Το 2021 έκλεισε όμορφα για το Πολεμικό μας Ναυτικό. Μετά από απαξίωση 15 ετών, μετά από την απόλυτη εγκατάλειψη της εποχή των μνημονίων, μετά τον μη εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ200ΗΝ όταν έπρεπε (περίπου το 2010), η πολιτεία, έρχεται να δώσει στα στελέχη του ένα πλοίο που αξίζει να έχουν. Η FDI HN θεωρείται το απόλυτο “ψηφιακό” πλοίο, μια φρεγάτα που θα παίξει το ρόλο της στη διατήρηση του ισοζυγίου δυνάμεων στην περιοχή τις επόμενες δεκαετίες.
Η απόφαση του περασμένου Σεπτεμβρίου, ήταν λίγο πολύ αναμενόμενη. Το ΠΝ, μαζί με την ΓΔΑΕΕ, μετά την “ανάκριση” του καλοκαιριού, είχαν φτάσει πολύ κοντά στην επιλογή δυο υποψηφίων πλοίων, και τα δυο τελικά με δυνατότητα αεράμυνας περιοχής. Ναι, μιλάμε για την FDI και τη SIGMA 11515. Δυο πλοία διαφορετικά σε φιλοσοφία, αλλά και τα δυο, κορυφαίων δυνατοτήτων για το Πολεμικό Ναυτικό. Στο νήμα, επιλέχτηκε η FDI στην “ελληνική” της έκδοση, με 32 ASTER 30 και RAM. Κατά τα λοιπά, είναι -σχεδόν- όμοια με τη γαλλική.
Πως έχασε η SIGMA 11515HN από την FDI HN; Πως τα κατάφεραν οι Γάλλοι έστω και την τελευταία στιγμή;
Η γαλλική “απλή” FDI είναι το πλοίο που θα αντικαταστήσει τις ουσιαστικά υποεξοπλισμένες La Fayette. Η σχεδίασή της όμως συνέπεσε με την ανάπτυξη του ραντάρ SeaFire, κάτι που το Marine Nationale ήθελε διακαώς για το Στόλο του. Έτσι, εξόπλισε ναι μεν “ελαφρά” τα πλοία, με μόλις 16 ASTER, αλλά και με τον συνδυασμό SETIS/SeaFire. Σε γαλλική υπηρεσία, αυτό σημαίνει πως θα παίξουν ένα ρόλο σε δίκτυο με τις FREMM, FREMM-DA, Horizon αλλά και τα Rafale Μ. Σε ελληνική υπηρεσία, οι FDI HN θα είναι τελείως “μονάχες”, άντε να συνεργάζονται με τα Rafale και τις Gowind 2500 (αν επιλεγούν τελικά οι γαλλικής προέλευσης κορβέτες).
Έτσι, μιας και δεν προχώρησε η -κορυφαία αλλά πανάκριβη- Belh@rra Hellenique (με STRALES, ECM, 24 ASTER και 8 mdCN), το ΠΝ “βελτίωσε” τη γαλλική πρόταση με την έκδοση FDI HN (Hellenic Navy), ένα πλοίο, που μόνο αδύναμο δεν το λες. Αντίθετα, έχει δυνατότητες πολύ πάνω από το μέσο όρο της κατηγορίας που ανήκει (φρεγάτες 4.000 με 5.500 τόνων). Και το βασικότερο, αποτελεί μια αξιόπιστη πλατφόρμα αντιαεροπορικού πολέμου, χάρη στη σχεδίασή της (ανεστραμμένη πλώρη, υψηλού επιπέδου ευστάθεια σε κακό καιρό).
ΑΠΟΨΗ: Ας (ξανα)μιλήσουμε για επιθέσεις κορεσμού στις φρεγάτες του ΠΝ και την καταύγαση στόχων
Το πλοίο δεν είναι φθηνό. Αντίθετα, είναι το ακριβότερο, αν και πρέπει κάποιος να εξετάσει το τι προσφέρει έναντι του κόστους. Οι λόγοι είναι ο συνδυασμός του SETIS, του SeaFire, και του ASTER, που ουσιαστικά είναι μια προσπάθεια για ένα ευρωπαϊκό, γαλλικό αν θέλετε, AEGIS. Οι επιδόσεις του, από τα δημοσιοποιημένα στοιχεία (και έως αποδείξεως του εναντίου) δεν φαίνεται να είναι στο ίδιο επίπεδο με το συνδυασμό COMBATSS-21/SPY-6/7/SM-2Bkl3/SM-6, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν είναι ένα υψηλής αποτελεσματικότητας, απολύτως ψηφιακό, σύστημα με ικανότητες αεράμυνας περιοχής σε επίπεδο ναυτικής πλατφόρμας.
Αντιναύαρχος (ε.α.) Σπύρος Κονιδάρης: Φρεγάτες και πανηγυρισμοί στις εξέδρες
Βέβαια, το κόστος του πλοίου είναι σχετικό. Η διάταξη GODAD, είναι η χαμηλότερου κόστους λύση που μπορεί να επιλεγεί για οποιοδήποτε πλοίο σήμερα. Επίσης, το τελικό κόστος δεν ήταν συγκρίσιμο με άλλα πλοία, καθώς οι Γάλλοι θα φτιάξουν τα πλοία στη Γαλλία, κι όχι στην Ελλάδα (ούτε κόστη μεταφοράς γραμμής παραγωγής, ούτε ρίσκο ξένου ναυπηγείου). Κι όπως θα δούμε παρακάτω, έγιναν κάποιες “εκπτώσεις” από πλευράς ΠΝ σε σχέση με τον ανταγωνισμό.
Οι FDI HN ήρθαν στη Βουλή, τι συμβαίνει με το σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου και το STRALES;
Πολλά έχουν γραφεί, πρώτα από εμάς, για τις ελλείψεις του πλοίου. Αυτές τις ξέραμε, και τις ήξερε και το ΠΝ, αλλά έκανε τις επιλογές του. Αυτό που μένει πλέον είναι να δούμε τι αγοράζουμε και πόσο.
Καταρχάς, το κόστος που ξέραμε για 2,9 δις ευρώ, άλλαξε και ανέβηκε στα 3,048 δις ευρώ. Δεν γνωρίζουμε το χρηματοδοτικό σχήμα, αλλά η προκαταβολή θα είναι περίπου 30% και τα πλοία θα εξοφλούνται στο μεγαλύτερο μέρος τους προ της παράδοσης. Αν υπάρχει χρηματοδότηση σε αυτό το σχήμα, δεν το ξέρουμε επίσης, αν και λογικά θα υφίσταται. Αλλά αυτό είναι θέμα του Υπουργείου Οικονομικών.
ThinkOutOfTheBox: Αντί για 6 επιπλέον Rafale, ας αγοράσουμε μία ακόμη FDI HN
Τώρα, τα πλοία θα φέρουν το καθένα 32 ASTER 30. Για να μην κοροϊδευόμαστε, ο φόρτος που έχει επιλέξει το ΠΝ είναι 1,2, δηλαδή τα 3 πλοία θα είναι “γεμάτα” και θα υπάρχει επιπλέον απόθεμα 20%. Αυτό θα αναπληρώνει τους πυραύλους που θα πρέπει να ταξιδεύουν Γαλλία για επαναπιστοποίηση/ανακατασκευή, μια διαδικασία που ισχύει για όλα τα πυραυλικά συστήματα κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Με λίγα λόγια στα 3,048 δις, αγοράζουμε τουλάχιστον 116 πυραύλους ASTER 30. Το χρονοδιάγραμμα παραδόσεων δεν το ξέρουμε, αλλά τα πλοία θα έχουν πυραύλους όταν παραδοθούν. Αντίστοιχα, τα πλοία θα έχουν 1,2 Χ Exocet. Ναι, θα είναι το “ψηφιακό” μοντέλο Block 3c!
Κάτι που δεν έχει γίνει γνωστό είναι πως στο συμβόλαιο δεν περιλαμβάνονται βλήματα δοκιμών (με τηλεμετρία). Τα τελευταία είναι πολύ διαφορετικά από βλήματα μάχης, κάτι που σημαίνει πως τα πλοία δεν θα κάνουν δοκιμές των όπλων. Εκτοξεύσεις θα γίνουν, αλλά από το απόθεμα βλημάτων μάχης. Η DGA, θα κάνει αυτές τις δοκιμές με την πρώτη FDI (της Γαλλίας), και τα αποτελέσματα θα ενσωματωθούν στις ελληνικές.
Θυμίζουμε πως οι Γάλλοι έχουν το κακό προηγούμενο της μη εκτόξευσης πυραύλων mdCN (SCALP Naval) από γαλλική FREMMM και εκτοξευτή Α70, με αποτέλεσμα να γίνει εκτόξευση από άλλο πλοίο (στην επίθεση εναντίον της Συρίας). Βέβαια, το πρόβλημα ήταν του Α70 κι όχι του όπλου, κάτι που αν λειτουργεί σωστά μπορεί να επιβεβαιωθεί και με τα βλήματα μάχης (και δεν χρειάζονται τα τηλεμετρικά δεδομένα).
Πάμε τώρα στο RAM, στο οποίο το ΠN έκανε κάτι αρκούντως “έξυπνο”. Ζήτησε απο τους Γάλλους να αγοράσουν τους εκτοξευτές (λογαριασμό του ΠΝ), και το ίδιο το Πολεμικό Ναυτικό θα κάνει ένα πρόγραμμα για την αγορά των πυραύλων. Υπενθυμίζουμε πως αυτή τη στιγμή το ΠΝ χρειάζεται μεγάλο αριθμό πυραύλων RIM-116 RAM, καθώς οι πυραυλάκατοι Super Vita Νο6 και Νο7 δεν έχουν πυραύλους, έχουν απλά μοιραστεί το περιορισμένο απόθεμα από τα άλλα “αδελφάκια” τους.
ΕΞΕΛΙΞΗ: “Σύννεφα” στις διαπραγματεύσεις για τις FDI HN λόγω MBDA και ASTER 30;
Εκτός των 42 πυραύλων (για τις δυο Ρουσσέν), το ΠΝ χρειάζεται RAM για τις 4 κορβέτες (σίγουρα 4Χ21), για τις 3 FDI HN (3X21), ίσως και για κάποιες από τις ΜΕΚΟ200ΗΝ αν τελικά αποφασιστεί η τοποθέτηση κάποιου RAM (στη θέση του οπίσθιου Phalanx). Έτσι, αποφασίστηκε η αγορά των όπλων να γίνει απευθείας από το ΠΝ, και να τοποθετηθούν στην Ελλάδα στο Ναύσταθμο. Με την ευκαιρία, το ΠΝ έχει αποφασίσει την τοποθέτηση RAM 21 πυραύλων στις νέες κορβέτες, όποιες κι αν είναι αυτές. Τι το καλύτερο για το ΠΝ από το να αγοράσει απευθείας αυτούς τους πυραύλους από τη RAMSYS (η Raytheon δεν πουλά στην Ευρώπη).
Σε ότι αφορά τον ηλεκτρονικό πόλεμο και τα αντίμετρα. Οι αρχικές μας πληροφορίες ανέφεραν πως οι φρεγάτες θα έφεραν μόνο αναλώσιμα ηλεκτρονικού πολέμου, αλλά τελικά θα υπάρχουν και αντίμετρα κατά τορπιλών CANTO. Αυτό το γράφουμε προς διόρθωση παλαιότερής μας δημοσίευσης. Το πλοίο θα φέρει αντίμετρα τορπιλών, αλλιώς, πιθανή έλλειψή τους, σε συνδυασμό με τη χαμηλή μέγιστη ταχύτητα (27 κόμβους μη πλήρες), θα σήμαινε πως δεν θα υπήρχε καμία προστασία απέναντι στις τορπίλες. Τέτοιο θέμα ευτυχώς δεν υφίσταται σύμφωνα με τις πληροφορίες μας.
Από την άλλη οι πληροφορίες μας αναφέρουν ότι στη σύμβαση που θα υπογραφεί για τα πλοία θα συμπεριλαμβάνεται ESM αλλά όχι σύστημα ECM, κάτι φυσικά που είναι απολύτως απαραίτητο. Ο λόγος είναι ότι το σχετικό σύστημα δεν έχει ακόμη παραγγελθεί από την γαλλική DGA, αλλά οι Γάλλοι έχουν ενημερώσει πως η σύμβαση για την ανάπτυξη ενός συστήματος ECM νέας γενιάς ειδικά για τις FDI θα ανατεθεί σύντομα. Τότε, το ΠΝ θα το αγοράσει, πιστοποιημένο για το πλοίο, και δοκιμασμένο. Όπως έχουμε ξαναπεί, σύστημα ECM παλαιότερης γενιάς δεν υπάρχει περίπτωση να πιστοποιηθεί, ειδικά σε ένα τόσο προηγμένο τεχνολογικά πλοίο. Κι αν γίνει, το κόστος θα είναι τόσο υψηλό που δεν θέλουμε καν να ρωτήσουμε.
EXOCET MM40 BLOCK 3c: Το έτερο υπερόπλο των FDI HN και οι μοναδικές δυνατότητες που προσφέρει στο ΠΝ
Η ελληνική πλευρά επέλεξε να μην φορτώσει το τρέχον πρόγραμμα και το συμβόλαιο απόκτησης των φρεγατών με χρήματα, καθώς το λογικό είναι να περιμένουμε πρώτα να δούμε τι θα -κι αν βέβαια- φτιάξουν οι Γάλλοι. Αν κρίνουμε από τα ESM/ECM των αεροσκαφών τους, τότε το σύστημα θα είναι αναμφίβολα από τα κορυφαία παγκοσμίως.
Naval Group: Για ποιους λόγους η FDI HN θα είναι η πιο σύγχρονη φρεγάτα της κατηγορίας της
Πάμε τώρα σε μια έτερη “απογοήτευση” των φίλων μας, στο σύστημα STRALES. To ΠΝ ήθελε το σύστημα, κι αυτός είναι ο λόγος που το ζήτησε από όλες τις υποψήφιες προτάσεις. Το STRALES στο κύριο πυροβόλο έχει τη δυνατότητα να κατευθύνει βλήματα εναντίον στόχων, δημιουργώντας μια δεύτερη λύση εγγύς προστασίας. Έτσι, μπορεί ένα πλοίο να αντιμετωπίσει ακόμη καλύτερα επιθέσεις κορεσμού από πλήθος αντιπλοϊκών βλημάτων. Η Τουρκία γνωρίζει πως τα ATMACA είναι μεν εγχώριας παραγωγής, αλλά δεν έχουν τις semi-stealth δυνατότητες των NSM ή των ΜΜ40Block3c. Έτσι, υποχρεωτικά, θα πρέπει να ρίχνονται περισσότερα βλήματα για τη διάσπαση της άμυνας κάποιου πλοίου, μήπως και καταφέρουν να κορεστεί η αντιπυραυλική του άμυνα.
Συνεπώς, το STRALES έχει σαν αποστολή την αντιμετώπιση επιθέσεων κορεσμού από ATMACA. Το γιατί έγινε αυτή η επιλογή από το ΠΝ δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο. Κάποιες πηγές αναφέρουν ότι το κόστος τοποθέτησής του στα πλοία ήταν δυσβάστακτο, διότι απαιτούσε επανασχεδίαση του χώρου φιλοξενίας του πυροβόλου. Αυτό, αν και πιθανό, δεν έχει επιβεβαιωθεί πέραν πάσης αμφιβολίας.
Η μη τοποθέτηση του STRALES, θεωρείται από το ΠΝ πως μπορεί να εξισορροπηθεί, μέχρι ενός σημείου, από την ύπαρξη του RAM, αλλά και την ακρίβεια βολών που θα έχει το πυροβόλο. Η πεποίθηση πως το πυροβόλο θα είναι αποτελεσματικό απέναντι σε πυραύλους επιφανείας, προέρχεται από το προηγμένο ραντάρ SeaFire, αλλά και το STIR. Προφανώς, ο όλος συνδυασμός δεν είναι επιπέδου STRALES, αλλά το ΠΝ έχει αποδεχτεί την έλλειψη. Στην τελική, οι αξιωματικοί του ΠΝ θα πολεμήσουν με τα πλοία, κάτι ξέρουν, όχι εμείς από τα γραφεία και τους καναπέδες μας.
Από δημοσίευμα του “Πρώτου Θέματος” μάθαμε πως η Εν Συνεχεία Υποστήριξη (FOS) είναι μόνο 140 εκ. ευρώ, εκ των οποίων τα ανταλλακτικά, ακόμη λιγότερα. Πρέπει πρώτα να πούμε πως το FOS υπολογίζεται στην προκειμένη περίπτωση μετά τη λήξη της εγγύησης που δίνει ο κατασκευαστής. Η εγγύηση μετράει από τη στιγμή που το πλοίο παραδίδεται στο ΠΝ. Από την άλλη θα πρέπει να τονίσουμε πως άλλες προτάσεις είχαν ένα πολύ πιο πλήρες πακέτο FOS. Για παράδειγμα, οι Ολλανδοί και οι Αμερικανοί είχαν υπολογίσει ένα πακέτο ύψους 700 εκ. ευρώ (πάνω κάτω) έκαστος. Έτσι όπως το βλέπουμε, το ΠΝ αποδέχτηκε κάποιες εκπτώσεις στην υποστήριξη, ελπίζοντας στην υψηλή αξιοπιστία των συστημάτων που τοποθετούνται.
ΑΠΟΨΗ: Gowind HN, οι Γάλλοι προτείνουν την “απόλυτη” ανθυποβρυχιακή κορβέτα για το Ναυτικό μας
Κλείνοντας: Το ΠΝ επέλεξε, για τους δικούς του λόγους, πως η αγορά ενός πλοίου με το συνδυασμό SETIS/SeaFire/ASTER30 είναι κομβικό για το μέλλον της ισορροπίας δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Ναι, στο 3,048 δις δεν περιλαμβάνονται πολλά, αλλά περιλαμβάνονται πολλά άλλα. Σε όσα δεν περιλαμβάνονται μετράμε το ECM, το STRALES, τους πυραύλους για το RAM, το μη πλήρες FOS, αλλά… Ας δούμε τι παίρνουμε. Το ΠΝ αγοράζει πυραύλους αεράμυνας ASTER 30, ένα όπλο ανώτερο των Patriot της ΠΑ και μάλιστα, σε ικανότατους αριθμούς (οι ASTER 30 σε ελληνική υπηρεσία θα είναι περισσότεροι των ESSM!)
EKTAKTO: Γαλλική ρελάνς με τις FDI, οι Γάλλοι αποδεικνύουν πως είναι “πολύ σκληροί για να χάσουν”
Ταυτόχρονα, παίρνει ένα πλοίο που μπορεί να δικτυωθεί απόλυτα. Δεν βάζουμε το απόλυτα σε εισαγωγικά, γιατί ισχύει ως έχει. Το πλοίο θα μπορεί να “παίζει” με τα Rafale, και τις -πιθανές, πολύ πιθανές- Gowind HN, και να υπάρχει ένα πλήρες πακέτο δυνατοτήτων πέρα από οτιδήποτε γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Την ίδια στιγμή, το πλοίο θα φέρει το CAPTAS-4, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί το κορυφαίο VDS σόναρ σε υπηρεσία σήμερα.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ NAVAL GROUP για την FDI: H πρόταση για το Πολεμικό μας Ναυτικό
Αν τα “ζυγίσουμε” όλα αυτά, θα δούμε πως από τη στιγμή που όλο αυτό έχει την “υπογραφή” του ΠΝ, τότε μιλάμε για μια καλή αγορά. Η αγορά πλοίων με δυνατότητα εκτόξευσης ASTER 30, κοστίζει, και κοστίζει ακριβά. Αν εξαιρέσουμε τη Doha Class (που θα πλέει στα ήρεμα νερά του Περσικού, κι όχι στο Αιγαίο), τότε πλοία με αεράμυνα περιοχής κάτω από τους 5.000 τόνους, δεν βρίσκει κανείς.
ΕΞΕΛΙΞΗ: Damen Strikes Back, οι Ολλανδοί έφεραν πρόταση για 3 ή 4 ελαφριές φρεγάτες SIGMA 10514
Μια μικρή έρευνα σε γαλλικά sites, ή στο γαλλικό αμυντικό twitter, θα μας επιβεβαιώσει πως οι Γάλλοι “ξερογλύφονται” κοιτώντας την FDI HN, και πολύ θα ήθελαν τη δική τους, υποεξοπλισμένη FDI, να την εξοπλίσουν όπως οι Έλληνες. Τελειώνοντας, θα θέλαμε δυο πράγματα. Πρώτον, να μην εγκαταλείψουμε τα πλοία, κι έστω κι εκ των υστέρων να τοποθετήσουμε το προηγμένο ESM/ECM. Δεύτερον, αν η ελληνική οικονομία πάει καλά εντός του 2022, θα θέλαμε να δούμε την περαιτέρω ενίσχυση του Πολεμικού Ναυτικού με ακόμη περισσότερα μέσα.
Στο νέο μας τεύχος («Πτήση» Νο20, Ιανουάριος 2022) που κυκλοφορεί την Τετάρτη, 5 Ιανουαρίου συνεχίζουμε την προσπάθεια έγκυρης ενημέρωσης που πιστά ακολουθούμε από τις έντυπες και ηλεκτρονικές σελίδες μας.
Παρακολουθώντας στενά την επικαιρότητα, στο καινούργιο τεύχος μπορείτε να βρείτε δυο άρθρα σε άμεση σχέση με τις εξελίξεις στους ελληνικούς ναυτικούς εξοπλισμούς.
Το ένα αφορά το πρόγραμμα των FDI-HN, μετά από μια πρόσφατη επίσκεψή μας στις εγκαταστάσεις της Naval Group στη Λοριάν, μέσα από το οποίο επικαιροποιούμε τα όσα έχουμε αναφέρει μέχρι σήμερα και δίνουμε αναλυτικές απαντήσεις σε πολλά από αυτά που προαναφέρθηκαν.
Το δεύτερο αφορά μια ανάλυση για την αμερικανική πρόταση των HF2 η οποία επανέρχεται πλέον με στόχο να συμπληρώσει τον εξοπλισμό του Πολεμικού Ναυτικού με τις επιπλέον μονάδες επιφανείας που επιδιώκει, δηλαδή το πρόγραμμα Κορβετών (και όχι μόνο) και τον εκσυγχρονισμό των MEKO 200HN.
Μην τα χάσετε!
