Μεγάλη συζήτηση έχει ξεκινήσει, λανθασμένα κατά την άποψή μας, για το αν πρέπει ή δεν πρέπει, σε αυτό το στάδιο ανανέωσης των μονάδων κρούσεων, οι νέες φρεγάτες του Πολεμικού Ναυτικού να έχουν δυνατότητα αεράμυνα περιοχής, ή ακόμη περισσότερο, να είναι αεράμυνας περιοχής. Σύγκρουση μεταξύ των “αναλυτών”, σύγκρουση στα σχόλια της ιστοσελίδας μας, σύγκρουση στο twitter. Όταν κάποτε είχαμε γράψει για “οπαδισμό”, κάναμε για κάποιους “λάθος”. Αναγκαστικά λοιπόν, όχι για να ευλογήσουμε τη δική μας άποψη, αλλά για να βάλουμε μερικά πράγματα στη θέση του, θα εξηγήσουμε, για μια ακόμη φορά, το πόσο ανεδαφική είναι, η άποψη, πως η τρέχουσα προμήθεια φρεγατών πρέπει να μην είναι General Purpose (GP), αλλά να είναι Anti-Air Warfare (AAW), ή στην πραγματικότητα, με δυνατότητες AAW. Το ΠΝ πρέπει να αγοράσει νέες φρεγάτες πολλαπλών ρόλων.
Η αγορά των δυο Belh@rra, εγκαταλείφθηκε το περασμένο καλοκαίρι, καθώς διαπιστώθηκε πως τα πλοία, μαζί με τα όπλα, και τις αλλαγές που απαιτούνται, καθώς και κάποια βασική υποστήριξη, είχαν “ξεφύγει” τελείως από πλευράς κόστους. Το ΠΝ τότε, βασιζόμενο στη αμερικανική πρόταση για τις MMSC, και ελπίζοντας να “αποσπάσει” αντιτορπιλικά Arleigh Burke, ή έστω, καταδρομικά Ticonderoga από τις ΗΠΑ, ξεκίνησε διαδικασίες ταχείας διαπραγμάτευσης για 4 φρεγάτες γενικής χρήσης, συν 2 πλοία Ενδιάμεσης Λύσης με όσους θα ενδιαφέρονταν. Έτσι, στόχευσε σε ΗΠΑ και Γαλλία, καθώς ήλπιζε πως οι Γάλλοι θα ρίξουν τις τιμές και θα προσφέρουν και 2 FREMM, ενώ οι Αμερικανοί, μαζί με τις MMSC θα φέρουν και μια συνολική λύση που θα περιλαμβάνεται η Αεράμυνα.
Η κίνηση του ΠΝ του βγήκε από πολλές πλευρές. Εμφανίστηκαν, με πλήρεις ή ατελείς προτάσεις αρκετοί, με σημαντικότερη την ολλανδική πρόταση της Damen, που όπως ξέρουν οι αναγνώστες μας από την έντυπη έκδοση, τα “σπάει”. Φυσικά, κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει την ισπανική πρόταση, την ιταλική, την βρετανική, αλλά και την γερμανική. Ειδικά για τους Γερμανούς, θεωρούμε πως δεν έχουμε ακούσει ακόμη την τελευταία τους λέξη. Και δεν έχουμε δει την οριστική τους πρόταση, καθώς μας φαίνεται, με την 40χρονη εμπειρία μας στα εξοπλιστικά, δύσκολο, οι Γερμανοί να το αφήσουν έτσι και να πάει το “πρωτάθλημα” στη Γαλλία, στην Ολλανδία ή τις ΗΠΑ.
Ξαναγυρίζουμε όμως στο θέμα αεράμυνας περιοχής. Όπως γνωρίζουν οι φίλοι μας, οι κίνδυνοι και τα πολεμικά δεδομένα αλλάζουν με δραματικά γρήγορους ρυθμούς. Πριν 20 χρόνια, η απειλή για τα πλοία του ΠΝ ήταν μερικά F-16C/D, οπλισμένα με -πεπερασμένο- αριθμό πυραύλων Harpoon, αλλά κυρίως, με Maverick και βόμβες laser. Εκεί, η αεράμυνα περιοχής είχε αξία, καθώς ο στόλος θα έπρεπε να απομειώνει, να φθείρει συνεχώς τα εισερχόμενα αεροπλάνα, για να τα αναλάβουν μετά τα συστήματα Point Defence (ESSM, NSSM, Oto Melara etc).
Σήμερα, η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική. Η Τουρκία δεν διαθέτει τον στόλο αεροσκαφών που αναμέναμε. Χάρη σε έναν καλό κύριο που τον λένε Ερντογάν, τα F-16 της Τουρκίας είναι σε οικτρή κατάσταση, ενώ δεν αναμένεται ενίσχυση του στόλου των μαχητικών της στο ορατό μέλλον. Συνεχίζει να έχει AGM-84A Harpoon, αλλά πλέον, οι κίνδυνοι για το ΠΝ είναι περισσότερο τα κατευθυνόμενα όπλα SOM, οι πύραυλοι ATMACA, τα UAV Bayraktar TB2 και ANKA, και σε δεύτερη μοίρα πλέον είναι οι αεροπορικές επιθέσεις από F-16 με κατευθυνόμενα όπλα. Μια τυπική επίθεση της ΤΗΚ εναντίον του ελληνικού στόλου θα δομηθεί πολύ διαφορετικά από ότι θα γινόταν πριν 20 χρόνια.
Καταρχάς, θα υπάρξει μια επίθεση κορεσμού με πυραύλους πλεύσης αλλά -κυρίως-, από αντιπλοϊκούς πυραύλους ATMACA από μεγάλη απόσταση. Σκεφτείτε σμήνη αυτών των πυραύλων, που θα πετούν πολύ χαμηλά, να εμφανίζονται κατά δεκάδες στα ραντάρ των ελληνικών πλοίων. Εκεί, είναι η νέα πρόκληση, κι αυτό είναι που πολλοί δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν. Αν ο “ορίζοντας” είναι στα 30 χιλιόμετρα, ή λιγότερο, ποια η αξία του να έχει έναν ASTER-30 που χτυπά στα 120 χιλιόμετρα ή έναν SM-2 που χτυπά στα 167 χιλιόμετρα; Τη στιγμή, που εκεί που έχεις έναν ASTER μπορείς (;) να έχεις 4 CAMM, ή εκεί που έχει έναν SM-2 μπορείς να έχεις 4 CAMM ή ESSM.
Ντεμίρ: Επιτυχημένη βολή 200 χλμ. του εγχώριου τουρκικού αντιπλοϊκού πυραύλου ATMACA
Πλήγμα από ένα ή δυο πυραύλους που θα “περάσουν”, δεν θα βυθίσουν το πλοίο, σίγουρα κανένα από τα πλοία που έχουν προταθεί στο ΠΝ. Το πιθανότερο όμως είναι να το βγάλουν εκτός μάχης, καταστρέφοντας τους αισθητήρες του (ραντάρ) ή χτυπώντας τους εκτοξευτές του. Τη συνέχεια θα αναλάβουν τα μαχητικά, χτυπώντας το πλοίο με βαριές βόμβες laser ή stand-off όπλα, από τη στιγμή που θα είναι είτε ακινητοποιημένο, είτε με σοβαρά προβλήματα. Ακόμη βέβαια και να μην βυθιστεί το πολεμικό, αρκεί που θα έχει βγει εκτός μάχης, και θα πρέπει να “συρθεί” στο Ναύσταθμο της Κρήτης ή της Σαλαμίνας, κάτι που σημαίνει πως ο ΑΓΕΝ και ο ΑΓΕΕΘΑ δεν θα μπορούν να το υπολογίσουν, παρά κατόπιν της σύρραξης.
Αυτό λοιπόν, που λέμε και ξαναλέμε, είναι πως τα πλοία του ΠΝ, θα πρέπει κατά κύριο λόγο να έχουν ικανότητα αντιμετώπισης επιθέσεων κορεσμού. Βλέπουμε όλοι την Ανατολική Μεσόγειο σαν τη Σινική Θάλασσα, ή τον Βόρειο Ατλαντικό, αλλά δεν είναι έτσι. Εκεί, ομάδες Tu-22/Tu-22M, φορτωμένα με πυραύλους cruise θα προσπαθούν να πλησιάσουν τις ομάδες μάχης των αεροπλανοφόρων. Εδώ η κατάσταση δεν θα είναι η ίδια. Ειδικά στο Αιγαίο, διάσπαρτο με μικρά και μεγάλα νησιά, προσφέρουν άπειρες ευκαιρίες για επιθέσεις κορεσμού. Πύραυλοι ATMACA, τοποθετημένοι στα παράλια της Μικράς Ασίας, ή σε Ίμβρο και Τένεδο, μπορούν να απαγορεύσουν την ναυσιπλοϊα στο Αιγαίο. Όταν ονομαστική εμβέλεια οι πύραυλοι έχουν 280 χιλιόμετρα, μπορεί κάποιος να συνειδητοποιήσει ότι τα πλοία του ΠΝ θα βρεθούν με δεκάδες πυραύλους να κατευθύνονται εναντίον τους; Τι αξίζει τότε; 16 ASTER ή 16 SM-2, ή 64 ESSM Block 2 ή 64 CAMM; Αντιλαμβάνεται κάποιος τη λάθος συλλογιστική;
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Παρουσίαση της ισπανικής φρεγάτας F110 της Navantia που έχει προταθεί στο ΠΝ
Θεωρούμε τους επιτελείς του ΠΝ ηλιθίους όταν ζήτησαν την πιστοποίηση του STRALES στο Super Rapido της Leonardo για την Belh@rra HN; Καταλαβαίνουμε ότι υπάρχει μεγάλο “άγχος” για την παρουσία του Στόλου στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Η απάντηση στους 16 ATMACA που θα φέρει η Instanbul Class δεν είναι να βάλουμε 32 NSM ή 32 MM40 Exocet στις δικές μας νέες φρεγάτες, είναι οι δικές μας φρεγάτες να μπορούν να αντιμετωπίσουν επιθέσεις κορεσμού, και να απαντήσουν με ικανότερα βλήματα, που θα αντιμετωπίσουμε μια κατώτερη αεράμυνα. Εκτός κι αν πιστεύουν κάποιοι πως οι HISAR θα είναι ανώτεροι από τους ASTER/ESSM/CAMM, οπότε κάπου εδώ θα παρακαλέσουμε να μην τρώνε κάποιοι αμάσητη την τουρκική προπαγάνδα. Ποτέ η αντιγραφή δεν ήταν ανώτερη του original.
Πάμε πίσω τώρα στο θέμα της Αεράμυνας Περιοχής. Φυσικά και το ΠΝ χρειάζεται Αεράμυνα Περιοχής. Αλλά κάπου έχουμε μπερδέψει πολλά πράγματα. Για παράδειγμα, η παρολίγον ελληνικές FREMM-HN θα ήταν κορυφαίες, αλλά με αντίστοιχο κόστος. Η απόσυρση των C.F Adams, μαζί με την απόρριψη των O.H.Perry, των αντιτορπιλικών Kidd, και εσχάτως των Adelaide του Αυστραλιανού Ναυτικού (των μόνων πλοίων του τύπου, και σε αυτό το μέγεθος με δυνατότητα βολής SM-2), άφησαν το ΠΝ χωρίς Αεράμυνα Περιοχής. Οι εξελιγμένοι ESSM Block I κάλυψαν μερικώς το κενό, αλλά σε ελληνική υπηρεσία, ο συνδυασμός τους με το LW-08 δεν αφήνει και πολλά περιθώρια αποτελεσματικής αξιοποίησης.
Θεωρητικά, οι Belh@rra Helleniques, θα έδιναν μερική λύση, αλλά 2 πλοία είναι πολύ λίγα για τις ελληνικές ανάγκες. Και πέραν της αναντιστοχίας δυνατοτήτων, μεταξύ των Belh@rra και των S, το ΠΝ θα έδειχνε πραγματικά “ανόητο” αν δίπλα στις FDI θα έβαζε, υποχρεωτικά, τις Kortenaer. Η λύση δίνεται πράγματι τώρα με τις 4 φρεγάτες πολλαπλών ρόλων, αλλά τι θα γίνει με τις δυνατότητες αεράμυνας περιοχής;
Η αρχική “σκέψη”, όπως είπαμε παραπάνω, ήταν η Αεράμυνα Περιοχής να προέλθει από την περίφημη “ενδιάμεση λύση”. Κάτι τέτοιο ταιριάζει “γάντι” σε ΗΠΑ και Γαλλία, προφανώς κατά την ελληνική άποψη. Έτσι, οι Έλληνες επιτελείς και η πολιτική ηγεσία προφανώς εποφθαλμιούν κάποιες από τις γαλλικές FREMM, ίσως και κάποιες από τις τελευταίες FREMM-DA, καθώς και κάποιο από τα Arleigh Burke, ή τα Ticonderoga. Εκεί φαίνεται πως και η Γαλλία αλλά και οι ΗΠΑ δεν ήταν τόσο δεκτικές.
Η Γαλλία, τουλάχιστον μέχρι αυτή τη στιγμή, δεν δείχνει διατεθειμένη να προσφέρει κάποια από τις πολύτιμες FREMM, ενώ οι ΗΠΑ είναι επίσης σαφείς, θέλουν τη LoR για να μπορέσει να πάει το USN στο Κονγκρέσο και να ζητήσει την αποδέσμευση των πλοίων. Η μη ύπαρξη λοιπόν Ενδιάμεσης Λύσης από πλευράς ΗΠΑ, οφείλεται απλά στην ελληνική επιλογή της καθυστέρησης αποστολής της σχετικής LoR. Δεν το κρίνουμε, προφανώς σχετίζεται με τη συνολική διαπραγμάτευση της ελληνικής πλευράς. Δεν θα το παίξουμε “έξυπνοι”, άλλοι παίρνουν τις αποφάσεις.
Το θέμα είναι τι κάνουν οι “υπόλοιποι”. Οι Ιταλοί, δεν διστάζουν να προσφέρουν δικές τους FREMM, αντί των Maestrale. Απλά οι Maestrale είναι “δωρεάν”, αλλά μάλλον “άχρηστες” για το ΠΝ. Για την παραχώρηση των 2 μεταχειρισμένων ιταλικών FREMM, θα πρέπει να αναμένουμε επιπλέον χρέωση, αν και βέβαια όχι στην τιμή ολοκαίνουργιας FREMM. To θέμα όμως είναι πως οι ιταλικές FREMM μπορούν να φέρουν πυραύλους ASTER 30, συνεπώς το θέμα θα “λυθεί” στο μέλλον. Οι ολλανδικές μπορούν να φέρουν ικανό αριθμό SM-2, ενώ δεν γνωρίζουμε αντίστοιχες λύσεις για την γερμανική ή την βρετανική πρόταση.
Οι Ισπανοί και οι Ολλανδοί σαν Ενδιάμεση Λύση προτείνουν κάτι αρκούντως έξυπνο, δηλαδή την ταχεία ναυπήγηση, σε δικά τους ναυπηγεία, 2 κορβετών ή φρεγατοκορβετών. Το θέμα είναι πως έτσι δεν λύνουν το πρόβλημα της Αεράμυνας Περιοχής (με την Ενδιάμεση Λύση, να εξηγούμαστε) ενώ το ίδιο συμβαίνει και με την γερμανική ή βρετανική λύση, καθώς είτε μιλάμε για Type 23 είτε για K130 Batch 1, πάλι δεν έχουμε λύση άμεση.
Λέμε όμως, πολύ ξεκάθαρα, πως το ΠΝ χρειάζεται αντικαταστάτη για τις πρώτες 4 φρεγάτες S, δηλαδή θέλει φρεγάτες πολλαπλών ρόλων. Καθώς όμως η φρεγάτα, είναι ο θεμέλιος λίθος όλων των πολεμικών ναυτικών, αλλά και του δικού μας ΠΝ, χρειάζεται να μπορεί να αντιμετωπίσει όλες τις απειλές. Η κύρια απειλή, κατά την άποψή μας, αλλά και κατά την άποψη του ΠΝ, είναι οι επιθέσεις κορεσμού κι όχι η αντιμετώπιση αεροσκαφών στα 100 χιλιόμετρα. Κάπου εδώ θα πρέπει να πούμε πως οι εμβέλειες των πυραύλων είναι τελείως θεωρητικές, καθώς δεν υπάρχει περίπτωση να έχουμε κατάρριψη στα 120 ή 160 χιλιόμετρα.
Πόσο κοστίζει η κάθε Belh@rra, MMSC, Sigma 11515 για το Πολεμικό Ναυτικό; Οι πραγματικές τιμές
Θα εξηγήσουμε επίσης το πόσο “ανόητο” είναι να συζητάμε για μέγιστες εμβέλειες ραντάρ, τη στιγμή που υπάρχει ένα μικρό προβληματάκι. Η Γη δεν είναι … επίπεδη. Άρα, μετά τις “μπαρούφες” πως τα τουρκικά S-400 θα καταρρίπτουν τα Rafale με το που απογειωθούν από την Τανάγρα, περάσαμε στα 500 (νυν 300) χιλιόμετρα του SeaFire ή για την ανεπάρκεια των TRS-4D, ή για το “κακό” NS100/110/200, τη στιγμή που όλες οι εμβέλειες είναι θεωρητικές, και απευθύνονται σε θεωρητικά ύψη πτήσης. Βάζουμε, ένα μικρό χρήσιμο εργαλείο, μιας και γράφουμε στο Διαδίκτυο, για να καταλάβουν οι φίλοι μας τι εννοούμε. Κάντε έναν κόπο και μπείτε εδώ. Τέτοια εργαλεία υπάρχουν πολλά, και θα βρείτε περισσότερα και ίσως καλύτερα στο Google. Για όσους θέλουν να το ψάξουν με δικούς τους υπολογισμούς, μπορείτε να μπείτε εδώ.
Με τη βοήθεια της πρώτης σελίδας, κάναμε μερικά παραδείγματα. Για στόχο που πετά στα 20 μέτρα πάνω από τη θάλασσα, και ραντάρ τοποθετημένο σε ύψος 30 μέτρων, τότε η ακτίνα αποκάλυψης, άσχετα με την επιφάνεια είναι μόλις 22 μίλια ή 41 χιλιόμετρα. Αν μειώσουμε το ύψος που πετά ένας ATMACA, στα 10 μέτρα, και μειώσουμε και το ύψος τοποθέτησης των αισθητήρων στα 20 μέτρα, τότε όλα αλλάζουν δραστικά. Η ακτίνα εντοπισμού πέφτει στα 31 χιλιόμετρα. Εκεί λοιπόν είναι η ερώτηση που θέλουμε να κάνουμε; Τι θα προτιμούσαμε; Να έχουμε ένα απόθεμα 32 ή 64 ESSM/CAMM, ή να έχουμε 8 ή 16 SM-2/ASTER-30; Τι αξίζει περισσότερο; Ακόμη κι αν πίσω υπάρχουν άλλοι 21 RAM κι ένα STRALES, δεν θα ήταν καλύτερο να έχουμε ένα ραντάρ κι ένα CMS που θα μπορούσαν να σηκώσουν 10 ή 20 εμπλοκές ταυτόχρονα αλλά και τον απαραίτητο αριθμό πυραύλων;
Όλα τα παραπάνω δεν αναιρούν την ανάγκη για πλοία αεράμυνας, ειδικά για τις ανοιχτές θάλασσες. Η ύπαρξη πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς, θα ανάγκαζαν τα αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας να πετούν χαμηλά, και να μην μπορούν να προσφέρουν στοιχεία βολής στους πυραύλους εναντίον πλοίων. Η Τουρκία όμως δεν το έχει ανάγκη, καθώς με την πληθώρα UAV που διαθέτει αλλά και με τους δορυφόρους. Εκτός κι αν κάποιος προτείνει, να κάνουμε χρήση των SM-2 ή των ASTER-30, για να καταρρίψουμε TB2 Bayraktar. Ας μην το κάνει κάποιος στα σχόλια, θα προκαλέσουμε αρκετά γέλια στην άλλη μεριά του Αιγαίου!
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Η νέα φρεγάτα FFG(X), Constellation Class, το όνειρο για πολλούς στην Ελλάδα και το ΠΝ
Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να βάλουμε σε μια λογική σειρά την όλη συζήτηση περί αεράμυνα περιοχής, και αεράμυνα σε επιθέσεις κορεσμού. Το ΠΝ πρέπει να πάει σε λογική Saturation Defence, από Point Defence. Η Area Defence πρέπει να έρθει, αλλά αφού πρώτα έχουμε δυνατότητα Αντοχής σε Επιθέσεις Κορεσμού. Τα μεγάλα πλοία του USN, Arleigh Burke, Ticonderoga, Zumwalt, έχουν δυνατότητα λόγω ατελείωτων πυραύλων και του AEGIS να έχουν στον αέρα όσους πυραύλους επιθυμούν. Ακόμη και τα αεροπλανοφόρα, τα LHD, LPD, μέχρι και τα -προσοχή, όσοι έχουν αλλεργία να απομακρυνθούν από την οθόνη- LCS, έχουν δυνατότητα μέσω των RAM να αντιμετωπίσουν δεδομένου όγκου επιθέσεις κορεσμού. To Royal Navy επέλεξε τον Sea Ceptor, ακριβώς γιαυτό τον λόγο, να μπορεί να αντιμετωπίσει επιθέσεις κορεσμού. Αυτό είναι σήμερα το βασικό μέλημα σε μια ναυτική μονάδα κρούσης, όχι η αεράμυνα περιοχής.
Συνοψίζοντας, και making a long story short. Πλοία με δυνατότητα αεράμυνας περιοχής, και ταυτόχρονα ανθεκτικά σε επιθέσεις κορεσμού είναι πανάκριβα, ενώ απαιτούν εκτόπισμα τουλάχιστον 6.000 τόνων ή κόστος άνω του 1 δις ευρώ. Απεδείχθη περίτρανα με της Belharra όπου θέλαμε τα πάντα σε πλοίο 121 μέτρων και ο λογαριασμός εκτοξευτηκε. Τώρα με 4 δις (με φόρτους, εκπαίδευση, FOS, υποδομές) θέλουμε 4 πλοία πολλαπλού ρόλου, τάδε εφη Πρωθυπουργός, προφανώς κατόπιν εισήγησης του ΠΝ. Δεν μπορούμε να θυσιάσουμε την ικανότητα αυτοάμυνας των πλοίων για μόλις λίγα βληματα μακράς εμβέλειας.
Σε επόμενό μας άρθρο, θα συζητήσουμε για τις δυνατότητες που έχει, βάσει των στοιχείων που υπάρχουν μέχρι σήμερα, το κάθε πλοίο, η κάθε πρόταση, σε επιθέσεις κορεσμού. Μπορεί να μας αρέσει να λέμε πως οι ASTER-30 ή οι SM-2 είναι υπερόπλα, και θα μας δώσουν τη νίκη, αλλά δεν πάει έτσι. Η σωστή προετοιμασία θα μας δώσει τη νίκη, ή καλύτερα, την επικράτηση. Αν πάμε με 16 ASTER ή 16 SM-2, τότε οι απέναντι δεν είναι ηλίθιοι να μας έρχονται σε ύψος 5.000 ποδιών για να μας δώσουν τη δυνατότητα να τους καταρρίψουμε. Θα έρθουν σε επίθεση κορεσμού, πετώντας, είτε οι πύραυλοι, είτε τα αεροπλάνα τους, χαμηλά. Λίγη υπομονή, να ετοιμαστεί και το επόμενο άρθρο, με την ανάλυση για κάθε πλοίο στον τομέα. Μέχρι τότε, σχολιάζουμε κοσμίως σε αυτό το άρθρο.
