Οι φρεγάτες ΜΕΚΟ200ΗΝ ήταν, μέχρι την εποχή τους, το μεγαλύτερο πρόγραμμα ενίσχυσης του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού. Φτιαγμένες στα μέτρα του ΠΝ, στα πλοία έγιναν όλες οι “σωστές” επιλογές, τοποθετήθηκαν αεριοστρόβιλοι και ντίζελ, ενώ οι πρώτες τουρκικές είχαν μόνο ντίζελ (και σέρνονται μέχρι σήμερα, ενώ ακούγονται όταν βγαίνουν από το Ακσάζ, μέχρι τη Σούδα), είχαν Phalanx ενώ οι τουρκικές είχαν κάτι “απίθανα” CIWS Sea Zenith, που κανείς δεν γνωρίζει γιατί τα επέλεξαν οι γείτονες. Ευτυχώς γιαυτούς, δεν χρειάστηκε να τα χρησιμοποιήσουν.
Βέβαια, το ΠΝ έκανε μια τελείως “περίεργη” επιλογή στον εκτοξευτή, επιλέγοντας τον Mk48 αντί για τον Mk41. Ένα “λάθος” που το πληρώνει ακόμη και σήμερα το ΠΝ, καθώς ο φόρτος των πλοίων περιορίζεται σε μόλις 16 ESSM, ενώ με το Mk41 θα μπορούσε να είχε 32. Βέβαια ο Mk48 είναι ελαφρύτερος, αλλά δεν έχουμε μάθει ποτέ τους λόγους για τους οποίους πήγε εκεί το ΠΝ κι όχι στον Mk41.
Οι ελληνικές ΜΕΚΟ200ΗΝ είχαν κι άλλα “προνόμια”, είχαν συρόμενο σόναρ, μπορούσαν να φιλοξενήσουν ελικόπτερο MH-60S (S-70B), είχαν δυο STIR, γενικά όταν μπήκαν σε υπηρεσία, ήταν οι καλύτερα εξοπλισμένες φρεγάτες πολλαπλών ρόλων της εποχής τους. Ξεπεράστηκαν μόνο από τις δυο τελευταίες τουρκικές ΜΕΚΟ200ΤΝ TrackIIΒ, με τους 2 (!) Mk41. Βέβαια, όπως αποκάλυψε ο ναύαρχος Κονιδάρης, η παραλαβή δεν ήταν χωρίς προβλήματα, καθώς το πρώτο πλοίο “έγερνε”, πράγμα πρωτόγνωρο για το ΠΝ μας.
Ο εκσυγχρονισμός των τουρκικών MEKO 200 έρχεται ένα βήμα πιο κοντά!
Τα πλοία μπήκαν σε υπηρεσία από το 1992 (ΥΔΡΑ) μέχρι και το 1999 (ΣΑΛΑΜΙΣ). Αυτό σημαίνει πως το παλαιότερο είναι σήμερα 29 ετών, ενώ το νεότερο είναι 22 ετών. Σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα, οι μόνες αλλαγές που έχουν γίνει αφορούν τη μετατροπή του Mk48 σε Mod5 για υποστήριξη του ESSM BlockI, καθώς και κάποιες άλλες μικροαλλαγές, όπως η αλλαγή της πυξίδας, μικρο-αναβαθμίσεις στο πρωραίο Phalanx κοκ.
To STACOS, CMS του πλοίου, είναι πλέον τόσο παλιό που μόνο το ΠΝ το χρησιμοποιεί και μπορεί και επιχειρεί με υπολογιστές 30 ετών σε ηλικία. Τα DA08 αλλά και το MW08 θεωρούνται πλέον παρωχημένα, και η διατήρησή τους σε λειτουργική κατάσταση είναι ουσιαστικά ανέφικτη. Το ίδιο συμβαίνει και για το sonar των πλοίων, που βρίσκεται σε πολύ κακή κατάσταση στα περισσότερα πλοία, είτε μιλάμε για το σόναρ τρόπιδας, είτε για το συρόμενο. Συνεπώς, ο εκσυγχρονισμός είναι υποχρεωτικός, και με βάση τα διεθνή δεδομένα έπρεπε να είχε γίνει από το 2012, όταν δηλαδή το πρώτο πλοίο συμπλήρωνε τα 20 έτη του. Κανονικά θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει το 2007, με την ΥΔΡΑ μόλις σε ηλικία 15 ετών, αλλά για την Ελλάδα μιλάμε, συνεπώς ΕΜΖ στα 20 χρόνια θα ήταν ότι καλύτερο. Θα ήταν…
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως αυτή τη στιγμή το ημερολόγιο λέει Σωτήριο Έτος 2021, και μάλιστα Ιούλιος! Ακόμη κι αν καταφέρουμε να έχουμε επιλογή εντός του Καλοκαιριού, η Σύμβαση θα υπογραφεί κάποια στιγμή μέσα στο 2022. Που σημαίνει πως τότε θα ξεκινήσει η όλη διαδικασία σχεδιασμού, του λεπτομερούς σχεδιασμού της αναβάθμισης. Ακόμη κι ΑΝ ο ανάδοχος είναι τόσο “φοβερός” που καταφέρει να το κάνει σε 24 μήνες, μιλάμε πως ο εκσυγχρονισμός θα είναι έτοιμος να ξεκινήσει κάποια στιγμή, ας πούμε μέσα, του 2024! Και ακόμη κι αν το πρώτο πλοίο καταφέρει να κάνει τον εκσυγχρονισμό σε χρόνο ρεκόρ, ας πούμε 18 μήνες, σημαίνει πως θα έχουμε την πρώτη εκσυγχρονισμένη ΜΕΚΟ200ΗΝ το… 2026. Κάνουμε κάπου λάθος; Κι όλα αυτά, με την προϋπόθεση να πάνε όλα κατ’ευχήν.
Το 2026, η φρεγάτα ΥΔΡΑ, που λογικά θα είναι η πρώτη που θα εκσυγχρονιστεί, θα είναι 34 ετών. Συγγνώμη, θα το ξαναγράψουμε προκειμένου να γίνει κατανοητό. Το πλοίο, που θα εκσυγχρονιστεί πρώτο, θα είναι 34 ετών παλιό, αν όλα πάνε καλά. Μετά, αν υποθέσουμε πως το πρόγραμμα αποδίδει ένα πλοίο ανά 18 μήνες, σημαίνει πως θέλουμε 54 μήνες για το τελευταίο πλοίο, ή ας πούμε, κάτι περισσότερο από 4 χρόνια. Δηλαδή, η ΣΑΛΑΜΙΣ θα είναι εκσυγχρονισμένη κάποια στιγμή το 2029, έχοντας όμως ηλικία ήδη 30 ετών. Αν αυτό λέγεται εκσυγχρονισμός μέσης ζωής, ΕΜΖ, τότε εμείς είμαστε ιστοσελίδα για ζώδια…
Κάποια στιγμή γράψαμε “αν όλα πάνε καλά”. Τι εννοούσαμε; δεν συνηθίζουμε να λέμε “τέτοια” στον “αέρα”. Θα εξηγηθούμε άμεσα. Όταν πάει ένα πλοίο 30+ ετών για εκσυγχρονισμό, θα πρέπει να ανοίξουν “τα πάντα”. Ποιος ξέρει τι θα “βγει” από την όλη διαδικασία; για παράδειγμα, δουλεύουν τα κλιματιστικά για να καλυφθούν οι ανάγκες των νέων ηλεκτρονικών συστημάτων; την ίδια “θερμότητα” βγάζει μια κάρτα γραφικών του 1997, το ίδιο με μια κάρτα RTX 3080; Το ίδιο θερμαίνεται ένας 486 (ή 386) και το ίδιο ένας i9;
Δεν συζητάμε για τα υπόλοιπα. Μιλάμε πως τα υδραυλικά, οι καλωδιώσεις, τα πάντα, είναι 30+ ετών. Δεν ξέρει κανείς ακριβώς τι χρειάζεται να αλλαχτεί. Όλα όσα λέμε, καλά είναι και άγια, και οι ΜΕΚΟ200ΗΝ είναι καμάρι για το Στόλο. Αλλά κάποια στιγμή, πρέπει να γίνουμε ρεαλιστές. Βέβαια, όλα αυτά έχουν μια σχέση πάντα κόστους-οφέλους. Πόσο κοστίζει; και πόσο αξίζει;
Ο ΥΠΕΘΑ πριν λίγες μέρες στη Βουλή μίλησε για κόστος περίπου 450 εκ. ευρώ, και για τα 4 πλοία. Αν κάποιος έχει καλή μνήμη, αυτό είναι το κόστος που είχε υπολογίσει το ΠΝ πίσω στο 2013-2014 για τα 4 πλοία. Συνεπώς, είναι και το κόστος που έχει μεταφερθεί στον υπουργό. Όμως, όταν το ΠΝ ζήτησε προσφορές από τους υποψηφίους κατασκευαστές των φρεγατών, οι τιμές που πρόσφεραν όλοι ήταν κοντά στο 1 δις, πλην ενός, που όμως ήταν ελλιπής προσφορά. Ουσιαστικά το ΠΝ ζήτησε έναν τιμοκατάλογο τιμών, που αν τα αθροίσουμε όλα για κάθε πλοίο, τότε το κόστος πάει περίπου στο 1 δις για 4 πλοία. Λογικό, καθώς θέλουν άλλαγμα τα “πάντα”.
ΑΝΑΛΥΣΗ: Τι γίνεται με τον εκσυγχρονισμό των φρεγατών ΜΕΚΟ200ΗΝ; Γιατί δεν προχωρά;
Βέβαια το ΠΝ δεν θα ενεργοποιήσει όλη τη λίστα, αλλά θα ενεργοποιήσει ότι θεωρεί απαραίτητο. Αλλά πολύ δύσκολα, με όλες τις “αβαρίες” και τα δύσκολα θέματα που θα προκύψουν, το κόστος να μείνει κάτω από το 1 δις ευρώ. Αν θέλουμε βέβαια να έχουμε 4 σύγχρονα πολεμικά πλοία. Κάπου εδώ να πούμε πως στο 1 δις δεν περιμένουμε να τοποθετηθεί και κάποιος Mk41, που θα διπλασιάσει το μεταφερόμενο φορτίο πυραύλων Α/Α άμυνας.
Δηλώσεις Καμμένου: Ξεκίνησε το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των φρεγατών MEKO200HN;
Και το τελικό αποτέλεσμα, δεν θα είναι κάτι περισσότερο από αυτό που έχουμε σήμερα. Τα πλοία θα παραμείνουν 30+ ετών, απλά θα έχουν σύγχρονα συστήματα. Θα χρειάζονται 150+ άτομα πλήρωμα, θα είναι “μόλις” 3350 τόνους, θα έχουν ένα μικρό πρόβλημα “ευστάθειας”. Μήπως είναι η κατάλληλη στιγμή να Σκεφτούμε Έξω από το Κουτί μας; Μήπως τελικά να αποδεχτούμε πως πρέπει να σπάσουμε αυγά για να γίνει ομελέτα;
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Φρεγάτα Navantia A3000, η ισπανική “Ενδιάμεση Λύση” για το ΠΝ, αν επιλέξουμε τις F110
Πόσο θα κόστιζαν 4 νέες ελαφριές φρεγάτες, με οπλισμό αντίστοιχο με αυτό των ΜΕΚΟ200ΗΝ; Ή ακόμη καλύτερα, με μεταφορά του οπλισμού των ΜΕΚΟ200ΗΝ (πχ HARPOON, 5in, Phalanx); Και πόσο καιρό θα έκαναν να παραδοθούν οι φρεγάτες αυτές στο ΠΝ; Θα σας απαντήσουμε άμεσα, για δυο περιπτώσεις που ξέρουμε, άμεσα, και για άλλη μια που ξέρουμε αρκετά.
Ολοκλήρωση εγκατάστασης και δοκιμών συστημάτων στην δεύτερη φρεγάτα SIGMA της Ινδονησίας
Καταρχάς, ας δούμε τις ισπανικές ALFA 3000. Από την ισπανική πρόταση, γνωρίζουμε πως οι Ισπανοί πρότειναν την αγορά 6 Α3000 αντί 1,5 δις ευρώ. Φυσικά το πλοίο θα ήταν ελαφρά οπλισμένο, με 16 MICA VL, αλλά σίγουρα είναι ένα νέο πλοίο. Άρα, 4 νέα πλοία, θα μπορούσαν άνετα να κοστίσουν 1 δις ευρώ. Αν μάλιστα, επιλέγαμε τη “μεταμόσχευση” του πυροβόλου, Phalanx, Mk48, Harpoon, πόσο θα έπεφτε η τιμή; Και πρέπει να τονίσουμε πως θα μιλούσαμε για πλοίο του “κουτιού” με Μηδέν Μίλια. Και οι Ισπανοί δεσμεύονταν να το παραδώσουν σε 30 μήνες, δηλαδή, κάπου μέσα στο 2024!
Ολλανδική Φρεγάτα Damen SIGMA, θα μπορούσε να είναι μια λύση για το ΠΝ;
Πάμε στις ολλανδικές SIGMA 10514. Το πλοίο στην ινδονησιακή έκδοσή του, έχει εκτόπισμα “μόλις” 2400 τόνους, αλλά ηλεκτρική (!) πρόωση. Θεωρούμε πως αν οπλιστεί με ικανότερα όπλα από τις ινδονησιακές 10514, τότε θα φτάσει κοντά στους 3000 τόνους (περίπτωση LCS/MMSC), χωρίς να χρειαστεί να πειράξουμε τίποτα. Και εδώ μπορεί να γίνει “μεταμόσχευση” όπλων από τις ΜΕΚΟ200ΗΝ ή τις S (δεν ξέρουμε πως θα “σηκώσει” το 5ιντσο), ενώ το κόστος το αναμένουμε ανάμεσα στα 250 με 300 εκ. πλήρες. Και πάλι, κι εδώ, με 1-1,1 δις θα έχουμε νέα πλοία που θα αντικαταστήσουν επάξια τις γερασμένες ΜΕΚΟ200ΗΝ.
Πικρές αλήθειες για το πρόγραμμα των φρεγατών του Πολεμικού μας Ναυτικού
Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε τις Gowind. Αν και η έκδοση Gowind 3100 της Μαλαισίας φαίνεται πως “δεν τράβηξε”, μάλλον χωρίς ευθύνη της κατασκευάστριας εταιρείας, εντούτοις η Gowind 2500 πουλάει “σαν ζεστό κρουασάν”. Το πλοίο είναι δοκιμασμένο, υπηρετεί ή έχει παραγγελθεί σε πολλά ναυτικά ανά τον κόσμο (5), και θεωρείται μια επιτυχημένη σχεδίαση, με μηδενικό ρίσκο. Το κόστος μάλλον είναι υψηλότερο από αυτό των ALFA3000, SIGMA 10514, αλλά ίσως να είναι και μια καλή λύση για τις σχέσεις μας με τη Γαλλία (η FDI δύσκολα θα “περπατήσει” στο ΠΝ, σε αυτά τα κόστη και με αυτό τον εξοπλισμό).
ΑΠΟΨΗ: MICA NG σε συσκευασία Gowind, μια προσιτή λύση για το ΠΝ;
Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε σε αυτή τη λίστα και άλλα πλοία, όπως τις ΜΕΚΟ Α100 (Tamandare), αλλά μάλλον δεν έχει κάποια αξία η όλη προσπάθεια, αφού οι Γερμανοί δεν τα πηγαίνουν και πολύ καλά στις προσφορές τελευταία. Αν θα θέλαμε κάτι εμείς, θα ήταν μια ALS, ίσως η ALS 90 ή ALS 100, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει Ναυπηγείο από “πίσω” να στηρίξει την προσπάθεια.
Η Μαλαισία εξετάζει τρόπους να περισώσει το πρόγραμμα των Gowind 3100
Σε κάθε περίπτωση, ο εκσυγχρονισμός των ΜΕΚΟ200ΗΝ είναι κάτι που πρέπει να εξεταστεί καλά από εδώ και πέρα. Αν παραγγείλουμε μια ελαφριά φρεγάτα, πχ μια SIGMA 10514 ή ALFA 3000, θα είχαμε το πλοίο διαθέσιμο νωρίτερα από μια εκσυγχρονισμένη ΜΕΚΟ200ΗΝ. Έτσι, το 2026 θα μπορούσαμε να αποσύρουμε την πρώτη ΜΕΚΟ200ΗΝ, την ΥΔΡΑ, μετά από 35 χρόνια υπηρεσίας. Τα συστήματα από την ΥΔΡΑ θα κρατούσαν λειτουργικά τα υπόλοιπα πλοία της κλάσης, για μερικά χρόνια ακόμη. Μετά, θα αποσυρθεί το επόμενο, παρέχοντας ανταλλακτικά στα άλλα δυο και πάει λέγοντας.
Ναι, υπάρχει η επιλογή του εκσυγχρονισμού, αλλά υπάρχει και η επιλογή της απόσυρσης. Το ότι έχουμε κρατήσει 40 χρόνια, και θα φτάσουμε τα 50, τις φρεγάτες S σε υπηρεσία, δεν σημαίνει πως πρέπει να γίνει το ίδιο με τις ΜΕΚΟ200ΗΝ. Κάποια στιγμή, πρέπει να δώσουμε στα στελέχη του ΠΝ τα πλοία που τους αξίζουν. Και ο Αβέρωφ ήταν εκπληκτικό πλοίο την εποχή του, αλλά τελικά τον αποσύραμε…
