 ώρες.
Οι φρεγάτες κλάσης ΥΔΡΑ θα διαθέτουν επίσης εξοπλισμό Αναλώσιμων Ταχυμέτρων Ήχου και Βαθυθερμογράφων (XSV/XBT) της Sippican, για την εκτέλεση αναλύσεων ηχητικής διάδοσης και προβλέψεων ακουστικής εμβέλειας σε μέγιστο βάθος 2.000 m. Οι συσκευές αυτές απορρίπτονται από το σκάφος εν πλω, μεταδίδουν στοιχεία και δεν επανακτώνται.
Ειδικά η απευθείας μέτρηση της ταχύτητας του ήχου μέσω των XSV είναι εξαιρετικά σημαντική για θάλασσες όπου η περιεκτικότητα σε αλάτι δεν είναι σταθερή, όπως η Μεσόγειος. Το σύστημα καταγραφής Mk8 παρέχειπλήρεις ικανότητες επεξεργασίας και αποθήκευσης δεδομένων των XSV/XBT, καθώς και διασύνδεσης με υπολογιστές.
H αμυντική ικανότητα ASW περιορισμένης ακτίνας εξασφαλίζεται από 2 τριπλά περιστρεφόμενα συστήματα τορπιλοσωλήνων Mk32 Mod5 των 12,75in (324mm) με πίνακα ελέγχου Mk264 Mod3, για τορπίλες Mk46 βάρους 230kg, ενεργού/παθητικής καθοδήγησης με εμβέλεια πρόσκτησης στόχου 1.600 γυάρδων (1,5 km). Οι τορπίλες Mk46 έχουν ακτίνα δράσης 12.000 γυάρδων (11 km) με ταχύτητα 45 κόμβων σε βάθος 15 m ή 6.000 γυάρδων (5,5 km) με 40 κόμβους στα 460 m.
Για τον εξοπλισμό των φρεγατών κλάσης ΥΔΡΑ αποκτήθηκε η αναβαθμισμένη έκδοση Mk46 Mod5 που ανέπτυξε η Alliant Techsystems. H κύρια βελτίωση συνίσταται στην ενσωμάτωση
δυνατότητας διπλής ταχύτητας στο σύστημα πρόωσης για σχετικά αθόρυβη πλεύση με χαμηλή ταχύτητα στην αρχική φάση έρευνας και ακολούθως καταδίωξη μέγιστης ταχύτητας: η διπλή ταχύτητα συνεπάγεται επίσης αύξηση της ακτίνας δράσης κατά 30-50%. Επιπλέον η τορπίλη απέκτησε προηγμένο ψηφιακό σύστημα ελέγχου για υψηλότερες επιδόσεις πρόσκτησης και επαναπρόσκτησης στόχων υπό οποιεσδήποτε συνθήκες και εναντίον αντιμέτρων, καθώς και πρόσθετες βελτιώσεις για επιχειρήσεις σε θάλασσες εξαιρετικά περιορισμένου βάθους.
Ανθυποβρυχιακός Πόλεμος – Ενεργητικά Σόναρ: EL = SL – 2TL + TS – (NL – DI) / DT
Για την τροφοδοσία των συστημάτων Mk32 Mod5 υπάρχει απόθεμα δώδεκα τορπιλών, ενώ πρόσθετος αριθμός μεταφέρεται για τον εξοπλισμό του οργανικού ελικοπτέρου που αποτελεί το κύριο ανθυποβρυχιακό οπλικό σύστημα των φρεγατών κλάσης ΥΔΡΑ: το κατάστρωμα πτήσεων και το υπόστεγο σχεδιάσθηκαν για την υποδοχή και υποστήριξη ενός ελικοπτέρου Μέγιστου Βάρους Απογείωσης (MTOW) της τάξης των 10 τόνων, αντί ενός ελικοπτέρου 5 τόνων των φρεγατών τύπου MEKO 200TN.
Οργανικά Εναέρια Μέσα για τα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού – Ματιές στο μέλλον
H σχετική απαίτηση του Π.Ν. καλύπτεται από την αρχική παραγγελία πέντε ελικοπτέρων Sikorsky S-70B-6 των 9.926 kg μεγίστου βάρους απογείωσης (MTOW) με ικανότητα μεταφοράς φορτίου αποστολής 2.924 kg: οι δυνατότητες των ελικοπτέρων αυτών είναι ασύγκριτα υψηλότερες των Agusta Bell AB 212ASW των Π.Ν. και TN, με 5.070kg MTOW και φορτίο αποστολής 1.650 kg.
Ενδεικτικά το S70B-6 με φορτίο δύο τορπιλών και εξωτερική δεξαμενή καυσίμου, μπορεί να παραμείνει σε απόσταση 50 NM (92,6 km) από το πλοίο εκτελώντας επιχειρήσεις ASW επί 3,5 ώρες με 50% του χρόνου σε αιώρηση και να επιστρέψει διατηρώντας 10% υπόλοιπο καυσίμου!
Το κύριο σύστημα έρευνας ASW θα είναι το ποντιζόμενο σόναρ AN/AQS-18(V)3 της Bendix Oceanics: πρόκειται για ψηφιακό σύστημα ενεργού/παθητικής λειτουργίας, συχνοτήτων 9,23-10-10,77kHz με καλώδιο μήκους 305 m. Για να ικανοποιηθεί σχετική δυνητική απαίτηση του Π.Ν., στα S70B-6 μπορεί να εγκατασταθεί μελλοντικά δέκτης δεδομένων ηχοσημαντήρων (sonobuoys) 99 διαύλων Rospatch AN/ARR-84.
Τα ελικόπτερα του Π.Ν. θα διαθέτουν το ραντάρ έρευνας επιφανείας Telephonics AN/APS-143(V)3 που χρησιμοποιεί τεχνολογία συμπίεσης παλμών, για να επιτυγχάνει εξαιρετικά
υψηλή ευαισθησία εντοπισμού περισκοπίων υποβρυχίων ακόμη και σε ταραγμένη θάλασσα.
Επίσης τα S70B-6 θα εξοπλισθούν με σύστημα Μέτρων Ηλεκτρονικής Υποστήριξης (ESM) AN/ALR-606(V)2 της Litton ATD που καλύπτει συχνότητες 0,5-20GHz. Σε διαμόρφωση επιτήρησης, η οθόνη πλάσματος του ALR-606(V)2 απεικονίζει έως και δεκαπέντε πομπούς υψηλότερης προτεραιότητας, ενώ η διαμόρφωση εντοπισμού παρέχει εξαιρετικά ακριβή διόπτευση οποιουδήποτε πομπού στην οθόνη για την εξαγωγή δεδομένων εμπλοκής στόχων και ακριβείς μετρήσεις συχνότητας, PRF και πλάτους παλμών. Τα συστήματα ESM δεν πρέπει να συγχέονται με χαμηλού κόστους Δέκτες Προειδοποίησης ραντάρ (RWR) που περιορίζονται αποκλειστικά στην αυτοπροστασία των φορέων τους.
Προηγμένα σόναρ και περισκόπια της Thales για τα νέα υποβρύχια της Βρετανίας
O εξοπλισμός των ελικοπτέρων S70B-6 του Π.Ν. περιλαμβάνει το Σύστημα Τακτικών Δεδομένων (TDS) AN/ASN-150(V) της Teledyne, που χρησιμοποιείται επίσης στα ελικόπτερα SH-60F και SH-2G του USN. Το ASN-150(V) ελέγχει τον εξοπλισμό ναυτιλίας και τηλεπικοινωνιών του ελικοπτέρου και διασυνδέεται με τα συστήματα επεξεργασίας ακουστικών σημάτων, ραντάρ και ESM μέσω τυποποιημένης αρτηρίας δεδομένων MIL-STD 1553B. Τα οπλικά συστήματα του ελικοπτέρου ελέγχονται επίσης από το ASN-150(V).
Ολοκλήρωση δοκιμών του σόναρ ναρκοπολέμου AQS-24B της Northrop
Απομένει η επιλογή αμφίδρομης ψηφιακής τηλεπικοινωνιακής ζεύξης δεδομένων, μέσω της οποίας το ελικόπτερο θα διασυνδέεται με το σύστημα CMS του πλοίου: υποψήφια συστήματα είναι τα Link 11, Signaal VESTA CDL2 και η εγγενής σχετική δυνατότητα του συστήματος ASN-150(V). Το σύστημα Link 11 παρέχει τις υψηλότερες επιχειρησιακές δυνατότητες, αλλά ο σχετικός εξοπλισμός είναι ογκώδης. H ζεύξη αναμεταδίδει την ακριβή θέση του ελικοπτέρου και θα επιτρέπει χρήση τακτικών Διευθυνόμενης Επίθεσης (VECTAC) εναντίον υποβρυχίων: στην περίπτωση αυτή δεν χρησιμοποιούνται τα συστήματα έρευνας ASW του ελικοπτέρου, αλλά το τελευταίο διευθύνεται σε ακριβή θέση άφεσης τορπιλών ή βομβών βάθους με βάση τα δεδομένα σόναρ του πλοίου.
Αναμένεται άμεσα η ενεργοποίηση σύμβασης FOS για τα ελικόπτερα S-70B6 AegeanHawk του ΠΝ
Είναι προφανές πως το οργανικό ελικόπτερο S70B-6 των φρεγατών κλάσης ΥΔΡΑ μπορεί να δράσει είτε ως αυτόνομο οπλικό σύστημα ASW, είτε ως προέκταση του ανθυποβρυχιακού εξοπλισμού του πλοίου.
