Στο προηγούμενο άρθρο μας για τις επιθέσεις κορεσμού, πιστεύουμε πως πολύ επιδερμικά, αγγίξαμε το θέμα saturation attacks. Άλλωστε, δεν υπάρχει περίπτωση πολεμικό πλοίο, είτε ελληνικό είτε τουρκικό, να ηττηθεί από μια και μόνη βολή αντιπλοϊκού πυραύλου, όπως συνέβη με το Sheffield. Τα συστήματα αεράμυνας αλλά και CIWS ακόμη και των υπαρχόντων πλοίων μας, μπορούν να αντέξουν επιθέσεις από 2 ή 3 ή 4 βλήματα ταυτόχρονα. Επίσης, οι ESSM στις ΜΕΚΟ μπορούν να καταρρίψουν τα UCAV πριν αυτά φτάσουν σε παραμέτρους βολής MAM-L. O MAM-L μπορεί να έχει πολύ μικρή κεφαλή μάχης, αλλά η ζημιά σε ένα ραντάρ, ή έναν εκτοξευτή πυραύλων, να είναι καθοριστική.
Πόσο κοστίζει η κάθε Belh@rra, MMSC, Sigma 11515 για το Πολεμικό Ναυτικό; Οι πραγματικές τιμές
Ίσως δεν είμασταν αρκετά σαφείς στο πρώτο άρθρο, και κρίνοντας από τα σχόλια, θα ξεκαθαρίσουμε μερικά σοβαρά θέματα:
ΘΕΜΑ 1ο: Προφανώς και είναι σημαντικά τα συστήματα ECM. Τα θεωρούμε όμως εκ των ων ουκ άνευ, δεν μπορούμε να φανταστούμε πλοίο πρώτης γραμμής χωρίς ECM. Επίσης, αν το θέταμε από την πρώτη στιγμή, θα ήταν σα να βγάζαμε εκτός σύγκρισης τη FDI, την γαλλική έκδοση του πλοίου που εμείς ξέρουμε σαν Belh@rra.
ΘΕΜΑ 2ο: Προφανώς και είναι σημαντικά τα συστήματα παραπλάνησης. Κορυφαίο όλων θεωρείται το NULKA. Αν όμως αναφέραμε πως το μόνο πλοίο που έχει έρθει με NULKA στο διαθέσιμο εξοπλισμό είναι το MMSC, τι θα συνέβαινε; πάντως, όλα τα πλοία έχουν αναλώσιμα συστήματα παραπλάνησης. Το NULKA όμως είναι μια κατηγορία από μόνο του, και χρησιμοποιείται από όλα τα κορυφαία πλοία του USN, Ticonderoga, Arleigh Burke etc.
ThinkOutOfTheBox: CAMM/CAMM-ER ή MICA VL/NG αντί των ESSM Block 2 για τις νέες φρεγάτες του ΠΝ;
ΘΕΜΑ 3ο: Προφανώς και ο μέγιστος αριθμός ESSM που θα φορτώσει ένα πλοίο αναμένουμε πως θα είναι “μόλις” 32, είτε έχει 1 είτε 4 Mk41. Αν μιλάμε για την MMSC, τότε ναι, θα έχει 32 μόνο, συν μερικά VL-ASROC στους SCL (λογικά, μέχρι 7 ή 8 SCL αναμένεται για το σχέδιο). Φυσικά, οι SCL μπορούν να πάρουν επιπλέον ESSM. Αλλά άποψή μας είναι πως δεν θα χρειαστούν. Στους 4 Mk41 (ή μάλλον μέχρι 4) που μπορούν να φέρουν οι Arrowhead 140, SIGMA 11515, MEKO A300, δεν θα γεμίσουν με επιπλέον ESSM, αλλά αναμένουμε να δούμε άλλες λύσεις, όπως VL-ASROC, SM-2, BGM-109 Tomahawk, κοκ. Ή θα έχουμε κενά κελιά, για μελλοντική ενσωμάτωση νέων όπλων (πχ LRASM).
ΘΕΜΑ 4ο: H F110 δεν έχει RAM, αλλά μπορεί πολύ εύκολα να πάρει 4άδες RAM στα κελιά του Mk41. Συνεπώς, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι το πλοίο στερείται συστήματος αυτοπροστασίας CIWS. Και το CMS που ενσωματώνει, που ουσιαστικά είναι το AEGIS αλλά σε ισπανική έκδοση, έχει ήδη πιστοποιήσει το RAM!
CAMM-ER, ποιος είναι ο πύραυλος που εξετάζει το ΠΝ για τις Belh@rra Helleniques;
ΘΕΜΑ 5ο: H ύπαρξη CAMM αλλάζει τελείως τα δεδομένα. Για παράδειγμα, ακόμη και η “βασική” FDI των 765 εκ ευρώ γίνεται ικανή σε επιθέσεις κορεσμού κι όχι μόνο, καθώς θα μπορεί να φέρει 64 (!) ή έστω μέχρι 64 CAMM. Βέβαια, ενώ θεωρητικά ο πύραυλος “χωράει” στον Sylver A50, εντούτοις το όπλο δεν έχει πιστοποιηθεί στο SETIS αλλά, το βασικότερο, ούτε στον Sylver.
ΘΕΜΑ 6ο: O ESSM Block 2 δεν χρειάζεται Fire Control Radars όπως το STIR 1.8 ή το CEROS 200. Συνεπώς, η MMSC, SIGMA 11515 Standard, Arrowhead 140 χωρίς κάποιο Fixed Panel, δεν υστερούν στο πόσους ESSM 2 μπορούν να έχουν στον αέρα. Υστερούν, αν το ΠΝ, αποφασίσει να τοποθετήσει ESSM Block 1. Εκεί υπάρχει πρόβλημα για όλες τις φρεγάτες πλην SIGMA 11515 Extended AAW και F110. Ο αριθμός των ESSM Block 2 περιορίζεται μόνο από τα κανάλια καθοδήγησης και τις δυνατότητες συνεργασίας των CMS, και όχι από τα FCR.
ΘΕΜΑ 7ο: Υπάρχουν πολλοί που ισχυρίζονται πως οι επιθέσεις κορεσμού μπορούν να αντιμετωπιστούν με πυραύλους αεράμυνας περιοχής, δηλαδή SM-2, SM-6 και ASTER 30. Αυτό ίσως θα μπορούσε να έχει κάποια αξία για την κατάρριψη κάποιου ANKA UAV, αλλά όχι για να καταρρίπτουμε ATMACA ή SOM. Επίσης, τα εχθρικά αεροσκάφη θα έχουν πυραύλους με εμβέλεια πολύ πέρα από τις δυνατότητες του ASTER 30 και ίσως το SM-2. Άλλωστε, το ότι υπάρχει δυνατότητα για βολή στα 120 ή 167 χιλιόμετρα, δεν σημαίνει ότι πρώτον, θα δούμε το αεροσκάφος τόσο μακρυά (ειδικά αν πετά χαμηλά), ούτε πως θα ρίξουμε στο πύραυλο στο μέγιστο της εμβέλειάς του (καλύτερα να τον ρίξουμε στην τελετή νύμφευσης αγαπητού ήρωα του Θεάτρου Σκιών).
ΘΕΜΑ 8ο: Ας σταματήσει λίγο η παραπληροφόρηση γύρω από τις τιμές του κάθε πλοίου. Η ΠΤΗΣΗ είναι ίσως το μοναδικό έντυπο που έγραψε τις τιμές όλων των πλοίων, χωρίς φόρτους όπλων, ενώ έχει παρουσιάσει όλα τα πλοία, και όλες τις τιμές τους. Το να λέμε πως η MMSC ή η SIGMA κάνουν 1 δις το πλοίο, καθώς δεν ισχύει, δεν βοηθά το διάλογο. Έχουμε γράψει πόσο κάνει το κάθε πλοίο, και όσοι δεν διάβασαν το άρθρο μας, ας το κάνουν. Η MMSC κάνει κοντά στα 500 εκ. ευρώ, η SIGMA 11515 Standard κάτω από 550 εκ. ευρώ, και η SIGMA 11515 Extended AAW 600 εκ. ευρώ. Δεν βοηθούν στη συζήτηση κάποιοι γράφοντας ότι θέλουν, ή μεταφέροντας απόψεις άλλων ιστοτόπων εδώ.
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Παρουσίαση της ισπανικής φρεγάτας F110 της Navantia που έχει προταθεί στο ΠΝ
ΘΕΜΑ 9ο: Θα πρέπει να καταλάβουμε ποιο είναι το βασικό πρόβλημα του Sylver, που μεταφέρει αυτό το πρόβλημα στις FDI αλλά και τις Bergamini. Οι Sylver δεν έχουν δυνατότητα 4άδες πυραύλων σε μονό κελί. Έτσι, για 32 ASTER 15/30 απαιτούνται 4 Sylver, ενώ για 32 ESSM Block2, CAMM, CAMM-ER απαιτούνται μόλις 1 Mk41 με 8 κελιά. Έτσι, οι MEKO A200, F110, Arrohead 140, SIGMA 11515, MMSC ξεπερνούν σε πυραυλικό φορτίο με 1 ή 2 Mk41 τις FDI. Φυσικά, αν οι FDI και οι Bergamini ενσωμάτωναν τους Mk41, τότε το αποτέλεσμα θα ήταν ένα πανίσχυρο πλοίο. Για να μην γίνουν παρανοήσεις, ή κάποιοι ηθελημένα διαστρεβλώσουν τα γραφόμενά μας, δεν συγκρίνουμε ASTER 30 και ESSM/CAMM. Εδώ μετράμε το φόρτο των πυραύλων, καθώς αυτό είναι το σημαντικό στις επιθέσεις κορεσμού.
ΘΕΜΑ 10ο: Δεν πρέπει να αγνοούμε τις συνεργατικές εμπλοκές. Όταν γράψαμε τις προάλες για την ενσωμάτωση του COMBATSS-21 στις ΜΕΚΟ200ΗΝ αυτό ακριβώς εννοούσαμε, πως τα πλοία, οι MMSC-HN και οι MEKO200HN μαζί με την Ενδιάμεση Λύση θα μπορούσαν να αντιμετωπίζουν τις επιθέσεις κορεσμού αυτοματοποιημένα (στην αμερικανική λύση). Η ύπαρξη Link16/22 είναι απαραίτητη, αλλά όχι ικανή συνθήκη για συνεργατικές εμπλοκές. Θα πρέπει το CMS του κάθε πλοίου, να μιλάει την ίδια γλώσσα με αυτή του άλλου πλοίου. Φυσικά, αυτό μπορεί να συμβεί με τα TACTICOS των AH140, Sigma 11515, MEKO A200, αλλά το SETIS των FDI θα είναι ένας μικρόκοσμος που θα συμμετάσχουν μόνο οι Belh@rra HN. Το ίδιο θα συμβαίνει και με τα ιταλικά πλοία, καθώς οι πιθανές ελληνικές Bergamini θα “μιλούν” μόνο μεταξύ τους. Αντίθετα, οι Ισπανοί, θα κάνουν χρήση της εκτεταμένης τους εμπειρίας από το AEGIS για τη διασύνδεση των ΜΕΚΟ200ΗN (αλλά μέχρι εκεί). Κλείνοντας, επαναλαμβάνουμε, πως τα πλοία δεν θα δρουν μόνο τους, αλλά σαν μέρη ενός συνόλου. Η ομοιοτυπία στο CMS, θα επιτρέπει να δρουν όλα σαν ΣΥΝΟΛΟ.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ-ΣΥΓΚΡΙΣΗ
Αυτό που κάνουμε παρακάτω, πρέπει να ομολογήσουμε πως το θεωρούμε αδόκιμο. Ακόμη η ίδια η κατάταξη είναι ίσως αδόκιμη, καθώς βασίζεται σε εξαιρετικά περιορισμένα δεδομένα, από πληροφορίες που έχουν γίνει δημοσίως διαθέσιμες, και από ερωτήσεις σε κάποιους, όχι όλους, τους ενδιαφερόμενους. Αυτό που κάνουμε είναι να φτιάξουμε ομάδες, όχι κατάταξη, με προτάσεις που εμφανώς προηγούνται, που εμφανώς υπολείπονται, ή είναι κάπου ενδιάμεσα. Ας μην γίνει θέμα ενός κακού debate, και δεχόμαστε ότι μπορεί να έχουν γίνει λάθη ή να υπάρχουν παραλείψεις.
Ομάδα 1#: SIGMA 11515 Extended AAW – Navantia F110
Όσο κι αν κάποιοι φίλοι δεν το περίμεναν, κορυφαίο πλοίο στoν τομέα των επιθέσεων κορεσμού, είναι η SIGMA 11515 Extended AAW. Με το NS110, αλλά κυρίως, με το APAR 2, μπορεί να έχει στον “αέρα” όσους ESSM Block 1/2 επιθυμεί ο κυβερνήτης. Να ξαναπούμε πως η SIGMA 11515 στην έκδοση αυτή, αναμένουμε να έχει μέχρι και 4 Mk41, ίσως για να δεχτεί και μικρό αριθμό πυραύλων SM-2. Πάντως, άποψή μας είναι πως το ΠΝ δεν θα επιλέξει να τοποθετήσει 4 Mk41 σε φρεγάτα γενικής χρήσης, αλλά μόλις 2. Ειδικά σε ένα πλοίο 4000+ τόνων, όπως η SIGMA 11515, δεν θα διακινδύνευε να υπερφορτωθεί το πλοίο.
ΑΠΟΨΗ: Το μοναδικό κριτήριο με το οποίο θα επιλέξει το Πολεμικό Ναυτικό τις νέες του φρεγάτες
Με το STRALES στην πλώρη και το RAM 21 θέσεων στο πίσω μέρος, αλλά και η δυνατότητα δικτύωσης του TACTICOS με τα TACTICOS των ΜΕΚΟ200ΗΝ (αν εκσυγχρονιστούν από τους Ολλανδούς), και τα TACTICOS των S αλλά και των Super Vita. Θέλουμε να σημειώσουμε πως η συγκεκριμένη έκδοση έχει και δυνατότητες αεράμυνας περιοχής, αν τοποθετηθούν πύραυλοι SM-2 σε κάποιους από τους Mk41.
H F110 με τη σειρά της, έχει, κατά την άποψή μας, το καλύτερο ραντάρ σε προσφερόμενη φρεγάτα στο ΠΝ μας. Θα μπορούσαμε να πούμε πως το πλοίο είναι μια FFG(X), και σίγουρα πλησιάζει. Το ότι φέρει “μόνο” 2 Mk41 σημαίνει πως μπορεί να φέρει 64 ESSM, αλλά θεωρούμε απίθανο που τα “κελιά” θα γεμίσουν με ESSM. Αντίθετα, αναμένουμε να μπουν VL-ASROC και μεγάλος αριθμός RAM σε 4άδες. Το πλοίο είναι πραγματικά πλήρες δυνατοτήτων, με κορυφαίο CMS, σύστημα ECM, κοκ. Άρα η F110 συνυπάρχει στην κορυφή με την SIGMA 11515 Extended AAW.
Ομάδα 2#: Arrowhead 140 – MMSC HN – SIGMA 11515 Standard – MEKO A200
H Arrowhead 140 έχει όλες τις δυνατότητες για να είναι game changer στον διαγωνισμό, λόγω κόστους. Το μεγάλο εκτόπισμα της σχεδίασης, επιτρέπει την τοποθέτηση αρκετών εκτοξευτών Mk41, και χωρίς προβλήματα λόγω μεγέθους. Όπως γράψαμε και παραπάνω, για τις SIGMA και F110, το ΠΝ δεν θα επιλέξει την τοποθέτηση πάνω από δυο Mk41, από τη στιγμή που οι ESSM μπαίνουν σε 4άδες. Η Arrowhead, με 32+ ESSM Block 2, TACTICOS, RAM, STRALES κοκ, είναι μια λύση που δεν υστερεί. Αν τώρα, η Babcock προτείνει τον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ200ΗΝ με TACTICOS, όλος ο Στόλος πλέον θα έχει TACTICOS (ισχύει και για MEKO A200, SIGMA 11515).
Η MMSC-ΗΝ, με 32+ ESSM (και περισσότερους αν χρειαστεί στα SCL), αλλά και άλλους 21 RAM (ή 11 στην περίπτωση του C-RAM, αν και το ΠΝ μάλλον θα προτιμήσει το 21πλό εκτοξευτή), καταφέρνει να μπαίνει στην κατηγορία και λόγω του COMBATSS-21. Το τελευταίο είναι το AEGIS με ηλεκτρονικά COTS, και τοποθετείται πλέον σε όλα τα αμερικανική πολεμικά πλοία. Το AEGIS έχει απεριόριστες δυνατότητες να κατευθύνει πυραύλους, έστω κι αν δεν υπάρχουν αρκετά FCR. Για παράδειγμα, ακόμη και τα πρώτα Ticonderoga, μπορούσαν να έχουν στον αέρα 16 SM-2 με την ύπαρξη μόλις 4 FCR. Στην περίπτωση της MMSC, τα FCR έχουν αξία κυρίως για τα πυροβόλα, καθώς θα φέρει ESSM Block 2 που δεν απαιτούν FCR για την τερματική καθοδήγηση. Αυτό λοιπόν που ενδιαφέρει είναι η δυνατότητα του COMBATSS-21 να έχει στον αέρα, μέσω datalinks, όσα ESSM 2 μπορούν να εκτοξευτούν την ίδια στιγμή. Επίσης, η LM έχει προτείνει τη διασύνδεση των MEKO200HN με τις MMSC-HN αλλά και την πιθανή “Ενδιάμεση Λύση” (Ticonderoga, Arleigh Burke). Αυτό βέβαια δεν λύνει το θέμα της Διασύνδεσης με τα TACTICOS του υπόλοιπου Στόλου.
H SIGMA 11515 Standard, έχει κοντινές δυνατότητες σε σχέση με την MMSC-HN, υπερέχει μάλλον στους μεταφερόμενους Mk41 (2 σίγουρα, μέχρι 4), ενώ το TACTICOS μπορεί να διασυνδέσει όλα σχεδόν τα πλοία του Στόλου. Ο συνδυασμός NS110/TACTICOS είναι αντίστοιχος του TRS-4D/COMBATSS-21, ενώ το πλοίο έχει κι αυτό τον εκτοξευτή RAM με 21 βλήματα, άμεσα διαθέσιμα, ενώ το πλοίο μπορεί να φέρει Strales, αν και σε αυτή την έκδοση δεν διαθέτει. Το ολλανδικό πλοίο, ακόμη και στη βασική του έκδοση, μπορεί να εκτελέσει όλες τις απαραίτητες ενέργειες για να ανταπεξέλθει σε μια επίθεση κορεσμού.
Η ΜΕΚΟ Α200 δεν διαφέρει πολύ σε δυνατότητες από τη SIGMA 11515, με τη διαφορά πως η πρώτη φέρει το ραντάρ της LCS Freedom, TRS-4D. TACTICOS σε συνδυασμό με TRS-4D είναι μια εξαιρετική λύση, ενώ, όπως και στη SIGMA, το CMS των πλοίων μπορεί να διασυνδεθεί με το CMS των παλαιότερων S και Super Vita. Θεωρείται βέβαιο πως το πλοίο θα “λάβει” σύστημα RAM 21 πυραύλων. Σε κάθε περίπτωση, το πλοίο είναι μια πολύ καλή επιλογή. Ισχύει ότι γράψαμε για Arrowhead 140 και SIGMA 11515 λόγω TACTICOS και δυνατότητα διασύνδεσης μέσω TACTICOS.
Ομάδα 3#: Belh@rra HN – Bergamini (FREMM IT)
H Belh@rra HN, είναι ένα ξεχωριστό πλοίο, λόγω του κορυφαίου ραντάρ SeaFire. Το πλοίο μπορεί να φέρει μέχρι 16 ASTER 15 ή 30, κι αυτό φαίνεται πως είναι το μεγάλο του μειονέκτημα. Το πλοίο θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά, αν αντί για Sylver οι Γάλλοι ενσωμάτωναν τους Mk41 και τους ESSM/CAMM. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν μέχρι τώρα λύσεις για το θέμα, πράγμα που σημαίνει πως η φρεγάτα περιορίζεται στους μόλις 16 κύριους Α/Α πυραύλους. Τώρα, πρέπει να πούμε πως το SETIS δεν θα μπορεί να διασυνδεθεί με το CMS των ΜΕΚΟ200ΗΝ (όποιο κι αν είναι αυτό), ούτε με το TACTICOS των πλοίων του Στόλου. Ας μην συζητήσουμε καλύτερα για την Ενδιάμεση Λύση, καθώς τελικά αυτό παραμένει, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, ένα μεγάλο πρόβλημα.
Η Bergamini, είναι ίσως το μόνο σχέδιο που προτείνεται στο ΠΝ, και διαθέτει δυο πυροβόλα. Έτσι, το πρυμναίο 76άρι, είναι STRALES, που στα ιταλικά πλοία έχει καίριο ρόλο CIWS. Οι Ιταλοί, κάνουν χρήση του όπλου σαν αντιαεροπορικό και αντιβληματικό. Αν και τα βλήματα STRALES των 76 χιλιοστών είναι ακριβά σε σχέση με τα “κλασικά” βλήματα, είναι πολύ φθηνότερα από τους πυραύλους RAM ή τους CAMM. Η Bergamini, περιορίζεται κι αυτή με τη σειρά της από τους 2 Χ 8πλούς Sylver, που σημαίνει πως μπορεί να φέρει μόλις 16 πυραύλους. Το CMS της FREMM IT, αν και παρέχει δυνατότητες διασύνδεσης με άλλα πλοία, εντούτοις θα φέρεται μόνο από τις πιθανές ελληνικές Bergamini, και ίσως από τις FREMM-IT Ενδιάμεσης Λύσης (αν τελικά προσφερθούν FREMM)
Ομάδα 4#: FDI (γαλλική Belh@rra)
Ξέρουμε πως θα στεναχωρήσουμε μεγάλη μερίδα γαλλόφιλων αναγνωστών μας, αλλά δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα δεδομένα. Αν είμαστε γαλλόφιλοι ή όχι, το έχουμε αποδείξει στο θέμα των Rafale. Αλλά δεν μπορούμε να γράψουμε πως η γαλλική Belh@rra aka FDI είναι επαρκώς εξοπλισμένη. Υπάρχουν πολλές φωνές στη Γαλλία που κατακεραυνώνουν την απόφαση να δημιουργηθεί αντί για ένα πλοίο αεράμυνας, ένα πλοίο ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας. Η απόφαση των Γάλλων για τον “αφοπλισμό” του πλοίου, αδικεί τη σχεδίαση, και προκαλεί εντύπωση που δεν ελήφθησαν υπόψη οι παρατηρήσεις του ΠΝ.
Το SeaFire είναι εκπληκτικών δυνατοτήτων, αλλά κανένα πλοίο δεν μπορεί να πάει πολύ μακρυά με μόλις 16 πυραύλους. Τονίζουμε πως η FDI στερείται συστήματος ECM (μην το μπερδεύουν κάποιοι με το ESM, καμία σχέση), αλλά και του STRALES (που είναι ελληνική απαίτηση). Δυστυχώς, το πλοίο αυτό, αν και ικανή πλατφόρμα ASW, εντούτοις δεν θα επιβιώσει στο περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου. Εξακολουθούμε να τονίζουμε πως το πλοίο θα μπορούσε να αλλάξει άρδην στην περίπτωση που τοποθετηθούν εκτοξευτές Mk41.
Αντί επιλόγου
Οι φρεγάτες πολλαπλών ρόλων έχουν σαν πρωταρχικό σκοπό τις ανθυποβρυχιακές επιχειρήσεις ASW, τις επιχειρήσεις εναντίον πλοίων ASuW, ενώ στον αντιαεροπορικό αγώνα θα πρέπει να είναι ικανές αν μη τι άλλο να αυτοπροστατευτούν, όχι να καταρρίπτουν μαχητικά στα 200 χιλιόμετρα. Για να βυθιστούν, μπορεί να γίνει είτε με τορπίλες, είτε με επιθέσεις κορεσμού από έξυπνα όπλα ή αντιπλοϊκούς πυραύλους. Κι αυτό δεν θέλουμε να συμβεί.
Υπήρξαν πολλοί φίλοι που ζητούν να επικεντρωθούμε και στις δυνατότητες ASW των σχεδιάσεων. Θεωρούν πως κάποιο πλοίο υπερτερεί σε αυτόν το τομέα (πχ FDI) κι έτσι μπορεί να εξισορροπηθεί πιθανή ανεπάρκεια αντιαεροπορικής άμυνας, ενώ κάποιο άλλο, προβεβλημένο, MMSC, θα “κοπεί”. Καθώς δεν θέλουμε να χαλάσουμε το χατήρι κανενός, αλλά καθώς τέτοια άρθρα, δύσκολα μπορούν να γραφούν χωρίς πολλές ώρες δουλειάς, ας γράψουν οι φίλοι μας στα σχόλια αν το επιθυμούν.
